Harta e shekullit 14 – familjet fisnike shqiptare Thopia, Arianiti dhe Gropa

Andrea Gropa ishte një fisnik shqiptar i shekullit të 14-të që sundoi rajonin dhe qytetin e Ohrit, fillimisht si vasal i vogël për një kohë shumë të shkurtër (župan) te mbreti serb Vukašin Mrnjavčević (r. 1365–1371), pastaj si i pavarur pas 1370. Ai ishte rival i princit Marko dhe së bashku me Andrea II Muzakën arritën t’i merrnin Prilepin dhe Kosturin.

Andrea ishte pjesëtar i familjes fisnike shqiptare Gropa. Paraardhësi i tij Pal Gropa në fillim të shekullit të 13-të, , mbante titullin bizantin Sevast. Si pjesë e Mbretërisë së Shqipërisë, Pal Gropa iu dha privilegje të zgjeruara nga Karli I i Napolit më 18 maj 1273: “nobili viro sevasto Paulo Gropa »casalia Radicis maioris et Radicis minons, пeс non Cobocheste, Zuadigorica, Sirclani et Craye, sitam in valle de Ebu”

Familja Gropa ishte një familje fisnike shqiptare e cila sundoi rajonin midis Pogradecit, Ohrit dhe Dibrës në periudhën e shekullit XII-XIV. Në shekullin e XIII anëtarët e familjes Gropa ishin katolikë, por në shekullin e XIV ata u kthyen në ortodoksë për shkak të marrëdhënieve politike me Arqipeshkvinë e Ohrit.

Gjatë ekspansionit serb në Maqedoni, Gropa u zhvendos edhe drejt jugut, duke u bërë fqinjë me Arianitin dhe Spatën.

Pas vdekjes së perandorit Dushan (1355), Gropa ishte një sundimtar lokal në rrethin e Ohrit. Para betejës së Maricës, Gropa ishte një vasal i familjes Mrnjavçeviç; Mbreti i Serbisë Vukašin Mrnjavčević (r. 1365 – vdiq më 1371), e mbajti Maqedoninë Perëndimore si bashkësundimtar të perandorit Stefan Urosh V të Serbisë. r. 1355 – vdiq 1371).

Pas vdekjes së mbretit Vukashin dhe vëllait të tij Jovan Ugljesha në Betejën e Maricës kundër osmanëve në 1371, dhe pas vdekjes së Perandorit, pati një krizë në emërimin e pasuesit të fronit. Djali i Vukashinit, Marko, nuk kishte fuqinë për të bashkuar zotërit e tij, dhe ruajti vetëm sundimin nominal mbi zonën nga baza e tij në Prilep.

Pas Maricës, Dejanovići u bë vasalë osmanë. Deri në vitin 1377, Vuk Brankoviç zgjeroi sundimin e tij mbi Shkupin dhe Gropa përmendet si zot i Ohrit. Bogdani, Gropa dhe Marko dhe pjesa tjetër e sundimtarëve në Maqedoninë Perëndimore u bënë vasalë të Muradit I. Vasalët duhej t’i paguanin haraç sulltanit osman dhe të furnizonin trupat në rast lufte.

Gropa përmendet si megas zupanos (župan veliki) në një mbishkrim guri grek që daton në 1378. Ai e vendosi veten si Zhupan i Madh i Ohrit, në Maqedoninë jugperëndimore. Në vitin 1379 u bë ktitor i një kishe në Ohër kushtuar Shën Klementit. Gropa përmendej si “župan Gropa” në mbishkrimin e varrimit të dhëndrit të tij Ostoja Rajakoviq (1380).

Sipas kronikave të Muzakës, Gropa iu bashkua Andrea II Muzakës dhe familjes Balshaj kundër Markos; Ai fitoi Kosturin dhe Dibrën dhe u bë praktikisht i pavarur nga Marko.

Gropa preu edhe monedha, gjetje që datojnë në 1377 – 1385, i gdhendur në serbishten e vjetër me titullin e tij si župan dhe gospodar, me nënshkrimin e tij si “Po milosti Božijoj župan Gropa”. Ai ishte sundimtari i fundit i krishterë i Ohrit para pushtimit osman. Nënshkrimi i tij gjendet në skriptoriumin e kishës së Shën Sofjes në Ohër.`

Në vitin 1378 Andrej Gropa përmendet në mbishkrimin themelor të kishës së Ohrit “Shën Klimenti”, ku quhet “prefekt dhe zoti i madh” i Ohrit. Emri ΓΡΩΠΑ përkthehet me një pseudomonogram (me dy, jo një shkronjë të madhe). Janë nëntë ushtrime pas shkrimit të të njëjtit pseudomonogram ΓΡΩΠΑ në bazamentet e kishës “Sveta Sofia” në Ohër, që padyshim i ka paraprirë vendosjes së saj nga ana e shkruesit në një dokument zyrtar – një akt dhurimi ose një letër.

Në “Shën Sofia” gjendet edhe një monogram i dyfishtë ΑΝΔΡΕΑ ΓΡΩΠΑ.

 Andrej Gropa përmendet në mbishkrimin mbi gurin e varrit të Ostoya Rayakovich të vitit 1379 në “Virgjëresha e Shenjtë Perivlepta” në Ohër. Në të, Rajakoviç quhet “i afërm i mbretit Marko, dhëndër i Qarkut Gropa”.

Andrey Gropa shtypi monedhat e tij, në anën e përparme të të cilave është paraqitur Krishti në një fron, dhe në anën e pasme është shkruar “Me hirin e Zotit, Zoti Gropa”. Disa prej monedhave të tij kanë V. Zh., pra guvernator të madh.

Data e vdekjes së tij nuk dihet, kronikat e Muzakës thonë se nuk kishte pasardhës dhe se tokat e tij iu dhanë familjes Muzaka pas vdekjes së tij.

Huazuar nga Wikipedia:

