Moti sot do të jetë me vranësira dhe reshje lokale të borës. Nga pjesa veriore e vendit do të fryjë një erë e lehtë.
Temperaturat e mëngjesit do të lëvizin prej -6 gradë celsius deri në -2 gardë celsius, ndërsa temperaturat ditore do lëvizin nga 2 deri në 8 gradë celsius.
Të martën moti do të jetë i ftohtë dhe me erë, ndërsa të mërkurën pritet kthimi i reshjeve të borës./Telegrafi/
Një seri protestash, shpesh dhe të dhunshme, lanë shenjë gjatë vitit 2018. Ajo më e fundit e studentëve, u pasua nga një ndryshim radikal i qeverisë. Gjysma e ministrave që mbulonin postet më kyçe, u larguan. Megjithatë 2018 ofroi një shans për Shqipërinë në rrugën e integrimit, ndërsa mundësia për hapjen e bisedimeve për anëtarësim duket e afërt në muajt që do të pasojnë. Reforma në Drejtësi dha rezultatet e para. Tirana nisi një kapitull të ri marrëdhëniesh me Greqinë duke rihapur bisedimet për detin
PROTESTA E RRUGES SE KOMBIT
Kontrata që parashikonte pagesën për kalimin në Rrugën e Kombit ishtë firmosur që gjatë qeverisë së mëparshme, por kundërshtimet e forta nisën në momentin e zbatimit. Më 25 mars kompania që kishte në koncesion rrugën nis testimet. Opozita do të reagojë menjëherë duke kundërshtuar “Eshtë taksim i dyfishtë”, deklaron Kryetari demokrat Lulzim Basha.
Debati do spostohet më pas dhe në parlament. “Përdoruesit e shpeshtë do kenë zgjedhje me karta”, shpjegon kryeministri Edi Rama. Por zoti Basha kundërpërgjigjet duke thënë se “Ti u merr shqiptarëve 120 milion shtesë taksë qarkullimi nga benzina dhe nga nafta dhe pastaj u thua hajde të paguash dhe traun e Rrugës së Kombit”.
Në ndërkohë taksa kundërshtohet nga banorët e zonës të cilët nuk kanë një rrugë alternative, si dhe nga Këshilli Bashkiak i Kukësit. Shqetësim ka dhe nga bizneset e Kosovës. Më 28 Mars 150 autotransportues protestojnë duke kaluar kufirin të boshatisur.
Një manifestim proteste, pak ditë më pas, në 31 Mars, pranë vendit ku bëhet pagesa kthehet shpejt në një përplasje të dhunshme. Drejt forcave të policisë të cilat ishin rreshtuar para sporteleve ku paguhet taksa fluturuan gurë e sende të rënda, ndërsa efektivët e Ndërhyrjes së Shpejtë reaguan me forcë duke përdorur dhe shkopinjtë e gomës. Situata erdhi duke u përkeqësuar.
Ndërsa punonjësit e policisë u tërhoqën, protestuesit u sulën duke dëmtuar me gurë dhe mjete të ndryshme kabinat e sporteleve, të cilave më pas ju vu dhe flaka.
Kryeministri shfaqet po atë ditë i tensionuar. Akuzon opozitën dhe paralajmëron se “me vandalët ne do të sillemi siç e meritojnë shkelësit e ligjit”. Për opozitën, protesta dëshmon se “shqiptarëve u ka sosur durimi”. Të paktën 23 protestuesë arrestohen. Seanca e tyre gjyqësore zhvilllohet në një gjendje gati shtetrrethimi
Në 5 Prill, opozita e cila ka bërë thirrje për mosbindje civile bllokon për 2 orë akset ryesore rrugore. Qeveria nga ana e saj kërkon ndjesë dhe bën një tërheqje. “Ne nuk do të fillojmë sistemin e pagesës pa dhënë zgjidhjen më të mirë të mundshme për atë zonë”, deklaron zoti Rama nga salla e parlamentit. Kjo çështje do të mbajë tensionet e ndezura dhe një javë më pas, kur deputetët e opozitës do të lëshojnë miell e vezë drejt podiumit ku ndodhen të ulur kryeministri dhe anëtarët e kabinetit qeveritar.
Pas një serie konsultimesh me banorët, Qeveria prezanton më 22 Qershor tarifat e reduktuara të cilat do rimbursohen nga shteti.”Të gjithë zbritjet shkojnë në 48.5 milion euro”, deklaron ministri i Financave Arben Ahmetaj. Por për këtë faturë të re askush nuk mban përgjegjësi se përse nuk ishte prashikuar në kontratën me koncesionarin
PROTESTA PER TEATRIN
Një tjetër protestë kishte nisur të zjente më parë në Tiranë. Artistët kundërshtojnë shembjen e Teatrit Kombëtar. E ndërsa debati në gjirin e tyre është i gjallë, kryeministri prezanton më 12 Mars projektin duke e bërë fakt të kryer shembjen e godinës aktuale: “Nga 3 mijë metra katrorë rrënoja që sot keni në dispozicion, do të keni 9 mijë metra katrorë në dispozicion nesër, 3-fishin”.
Çështja merr përmasa të forta dhe politike dhe më 28 Mars, në Komisionin për Edukimin dhe Mjetet e Informimit Publik, zhvillohet një përplasje e fortë mes ministres së Kulturës Mirela Kumbaro dhe përfaqësuesve të opozitës.
Protestat e artistëve nuk ndërpriten. Sikundër dhe qeveria nga ana e saj, vijon e pashqetësuar, duke hartuar një ligj të posaçëm, i cili më shumë se sa për ndërtimin e Teatrit të ri duket se është qepur sipas projektit të kompanisë private që do të ngrejë dhe godinat shumëkatëshe.
Ndërsa situata tensionohet, në mes të Qershorit, në lojë do të futet dhe kryebashkiaku Veliaj. Ai organizon disa takime me artistët, përballet fort me opozitën në parlament, dhe në fund arrin të zbusë gjakrat e një pjesë të mirë të aktorëve. Një pjesë tjetër vazhdon të kundërshtojë me këmbëngulje duke protestuar para parlamentit ditën që kalon projektligji, ndërsa brenda në sallë deputetët e opozitës në momentin e votimit lëshojnë drejt kryeministrit Rama kartonat e kuq.
Qeveria ka këmbëngulur gjatë gjithë kohës se projekti është një ofertë e pakërkuar e kompanisë “Fusha”, me pretendimin se ajo ka një pjesë të pronësisë mbi truallin, ndonëse jo më shumë se tre përqind. Por në fakt rezulton se ajo është një ofertë e koordinuar më parë me qeverinë. Më 13 Shtator në emisionin OPEN të ENi Vasilit në Top Channel, kryeministri shprehet se “ja kemi kërkuar ne, që nuk ndërton dot në hesapin tënd, po urdhëro e merr përsipër të kontribuosh për të ndërtuar Teatrin”. Eshtë po qeveria e cila për projektin, ka angazhuar arkitektin e njohur danez Bjarke Ingel, siç ky i fundit ka pranuar vetë publikisht, në një intervistë në “Top Shoë”, në muajin mars.
