Një ditë pasi luftëtarët talibanë hynë në pallatin presidencial në Kabul, fuqitë botërore janë ende në shok. Aeroporti i kryeqytetit është zona e fundit nën kontrollin e SHBA.

SHBA dhe pjesa tjetër e bashkësisë ndërkombëtare u përpoqën të hënën të reagojnë ndaj rënies tronditëse të Kabulit te talibanët një ditë më parë.

Avionët ushtarakë të SHBA, Gjermanisë dhe vendeve të tjera u përfshinë në operacionet e evakuimit në Aeroportin Ndërkombëtar Hamid Karzai (HKIA) ku të huajt dhe afganët bënë përpjekje dëshpëruese për të ikur përballë përparimit të talibanëve.

Udhëheqësit botërorë dolën me deklarata të ndryshme solidariteti me popullin afgan, dënimin e talibanëve dhe paralajmërime për ata që mund të kërkojnë strehim përballë regjimit të ri ultrakonservator islamik.

Bideni mbështet ‘tërësisht” tërheqjen e trupave

Presidenti amerikan Joe Biden mbajti një konferencë shtypi të hënën për të adresuar kritikat e ashpra kundër administratës së tij lidhur me tërheqjen e trupave amerikane nga Afganistani.

Ai përsëriti se vendosmëria e tij për të vazhduar tërheqjen – e shpallur së pari nga ish-Presidenti Donald Trump – ishte “vendimi i duhur”.

“Unë qëndroj plotësisht prapa vendimit tim. Pas 20 vitesh, mësova në mënyrën më të vështirë se kurrë nuk kishte një kohë të mirë për të tërhequr forcat,” tha Bideni.

Megjithatë, ai fajësoi për rënien e qeverisë afgane udhëheqësit e saj dhe mungesën e vullnetit të forcave afgane për të luftuar talibanët.

Presidenti gjithashtu ngarkoi Sekretarin Amerikan të Shtetit, Anthony Blinken që të ndajë 500 milionë dollarë (425 milionë euro) për të siguruar “nevojat urgjente të papritura të refugjatëve dhe migrimit të refugjatëve, viktimave të konfliktit dhe personave të tjerë në rrezik si rezultat i situatës në Afganistan”.

Skena të dëshpëruara në aeroportin e Kabulit

SHBA gjithashtu tha se do të mbante trupat në aeroportin e Kabulit për të vazhduar evakuimin e qytetarëve amerikanë dhe afganëve që kishin mbështetur trupat amerikane “për aq kohë sa ishte e sigurt për ta bërë këtë”.

“Ne do të punojmë gjatë gjithë kohës për të zhvendosur sa më shumë individë që kanë të drejtë”, tha zëdhënësi i Departamentit të Shtetit, Ned Price.

Aeroporti u detyrua të ndërpresë operacionet për disa orë pasi turmat u turrën në pistë, duke u përpjekur të hipnin në aeroplanë dhe të largoheshin nga vendi.

Zyrtarët amerikanë konfirmuan se disa njerëz kishin vdekur gjatë kaosit, kur disa që ranë nga një avion transporti ushtarak që po largohej. Forcat amerikane gjithashtu qëlluan për vdekje dy persona të cilët kishin armë.

Operacionet e aeroportit rifilluan herët të martën në mëngjes me avionët gjermanë dhe amerikanë që arritën të ulen. Prej tyre zbritën ushtarë për të ndihmuar sigurimin e aeroportit dhe evakuimin e një numri individësh.

Merkeli pranoi’zhvillimin e hidhur’

Kancelarja gjermane Angela Merkel foli për një “zhvillim jashtëzakonisht të hidhur” në Afganistan të hënën.

“Është një zhvillim i tmerrshëm për miliona afganë që duan një shoqëri më liberale,” tha ajo.

Pasardhësi i saj i mundshëm si kancelar gjithashtu shprehu shqetësim për ngjarjet.

“Është e qartë se ky angazhim i bashkësisë ndërkombëtare nuk ishte i suksesshëm. Ky është dështimi më i madh që ka pësuar NATO-ja që nga themelimi i saj dhe ne ndodhemi para një ndryshimi epokal,” tha kryetari i Bashkimit Kristjandemokrat (CDU), Armin Laschet.

Komuniteti ndërkombëtar i ndarë

Në një kohë që SHBA këmbëngulën se nuk kishte ndodhur asnjë kalim zyrtar i pushtetit, pavarësisht se Presidenti Ashraf Ghani u largua nga vendi, Kina tha se ishte gati për marrëdhënie “miqësore dhe bashkëpunuese” me talibanët.

Autoritetet ruse dhe iraniane, ndërkohë, përshëndetën stabilizimin e situatës në Afganistan me fitoren e talibanëve.

Në të njëjtën kohë, Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres u bëri thirrje të gjitha vendeve që të pranojnë refugjatë që ikin nga rreziqet e sundimit taliban. Presidenti francez Emmanuel Macron, megjithatë, i përqendroi komentet e tij në paralajmërimin kundër “terrorizmit islamik” dhe “rrjedhave të parregullta migratore” pas krizës që ka shpërthyer

aud/ab/sri (AFP, AP, dpa, Reuters)