https://en.wikipedia.org/wiki/Gropa_family#

Principata mesjetare e Arbërit

Principata mesjetare e Arbërisë është formacioni i parë shtetëror i krijuar në trevën e sotme shqiptare. Ajo shfaqet në burimet historike në fund të shekullit XII, më saktë në vitin 1190. Principata e Arbërisë jetoi si shtet i lirë gati njëçerekshekulli. Pavarësisht se e humbi pavarësinë, formimi i saj siç do të shohim, nuk e humbi rëndësinë historike.
Principata mesjetare e Arbërisë u themelua në kushtet e rendit feudal. Në këtë vështrim, ajo ka po atë rëndësi që kanë shtetet e para për secilin popull. Krijimi i saj nënkupton në krahasim me të kaluarën një shkallë më të lartë zhvillimi ekonomik, shoqëror, politik dhe kulturor të vendit. Si proces historik, formimi i shtetit të parë feudal nënkupton për vendin fillimin e një diferencimi të ri shoqëror, plasaritjen e bashkësive krahinore, zhvillimin e lidhjeve ndërkrahinore, dobësimin e ndjenjës së fisit dhe zëvendësimin e saj me ndërgjegjen e kombësisë. Ai nënkupton krijimin e një bashkësie banorësh me gjuhë, territor, doke dhe zakone afërsisht të njëjta.
Formimi i shtetit të parë shënon kapërcimin nga shoqëria parafeudale në rendin feudal. Ai ka vlerën e një revolucioni shoqëror, mbasi e shkëput vendin nga shoqëria skllaviste. Formimin e tij e udhëheq dhe e përfaqëson klasa feudale vendase, ashtu si formimin e shtetit nacional e udhëheq dhe e përfaqëson borgjezia kombëtare.
Në asnjë vend shtetet e para nuk kanë përfshirë që në fillim mbarë trojet etnike. Zakonisht ato janë formuar në një nga ngastrat territoriale të trevës etnike. Koha kur ato janë formuar ka qenë në vartësi me ritmet e zhvillimit ekonomik dhe me rrethanat politike, – më shpejt nëse vendi ka qenë i lirë, më vonë nëse vendi ka qenë i pushtuar.
Me formimin e shtetit të parë, i cili kudo ka qenë i cunguar, fillon ajo prirje e madhe që mbulon krejt Mesjetën – zgjerimi i kufijve të tij politikë deri në kufijtë linguistikë të etnisë. Është prirja që çon drejt krijimit të shtetit kombëtar, të cilin bujarët feudalë me prirjet e tyre partikulariste dhe separatiste e kanë vështirë ta realizojnë. Për këtë arsye, shtetin kombëtar e kanë realizuar forcat progresiste të borgjezisë nacionale. Në fakt, krijimi i shtetit kombëtar çoi në përmbysjen e vetë shtetit feudal. Pavarësisht nga kjo dobësi, historianët objektivë e vlerësojnë formimin e shtetit të parë të një populli si veprën madhore të historisë së tij mesjetare.
Formimi i Principatës së Arbërisë ishte rezultat i një procesi të gjatë historik, i cili nisi që në fillim të Mesjetës së hershme, kur në viset shqiptare mbisundonin bashkësitë e lira fshatare. Si pasojë e diferencimit shoqëror që pushtoi këto bashkësi, lindën bujarët krahinorë shqiptarë. Dora-dorës me fuqizimin e tyre lindi tek ata prirja për të krijuar një shtet më vete, të veçuar nga çdo pushtet i huaj. Që në mes të shek. XI u pa se epiqendra e këtij procesi ishte krahina e Arbanonit me qendër Krujën. Shenjat e këtij procesi qenë kryengritjet e bujarëve të krahinës së Arbanonit dhe kalimi i tyre nga kisha lindore bizantine në kishën katolike romane. Rrethanat e favorshme për të mëkëmbur formacionin shtetëror shqiptar u krijuan në pjesën e fundit të shek. XII kur Perandoria Bizantine pësoi goditje të rënda nga kundërshtarët e saj të brendshëm e të jashtëm. Në këto rrethana, shfaqet edhe formacioni i parë shtetëror shqiptar.
Burimet e shkruara historike që ndriçojnë formimin e Principatës së Arbërisë janë shumë të varfra dhe tepër fragmentare. Ato vijnë nga fusha të ndryshme dokumentare. Midis tyre ka akte kancelareske papale, bizantine, venedikase dhe sllave. Megjithatë, vendin më të rëndësishëm e zënë burimet me origjinë shqiptare. Në krye të tyre qëndron marrëveshja tregtare e lidhur rreth vitit 1208 midis prijësave të Principatës së Arbërisë dhe Republikës së Raguzës. Po ashtu, e zë letërkëmbimi më 1216 midis bujarit shqiptar Grigor Kamona me Kartofilaksin e kryepeshkopatës së Ohrit Dhimitër Komatjanoit. Më në fund, historinë e Principatës së Arbërisë e ndriçojnë edhe të dhënat arkeologjike të zbuluara në fshatin Gëziq të Mirditës. Fillimisht të dhënat arkeologjike u zbuluan më 1901 nga medjevisti austriak Theodor Ippeni. Më vonë ato u pasuruan nga Dhimitër Shuteriqi dhe nga etnografi mirditor Mark Tirta. Një vend të veçantë në materialet e zbuluara në Gëziq zë një pllakë mermeri me një mbishkrim latinisht, i cili kur u zbulua qe tepër i copëtuar, pra i palexueshëm. Atë e bëri të lexueshëm fillimisht mjeshtri Koço Zheku dhe përfundimisht prof. Injac Zamputi.
Sipas mendimit tashmë të përbashkët të historianëve, Principata e Arbërisë u krijua rreth vitit 1191. Sundimtari i parë i saj ishte Progoni, një emër thjesht shqiptar. Ai mbante si dhe prijësat e mëparshëm të Arbanonit, titullin bizantin “arkond”.
Me krijimin e Principatës, Progoni ishte prijës jo vetëm i Arbanonit, por edhe i bashkësive të tjera fqinje. Duket se në veri formacioni i ri shtetëror kishte përfshirë në kufijtë e vet edhe bashkësinë krahinore të Pultit të Epërm së bashku me atë të Pultit të Poshtëm. Kjo del nga një akt serb i vitit 1198 ku thuhet se Zhupani i Madh i Rashës, Stefan Nemanja, i kishte shkëputur Principatës së Arbërisë Pultin e Epërm dhe Pultin e Poshtëm, i pari në veri, i dyti në jug të lumit Drin. Duket se për të siguruar paqen me fqinjin verior, Progoni lidhi krushqi me Stefan Nemanjën, duke martuar djalin e tij të dytë Dhimitrin me Komnenën, vajzën e Zhupanit të Madh serb. Ka mundësi që me këtë krushqi arkondi i Arbanonit të ketë rimarrë të dy Pultet. Hollësi të tjera nga Progoni nuk kemi.
Pasardhësi i Progonit ishte pa dyshim djali i tij i madh Gjin Progonati. Edhe emri i tij Gjin ka trajtë thjesht shqiptare. Të dhënat historike për Gjinin si sundimtar i Arbërisë janë gjithashtu thellësisht të varfëra. Dimë se më 1204 gjatë sundimit të tij Perandoria Bizantine u përmbys nga Kryqëzata e Katërt.
Përmbysja e Perandorisë Bizantine vuri në rrezik edhe vetë Principatën e Arbërisë. Kjo për arsye se shtetet që u mëkëmbën ose u fuqizuan në Gadishullin Ballkanik mbi gërmadhat e Perandorisë Bizantine – dukati venedikas i Durrësit, despotati bizantin i Epirit, Perandoria e Dytë Bullgare, shteti serb i Rashës dhe Principata e vogël e Zetës – lakmonin ta aneksonin secila për vete Principatën e Arbërisë. Për disa vite Principata i shpëtoi rrezikut që i vinte nga fqinjët, ngase ata hynë në konflikt midis tyre.
Në vitin 1206 vendin e Gjinit e zuri vëllai i tij Dhimitër Progonati. Meqenëse fuqitë ballkanike që e kërcënonin Principatën e Arbërisë kishin përqafuar krishterimin lindor, pra kishën ortodokse – Dhimitër Progonati vendosi të lidhej ashtu si paraardhësit e tij të dikurshëm me kishën e Romës. Këtë kthesë e vërteton një letër e Papës Inocenti III, me të cilën i përgjigjej “burrit fisnik Dhimitrit, princit shqiptar” (nobili viro Demetrio Arbanensi principi), se po dërgonte Nikollën, arkidiakon i katolikëve të Durrësit, për ta ushtruar në besimin katolik.
Prej tij ne njohim marrëveshjen tregtare që ai lidhi rreth vitit 1208 me Republikën e Raguzës, të cilën e botoi më 1934 profesori i Beogradit A. Soloviev. Akti i marrëveshjes tregtare me Raguzën përmban disa elemente të veçantë, të cilat meritojnë të vihen në dukje. Titujt që mban princi Dhimitër (arkond i madh dhe panhipersevast) i përkasin diplomatikës mesjetare bizantine, kurse pajisja e marrëveshjes me pesëmbëdhjetë nënshkrimet e vartësve të tij, vë re A. Solovjevi, nuk ndeshet në praktikën diplomatike bizantine, të cilat i nënshkruante vetëm sovrani. Kemi pra një praktikë diplomatike shqiptare. Veç kësaj, ndërsa në sferën bizantine gjuha e akteve zyrtare ishte greqishtja, gjuha e përdorur në marrëveshjen nga pala shqiptare ishte latinishtja. Përsa u përket pesëmbëdhjetë nënshkrimeve që përmban marrëveshja, të cilët A. Solovjevi mendon se janë zyrtarë të lartë, sipas mendimit tonë, ata duhet të jenë prijësit e pesëmbëdhjetë bashkësive krahinore, të cilët kur u nënshkrua marrëveshja ishin integruar në Principatën e Arbërisë. Prania e nënshkrimeve të tyre tregon se ata gëzonin një pushtet partikularist, të cilin nuk ia kishin deleguar plotësisht sovranit. Këto elemente tregojnë se principata mbështetej në bashkësitë krahinore gjysmautonome, të cilat, siç e ka treguar historia e mëvonshme e Shqipërisë, disa prej tyre e ruajtën qeverisjen autonome të brendshme deri më 28 Nëntor 1912.
Në këtë marrëveshje Dhimitri e quan veten “panhipersevast” dhe “arkond i madh”. Titulli i parë ka në rrënjë fjalën sevast, titull ky i përhapur në kohën e Komnenëve. Në Shqipëri atë titull e mbanin dhe krerët e disa bashkësive krahinore (sevasti i Skurjes, sevasti i Misjes, sevasti i Kurbinit, e të tjerë). Pra, panhipersevast do të thotë sevast mbi të gjithë sevastët, shkurt kryesevast. Këtë titull zakonisht e mbanin funksionarët që kishin lidhje farefisnie me familjen perandorake bizantine. Këtë titull Dhimitrit ia solli e shoqja, Komnena, bija e Zhupanit të Madh të Rashës, Stefan Nemanja dhe e bashkëshortes së tij Eudoksia, vajza e perandorit bizantin Aleksi III Engjëll Komneni. Titulli i dytë “arkond i madh” ishte një përngjasim i titullit Zhupan i Madh që mbante vjehrri i tij Stefan Nemanja, që do të thotë “kryezhupan”.
Të dy këta tituj (panhipersevast dhe arkond i madh), në diplomatikën lindore ishin afërsisht të barabartë me titullin princ të diplomatikës perëndimore. Dhimitër Progonati përmendet edhe me një titull të tretë – me titullin “princ”, me të cilin papa Inocenti III e quante Dhimitrin, më 1208. Pra, titullin princ si sovran i Principatës së Arbërisë Dhimitër Progonati e kishte legjitimuar me terminologjitë zyrtare si lindore, ashtu dhe perëndimore.
Nënshkrimet që përmban marrëveshja tregtare e përmendur me Raguzën përfaqësojnë, pa dyshim, emrat e prijësve të pesëmbëdhjetë bashkësive krahinore që ishin integruar në Principatën e Arbërisë. Emrat e pesëmbëdhjetë bashkësive krahinore që ata përfaqësojnë në marrëveshje nuk përmenden. Për identifikimin e tyre mund të na ndihmojnë emrat e pesëmbëdhjetë bashkësive krahinore që ndeshen në burimet mesjetare në hapësirën gjeografike midis lumenjve Drin në veri dhe Shkumbin në jug, detit Adriatik në perëndim dhe vargut të maleve në shpinë të Dibrës në lindje.
Deri në vitin 1213 Principata e Arbërisë i përballoi presionet armiqësore që i vinin nga fqinjët. Por më pas fërkimet me faktorët e jashtëm u shtuan. Despoti i Epirit, Mihal Engjëll Komneni, i cili i vuri vetes si synim rimëkëmbjen e Perandorisë Bizantine të shembur në 1204, në fillim ndërmori fushatën drejt viseve shqiptare. Ai ua mori Durrësin venedikasve dhe duke marshuar nëpër territoret bregdetare të Arbanonit pushtoi më 1213 Shkdorën. Në Shkodër despoti i Epirit hyri në konflikt me Gjergjin, mbretin e Zetës (Malit të Zi). Për të përballuar presionin e despotit bizantin, Dhimitër Progonati lidhi aleancë me Gjergjin e Zetës, i cili nga ana e vet kishte hyrë në marrëveshje me Venedikun. Më 1213 Mihal Engjëll Komneni duket se shtiu në dorë Krujën, qendrën e principatës së Arbërisë. Dhimitri u detyrua të largohej nga Kruja. Se ku u vendos, këtë e mësojmë nga mbishkrimi i zbuluar në fshatin Gëziq të Mirditës, i cili u takon këtyre viteve.
Emri i fshatit Gëzhiq në mbishkrim nuk përmendet. Aty flitet për “Trafandinë”. Me emrin Trafand, në shqip Ndërfandë, në Mesjetë quhej krahina që shtrihej rreth lumenjve Fandi i Epërm dhe Fandi i Poshtëm ose Fandi i Madh dhe Fandi i Vogël, me të cilën nënkuptohej krahina e zotme e Mirditës. Nga zbërthimi i mbishkrimit dalin dy të dhëna me rëndësi historike për Principatën e Arbërisë.
E para, se viset e Gëziqit quheshin Ndërfandë; se ato vise kishin rënë nën sundimin e mbretit Gjergj të Zetës; se mbreti Gjergj kishte dërguar në Gëziq si legat përfaqësues të autoritetit të tij, birin e vet Antonin; se legati kishte ndërtuar me shpenzimet e sovranit të vet një faltore të krishterë të ritit katolik kushtuar Shëne Premtes; se këtë faltore ai ia blatoi kombit të denjë, me të cilin nënkuptohet kombi shqiptar; se Ndërfandi nga pikëpamja kishtare administrohej nga një abaci, një dinjitar i afërt me peshkopin, por që nuk gëzonte të drejtën të shuguronte priftërinj.
E dhëna e dytë e mbishkrimit ka të bëjë me princin Dhimitër. Aty del se Dhimitri kishte lënë një testament, që do të thotë se ndërkohë kishte vdekur; se kishte një nip me emrin Progon, i cili me shumë gjasa duhet të ketë qenë djali i Gjin Progonatit; se mbreti Gjergj kishte vendosur që të respektonte vullnetin që Dhimitri kishte shprehur në testament; se një nga këto premtime ishte që mbreti i Zetës do ta njihte Progonin e ri si protosevast (sevasti i parë, kryesevast); se në bazë të porosisë së Dhimitrit mbreti Gjergj ua dorëzonte faltoren e Shëne Premtes gjykatësve të Ndërfandës.
Në vështrim të parë duket sikur prania e legatit të mbretit Gjergj të Zetës tregon se kjo pjesë e Principatës së Arbërisë, pra krahina e Ndërfandit, kishte rënë nën sundimin e sovranit të Zetës. Ky interpretim nuk është i saktë. Sovrani i Zetës, siç del nga përmbajtja e mbishkrimit, ishte më tepër një aleat, i cili kishte dërguar në Ndërfandë një legat jo për të sunduar, por për të zbatuar testamentin e Dhimitrit. Nga mbishkrimi del më në fund se në krye të formacionit shtetëror të Arbërisë formalisht do të qëndronte Progoni i ri me titullin protosevast.
Të dhëna mbi këtë Progon të ri si sundimtar i Principatës së Arbërisë nuk ka. Duket se fundi i sundimit të Dhimitrit, solli edhe fundin e pavarësisë së Principatës së Arbërisë. Nuk dimë as sa kohë qëndroi legati i Zetës në Gëziq, as si mori fund pavarësia e Principatës së Arbërisë. Një farë drite hedh korrespondenca e zhvilluar më 1216 midis Grigor Kamonës dhe Dhimitër Komatianoit, Kartofilaksit të kryepeshkopatës së Ohrit. Nga letra del se sevasti Grigor Kamona ishte martuar më 1216 me Komnenën, vejushën e Dhimitër Progonatit, vajza e Stefan Nemanjës, mbesa e perandorit bizantin Aleksi III Engjëll Komneni. Del gjithashtu se kjo martesë ishte pritur me zemëratë nga opinioni vendës, kurse Kartofilaksi e gjeti martesë të rregullt. Të dhëna që shpjegojnë zhvillimin e ngjarjeve në oborrin princëror nuk kemi. Dimë vetëm se formacioni ndërkrahinor me qendër në Krujë, e rimori veten, por jo pavarësinë.
Konkluzioni i matur që del nga analiza e këtyre të dhënave dokumentare është se më 1216 Principata e Arbërisë kishte pushtuar së qeni një formacion shtetëror i pavarur. Megjithatë, hija e Principatës së Arbërisë nuk u zhduk. Ajo vazhdoi të mbijetonte në trajtën e një bashkësie ndërkrahinore me disa të drejta autonomiste të njohura nga sovranët e huaj që sunduan në Shqipëri.
Trashëgimia historike e principatës duhet të ketë qenë e fuqishme. Në bazë të kësaj tradite, qëndron aspirata për ta rimëkëmbur formacionin shtetëror shqiptar, e cila erdhi duke u përforcuar. Vetëm kështu shpjegohet përse Karli I mbreti anzhuin i Napolit, pasi i pushtoi viset e Principatës së dikurshme të Arbërisë, shpalli më 21 shkurt 1272 jo më principatën e Arbërisë, por Mbretërinë e Arbërisë (Regnum Albaniae) me një shtrirje më të gjerë gjeografike se ajo e principatës.
Edhe pse Principata e Arbërisë pati jetë të shkurtër, rëndësia e saj historike duhet parë nga dy këndvështrime. E para, ajo e sanksionoi aspiratën e arbanitëve për të patur një shtet të veçuar nga shtete të ndryshme tashmë të konsoliduara në hartën politike të Europës juglindore. E dyta, ajo e konsolidoi ekzistencën e kombësisë shqiptare si një kombësi e veçuar në hartën etnike të Gadishullit Ballkanik, e cila ndikoi në përhapjen e emrit arbanitë në mbarë folësit e gjuhës shqipe, pavarësisht se ku banonin.