Presidenti Meta kthen pas ligjin në fund të korrikut. Në Shtator përmes një letre Komisioni europian kërkon hapjen e një gare. Socialistët e pranojnë, duke bërë ndryshime në ligj, por e gjitha duket të jetë një fasadë, pasi asnjë konkurrent tjetër nuk plotëson të paktën kushtin që të marrë miratimin e të gjithë pronarëve të truallit, pra të marrë leje dhe nga kompania Fusha.
PROTESTA PER UNAZEN E RE
Që prej fillimit të nëntorit banorët që preken nga projekti i Unazës së re protestojnë në mënyrë të përditshme. Janë mbi 300 objektet, ndërtesa banimi e shërbimi, të cilat do të duhet të shemben. Më shumë se gjysma e tyre janë në proces legalizimi. Autoriteti Rrugor shqiptar dhe përfaqësues të Bashkisë së Tiranës shpjegojnë se për ndërtimet me leje do të bëhet shpronësimi, për të tjerët do të ofrohet bonus qeraje. Një ofertë e cila refuzohet nga banorët.
Protesta spostohet dhe para Bashkisë më 13 Nëntor, ku ka përplasje me policinë bashkiake, ndërsa manifestuesit kërkojnë të hyjnë brenda mjediseve të Bashkisë. Pasdite rruga bllokohet plotësisht, ndërsa i vihet flaka kazanëve të mbeturinave.
Partia demokratike është qartazi e rreshtuar në krah të tyre. “Qytetarëve ju lind e drejta të mbrojnë, objektet, banesat e tyre, me çdo formë e me çdo çmim”, shprehet zoti Basha, i cili thuajse përditë merr pjesë në manifestimet e banorëve.
Gjatë protestave nuk do mungojnë dhe përplasjet me policinë. Por kulmi i tyre do të jetë më 22 nëntor para parlamentit. Disa policë plagosen. Mes tyre, një punonjëse humbet disa nga gishtat e njërës dorë nga plasja e një kapsolle. Në sallë kryeministrit Rama është i prerë: “Për ata të Unazës së Re, duhet të jetë shumë e qartë. Kush ka titull pronësie, do të marri dëmshpërblimin sipas ligjit dhe pikë e do largohet që aty. Kush nuk ka titull pronësie dhe ka vetëm një strehim do të marrë 3 vjet bonus qeraje. Kush pastaj ka ngrehina të kategorisë së Bashkimit, Kujtimi, Agronit, Edmondit, Ramazanit, të largohet sa më shpejt që aty, të mos na dali përpara”.
Opozita gjatë gjithë kohës ka folur për një projekt abuziv dhe një garë korruptive në përzgjedhjen e kompanive fituese. Emisioni “Të Paekspozuarit” në News 24 zbulon më 6 Dhjetor, se kompania DH Albania, e paraqitur si filial i një shoqërie amerikane ka falsifikuar të gjithë dokumentat. Përveç 18 milion eurove për Unazën e Re ajo ka fituar dhe një garë tjetër 12 milion euroshe për një projekt energjitik. Autoritetet anullojnë tenderin, duke deklaruar se nuk kishin patur asnjë dyshim, ndonëse kompania është rregjistruar pak muaj para garës dhe përfaqësuesi i saj është një 26 vjeçar i panjohur. Por një seri të dhënash ngritën dyshime të forta se pas qëndron biznesmeni i njohur Bashkim Ulaj.
PROTESTA E STUDENTEVE
Në ditët e para të dhjetorit, një ankesë e thjeshtë studentore në fakultetin e arkitekturës për një tarifë shtesë për provimet e prapambetura u shndërrua befas në një protestë që përfshiu të gjitha universitetet. Mijëra studentë u mblodhën para ministrisë së arsimit, me thirrjet “Ulni tarifat”. Kësaj kërkese ju shtuan dhe 3 të tjera. Më 6 Dhjetor, ministrja e Arsimit Lindita Nikolla njoftoi vendimin e Qeverisë për të hequr tarifën mbi provimet e prapambetura. Por të nesërmen kërkesat u shtuan dhe më, duke përfshirë që nga rritja e buxhetit për arsimin, te karta studentore apo përmirësimi i kushteve në konvikte.
Tarifa e fillimit kishte shërbyer si pika e fundit që derdhi gotën e pakënaqësive akademike dhe pamundësive financiare të studentëve. Pas 7 ditë protesta te ministria e arsimit, dhe braktisje të auditorëve, studentët i zhvendosën tubimet e tyre para selisë së qeverisë. Kryeministri Rama shprehet i gatshëm për dialog me studentët. “Qeveria nuk kërkon negociata, Qeveria po kërkon dialog”, shprehet kreu i Qeverisë në një komunikim të drejtëpërdrejtë në Facebook.
Ftesat e tij të përsëritura binin në murin e palëkundur të studentëve që refuzojnë të hyjnë në komunikim me Qeverinë.
Me dyshimet e forta se sipas tij protestat po nxiteshin dhe nga opozita, zoti Rama tha në parlament, më 13 Dhjetor se “e para, protesta i dha një shuplakë Qeverisë. E dyta, protesta i dha një grusht opozitës”.
Ai nis pas kësaj një tur vizitash në universitete të ndryshme për të dëgjuar nga afër ankesat e studentëve dhe pedagogëve. Por këto takime u përcollën me dyshime nga të rinjtë, të cilët nuk hoqën dorë nga protesta e cila megjithatë erdhi duke u tkurrur. Ndërsa studentët u shpërndanë për shkak të festave duke premtuar rikthim në sheshe në fillim të Janarit, qeveria miraton më 26 Dhjetor, një paketë vendimesh, që sipas saj i përgjigjeshin kërkesave të studentëve.
RRUGA DREJT BISEDIMEVE PER ANETARESIM NE BE
Pavarësisht vullnetit të institucioneve europiane për të mbajtur të ndezur shpresën e vendeve të Ballkanit për t’u bërë dhe ato një ditë, pjesë e Bashkimit, skepticizmi i disa prej vendeve anëtare mban hapur hendekun që e vështirëson më tej rrugën drejt Brukselit
Në fillim të shkurtit Komisioni europian miraton Strategjinë e Zgjerimit për Ballkanin perëndimor, shtrati në të cilin procesi i integrimit do të lëvizë në të ardhmen. Për Shqipërinë Strategjia nuk solli ndonjë element të ri.
Në pritje të publikimit të Raport Progresit nga Komisioni europian, në një takim në Bruksel në parlamentin europian, më 20 Mars, kryeministri Rama përsëriti se “ne mendojmë se e meritojmë, se e meritojmë plotësisht hapjen e bisedimeve për anëtarësim”
Më 17 Prill, Komisioni merr një vendim të qartë. “Jam i kënaqur që Komisioni njohu rëndësinë e progresit të prekshëm të bërë nga Maqedonia dhe Shqipëria duke i rekomanduar Këshillit hapjen e bisedimeve për anëtarësim”, njofton vendimin, komisioneri për Zgjerimin, Johannes Hahn.
Por nuk është gjithçka. Për Shqipërinë nis pjesa më e vështirë, për të garantuar mbështetjen unanime të të gjitha vendeve anëtare. Kyç mbetet pozicioni i Gjermanisë, ku vendimi i kancelares Angela Merkel kalon përmes parlamentit, dhe ai i Francës, presidenti i së cilës Emanuel Macron ka frenuar entuziasmin për zgjerimin duke kërkuar më parë reformim të vetë BE-së. Më të dy udhëheqësit kryesor europianë, kryeministri Rama pati takime kokë më kokë.