Prof. dr. Kristo Frashëri

Ja si i klasifikon Lis Bukuroca:

Rrenat e mëdha

Rrena  e parë: “Me Turqinë kemi jetuar pesëqind vite!“

Rrena e dytë: “Perandoria, (Kalifati) Osman, nuk ishte pushtues!”

Rrena e tretë: “Shqiptarët kanë udhëhequr perandorinë dhe kishin 39 vezirë!”

Rrena e katërt: ”Në Turqi ka më shumë shqiptarë, sesa në Shqipëri.”

Rrena e pestë: “Skënderbeu nuk është heroi i im. Ai ka vrarë myslimanë!

Rrena  e parë: “Me Turqinë kemi jetuar pesëqind vjet!“

Shpjegim logjik i rrenës: rrenci në këtë rast nuk gënjen vetëm vetveten, por edhe ata që e lexojnë apo ata që e dëgjojnë. Gënjeshtari, që ka artikuluar i pari atë fjali dhe zëzmadhuesi i tij, vetmashtrohen. Ata që besojnë atë mendim, nuk kanë jetuar asnjë ditë me Turqinë. Shpirtërisht ndoshta, por jo fizikisht. As ne, as prindërit tanë, nuk kanë jetuar me Perandorinë. Mund të kenë gjalluar ndonjë vit gjyshërit, por asnjëri prej nesh! Vetëm ata që kanë lindur para vitit 1912 kanë jetuar bashkë me Perandorinë. Ata që kanë jetuar me Turqinë pesë shekuj, sot duhet të jenë diku 630 vjeç! Një njeri i tillë, nuk flet, nuk shkruan, por gjendet diku si skelet! Edhe pse, edhe ata skelete, pas vdekjes, nuk kanë mundur të jetojnë me Perandorinë.

Ai që thotë se ka jetuar me Turqinë pesë shekuj, duhet të ketë lindur në vitin 1468, menjëherë pas vdekjes së Skënderbeut dhe në vitin 1912, do t’i kishte mbushur 444 vjet, kurse sot, në vitin 2018, do të bëhej 550 vjet! Vampirë të tillë, nuk kemi akoma!

Shpjegim racional i rrenës: artikulluesit i duhet një vetëbindje, për të dëshmuar vazhdimësinë dhe bashkëjetesën, ku osmanët ishin pushtues, shqiptari i pushtuar, pa asnjë të drejtë nacionale. Nëse pushtimi është bashkëjetesë, që prodhon nostalgji dhe obsesion për ta rikthyer, atëherë pushtimi romak, ka qenë më i gjatë! Atëherë do të shkaktonim një krizë kolektive, sepse kemi edhe shumë, të cilët do të dëshironin ta kthenin Romën, respektivisht Italinë, dhe një numër bukur i mirë, edhe Serbinë!

Rrena e dytë : “Perandoria turke, më vonë kalifati, nuk ishin pushtues!”

Nëse një njeri futet në shtëpi të huaj, është kriminel, nëse futen disa, janë një bandë kriminelësh,. Nëse një armatë lufton kundër popullit, që refuzonin ardhjen dhe praninë e huaj, atëherë ai quhet pushtim, skllavërim. Pushtim është kur popullit, që ka humbur luftën, nuk i lejohen të drejta elementare për të ruajtur dhe kultivuar kulturën e vet. Populli i pushtuar, nuk paguan tatime për shtetin e vet, por për pushtuesin. Meqenëse kultura shqiptare kishte arritur në pikën zero, kur u dëbua Perandoria, atëherë ai pushtim, ishte sa barbar, aq edhe primitiv, me regres kolektiv për disa shekuj: nuk na u lejuan as shkollat shqipe!

Rrena e tretë: “Ata janë vëllezër tanë!”

Në psikologjinë shqiptare njihet si vëlla vetëm njeriu nga gjaku apo nga fisi. Mendësia shqiptare nuk njeh dhe nuk do të njohë vëllazëri fetare të llojit oriental, ku edhe pse quhen vëllezër, nuk kanë raporte të mira në mes vete! Nëse ne kemi dy shtete shqiptare, arabët kanë 22! Kur një i huaj na quan vëlla, domethënë dëshiron të na futet në shtëpi me të mirë, jo me luftë. Atë vëlla imagjinar e sjell ndenja, bindja imperialiste: Ai beson se është ndër popujt e zgjedhur në botë dhe të tjerët, për të mirën e tyre, duhet asimiluar!

Vëllazëria shqiptare turke nuk ka ekzistuar kurrë, por është në krijim e sipër, sepse identiteti shqiptar, nuk mbrohet më në mënyrë zyrtare nga shteti, por politikanët shqiptarë, i janë shtrirë Endoganit para shputave, si qenë të vegjël të dëgjueshëm! Si bub!