Në këtë sfond, të komplikuar më tej dhe nga një euroskepticizëm në rritje, shkohet drejt mbledhjes së Këshillit. Takimi i ministrave të Jashtëm, më 26 Qershor, zhvillohet nën tension. “Ka dy grupime, njëri që përfaqëson shumicën me 25 vende që mbështesin hapjen e bisedimeve deri në verën e 2019, dhe Hollanda, Danimarka e Franca që kërkojnë shtyrjen e procesit”, deklaron ministri i Jashtëm grek Nikos Kotzias.
Franca do të lëshojë pe, në minutat e fundit. Formula e gjetur është ajo e përcaktimit të rrugës për hapjen e bisedimeve në qershor të 2019, ndërsa Komisionit europian i kërkohet të nisë procesin e vlerësimit të përputhshmërisë së kuadrit legjislativ të vendit me atë të BE-së.
Në Tiranë autoritetet marrin frymë të lehtësuara, ndërsa nuk do të mungojë një debat i fortë me opozitën. “Këshilli europian përcakton datën Qershor 2019, si datë të fillimit të bisedimeve për anëtarësim”, nënvizon ministri i Jashtëm Ditmir Bushati. Por për kreun demokrat Basha “nuk ka hapje bisedimesh me Shqipërinë. Ka një shtyrje me një vit”.
Në Korrik komisioneri Hahn vjen në Tiranë për të zyrtarizuar procesin e vlerësimit të legjislacionit. Takimi i parë mes palëve do të zhvillohet në Bruksel në Shtator
VETTINGU, PASTRIMI I SISTEMIT TE DREJTESISE
Reformat janë kryefjala e Brukselit, por rivlerësimi I gjyqtarëve dhe prokurorëve do të jetë procesi kyç. Një numër i lartë do të mbetet jashtë sistemit, ndërsa në fund të vitit do të ngrihen dhe dy institucionet e para, Këshilli i Lartë i Prokurorisë dhe Këshilli i Lartë Gjyqësor.
Procesi nis në Janar me polemikat për përzgjedhjen e 5 anëtarëve që nuk janë nga radhët e gjyqësorit dhe prokurorëve, në secilin prej të dy këshillave. Opozita flet për mos zbatim të kritereve e për pasojë “korruptim të të gjithë procesit politik që na ka sjellë deri këtu”, deklaron deputeti i PD-ës Oerd Bylykbashi, në mbledhjen e komisionit të posaçëm për përzgjedhjen e kandidaturave. Ndërsa për shumicën ky qëndrim “është blatosje e procesit”, kundërpërgjigjet deputetja socialiste Klotilda Bushka.
Mosmarrëveshjet çojnë në përdorimin e shortit. Ndërsa në parlament, pas dy dështimesh radhazi, herën e tretë emrat e dalë po nga shorti kalojnë automatikisht më 8 Shkurt.
Rivlerësimi i gjyqtarëve dhe prokurorëve do të nisë në mars. Fazë e parë do të përmbyllet vetëm në vjeshtë. Emra të rëndësishëm gjyqtarësh e prokurorësh nuk kalojnë dot testin. Procesi nuk kursen as kryetarin e Gjykatës Kushtetuese Bashkim Dedja. Pasi i mbijeton fazës së parë, ai shkarkohet në fund të vitit më 17 Dhjetor me vendim të Kolegjit të Apelimit “pasi nuk arrin një nivel të besueshëm në vlerësimin e pasurisë”. E vetmja qe mban celësat e e Kushtetuese është Vitore Tusha. Edhe Gjykata e Lartë mbetet vetëm me 4 anëtarë.
Shumica dërrmuese rrëzohen për shkak të problemeve me pasurinë. Por nuk munguan dhe raste gati të pabesueshme si ai i anëtarit të gjykatës së Lartë Admir Thanza, i cili kish qenë më parë i dënuar në Itali për vjedhje.
Në listë, ish Prokurori i Përgjithshëm Adriatik Llalla, i cili la detyrën dhjetorin e 2017, deklaron tërheqjen nga sistemi, më 12 Shkurt, duke shmangur kështu rivlerësimin. Por ai do të përballet me problem të tjera. Pak ditë më pas më 15 Shkurt nga Shtetet e Bashkuara vjen njoftimi se atij dhe familjes i është ndaluar hyrja në territorin amerikan, me një vendim të sekretarit amerikan të Shtetit “për shkak të përfshirjes së ish zyrtarit shqiptar në raste të mëdha korrupsioni”.
Në Mars ndaj tij nisin hetimet, për 4 akuza “Mosdeklarim i pasurive, Mosdeklarim i të hollave në kufi, Pastrim parash dhe Shpërdorim detyre”. Në Korrik mbi disa pasuri të tij vendoset sekuestro.
Ngritja e institucioneve të reja vonohet me disa muaj, pasi thirrja për kandidatë nga Gjykatat dhe Prokuroritë e Apelit do të duhet të përsëritet. Kompletimi i tyre bëhet i mundur vetëm në dhjetor, duke i hapur rrugë plotësimit të institucioneve ekzistuese dhe ngritjes së atyre të reja.
Procesi i rivlerësimit vijon me nivelet e tjera dhe siç paralajmëron më 12 Korrik, gjatë një seance dëgjimore në parlament, drejtuesi i Inspektorit të verifikimit të pasurive Shkëlqim Ganaj, gati gjysma e gyqtarëve dhe prokurorëve rrezikon të ngelet jashtë: “Pjesa e gjyqtarëve të Apelit, është pjesa që ka nivelin më ta lartë të problematikës. Vitin tjetër rrezikojmë të mbetemi dhe pa Gjykata Apeli”.
NGA MARREVESHJA E DETIT ME GREQINE, TE RASTI “KACIFA”
Që prej 2017 Greqia dhe Shqipëria kishin nisur një proces dialogu për trajtimin e çështjeve të mbetura pezull mes tyre, ndër të cilat dhe marrëveshja e Detit, e cila do të negociohet nga e para
Ministrat e Jashtëm Bushati e Kotzias do të zhvillojnë takimin e dytë në Korçë më 20 Janar. “Këto janë bisedime jot ë lehta, pasi tematika është e gjerë dhe e shtrirë në kohë”, shpjegon ministri Bushati.
Në Shkurt ai kërkon nga presidenti Meta autorizimin për nisjen e bisedimeve për marrëveshjen e Detit. Pak ditë më vonë kërkesa refuzohet. Zoti Meta përmend vendimin e Gjykatës kushtetuese e ngre shqetësimin e objektit të kërkesës, përbërjes së grupit negociator dhe metodologjisë së bisedimeve: “Presidenti kurrsesi nuk mund të firmosë një letër të bardhë”. Por sipas ministrisë së Jashtme “procesi kërkon maturi dhe jo projektimin e një anormalitetit që nuk ekziston”. Për disa javë procesi do të shoqërohet me debate, dhe vetëm më 19 Mars presidenti do të japë autorizimin.
Raundi i parë i bisedimeve do të zhvillohet në Tiranë më 30 Prill, një ditë pas vizitës së ministrit të Jashtëm grek Kotzias. Takimet mes palëve do të jenë të shpeshta. Greqia ndërkohë njeh vulën Apostile, dhe patentat shqiptare. Procesi megjithatë nuk ecën me shpejtësin e parashikuar, pavarësisht se siç shprehet në qershor ministri Bushati “jemi në një rrugë pa kthim”
Gjatë një takimi në fillim të vitit në Davos dy kryeministrat Rama e Tsipras folën për firmosjen e dokumentit strategjik në pranverë. Në Korrik, në një takim të dytë mes tyre në Londër nuk përmenden më afate.
Në fund të vjeshtës, vrasja në jug të vendit e minoritarit Kostantinos Kacifas, gjatë një shkëmbi zjarri me policinë, duket se i rikthen palët në llogoret e vjetra. Shkëmbimet e deklaratave dhe replikave janë intensive. Presidenti Meta flet për një ngjarje të provokuar.
Situata tensionohet më tej gjatë ceremonisë së varrimit e zhvilluar në një sfond të fortë nacionalist dhe thirrje ekstremiste nga disa qindra persona të ardhur nga Greqia .Të nesërmen Tirana deklaron të padëshiruar 52 qytetarë grekë, ndërsa zëvendës ministri i Brendshëm Sandër Lleshaj thekon se “askush nuk duhet ta marrë urtësinë tonë për dobësi”. Një ditë më pas, i njejti vendim merret dhe për eurodeputeten qipriote Eleni Theocharous.
voa
Zyra e BE-së në Prishtinë i bën thirrje qeverisë së Kosovës që ta rishqyrtojë vendimin e saj të ri për ta zgjeruar taksën 100% edhe për markat ndërkombëtare që prodhohen në Serbi. Reagon edhe Serbia.
Bashkimi Evropian i ka bërë thirrje qeverisë së Kosovës që ta rishqyrtojë vendimin për zgjerimin e tarifës 100 për qind edhe ndaj produkteve (markave ndërkombëtare) që prodhohen në Serbi. Në faqen zyrtare të zyrës së BE-së në Kosovë, thuhet se “BE-ja e sheh me shqetësim të madh vendimin e fundit të qeverisë së Kosovës për tarifat e mallrave që vijnë nga Serbia”.
“E shohim me shqetësim vendimin e Kosovës për të shtrirë tarifën prej 100 për qind edhe për produktet e brendeve të njohura ndërkombëtare të vendeve të tjera, duke përfshirë edhe vendet e BE-së, të cilat prodhohen në Serbi dhe Bosnje e Hercegovinë. Ne duam të përsërisim mesazhin e BE-së, se vendosja e tarifave nuk kontribuon në marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe ajo bie në kundërshtim me angazhimet e Kosovës drejt integrimit rajonal dhe angazhimeve të marra nga nënshkrimi i Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit (MSA)”, thuhet në reagimin e BE-së. Zyra e BE-së në Prishtinë, thotë se revokimim i tarifës nga qeveria e Kosovës për mallrat serbe do të ishte vendimi i duhur që Kosova dhe populli i saj të avancojë drejt aspiratave Evropiane për të tashmen dhe të ardhmen e saj.
Qeveria e Kosovës në një mbledhje të saj vendosi që asnjë produkt nga Serbia pavarësisht nëse është markë ndërkombëtare apo serbe, nuk mund të hyjë më në Kosovë pa iu nënshtruar taksës prej 100 për qind. Kjo masë e re e qeverisë së Kosovës “ndonëse nuk thuhet zyrtarisht”, erdhi pas një letre që kryeministrja e Serbisë, Ana Bërnabiq u dërgoi vendeve të ndryshme të botës përfshirë edhe Shqipërinë, nga të cilat kërkoi tërheqjen e njohjeve të pavarësisë së Kosovës. E si duket kjo letër e ka nervozuar tej mase kryeministrin e Kosovës, Ramush Haradinaj, i cili e shprehu pakënaqësinë tij edhe ndaj komisionarëve të BE-së që sipas tij nuk reaguan fare për letrën e Bernabiq.
“Unë ndihem i ofenduar nga letra e kryeministres serbe dhe mos veprimi i Evropës. Ne na thuhet mos veproni, ndërsa nuk po disiplinohet Serbia. Federica Mogherini, as Johannes Hahn, as Jean Claude Juncker, as Donald Tusk e as Cecilia Malmstrom, nuk kanë reaguar për t’i thënë Serbisë se ajo letër nuk është në frymën e stabilizimit të Ballkanit. Ku është Evropa, ku janë ata që nuk reagojnë ndaj Serbisë”, u shpreh Haradinaj gjatë një interviste në një televizion lokal.
“Kur ne aktivizohemi për të mbrojtur sigurinë tonë, udhëheqësit e BE-së aktivizohen sikur të ishin në Beograd e jo në Bruksel. Ka shkuar koha kur ne kemi dëgjuar secilin çka na thotë. E vetmja mënyrë e përmbylljes së paqes Kosovë- Serbi, është pranimi i të drejtës së Kosovës”, u shpreh kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj.
Të menjëhershme ishin edhe reagimet nga Serbia, ndaj zgjerimit të taksës së vendosur nga qeveria e Kosovës edhe për mallrat ndërkombëtare që prodhohen në Serbi. Zëvendëskryeministri serb, Rasim Lajiq, ka thënë se “shitja e mallrave serbe në Kosovë praktikisht është ndërprerë”, duke përmendur humbje të mëdha financiare të Serbisë.
“Nga të dhënat nga dogana, nga 21 nëntori kur hyri në fuqi masa e takës 100 për qind, e deri më 11 dhjetor, në territorin e Kosovës ka më pak 30 milionë euro mallra krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të shkuar. Është dëm i madh nëse vazhdohet me këto masa, e kjo praktikisht do të thotë se do të ndërpritet tregtia e mallrave serbe. Nëse vazhdon kjo masë, mallrat serbe do të zhduken në Kosovë”, citojnë mediet në Serbi, zëvëndëskryeministrin Rasim Lajiq. Ai këmbëngul se “Serbia nuk ka shkelur marrëveshjen e CEFTAS-as”, ndërsa, kërkon që qeveria e Kosovës ta heqë taksën, ndërsa është i gatshëm të ulët e të bisedojë dhe të hapen për diskutim të gjitha temat ekonomike dhe politike, Kosovë-Serbi.
Ka reaguar edhe ministri i Tregtisë së Jashtme dhe Marrëdhënieve Ekonomike të Bosnjës dhe Hercegovinës, Mirko Sharoviq, i cili ka thënë se “që nga vendosja e taksës 100 për qind nga Qeveria e Kosovës, vendi i tij ka humbur rreth 4 milionë euro.
“Për një muaj nga zbatimi i tarifës 100 për qind mbi mallrat nga Bosnja dhe Hercegovina, në Kosovë janë eksportuar më pak se 4 milionë euro mallra në raport me të njëjtën periudhë të vitit të shkuar”, ka thënë Mirko Sharoviq.
Qeveria e Kosovës me datën 21 nëntor, rriti taksën doganore për 100% për të gjitha produktet e Serbisë dhe Bosnjës e Hercegovinës që importohen në Kosovë, ndërsa, të premten datë (28.12), zgjeroi këtë taksë edhe për markat ndërkombëtare të mallrave që prodhohen në Serbi. Taksa e vendosur nga qeveria e Kosovës, në njërën anë dhe aktiviteti i pandalur i qeverisë së Serbisë kundër pavarësisë së Kosovës, ka tensionuar shumë raportet ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit, me çka është bllokuar edhe vazhdimi i dialogut për normalizimin e marrëdhënieve i filluar gjashtë vjet më parë.
dw
Migracioni – do të mbetet në temë e rëndësishme në Europë edhe në vitin 2019. Prandaj kush do të luftojë populizmin në rritje, duhet të kujdeset para së gjithash për këtë temë, mendon Christoph Hasselbach.