Në Turqi ka më shumë shqiptarë, se në Shqipëri.

Rrenë e madhe! Në vitin 1999 kudo në botë ka pasur protesta në mbështetje të Kosovës. Në Turqi jo! Në Turqi mund të ketë shumë turq me origjinë shqiptare, por jo shqiptarë! Diku çdo i gjashti amerikan, ka origjinë gjermane, por ata nuk janë më gjermanë. Amerikanët me origjinë gjermane kanë luftuar kundër Hitlerit, edhe ata  turq me origjinë shqiptare, do të luftonin kundër nesh për të na bërë turq. Jo nga urrejtja, por nga dashuria, se duke na zhdukur si komb, sipas tyre, na dhurojnë parajsën.

Nëse ka disa milionë shqiptarë në Turqi, atëherë duhet akuzuar Turqinë në Strasburg për gjenocid kulturor, për trajtim fashist dhe asimilim të tyre! Ata nuk kanë asnjë të drejtë nacionale dhe kulturore. Nëse ti, diktator, na quan vëlla, por vëllezërve tanë të vërtetë u mohon çdo të drejtë njerëzore, çfarë turqve në Evropë, nuk u ndalohet, atëherë mos përmend më ekzistencën e tyre atje, sepse nuk ka. Sikur të kishte disa milionë shqiptarë në Turqi, do të protestonin për shkolla. Shqiptarët dinë të bëjnë protesta për arsim, por edhe kryengritje! Në Gjermani kërkon turqit ta ruajnë gjuhën, por në të njëjtën kohë, të gjitha pakicave, ua mohon në Turqi! Ti mohon vendimin e perëndisë. Ai ka mundur t’i lindë turq, sikur të kishte dëshiruar, jo të asimilohen me dhunë!

Shqiptarët kanë udhëhequr perandorinë dhe kishin 39 vezirë!

Jo shqiptarët, por shqiptarët e konvertuar dhe shqiptarët e asimiluar. Ata kanë shtypur kryengritje shqiptare dhe ata kanë respektuar dekretin, i cili ndalonte gjuhën e tyre amtare, radhazi, asnjëri nuk e ka kundërshtuar, mu si Rrahman Morina në Kosovë! Edhe kryetari amerikan Trump, është me origjinë gjermane, por askush nuk mburret me të. Ai nuk i shërben Gjermanisë, por Amerikës. Vezirët shqiptarë nuk i shërbenin Shqipërisë, por vetëm Turqisë!

Rrena e pestë: “Skënderbeu nuk është heroi i im. Ai ka vrarë myslimanë!

Këtu nuk do të humbet shumë kohë, sepse edhe sot, nëse do të na sulmonte një shtet mysliman, ne përsëri do të mbroheshim, edhe atë, pa i pyetur se cilën përrallë besojnë!

Ju mund të vazhdoni me rrena, por mos mendoni se dikush beson. Politikanët tanë nuk kanë guxim t’ ju pyesin, se si është e mundur që në Kosovë, disa mijëra turq, kanë të drejtën e gjuhës dhe arsimit, madje gjuha tyre është zyrtare, por jo nëntë milionë shqiptarë në Turqi? Si është e mundur sulltan Erdogan, të pohosh se atje ka më shumë shqiptarë se në Shqipëri, por edhe pse na quan popull vëlla, ndalon kulturën dhe gjuhën shqiptare! Një shtet që shtyp pakicat e veta, nuk ka fytyrë dhe kredibilitet të angazhohet për çështjen palestineze, sepse ti e bën, pikërisht atë, që bën Izareli! Ti e din këtë, por të duhen parulla popullsitë, sa për sy e faqe, se gjoja po ndihmon. Ti e din shumë mirë, se si mund të ndihmohet Palestina!

Në fund një citat nga memoari numër 110 i Reisul Ulema efendi Sulejman Rexhepit, kryetarit të Bashkësisë Islame të Maqedonisë:

“Në një takim të liderëve fetarë nga Europa Juglindore, të organizuar nga Dijaneti i Turqisë, larg mjeteve të informimit dhe në një konfidencë shumë të rreptë na e zbërthyen një projekt që e kishte qeveria e Eroganit. Kthimin e perandorisë Osmane në këto treva, por në mënyrë më të kulturuar. E vetmja portë për kthimin e kësaj Perandorie na paskan qenë Bashkësitë Islame.

Ua kuptova hilen menjëherë! Liderët fetarë më të dobët, e pranuam me gjithë qejf një propozim të tillë. E pranoi edhe djaloshi i sapoemërtuar në Komunitetin Mysliman të Shqipërisë, Skënder Bruçaj, pastaj e pranoi edhe Naim Tërnava, Zukorliqi i Sanxhakut, ai i Bosnjës e pranoi me të dy duar, po ashtu edhe ai i Bullgarisë, i Rumunisë etj.”

Lis Bukuroca

Pasojat e Akraballëkut

Skemat politike shpesh depërtojnë lehtë në botëkuptimet e njerëzve, qofshin ata të zakonshëm apo njohës të mirë të rrethanave, dhe vështirë çrrënjosen. Tanimë, çdo analist që zhvillon teorinë për pasojat e konflikteve në Gadishullin Ilirik niset nga premisa, tashmë e aksiomatizuar për ekzistencën e një aleance të natyrshme mes Serbisë dhe Greqisë, si dhe ndërmjet Shqipërisë dhe Turqisë. Ata që janë të prirur për patetikë nuk hezitojnë t’i shtojnë brengat e njerëzve, duke pohuar se këto fërkime mund të shkaktojnë pasoja të pariparueshme për strukturat veri-atlantike, meqë Turqia dhe Greqia qenkan anëtare të NATO-s. Por, shikuar nga një kënd realist, i liruar nga skemat paragjykuese, ekziston një aleancë paradoksale mes politikës greke, serbe dhe turke, që i ka rrënjët më të thella sesa mendohet.

Politika dhe propaganda serbe, dhe ajo greke në vazhdimësi, e përsërisin dhe e ndërtojnë tezën për shqiptarët si element jo luajal, si mish i huaj në organizmin evropian. Kjo teori mbështetet mbi premisën e përkatësisë fetare dhe mendësisë totalitare, në kuadër të së cilës çdo gjë kundrohet nga këndi polarizues, manikeik, bardhë dhe zi, ku shqiptarët paraqiten si element i huaj, si myslimanë, që asesi nuk mund të jenë elementë integrativ në sistemin e vlerave evropiane. Kjo propagandë, e përshkuar me imputime neveritëse është intensifikuar deri në paroksizëm pas aktit terrorist të 11 shtatorit të vitit 2001. Sipas njohësve të rrethanave dhe të fenomeneve të tilla, por edhe sipas pohimeve të liderëve të partive politike serbe apo greke ( bie fjala si V. Shesheli) për këtë qëllim janë destinuar me miliona dollarë. Me këto para financohen incidentet e llojeve të ndryshme, prononcime apo ngjarje që vërtetojnë këtë pohim. Segmentet e caktuara të institucioneve greke apo serbe formojnë opinionin, për gjoja të rrezikut që i kanoset qytetërimit perëndimor, nga islamizmi fondamental në përgjithësi, dhe i shqiptarëve në veçanti. Nga ana tjetër, segmente të caktuara të shoqërisë apo i shtetit turk, me, apo pa vetëdije, japin argumente, ose thënë më mirë demonstrojnë tezën se shqiptarët janë pjesë e pashkëputur e qytetërimit osman. Këto ditë, sipas lajmit që dha kanali televiziv shqiptar “Top-Channel”, në Librazhd, autoritetet fetare të kësaj ane së bashku me segmente të caktuara turke kanë organizuar synetimin kolektiv të më se 200 fëmijëve shqiptarë, sipas traditës turke. Kamera e “Top-Channel-it” na ofroi pamje nga kjo ngjarje bizare, ku fëmijët të veshur me rroba prej satenit të bardhë, me kapuça në trajtë të fesit ku shkruhej “Mashallah”, valëvitnin herë flamujt të shtetit turk, dhe herë ato shqiptar. Natyrisht se askujt nuk duhet t’i pengojë aspekti fetar i kësaj ngjarje beninje, por konotacionet politike dhe efektet që ato krijojnë në opinionin e jashtëm dhe atë të brendshëm. Ç’është e vërteta, kjo ngjarje politiko-fetare nuk është aksidentale, por tashmë e shndërruar në traditë. Kohë më parë në muajin e Ramazanit, strukturat e tilla organizonin iftare kolektive në sheshet e qyteteve, që dikur ishin të sunduar nga Perandoria Osmane. Këto projekte që kontrabandohen përmes petkut fetar krijojnë një varg problemesh brenda për brenda komunitetit shqiptar, por edhe në raportet shtetërore, apo kombëtare të shqiptarëve me kontekstin evropian. Me këto organizime, financuesit e këtyre manifestimeve, aspak religjioze, sikur dërgojnë mesazhin për pretendimet kulturore-qytetëruese të shtetit modern turk në hapësirat e dikurshme të Perandorisë Osmane. Këto manifestime dhe heshtja jonë krijojnë pretekstin që edhe të tjerët, grekët, apo serbët të organizojnë pagëzimin e një numri të ngjashëm të fëmijëve ortodoksë shqiptarë, që në duart e tyre do të valëvitin flamurin grek, apo serb. Nëse do të ndodhte kjo, reagimi ynë do të ishte i rreptë dhe i arsyeshëm, që do të hapte debatet publike që do të krijonin pistat e kontradiktave të pariparueshme fetare, kombëtare dhe shoqërore në përgjithësi.

Tashmë në opinionin shqiptar është krijuar ideja fikse se grekët dhe serbët janë të ligë, ndërkaq turqit janë të mirë. Nëse ky pohim do të ishte i saktë, atëherë shqiptarët nuk do të ishin në këto telashe që nuk dihet sesi do të përfundojnë.