Ku ka mbetur ajo fryma europiane e bashkëpunimit dhe pajtimit në kapërcyellin e viteve? Mjafton të shohësh situatën në disa vende të BE-së për të kuptuar, se Bashkimi Europian nuk i ka punët mirë.
Vatra krize kudo
Britania e Madhe kërkon të dalë nga Bashkimi Europian, madje ka shumë rrezik që kjo dalje të bëhet pa asnjë marrëveshje. Në Francë personaliteti që kapi majat aq shpejt, Emmanuel Macron është rrëzuar keq. Qytetarët me jelekë të verdhë vazhdojnë protestat, madje disa as nuk hezitojnë të përdorin dhunën. Ekstremistë si nga e djathta edhe e majta përpiqen ta përdorin këtë atmosferë.
Qeveria populiste e Italisë iu kundërvu hapur Komisionit Europian në grindjen për buxhetin. KE i ka bërë shumë lëshime Italisë, ka hequr dorë nga një procedurë për deficitin buxhetor dhe e shet tani marrëveshjen si fitore të arsyes mbi konfrontimin. Paturpësia e Romës ka për të pasur edhe pasues të tjerë.
Qeveritë e Polonisë dhe Hungarisë në grindjen për shtetin ligjor me BE bëjnë pak lëshime, e vetëm atëherë kur është e pamënjanueshme më. Në Spanjë, një nga bastionet e fundit dhe e paprekur në masë nga populizmi i djathtë, partia populiste në rajonin e Andaluzisë, Vox ka arritur të shtojë votat. Një parti që nderon diktatorin Franco.
Frika nga zgjedhjet europiane
Populizmi i djathtë është një fenomen në Europë. Partitë populiste po rriten në çdon vend të BE-së. Pjesërisht ato janë në qeveri si në Austri dhe Itali. Qytetarët atje janë të kënaqur. Edhe Gjermania nuk ka mbetur e imunizuar. Megjithëse në Gjermani ndërkohë po vijnë shumë më pak migrantë dhe refugjatë, e megjithëse kancelarja, Angela Merkel i ka thënë prej kohësh lamtumirë politikës së saj liberale ndaj refugjatëve, përqindjet e sondazheve për AfD-së nuk po bien. Në zgjedhjet e landeve në Lindje, në vjeshtë të këtij viti, kjo parti mundet që të dalë partia më e fortë, ose më e pakta e dyta në renditje.
Ndërkohë testimi vendimtar për atmosferën në BE është në pranverën e vitit 2019. Të gjitha sondazhet parashikojnë një rritje të partive populiste dhe antieuropiane në Parlamentin Europian. Forcat e moderuara dhe të arsyeshme e kanë edhe më të vështirë.
Merkel dhe pasojat
Pjesërisht arsyet për këtë radikalizim politik janë të ndryshme në çdo vend anëtar të BE-së. Në Francë është deliri i presidentit, Emmanuel Macron. Në Spanjë suksesi i Vox është një lloj reagimi ndaj lëvizjes separatiste katalane. Në Itali atmosfera kundër BE lidhet më shumë me pakënaqësinë e qytetarëve për gjendjen ekonomike, që sigurisht nuk përmirësohet nga recetat populiste.
Por një temë e përbashkët për të gjitha këto vende është migracioni – një migracion që në masë të caktuar është i pakontrolluar dhe i padëshiruar. Për sa kohë që politikanët e partive të moderuara nuk gjejnë një përgjigje për këtë çështje, atmosfera në BE nuk ka për të ndryshuar. Angela Merkel e ekzagjeroi para tre vjetësh me fjali si, kufijtë as nuk mund të mbyllen dhe se nuk ka një kufi maksimal për azilin. Ajo donte të tërhiqte pas vetes të gjithë BE që të ndiqte politikën e saj me gabime, por mbeti e izoluar. Pasojat ende ndjehen. Kush do ta përmirësojë gjendjen në BE, duhet të fillojë pikësëpari këtu: Njerëzit duan siguri, ata duan që shtetet e BE si një e tërë të rifitojnë kontrollin mbi migracionin.
dw
Zhvillimet dixhitale kanë mbyllur biznese në mbarë ekonominë globale, që nga muzika dhe deri tek manifaktura. Po ndryshon mënyra se si bëhet tregtia, si prodhohen mallrat dhe si transportohen dhe shiten ato. Ekspertët i thanë Zërit të Amerikës se revolucioni dixhital u ofron vendeve mundësi të mëdha, por paraqet edhe probleme serioze.
Tregtia globale ndihmohet nga avancimet dixhitale, si inteligjenca artificiale, tregtia elektronike dhe përkthimi kompjuterik. Sipas ekonomistëve, këto ulin kostot dhe ndihmojnë në veçanti eksportuesit në vendet e vogla dhe të reja, si dhe kompanitë me më pak mbështetje financiare.
Serverat e mëdhenj kompjuterikë, të lidhur me njëri-tjetrin në vende të ndryshme, mundësojnë transaksione të sigurta dhe shkëmbim të dhënash në një rrjet të mbiquajtur “block chain”. Këto sisteme të ndërthurura u ofrojnë garanci klientëve të mundshëm se një kompani e re do të prodhojë mallrat e premtuara.
“Të gjithë i njohim kompanitë si Volkswagen, Toyota apo IBM, por askush nuk e di nëse një kompani e vogël përfaqëson një biznes legjitim. A kanë kohë në treg? A janë legjitime? Këtyre pyetjeve u përgjigjet block chain”, thotë Drejtori i Përgjithshëm i Organizatës Botërore të Tregtisë, Roberto Azevedo.
Një tjetër zhvillim dixhital, printimi tre dimensional, mund të çojë në zëvendësimin e fabrikave nga pajisje që printojnë objekte dhe jo vetëm më fjalë në letër.
Në ekonomitë në zhvillim, printimi 3D mund të ulë vendet e punës me paga të ulëta dhe që kërkojnë aftësi të pakëta.
“Mendoj se do të reduktonte më tej avantazhin që kanë vendet në zhvillim për shkak të kostos së ulët të krahut të punës”, thotë Joshua Meltzer, i Institutit Brookings.
Zonat rurale në vendet në zhvillim kanë nivelin më të ulët të qasjes në internet. Vetëm gjysma e popullsisë së botës ka qasje në internet. Zoti Meltzer thotë se për të arritur progres serioz, nevojiten rrjete kabllore dhe celulare të shpejtësisë së lartë.
“Tarifa interneti të përballueshme janë pjesë e domosdoshme e një pakete që do të ngrejë themelet e të ardhmes”, thotë zoti Meltzer.
Manifaktura ishte kyçi i rritjes së ekonomive të avancuara, por shumica e aktivitetit ekonomik i vendeve në zhvillim është zhvendosur nga prodhimi i mallrave drejt menaxhimit të ideve dhe informacionit në ekonominë e shërbimeve. Ekonomitë e përparuara kanë avantazh ndaj vendeve në zhvillim, pasi ato kanë më shumë punonjës të arsimuar dhe me aftësi të specializuara për sektorin e shërbimeve.