Ky paragjykim, që është shtrirë në të gjitha hapësirat shqiptare, madje edhe te pjesëtarët e të gjitha besimeve fetare, buron nga pohimi se sundimi osman dhe islamizimi i shqiptarëve e ndërpreu procesin e asimilimit të tyre. Mirëpo, ky pohim nënkupton se fjala asimilim ka vlerë parciale, ngaqë dedikohet vetëm për rastet kur shqiptarët asimilohen nga sllavët, grekët apo italianët, dhe jo nga turqit. Pra, në mënyrë të pavetëdijshme bëhet selektimi i asimilimit, duke e ndarë atë në të mirë dhe në të ligë.

Shikuar historikisht sebët dhe grekët kanë atakuar trupin tonë duke tentuar ti shfarosin shqiptarët. Ndërkaq politika osmano-turke ka tentuar të zhdukë qenien (shpirtin), identitetin kombëtar shqiptar. Të gjitha këto tentativa kanë qenë antishqiptare pavarësisht nga format që janë zbatuar në periudha të dukshme.

Tashmë, është bërë proverbial konstatimi i presidentit të dikurshëm të Turqisë z. Demirel, i cili në takim me homologun e tij, me gjasë z. Mejdani, ka pohuar se presidenti real i shqiptarëve qenka ai vetë, ngaqë në Turqi jetuakan pesë milionë shqiptarë. Sipas kësaj logjike, në vazhdimësi imponohet bindja se paska asimilime pozitive dhe negative. Të bëhesh turk qenka mirë, ndërkaq të bëhesh grek, serb, apo italian qenka mëkat. Në vijë të këtij konstatimi duhet analizuar fakti pse në Turqi, gjatë krizës kosovare, nga pesë milionë shqiptarët nuk u krijua një lobi që do ta detyronte shtetin turk, në emër të stabilitetit të brendshëm të angazhohet, madje edhe të implikohet më konkretisht në krizën jugosllave duke u dalë zot shqiptarëve.

Të gjithë shqiptarët, sidomos përfaqësuesit politik, pa marrë parasysh përkatësinë fetare, sot e gjithë kohën e përdorin frazën “populli vëlla turk”. Kjo shprehje intime do ta arsyetonte veten nëse do të kishte efekte pozitive për mirëqenien e shqiptarëve, por fatkeqësisht bie ndesh, jo vetëm me origjinën e dy popujve, por edhe me realitetin e hidhur historik. Para disa kohësh pata nderin ta takoja një këshilltar me ndikim në qeverinë turke dhe u përpoqa t’i shpjegoja disa shqetësime të shqiptarëve lidhur me paragjykimet që kanë dëmtuar vazhdimisht interesin tonë kombëtar. Pas një elaborimi të gjatë dhe të sinqertë nga ana ime, ai sërish e përsëriti si vlerë paragjykimi që vinte ndesh me realitetin. “Ne, juve, boshnjakët dhe kurdët nuk ju trajtojmë si arabët, apo iranianët, por ju ndiejmë shumë të afërt me ne. Për ne, ju jeni akraba ( kushërinj)”. Këtë konstatim ai e tha me një patetizëm mëshirëplotë. Me një akrobacion retorik, i prirur nga bindja se të jesh turk është bekim hyjnor, këshilltari qeveritar turk me ndikim e ricikloi pa dilema idenë se shqiptarët janë pjesë e idiomës turke, se ata nuk janë popull (milet) si popujt e tjerë, arabët, iranianët, grekët, serbët, bullgarët etj. Në mënyrë të pavetëdijshme, sa elegante, aq edhe brutale, ai e suspendoi identitetin shqiptar, që me aq sakrifica është mbrojtur gjatë furtunave historike.

Trajtimi i shqiptarëve si akraba të turqve, dhe jo si milet, ka pasur pasoja katastrofale për interesat e shqiptarëve gjatë sundimit osman, veçmas gjatë shpërbërjes së kësaj perandorie. Tashmë është vërtetuar katërcipërisht se mos trajtimi i shqiptarëve si popull lë pasoja të rënda, jo vetëm në fushën politike, në kohën kur formoheshin shtetet ballkanike, por edhe në fushën arsimore, kur autoritetet osmane ndalonin hapjen e shkollave shqipe duke orientuar shqiptarët që të edukohen në shkollat greke, apo sllave.

Meqë kohët e fundit bëri bujë kërkesa e kryeministrit shqiptar Berisha për rishikim të historisë, e shoh të udhës ta përqendroj vëmendjen e analistëve, për pasojat e marrëveshjeve, kryesisht turko-ruse ( sllave) për interesin e shqiptarëve, apo të myslimanëve të asaj kohe. Pas një vargu humbjesh të betejave me rusët, Perandoria Osmane ua jepte të drejtën për autonomi sllavëve që kishte një klauzolë të veçantë që shpjegon shkakun e shpërnguljes së shqiptarëve në Turqinë e sotme. Kur iu dha autonomia serbëve, njëherësh u ndalua e drejta e myslimanëve që të jetojnë në këtë shtettë krishterë. Kjo klauzolë shpjegon pastrimin gradual etnik shqiptar nga zonat e pushtuara nga serbët, fillimisht nga pashallëku i Beogradit, pastaj, me zgjerimin e territorit serb në jug nga rrethi i Nishit, dhe përfundimisht nga Kosova dhe Maqedonia, natyrisht edhe të boshnjakëve nga Bosnja, Sanxhaku etj. Këtë parim, prijësi legjendar i Turqisë moderne Kemal Ataturku e shndërroi në parim obligues: në Turqi ka vetëm turq dhe jashtë Turqisë nuk ka turq. Mirëpo, zhvillimet historike treguan se ky pohim nuk ishte i saktë, por përkundrazi në Turqi paska shumë jo turq, si dhe jashtë Turqisë shumë turq.

Shpërngulja e shqiptarëve në Turqi, vështirësitë në krijimin e shtetit shqiptar dhe cungimi i tij ishte pasojë e mohimit të identitetit kombëtar të shqiptarëve.

Ideologët turq të këtij klasifikimi ishin logjikisht dhe moralisht koherent. Duke na trajtuar si arkaba të turqve, ata nuk shihnin asgjë të keqe nga shpërngulja jonë në Turqi, meqë pas humbjes së luftërave në Rumeli për ta ishte e natyrshme që popullin e vet ta tërhiqte në shtetin ku ata qeverisnin. Kulmi i këtij parimi, që lejonte pastrimin etnik, u arrit në Marrëveshjen e Lozanës, kur Turqia dhe Greqia u pajtuan që të këmbejnë popullatën greke nga Turqia Perëndimore dhe popullatën turke apo myslimane, rrjedhimisht edhe të çamëve nga Greqia në Turqi. Marrëveshje të këtilla Turqia bëri edhe me Jugosllavinë e parë, por edhe me atë të Titos për shpërnguljen e shqiptarëve dhe boshnjakëve nga trojet e tyre etnike. Pra, përfaqësuesit e “popullit vëlla turk” duke na trajtuar si akraba u pajtuan, madje dhe hartuan projektin për spastrimin e Rumelisë, të Gadishullit Ilirik nga popullata autoktone, të islamizuar nga vetë ata. Kjo mendësi ndikoi në dobësimin politik, ekonomik, ushtarak dhe demografik të popullit shqiptar, kështu që sot e kësaj dite i ndiejmë pasojat e këtyre vlerësimeve të gabueshme.

Këto paragjykime dhe botëkuptimet perandorake turke, meapo pa vetëdije, lënë pasoja negative për interesin shqiptar, madje edhe në kontekstin aktual ku vendoset përfundimisht fati i kombit shqiptar. Në Kosovë kontributin e vet për vendosjen e paqes e jep edhe kontingjenti i ushtarëve turq. Shqiptarët ndiejnë obligimin që të falënderohen për impenjimet e tyre për vendosjen e rendit dhe të sigurisë, por e kanë të vështirë të kuptojnë përpjekjet e tyre për turqizim, asimilim të popullatës myslimane sllavisht-folëse, apo shqip-folëse. Me këtë politikë, ata mund të arrijnë vetëm një objektiv: zvogëlimin e përqindjes vetëm të popullatës shqiptare, që në parim nuk do të ishte në favor të “popullit vëlla turk”.

Një popull që nuk arrin t’i zbërthejë paragjykimet e veta, po ashtu nuk do të arrijë t’i kuptojë gabimet dhe përsëritjen e tyre. Gabimet e tilla ndikojnë që të mos përkufizohet qartë dhe përfundimisht identiteti kombëtar. 

Arbën Xhaferi, 2007

Sfida Osmane

Në fund të viteve ’80 – të në Jugosllavinë e pushtuar nga ethet e nacionalizmit, agjitimi, baltosja e kundërshtarit politik, etnik dhe fetar u bë e vetmja mënyrë e komunikimit ndër-njerëzor. Politika nxori në shesh njerëz të etshëm për role shoqërore, të cilët tregonin gatishmëri që të shpifin çkado kundër secilit, nëse prej tij kërkohej një detyrë e këtillë “sublime”.

Kjo gatishmëri e një mase të madhe shpifësish, të ligjëruesve të urrejtjes ishte njëri nga shkaqet e shkatërrimit të sistemit social, etik dhe fetar gjatë periudhës së komunizmit. Shpifësit, jo vetëm që nuk kishin problem me ndërgjegjen e tyre, por përkundrazi, ata fanatizmin e tyre e arsyetonin me misionin që ua paska besuar vetë Zoti, apo kreu kombëtar.

Propaganda zhvillohej në të gjitha planet, veçmas në atë qytetërues, duke kopjuar në mënyrë banale idenë e Hantigtonit për përplasje të qytetërimeve.
Nga ajo kohë e manipulimeve cinike, të lejuara nga klasat politike, sidomos serbe, kanë mbetur fraza paradigmatike propaganduese, si togfjalëshi “Zetra”, emri i një salle sportive të Sarajevës,(zelena transferzala, transferzalja e gjelbër) që sugjeronte idenë e depërtimit të islamit nga Turqia, Bullgaria (ku paska më se dy milionë myslimanë), pastaj Maqedonia, Kosova, ku stafetën e depërtimit islam në perëndim e bartin shqiptarët dhe ua përcjellin myslimanëve të Sanxhakut, të cilët pastaj ua dorëzojnë boshnjakëve… dhe pastaj, siç lehtë-lehtë parashikonte agjit-propi (agjitim dhe propagandë) serb, s’do të ketë më të krishterë.

Me këto pohime shumëkush tallej ngaqë besohej se janë trillime tipike të serbëve që kauzën e vet përpiqeshin ta përhapin si terapi planetare për pengim të këtij rreziku, të islamizmit që i kanosej Perëndimit…

Boshnjakët nuk e lodhnin veten që t’i kundërviheshin propagandës kundër-islame serbe ngaqë ata besonin thellë se Evropa nuk është kundër-islame dhe se ata paskan të drejtë që ta ekspozojnë përkatësinë e tyre fetare. Evropa mbase jo, por serbët gjithsesi po.

Shqiptarët u treguan shumë më të rezervuar dhe betejën e tyre historike e zhvillonin në dimensionin kombëtar.

Pas vitit 1999 edhe në hapësirat shqiptare, disa grupe të vogla besimtarësh myslimanë, filluan në mënyrë intensive, demonstrative, me prapavijë kryekëput politike, ta shquajnë përkatësinë e tyre fetare, duke i dhënë argumente propagandës kundër-shqiptare serbe. Nga këto elemente, demonstrime, më shumë teatrale sesa fetare, propaganda serbe e sajonte akuzën e tyre kundër shqiptarëve.

Kohët e fundit argumente të këtilla që e ushqejnë propagandën serbe mjerisht vijnë edhe nga shteti më demokratik islam në botë, Turqisë, hiç më pak nga vetë ministri Ahmet Davutogllu, njëri nga intelektualët më brilant jo vetëm i Turqisë, por i të gjithë botës islame. CV-ja e tij intelektuale është mbresëlënëse.

Ai është autor i disa librave interesante socio-politike të botuara në shumë gjuhë të botës, natyrisht edhe anglisht, si bie fjala “Paradigmat alternative”, “Transformimi qytetërues dhe bota islame”, “Thellësitë Strategjike”, ‘Kriza globale” etj. Përmes veprave të tij, të shkruara me një metodë moderne hulumtuese, ai në Turqi u bë personi më me ndikim në trekëndëshin ushtri-qeveri dhe akademi.

Më 1 maj të vitit 2009, z. Davutoglu u emërua Ministër i punëve të jashtme i Turqisë. Shumëkush priste prej tij që ta bëjë një lloj të “brain storming” (një stuhi ndjellëse mendore), mirëpo, sipas të gjitha gjasave kjo nuk do të ndodhë.

Shkas për këtë pesimizëm është ligjërata e tij, mbajtur në Sarajevë, lidhur me politikën e jashtme të Turqisë në Ballkan. Shumëkush u befasua nga tezat aktuale radikale të ministrit, që nuk përputheshin me natyrën e dikurshme të intelektualit racional.

Ata që janë të interesuar ta lexojnë ligjëratën në tërësi mund të kërkojnë në Google: DANI, Ahmet Davutoglu “Sta hoce Turska na Balkanu”(23 tetor 2009), ose në NSPM (Nova Srpska Politicka Misao, Mendimi i ri politik serb).

Me ardhjen e tij në kreun e diplomacisë turke ai nënshkroi disa marrëveshje me fqinjët e saj, duke zbatuar parimin “zero probleme me fqinjët”. Zbatimi i këtij orientimi strategjik menjëherë rezultoi me zbehje të raporteve me Izraelin. Cilat do të jenë këto pasoja për Turqinë me prishjen e marrëdhënieve me Izraelin do të kuptohet shumë shpejtë.

Reagimi i parë ndaj ligjëratës së tij “Trashëgimia osmane dhe bashkësitë myslimane në Ballkan” mbajtur në Sarajevë, erdhi nga diplomatët e huaj, të habitur nga tezat radikale, plot vetëbesim të ministrit turk. Njëri nga ata e pyeti “pse kaq befas ratë nga qielli në Bosnjë?”.

Duke shpërfillë esencën e kësaj pyetjeje që në vete përmban një dozë fine të akuzës, të ironisë lidhur me rolin e zbehtë të Turqisë në kohët më të vështira, ministri turk i përgjigjet: “Nuk zbritëm nga qielli me parashutë, por në Bosnjë erdhëm me kuaj, duke aluduar në periudhën e depërtimit të osmanëve në Ballkan.”

Në këtë ligjëratë që mëton ta ringjallë rolin e osmanëve në Ballkan, përhapet ideja se riosmanizmi i këtyre hapësirave qenka strategjia e vetme për qetësimin e gjakrave. Duke kritikuar konceptet perëndimore që e trajtojnë Ballkanin si zonë periferike gjeo-strategjike të Evropës, ministri turk e trajton Ballkanin si zonë qendrore.

Ashtu si në librin e tij “Thellësitë Strategjike”, ai Ballkanin e trajton si bafër-zonë (si tampon zonë) ndërmjet Evropës dhe Azisë, duke filluar nga Balltiku e deri në Mesdhe. Vlera e dytë e Ballkanit osman është pesha e tij gjeo-ekonomike, ndërkaq vlera e treta qenka ndërveprimi kulturor.

Sa për shqiptarët kjo vlerë e tretë nuk mund të vërtetohet, ngaqë në atë periudhë vetëm shqiptarëve u ndalohej shkollimi në gjuhën amtare dhe disa veçori etnike (ata nuk trajtoheshin si “milet” por si “akraba”, kushërinj).

Duke trajtuar Ballkanin si zonë qendrore dhe jo periferike, siç e trajton politika perëndimore, ministri i tanishëm turk i Punëve të Jashtme, në esencë e ringjall periudhën e sundimit osman, pra rolin thelbësor të popullit turk, duke filluar prej Afganistanit e deri në Sarajevë. Në këtë konferencë ai njëanshëm (në mënyrë unilaterale) e zbulon strategjinë shumë ambicioze, lidhur me rolin e Turqisë në ish kolonitë e saj, ose thënë më saktë rolin e ardhshëm global të Turqisë.

Në këtë plan përfshihet Ballkani në tërësi, pastaj Lindja e afërt, përfundimisht edhe Afganistani. Në këtë mënyrë, Ballkani prej një zone periferike të Evropës shndërrohet në qendër të një perandorie të re universale, të ngjashme me atë osmane, ku rolin kyç do ta ketë Turqia.

Këtë zbërthim nuk e bën ndonjë politikan margjinal, por një intelektual i formatit ndërkombëtar dhe ministër i Punëve të Jashtme të shtetit më demokratik islam në botë. Por, kjo strategji ka një mangësi elementare: Nuk ka përkrahës, veçmas ngaqë autori i këtij projekti e shpall periudhën e sundimit osman si ideal, si periudhë të artë në historinë e Ballkanit.

Pra, ky projekt me karakteristika perandorake, hap dy lloje problemesh:
– si do të realizohet dhe
– çfarë do të ndodhë me trashëgiminë e Ataturkut, i cili e mbylli të kaluarën anakronike dhe me guxim hapi krahun për modernizim të Turqisë, sipas standardeve evropiane?
Problemi i parë ka të bëjë me vetë popujt e Ballkanit që gjatë kohë luftuan sundimin osman dhe ende vazhdojnë të manifestojnë haptazi një distancë fanatike ndaj çdo ringjalljeje të idesë osmane.

Këtë distancë e kanë të gjithë popujt e Ballkanit, një pjesë e madhe e popullit turk, por edhe shtetet evropiane. Si do të merret pëlqimi nga Greqia, Bullgaria, Serbia, Rumania, pastaj UE-ja që të formohet një shtet universal që e bashkon Evropën me pjesët më problematike të botës, me Lindjen e Afërt dhe atë të Largët? Për këtë pyetje nuk ka përgjigje të argumentuara në ligjëratën e ministrit Davutoglu. Argumentet e tija për këtë opsion janë kryesisht emotive.

Në këtë ligjëratë ai periudhën e sundimit osman e lartëson me pohimin se jeta në atë kohë paska qenë shumë më e mirë sesa sot. “Po të mos kishte qenë Perandoria Osmane çdo të ndodhte me fshatarin e varfër serb, Mehmet Pasha Sokolloviqin, pyet z. Davutoglu?

Përgjigjen e jep vetë: ai do të mbetej ashtu si ka qenë, një fshatar i varfër serb. Po këtë argument ai e përdor lidhur me Mehmet Ali Pashën, shqiptarit që e themeloi Egjiptin modern. Me këto shembuj ai përpiqet ta bindë auditorin se vetëm në periudhën e sundimit osman Ballkani ka pas progres, jo vetëm njerëzit, shtetet, por edhe qytetet.

Pas luftërave të përgjakshme ndërmjet popujve të Ballkanit, si mund të arrihet që ringjallja e kësaj pjese të padiskutueshme politike dhe gjeografike e Unionit Evropian t’i dorëzohet një shteti, Turqisë që në vazhdimësi pretendon të bëhet anëtare e UE-së? A pretendon Turqia të hyjë e vetme në UE, apo do të tërheqë zvarrë pas vetes Sirinë, Irakun, Libanin, popujt e Kaukazit, Avganistanin etj?

Edhe nëse ndodh kjo mrekulli, atëherë si do të arrihet pajtimi ndërmjet popujve të armiqësuar përjetësisht? Si të harmonizohen këto dy pretendime antagoniste turke, anëtarësimi në UE dhe ringjallja e Perandorisë Osmane, madje qoftë vetëm të frymës së saj?

Ose si do të harmonizohen konceptet historike të popujve që kanë formuar shtetet dhe identitetin e tyre etnik mbi baza anti – osmane? Si do të pranojnë boshnjakët tezën se Mehmet Pashë Sokolloviqi qenka fshatar serb? Me këtë tezë rrëzohet njëra nga premisat kryesore të historisë së boshnjakëve, ajo e prejardhjes së tyre prej bogumillëve!