Zhvendosja drejt ekonomisë së shërbimeve mund t’ua vështirësojë vendeve në zhvillim kapërcimin e këtij hendeku.
“Ka filluar tashmë. Mendoj se revolucioni dixhital do ta nxisë më tej”, thotë Claude Barfield, i Institutit Amerikan të Sipërmarrjes.
Zoti Barfield thotë se politika mund të komplikojë më tej çështjet ekonomike, ndërsa udhëheqësit e vendeve në zhvillim do të gjenden mes dilemës për t’u dhënë lirinë e duhur kompanive të reja dixhitale që do të zgjerojnë dhe nxisin rritjen ekonomike, si dhe tundimit për të përdorur teknologjinë dixhitale për qëllime kontrolli social dhe politik.
Qeveria e Kosovës ka vendosur tarifë doganore 100 për qind edhe për markat ndërkombëtare që prodhohen në Serbi dhe Bosnje-Hercegovinë, e nga këto shtete hyjnë në Kosovë.
Në vendimin e 21 nëntorit, kur qeveria vendosi tarifë 100 për qind për produktet më origjinë nga Serbia dhe Bosnje-Hercegovina, kishte lejuar që për 9 marka ndërkombëtare të mos të zbatohet tarifa.
Ministri i Tregtisë dhe Industrisë në Qeverinë e Kosovës, Endrit Shala i tha “Radios Europa e Lirë” se tashmë, asnjë produkt që vjen nga Serbia dhe Bosnje-Hercegovina nuk përjashtohet nga tarifa prej 100 për qind.
“Nga 21 janari, secili produkt që ka origjinë nga Serbia dhe Bosnje-Hercegovina e ka taksën 100 për qind”, ka thënë Shala.
Në mbledhjen e Qeverisë së Kosovës, ministri Shala ka theksuar që vendosja e tarifës edhe për markat ndërkombëtare që prodhohen në Serbi dhe Bosnje-Hercegovinë nuk mund të ndikojë në marrëdhëniet me vendet prej nga janë këto marka.
Ai ka theksuar se ka biseduar me përfaqësuesit e këtyre kompanive dhe ato kanë filluar tashmë që ta furnizojnë me markat e veta tregun në Kosovë, përmes vendeve të tjera dhe jo nga Serbia.
Top Channel
Para 15 vitesh 6 vende të Ballkanit morën me “premtimin e Selanikut” edhe perspektivën për një anëtarësim pa vonesa në BE. Por viti që po mbaron solli një sërë pengesash në këtë drejtim.
Viti 2018 për Shqipërinë, Kosovën, Maqedoninë, Malin e Zi, Serbinë, Bosnje-Hercegovinën mund të quhet çdo gjë tjetër, por jo vit suksesi. Vërtet që Shqipëria dhe Maqedonia arritën si vende kandidate që Brukseli në qershor të vitit të ardhshëm të hapë negociatat e anëtarësimit. Por se si do të jenë forcat politike në Parlamentin Europian pas zgjedhjeve europiane, e nëse do të ketë një shumicë për të hapur negociatat kjo nuk dihet.
Bosnja:
Megjithë miliardat e BE-së, një ushtri të tërë diplomatësh dhe ekspertësh, Bosnje-Hercegovina ofron imazhin e një shteti të dështuar. Për shkak se katolikët kroatë, 15% e popullsisë, ndjehen se janë mënjanuar në zgjedhjet e kaluara, ata bëjnë pakt me serbët ortodoksë të Milorad Dodikut. Ai kërkon ta ndajë që sot pjesën serbe, me rreth 1 milionë banorë nga Bosnje-Hercegovina dhe t’i bashkohet “republikës mëmë”, Serbisë. Kjo bën që të mos dihet se kur do të përfundojë krijimi i qeverisë. Sepse nuk mund të funksionojë një pakt i tillë kundër vullnetit të myslimanëve boshnjakë, që përbëjnë me rezultat të ngushtë shumicën e popullsisë.
Maqedonia:
Me pikëpyetje është po ashtu, nëse Maqedonia deri në atë kohë do të mund të ketë zgjidhur grindjen dhjetëra vjeçare me Greqinë për çështjen e emrit dhe të ketë marrë emrin e ri “Maqedonia Veriore”. Në parlamentin grek një shumicë për këtë është edhe më e pasigurtë se në parlamentin maqedonas.
Kosova:
Por më keq gjendja paraqitet në Kosovë: Qeveria dhe popzita bllokojnë në parlament njëra-tjetrën, duke sjellë një gjendje të paralizës politike. Misioni më i madh i BE për drejtësinë, EULEX pas 10 vjetësh dhe disa aferash korrupsioni brenda radhëve të veta duket sikur është dorëzuar. Popullsia shqiptare në shumicë, përkundër vullnetit të BE-së e dha sinjalin për krijimin e një ushtrie të vetës, dhe vendosi 100% dogana ndëshkuese për mallrat nga fqinji i padashur, Serbia. Dialogu i pasuksesshëm Kosovë-Serbi i ndërmjetësuar nga BE prej vitesh tanimë është ndërprerë.
Shqipëria:
Shqipëria që i ka dalë nami si “Kolumbia e Europës”, ende nuk shënon suksese të ndjeshme dhe të qëndrueshme në luftën kundër kultivimit të drogës. Edhe reformat politike, si ristrukturimi i drejtësisë kanë ecur ngadalë.
Mali i Zi
Në Malin e Zi negociatat e anëtarësimit nuk kanë ndryshuar asgjë në atë që Milo Djukanovic që në maj u zgjodh president i vendit, përkundër të gjitha rregullave demokratike mbetet në këtë minishtet etaloni i të gjitha gjërave. Ai sundon prej 27 vjetësh e ndjehet ndërkohë kaq i fuqishëm, saqë në fund të nëntorit lejoi arrestimin e kreut të opozitës, Nebojsa Medojevic, megjithëse ai zotëron imunitet si anëtar i parlamentit.
Serbia:
Në Serbi njeriu i fortë që sundon në vend e gjithçka është presidenti, Aleksandar Vuçiq. Ai kontrollon parlamentin dhe drejtësinë, si mediat dhe policinë.
Pse ndikon kaq pak politika e BE-së në Ballkan?
“Cili është shkaku i dështimit të deritanishëm të BE në Ballkan”, pyet ekspertja Gudrun Steinacker. Ajo ka qenë ambasadore në Shkup dhe Podgoricë dhe konsiderohet një nga njohëset më të mira të rajonit. Për herë të parë ka folur dikush nga qarqet e brendshme për deficitet e politikës së Ballkanit. Steinacker kritikon veçanërisht strategjinë e re të BE për Ballkanin Perëndimor të paraqitur në shkurt të këtij viti. Aty “gjenden analiza, por jo receta të reja”, thotë ajo. Nga ana tjetër reflektohet shumë pak “në mënyrë vetëkritike se çfarë ka ndodhur dhe çfarë duhet bërë”. Gudrun Steinacker shikon një gabim sistemik të BE-së në Ballkan. Përgjegjësi bëhet zbatues, sipas saj. “Të njëjtat qeveri, në masë të madhe me të njëjtët politikanë, që janë përgjegjës për gjendjen kritike do duhet tani të rregullojnë punët”.