Përgjigjet e tij për pyetjet shumë konkrete siç është bie fjala vullneti i popujve për të hyrë në këtë perandori të ringjallur janë shpeshherë naive, sidomos nëse shikohet nga aspekti i një projekti tjetër që formohet mbi baza të interesave konkrete të shteteve të ndryshme siç është ai i Unionit Evropian dhe NATO -s.

Ballkani i ri si urë ndërlidhëse mes Afganistanit dhe Evropës me rolin qendror të Turqisë nuk mund të ndërtohet vetëm mbi baza emotive, as me oferta të paketuara me një fjalor të butë demokratik, siç është bie fjala bashkëjetesa shumëkulturore. Kjo tezë i acaron sidomos boshnjakët ngaqë hapë një kapitull tragjik që shumë vështirë do të korrigjohet. Shumëkulturalizmi në historinë e popujve të Ballkanit gjatë kohëve do të funksionojë si një ngjarje tragjike që i ka traumatizuar të gjithë popujt e Ballkanit.

Ofertat e këtilla retorike-emotive, krahasuar me ofertat reale të strukturave perëndimore perceptohen si një fyerjeje jo vetëm për ndjenjat e qytetarëve të traumatizuar, por edhe të intelektit të çdo populli që tashmë premtimet joreale i vlerësojnë si një cinizëm kardinal. Si do të interpretohej teza “Se ne (Davutogllu) parapëlqejmë një rajon ballkanik, të bazuar në vlera politike, ndërvarësinë ekonomike dhe harmoninë kulturore?”

Kush nuk e parapëlqen këtë? Cila do të jetë përgjigja e serbëve dhe grekëve bie fjala? Serbët reaguan shumë ashpër kundër vizitës së presidentit turk Abdulla Gylit në Beograd dhe mund të merret me mend se si do të reagonin ndaj idesë së shumëkulturalizmit, nën patronazhin turk.

Ose si do të interpretohej nga çdokush fjalia se “gjatë viteve të ’90-të jemi ballafaquar me shumë vështirësi në BE, në Kosovë dhe në Maqedoni. Kur shfaqen problemet e këtilla, nga e kthejnë kokën boshnjakët, shqiptarët dhe maqedonasit? Nga Turqia! Kësaj i thonë “lidhje historike”,- konstaton Davutoglu.

Ky projekt i rikthimit të Ballkanit në një perandori aziatike-evropiane vjen ndesh me vetë premisat e Politikës së Jashtme të proveniencës së Ataturkut. Ai nuk pranonte se në Turqi jetojnë popuj të tjerë, por as tezën se jashtë Turqisë jetojnë turqit. Ai madje përfundimisht refuzoi që ta pranojë rolin e Kalifit, duke përdorur argumentin se shumë shtete myslimane i kanë udhëheqësit e tyre politikë të cilët nuk do të pranojnë të kontrollohen nga një Kalif.

Duke klithur se ardhmëria e popujve të Ballkanit është e përbashkët me atë Turqisë, Kavkazit, Lindjes së Mesme, Afganistanit, me Turqinë në qendër do të bëhet strumbullar i politikës botërore në të ardhmen. Në këtë projekt përfshihen edhe çeçenët, afazët dhe të tjerët që kanë qenë të sunduar nga osmanët.

Ministri i Jashtëm turk, Davutoglu, mbase ka ndonjë argument të fshehtë kur pohon se integriteti territorial i Bosnjës është njësoj i rëndësishëm sesa i Turqisë.
Në pyetjen e gazetarit, se për kë bënte tifo në ndeshjen e futbollit ndërmjet Turqisë dhe Bosnjë – Hercegovinës, z Davutoglu tha se zemrën e paska të ndarë dhe fjalinë e përfundon me “ne e mundëm ne” (vetveten). Me këtë fjali ai merr një duartrokitje të gjatë nga auditori.

Evropa bashkë me SHBA-të shpenzojnë miliarda dollarë për t’u ardhur në ndihmë shteteve të Ballkanit që të integrohen në Bashkimin Evropian, por prapë hasin në vështirësi. Vallë a do të mund Turqia ta ringjallë Perandorinë Osmane vetëm mbi argumente nostalgjike? Pra, a ka mundësi që edhe një herë Davidi ta mundë Golijatin? Sipas mbiemrit Davutogllu do të thotë i biri i Davidit. Pale…

Tani për tani këto ide shënuan vetëm një fitore, edhe atë kundër nesh: e nxorën jashtë Institutin e Trashëgimisë Shqiptare (që në popull u identifikua me emrin e Pjetër Bogdanit) nga objekti i periudhës osmane “Kapan Han”. Ky akt hap të paktën dy dilema:
– kujt i takon trashëgimia osmane jashtë Turqisë?

– a ka vend për kulturën shqiptare, Pjetër Bogdani është një kapitull i madh i kësaj kulture, në konceptin e ri të osmanizmit?
Sipas të gjitha gjasave jo.

Arbën Xhaferi 2009

Salafistët po përpiqen të rrënojnë të kaluarën, ju, politikanët, po shembni të tashmen, dhe së bashku me ta, po shkatërroni të ardhmen e kombit shqiptar dhe jeni bërë kobi i zi i tij! Po bashkëjetoni në mënyrë të përkryer dhe as nuk kritikoheni në mes vete! Kështu, në mënyrë simetrike, rehabilituat Serbinë!

“Islami jonë është europian!” H. Thaçi, gazetës austriake
Nuk ka islam europian në Europë, por ka islam shqiptar, boshnjak, turk, rom dhe goran në Ballkan. Më vonë Europës i është shtuar edhe islami i emigrantëve nga vende të ndryshme të Lindjes. Islamin tonë tolerant, po e shkatërron rryma radikale salafiste! Atë që  Ti quan “europian”, ka zënë vendin e parë me terroristë të rekrutuar për Siri. Radikalizmi islamik në trojet shqiptare është vepër dhe pasojë e salafizmit publik.

Ti thua se islami jonë është europian, por klerikët europianë, janë ekskomunikuar në Bashkësinë Islame të Kosovës dhe atë drejton, njeriu, i cili në kundërshtim me version zyrtar të historisë shqiptare, sipas dëshirës së Erdoganit, ndoshta edhe Tëndes, shpall sulltan Muratin çlirimtar dhe hero! Pa qenë historian, pa pasë studiuar kurrë historinë!

Shqiptari mysliman, nuk shpall hero pushtuesin, Kryetar! Shqiptari mysliman çmon Europën dhe SHBA-të dhe ke të drejtë, kur thua se janë shumicë, por pakica agresive mjafton për ta rrënuar një shtet. Ajo pakicë, sot, bën të flitet për Kosovën jashtë! Ajo pakicë, sot, po shkatërron imazhin!

Edhe UÇK ishte pakicë. Kudo në botë lufton pakica e gatshme për vetëflijim dhe sjell ndryshime të mëdha! Shumica përjeton një dramë tjetër, një traumatizim kolektiv, ose për shembull, gjysma dëbohet në Bllacë dhe Kukës!

Hoxha shqiptar nuk martohet me kushërirën, nuk predikon martesën me mbesa, sepse respekton nderin, traditën autoktone, salafistët e rekomandojnë pa u skuqur!

Hoxha shqiptar nuk shan historinë shqiptare, salafistët dhe udbashët, po!

Hoxha shqiptar, nuk shan heronjtë shqiptarë, apo personalitetet shqiptare, pse nuk ishin myslimanë, salafistët dhe udbashët, po!

Hoxha shqiptar nuk rekrutonte shqiptarë për Siri, salafistët e kanë bërë dhe sot nxisin urrejtje kundër feve tjera!

Hoxha shqiptar nuk predikon urrejtjen kundër personaliteteve shqiptare të besimit katolik, bektashi, ose ortodoks, domethënë nuk përgatit luftë fetare mes shqiptarëve, salafistët dhe udbashët, po!

Hoxha shqiptar nuk bën propagandë kundër Perëndimit, salafistët dhe udbashët, po!

Hoxha shqiptar nuk predikon urrejtjen kundër kombit të vet, salfistë na quajnë me përbuzje “autobus!”

Hoxha shqiptar punon për kombin, jo kundër kombit, salafistët bëjnë propagandë antikombëtare nëpër xhami!

Hoxha shqiptar nuk gjykon historinë e stërgjyshërve të vet, salafistët, po!

Hoxha shqiptar nuk shan gratë shqiptare me “kurva”, pse shkojnë në pushime, salafistët, po!

Hoxha shqiptar nuk nxit rrahjen e grave me bisht sëpate, salafisti, po!

Hoxha shqiptar predikon religjion, moral, nuk merret me histori, me politikë, me astronomi, me medicinë, me antropologji, psikologji, neurologji dhe me shkencat për të cilat nuk është kompetent, salafistët, po!

Ti mund ta gënjesh veten Kryetar. Ambasadat janë aty, Perëndimi është në Kosovë dhe është duke parë mirë se çfarë po ndodh. Dashuria ndaj Europës mund të përkthehet dhe kuptohet edhe si nevojë e madhe materiale, nga mjerimi ekonomik, por jo si dashuri ndaj vlerave europiane! Këto vlera nuk i doni pikë së pari ju në politikë dhe sundoni, manipuloni, gënjeni, vidhni kombin dhe ekonominë e tij. Ju pasuroheni duke vjedhur, salafistët dhe udbashët duke i shërbyer Serbisë apo ndonjë vendi tjetër!

Salafistët po përpiqen të rrënojnë të kaluarën, ju, politikanët, po shembni të tashmen, dhe së bashku me ta, po shkatërroni të ardhmen e kombit shqiptar dhe jeni bërë kobi i zi i tij! Po bashkëjetoni në mënyrë të përkryer dhe as nuk kritikoheni në mes vete! Kështu, në mënyrë simetrike, rehabilituat Serbinë!