Edhe ekspertë të tjerë në Ballkan arrijnë në të njëjtat përfundime: Ekonomisti amerikan me origjinë nga Beogradi, Branko Milanovic, drejtori i degës boshnjake të Transparency International, Srdjan Blagovcain e të tjerë theksojnë se në sistemet politike të 6 vendeve të Ballkanit bëhet fjalë për gjoja-demokraci, ku përmes manipulimeve masive, në krye del gjithmonë vetëm një parti.
Nga ana tjetër parti jodemokratike të prera për kryetarin e tyre e sigurojnë pushtetin përmes një sistemi klientelist. Në qendër të politikës nuk janë programe liberale dhe ideologji, në qendër është vjedhja dhe synimi që të mirat e siguruara të shpërndahen tek klanet e mbështetësve.
Ekspertët perëndimorë dhe vendas janë të mendimit, se kjo gjendje e vështirë mund të përmirësohet vetëm me tërheqjen e shoqërisë civile, mediave dhe organizatave jofitimprurëse. Sepse politikanët e gjithpushtetshëm do të bëjnë gjithçka për të ruajtur monopolin e pushtetit. Si pasojë, BE-së ata i provojnë se kanë vullnetin për gjoja reforma. Por rregulloret e ligjet më të mira nuk kanë asnjë efekt, nëse nuk praktikohen. Në të vërtetë bëhet gjithçka në Ballkan për të penguar modernizimin dhe progresin ashtu siç kuptohet në BE. Sepse një gjë e kanë të qartë të pushtetshmit në Ballkan: Nëse normat e BE vërtet vihen në jetë, ata e kanë të humbur pozitën.
dw
Presidenti Ilir Meta tha se ndryshimet nuk vlejnë pa një filozofi bashkëpunuese të qeverisjes.
Kryeministri Rama shkarkoi të premten paradite ( 28.12.2018) shtatë anëtarë të kabinetit të tij. Zëvendëskryeministrja Senida Mesi zëvendësohet nga deputeti socialist Erion Braҫe, ministri i Ekonomisë dhe Financave, Arben Ahmetaj zëvendësohet nga Anila Denaj, ministri i Jashtëm Ditmir Bushati zëvendësohet nga Genci Cakaj, aktualisht zëvendësministër i jashtëm, ministri i Infrastrukturës dhe Energjisë, Damian Gjiknuri zëvendësohet nga Belinda Balluku, ish-Drejtore e Aviacionit Civil, ministri i Bujqësisë dhe i Zhvillimit Rural Niko Peleshi zëvendësohet nga deputeti socialist Blendi Çuҫi, ish-ministër Shteti për Çështjet Vendore, ministrja e Sipërmarrjes dhe Biznesit Sonila Qato zëvendësohet nga ish-Ministri i Pushtetit Lokal, deputeti socialist Eduard Shalësi, ministrja e Arsimit Lindita Nikolla zëvendësohet nga Besa Shahini, aktualisht zëvendësministre e Arsimit, Mirela Kumbaro, ministre e Kulturës zëvendësohet nga Elva Margariti.
Në qeverinë e sapoformuar të Tiranës, për herë të parë që nga vitet 40-të të shekullit të kaluar, pra pas rreth 80 vitesh, bëjnë pjesë dy ministra nga Kosova: Genci Cakaj, ministër i Jashtëm dhe Besa Shahini, ministre e Arsimit. Kabineti i sapoformuar qeverisës përbëhet kryesisht nga gra, ish-drejtore drejtorish dhe jo nga figura politike te PS.
Meta- ndryshimet në qeveri nuk vlejnë, pa një filozofi bashkëpunuese
Presidenti i Republikës, Ilir Meta ka shprehur rezerva lidhur me ndikimin pozitiv të ndryshimeve në qeveri. Sipas tij “nëse nuk ndryshojnë politikat dhe filozofia e qeverisjes, ndryshimet e emrave nuk kanë rëndësi”.
“Është e rëndësishme të ndryshojë filozofia e qeverisjes, që duhet të jetë një filozofi bashkëpunuese me opozitën, me grupet e interesit, me institucionet e pavarura sepse kjo do të na ndihmojë që të jemi më reflektues për të sjellë ato ndryshime që kanë nevojë njerëzit në vështirësi, një pjesë e mirë e shqiptarëve, për të zgjeruar dhe konsoliduar shtresën e mesme,që është domosdoshmëri për të shmangur një ndarje sociale që mund të bëhej shumë e rrezikshme për shoqërinë”, ka theksuar në një deklaratë të tij Presidenti Meta.
Protesta e studentëve – shkëndija për ndryshimet
Arsyet e shkarkimit të shtatë anëtarëve të kabinetit mund të jenë disa. Vetë kryemnistri Rama tha të premten, se “do të largohen ata ministra që kanë pesë vite në detyrë”, pra që kanë qënë edhe në qeverinë Rama 1. Konsumim pushteti apo mungesë rezultatesh? Këtë kryemnistri Rama nuk e cilësoi. Por tha qartë se protesta e studentëve, e nisur në fillim të këtij muaji, për tarifat e studimit dhe kushtet e jetesës në kampuset universitare, e paralajmëruar për të rifilluar në janar 2019, ishte “një mundësi e mirëseardhur” për ndryshim.
„Një mundësi e mirëseardhur në formën e një reagimi shumë kuptimplotë, në emër të një jete më të mirë universitare. Përtej kushteve, indiferencës ndaj politikës, edhe kur çirreshin para fytyrës sime “Turp, turp”, ata shihnin dhe shohin në drejtimin tonë sepse jemi mundësia e vetme për ta. Ata na dhanë një shuplakë që mua më përvëlon si ditën e parë dhe unë zgjodha të kthej faqen tjetër,”argumentoi, kryemnistri Rama furtunën në qeverinë e tij.
Opozita – ndryshime që tregojnë lidhjen e qeverisë me krimin
Dy nga ministrat e shkarkuar, Arben Ahmetaj dhe Damian Gjiknuri kanë qënë në shënjëster të akuzave të opozitës për korrupsion. Opozita e konsideron largimin e tyre nga qeveria si vërtetim të akuzave të saj. Si shkak për pakënaqësinë ndaj qeverisë Rama 2, të sintetizuar në protestën e studentëve, kryeministri paraqitit edhe atë që ai e quajti ”mpirje të qeverisjes, ulje të kapaciteteve reaguese nga mungesa e opozitës, që u ka dhënë socialistëve komfortin të jenë zgjidhja e vetme”.
Por opozita nuk i konsideron ndryshimet si shenjë të vullnetit dhe përpjekjeve për të përmirësuar qeverisjen. Kryetari i PD, Lulzim Basha theksoi në një deklaratë për mediat se “ministrat e rinj janë një përzierje njërëzish të paaftë, anonimë dhe thellësisht të korruptuar. Roli i tyre i vetëm është të shërbejnë si fasadë për qeverisjen e Ramës direkt me oligarkët dhe krimin”. (dw)
Një nga difektet më të zakonshme të lindjes në botë është buza e çarë (apo buza e lekurit siç njihet në gjuhën popullore). Është në thelb një boshllëk në pjesën e sipërme të buzës ku lëkura nuk rritet e bashkuar. Foshnjet me buzë të çara mund të kenë gjithashtu një qiellëz të çarë. Të dyja mund të riparohen me operacione kirurgjikale. Por nëse kjo nuk bëhet, ky defekt i lindjes mund të shkaktojë paaftësi të konsiderueshme apo edhe vdekje:
Para se Daniel Truglio të lindte, një vizitë me ultratinguj në barkun e nënës, tregoi se ai kishte një buzë të çarë. Kirurgu i tij mund ta shihte se sa e rëndë do të ishte situata.