Hashim, deri në vitin 2004 shqiptari në Perëndim trajtohej me empati, gati-gati si hebrenjtë, që nga ajo ditë, kur turma ndezi kisha, imazhi jonë pësoi një rënie dramatike. Jo nga dashuria ndaj serbeve, por sepse vepruam mu si serbet që kishin djegur xhami dhe, sepse ishin ushtarë të krishterë, ata që po mbronin Kosovën, nga fundamentalizmi nacional-ortodoks serb! E ku jemi sot? Para një jave Hashim revista Spiegel shkroi se njerëzit ”me emrin mysliman dhe përkatësi shqiptare”, janë më të diskriminuarit në tregun e punës në Gjermani! Merre me mend çfarë rrotullimi në theqafje!

Ti sheh çdo ditë, se identiteti shqiptar luftohet me argumente serbe. Lexo së paku studimet e Bardhyl Mahmutit, bashkëluftëtarit tënd dhe pyete veten pak, pse ata njerëz shërbehen me racizmin serb, me klishe serbe për ta luftuar kombin shqiptar!

Perëndimi ka respektuar shqiptarët, i ka ndihmuar, deri kur u bëtë vullnetarisht vasalë dhe, identiteti shqiptar, nuk mbrohet në mënyrë zyrtare, por iu hapën dyert e dritaret udbashëve të djeshëm dhe bijve të tyre të sotshëm. Këtë nuk do ta kishte lejuar asnjë shtet europian! Ata udbashë, janë të ashpër, vulgarë, agresivë,  financiarisht të fortë, të pa kompromis, këmbëngulës në misionin kundër çdo gjëje shqiptare. Tashmë jo nga jashtë, por nga brenda! Në gjuhën shqipe, jo serbe, por me paragjykime të përkthyera nga serbishtja. Nëpër media publike shqiptare! Dhe, nuk është çudi pse u ndërsyen me aq vrazhdësi para shpalljes së pavarësisë dhe pse tani para përfundimit të marrëveshjes!  Ai që paguan kërkon rezultate, Kryetar! Një pyetje krejtësisht diskrete: Sa agjent të Serbisë ka arrestuar Shërbimi i Inteligjencës së Kosovës? Nëse asnjë, atëherë duhet shpërbërë atë. Nuk na duhet, dëmton vetëm buxhetin!

Hashim, u desh të lexohen memoaret e Mulla Sulës, për t’u bindur për metodat dhe për të parë faktet, se kush janë njerëzit, që veprojnë për Shërbimet Sekrerte sllave, serbe dhe maqedonase! Asnjë vend në botë, nuk do të lejonte të bëhej ashtu poçavër e kaluara dhe e tashmja e kombit, siç po duron në mënyrë stoike politika shqiptare! Ju po lejoni shkatërrimin e sedrës individuale dhe kolektive!

Madje, Edi Cullaku, i kërcënohet BE-së, se nëse nuk hapen negociatat, do t’i bashkohet dikujt tjetër. Thua se Europa brengoset dhe bëhet xheloze! Thua se është kryeministër i një tufë bagëtie dhe ai vendoska, se ku do të integrohet Shqipëria! Ai mund të vendosë, ku do të kërkoj nesër azil, po jo kujt do t’i bashkëngjitet populli shqiptar! Orientimi shqiptar dihet. Këtë duhet ta dijë edhe ai!

Ne kemi gjakuar lirinë jo vetëm si popull, por kemi ëndërruar edhe lirinë për politikanët tanë. Lirinë për të marrë vendime vet! Lirinë për të ndërtuar politika nacionale vet dhe nuk kemi besuar, se kemi aq shumë zvarritës vullnetarë! Arsyen e dini ju, por një ditë do ta marrim vesh edhe ne. Mund të jenë para të vjedhura të transferuara në Turqi, prandaj edhe Edi Cullaku, ka rënë aq thellë në dashuri të zjarrtë, obsesive me despotin.

Merre me mend zoti Kryetar, një klerik gjerman apo një profesor gjerman, i cili pohon se pushtimi rus, ishte çlirim! Ji i bindur se do të humbte të drejtën në arsim, ose të drejtën e predikimit. Nuk mund të jetojë një njeri nga takstat e popullit, që ai përbuz dhe urren! Nuk mund të jetë mësues i tyre, nuk mund të jetë klerik i tyre, sepse ai urren edhe ata të cilëve u predikon apo të cilëve u mban ligjërata! Ai dëshiron t’i ndryshojë ata! Ai i dëshiron vetëm si turq, ose si arabë! Te ne pikërisht ata promovohen dhe kanë shumë ftesa nëpër platforma të ndryshme mediatike. Duke i lutur, ejani, ejani na shani!! Ejani, ejani na përbuzni! Ejani dhe na i quani gratë kurva, na tregoni  si t’ i rrahim dhe si të martohemi me anëtarë të familjes!

Ti nuk e do Europën Hashim! As Edi Luchavaja, jo! Dashuria ndaj Europës tregohet me shtetin ligjor. Në Gjermani Hashim, nëse një grua shahet me kurvë, paguhet 1900 euro gjobë. Te ne prokuroria nuk ka kohë! Për kërcënim, shantazh, shpifje, racizëm, nxitje të urrejtjes, njeriu burgoset, nuk i lejohet të ushtrojë detyrën e klerikut, as të mësimdhënësit! Shteti nuk paguan njerëz, që përpiqen të shkatërrojnë rendin publik! Në Kosovë dhe Shqipëri, po! Dje, Kryetar, në Gjermani u bastisën 29 banesa dhe u arrestuan po aq veta për nxitje të urrejtjes në mediat sociale, për antisemitizëm, për ofendime dhe për shantazhe! Në Kosovë dhe Shqipëri, njerëz të tillë nderohen nëpër debate publike!

Ti refuzon Europën dhe ke ndërtuar shtet tribal, ku kërcënimet bëhen publikisht, ku sharjet bëhen publikisht, ku shantazhet bëhen publikisht, ku nxitja e urrejtjes bëhet publikisht, gjersa prokuroria jote kalon kohën në facebook, ose sorollatet nëpër kafene e qytetit. Nëse ndonjë prej tyre jo, atëherë gjyqtarët tu, shfajësojnë edhe kriminelët!

Araba Xharra u rrah dhe u kërcënua qindra herë, por nuk u arrestua askush! Çdo njeri që shkruan kundër radikalizmit, po linçohet publikisht! Tani Edi Cullaku paska zbuluar edhe turkofobinë. Pra, nëse refuzojmë krenarinë osmane, jemi edhe turkofobë! Nëse kritikojmë radikalizmin, jemi islamofobë! E qëllimi? Kthimi në obskurantizëm! Anulimi i lirisë së shprehjes dhe mendimit!

Dashuria ndaj Europës nuk tregohet me përralla, që nuk i beson njeri, por me fakte. Faktet tua janë për keqardhje! Ke ndërtuar shtet fisnor Hashim dhe, nxënësit shqiptarë, edhe sikur të mos shkonin fare në shkollë, do të zinin vendin e fundit, siç e zënë duke shkuar çdo ditë! Duke paguar arsimtarë!

Ju paguani mësues e profesorë për të zënë vendin e fundit, ju paguani klerikë për të shkatërruar ardhmërinë e rinisë me radikalizëm. Populli po ju paguan juve si politikanë, për t’ ia hequr dheun nën këmbë!

Edhe një zoti kryetar, askush  nuk është kundër miqësisë me Turqinë e Erdoganit, por ajo pjesë e popullsisë me të cilën ju krenoheni si besimtare europiane, nuk pajtohet me përzirjen e Turqisë në identitetin tonë, me rimodelimin e shqiptarit, me perestrojkë turke, me shndërrimin e shqiptar në armik me fqinjët, në armik të vetvetes, duke u krenuar me vezirë si Rrahman Morina, që kanë sunduar, gjersa shqiptari nuk kishte as të drejtën e gjuhës!  Nuk po sulmojnë identitetin tonë as ata që ndihmuan UÇK-ën për ta çliruar vendin dhe për të fituar pavarësinë.

Me riosmanizimin e jetës publike, ndjeni tani ftohtësinë si për vizat, ashtu edhe për negociata! Distancën e përjetojmë edhe ne në Perëndim! Europa nuk dëshiron brenda vetes një Iran apo Turqi të vogël! Ajo i beson ligjeve të veta, lirive dhe të drejtave të njeriut, jo krenarisë osmane! E vërtetë se ke popull që ka simpati të madhe ndaj Europës dhe Perëndimit, por BIK mund ta udhëhiqte profesor Xhabir Hamiti. Ai përfaqëson islamin shqiptar që ti e quan europian, jo Naim Tërnava, i cili ka nënshkruar se do të “punojë për kthimin kulturor të Perandorisë Osmane!”

Nëse Marie Antoinettes Bonmot pyet pse populli ngre krye për bukë e nuk hanë torta, ju i thoni, kini durim se për Bajram ju falim mish dhe imamët tuaj, i ftojmë nëpër iftare rrugëve të Kosovës. Dhe, për çdo kilogram mishi që jua falim, do t’ ju fotografojmë për t’i treguar botës fytyrat tuaja të mjera, para mishit dhe të qeshurat, pas mishit. Paratë me të cilat blini mishin për ta dhe shtroni iftare, i merrni po nga ai popull fytyrëngrysur.

Ata po mashtrojnë nga pozita e njerëzve të zotit, ju nga pozita e hajnave të dreqit! Një ditë do të kuptosh, se atë kontribut që ke dhënë për t’ u çliruar vendi, e ke dëmtuar rëndë me shtetin tallava pas luftës. Mospezullimi i vizave nuk është faj i popullit, por pasojë e paaftësisë së politikanëve! Nejse, urime Bajramin e Madh Hashim! Jo vetëm ty, por të gjithë shqiptarëve, që besojnë islamin dhe që refuzojnë çdo lloj ekstremizmi!

nga lis bukuroca më 15 qershor 2018