“Mund të shohësh nëse çarja është e njëanshme ose në të dyja anët, dhe gjithashtu mund të shohësh për probleme të tjera të mundshme që mund të kenë këto foshnje”, thotë Albert Oh në qendrën Mjekësore Kombëtare të Fëmijëve.
…si për shembull nofullën e vogël.
“Në rastin e Danielit, atij i mungonin pjesë të rëndësishme të nofullës”.
Në Qendrën Kombëtare Mjekësore të Fëmijëve në Uashington, Danieli iu nënshtrua trakeostomisë… një procedurë kirurgjikale për të hapur …. një vrimë nga qafa e tij në kanalin e frymëmarrjes … sepse një nofull e vogël mund ta bëjë të vështirë mbushjen me frymë.
Rreth 7,000 foshnje me buzë ose qiellzë të çarë lindin çdo vit në Shtetet e Bashkuara. Në mbarë botën, shifra është në miliona.
Pa ndërhyrje kirurgjikale, foshnjet si Danieli mund të kenë probleme me rritjen, të folurën dhe dëgjimin. Sipas Dr. William McGee, themelues i shoqatës “Operation Smile” nëntë në dhjetë fëmijë të lindur me një buzë apo qiellëz të çarë, janë në rrezik të vdesin pa ndihmën mjekësore.
“Më shumë njerëz vdesin nga mungesa e këtij operacioni, sesa nga malaria, Sida dhe Tuberkulozi të marra së bashku”.
Vullnetarët për organizata bamirëse si Operation Smile i riparojnë këto difekte dhe u mësojnë mjekëve lokalë në vendet në zhvillim se si ta kryejnë operacionin. Organizata Operation Smile është përfshirë gjithashtu edhe në hulumtime.
“Ne e dimë se ky difekt është gjenetik dhe tani për të kemi koleksionin më të madh të mostrave gjenetike në botë”.
Një mutacion gjenetik lidhet me rreth 30 për qind të rasteve. Tre vëllezërit e motrat e një familjeje zbuluan çelësin.
((DR. YANG CHAI, UNIVERSITY OF SOUTHERN CALIFORNIA ))
“Normalisht shohim një fëmijë në familjet me tre apo katër fëmijë që ka këtë difekt lindjeje. Gjetja e këtij difekti të lindjes në çdo fëmijë të një familjeje është rast shumë i rrallë që na lejoi të gjenim mutacionin e gjenit që është ndoshta përgjegjës për këtë difekt”, thotë Yang Chai në Universitetin e Kalifornisë Jugore.
((MANDATORY CG: Operation Smile))
((NARRATOR))
Shkencëtarët nuk janë ende në gjendje ta parandalojnë këtë çrregullim dhe janë ende në kërkim të shkaqeve të tjera.
Qiellza e Danielit u riparua në pranverën e vitit 2017. Atij do t’i duhet të bëjë më shumë operacione më vonë për të krijuar një nofull normale dhe për të rregulluar dhëmbët.
((NATS — in play area))
Ka një ndryshim të jashtëzakonshëm mes Danielit atëherë dhe tani, dy vjet më vonë. Ai ende kalon pjesën më të madhe të kohës në dhomën e lodrave. Por tani ka një aparat dëgjimi pasi një nga kanalet e veshit të tij është i mbyllur.
Atij i pëlqen të shohë libra dhe të luajë me motrat e tij. I pëlqeu shumë edhe kamera e Zërit të Amerikës.
E ëma e Danielit, Robilyn Truglio, reagon ndaj ndryshimeve që ka parë tek ai që nga lindja.
((Robilyn Truglio, Mother))
“Sëmurej shpesh … me ftohje, u prek disa herë nga pneumonia. Kishte nevojë për shumë kujdes në atë kohë. Duhej të pastronim tubat e frymëmarrjes. U shtrua në spital disa herë, por tani, edhe nëse sëmuret, cdo gjë zgjidhet shpejt. Sigurisht që jeton një jetë të lumtur dhe më të shëndetshme “.
((NARRATOR))
Danieli mund të marrë frymë tani pa ndihmën e tubave. Ai bën gjithçka që bëjnë moshatarët e tij dy vjeçarë, dhe po e shijon siç duket këtë kohë.
voa
Që nga marrja e postit, presidenti amerikan nuk ishte shfaqur tek trupat amerikane jashtë vendit, deri në vizitën e së mërkurës në Irak. Por këtë vizitë Donald Trump e përdori për një mesazh të qartë.
Shtetet e Bashkuara “nuk mund të jenë më polici i botës”, tha presidenti amerikan, Donald Trump të mërkurën (26.12) në bazën ajrore amerikane Al-Asad në provincën perëndimore irakiane, Anbar. Në këtë kontekst ai i mbrojti planet e tij për tërheqjen e plotë të trupave amerikane nga Siria. Misionit të atjeshëm i është dhënë mjaftueshëm “kohë”, tha Trump. Përveç kësaj, milicia terroriste e “Shtetit Islamikt” është “mundur gjerësisht”.
“Ata nuk paguajnë”
“Ne nuk duam më të shfrytëzohemi nga vende, që na përdorin ne dhe ushtrinë tonë të mrekullueshme për t’u mbrojtur. Ata nuk paguajnë për këtë”, tha Trump. Nuk është e drejtë, që Shtetet e Bashkuara ta mbajnë këtë barrë të vetme. Duke hedhur një vështrim në misionet amerikane në botë, Trump tha se “ne jemi të shpërndarë në të gjithë botën. Jemi në vende, për emrin e të cilave shumica e njerëzve as që nuk kanë dëgjuar ndonjëherë. Të them të vërtetën kjo është qesharake.”
Trump vizitoi papritur të mërkurën nën shoqërinë e bashkëshortes, Melania trupat amerikane në Irak. Kjo ishte vizita e parë që nga marrja e postit të presidentit para dy vjetësh. Zëdhënësja e Trumpit, Sarah Sanders u shpreh se presidenti dhe Zonja e Parë vizituan trupat në Irak për “t’i falënderuar për angazhimin e tyre, suksesin dhe sakrificën e tyre e për t’u uruar Gëzuar Krishtlindjet”.
Sipas të dhënave nga qarqe të brendshme amerikane, Donald Trump mendon të reduktojë ndjeshëm praninë amerikane në Afganistan. Më shumë se 5000 nga 14.000 trupat amerikane në Afganistan do të kthehen në shtëpi, ka raportuar një funksionar i qeverisë. Së fundmi dha dorëheqjen ministri i Mbrojtjes, James Mattis pas grindjes me Trump për politikën e tij. Pas kthimit nga Iraku, presidenti amerikan qëndroi për një vizitë të shkurtër në bazën amerikane në Gjermani, Ramstein.
la/wa/pgr/(afp, dpa, rtr)
