Kategoritë: Shëndeti

Të dhëna të reja lidhin qentë rakun me origjinën e COVID-it

qente rakunMateriali gjenetik i mbledhur në një treg kinez pranë vendit ku u identifikuan rastet e para me COVID-19 tek njerëzit, tregon ADN-në e atyre që njihen si qentë rakun të përzier me virusin. Kjo sipas ekspertëve ndërkombëtarë shton provat mbi teorinë se virusi e ka origjinën nga kafshët, dhe jo nga një laborator. Qentë rakun, të njohur dhe si ‘tanuki’ onuk janë rakunë, por kanë prejardhje nga familja e qenve.

 

Këto të dhëna nuk japin një përgjigje përfundimtare se si filloi pandemia, por çdo pjesë e tyre është e rëndësishme për të na afruar tek përgjigjja”, tha të premten Drejtori i Përgjithshëm i Organizatës Botërore të Shëndetësisë, Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Por se si u shfaq koronavirusi mbetet e paqartë. Shumë shkencëtarë besojnë se ka shumë të ngjarë të ketë kaluar nga kafshët tek njerëzit, në një treg kafshësh të egra në Wuhan të Kinës, ashtu sikurse kanë ndodhur me shumë viruse të tjera në të kaluarën. Por në Wuhan gjenden disa laboratorëve të përfshirë në mbledhjen dhe studimin e koronaviruseve, gjë që ka nxitur teoritë, që shkencëtarët thonë se janë të besueshme, se virusi mund të ketë dalë nga një prej tyre.

Gjetjet e reja nuk i japin përgjigje pikëpyetjeve dhe ato nuk janë shqyrtuar zyrtarisht nga ekspertë të tjerë apo nuk janë publikuar në një revistë shkencore.

Zoti Tedros kritikoi Kinën për mos ndarjen e informacionit gjenetik më herët, duke thënë në një konferencë shtypi se këto të dhëna duhej të ishin ndarë tre vjet më parë.

Mostrat u mblodhën në fillim të vitit 2020, nga sipërfaqet në tregun e prodhime të detit Huanan, që ndodhet në Wuhan, ku u gjetën rastet e para me COVID-19 tek njerëzit, në fund të vitit 2019.

Zoti Tedros tha se sekuencat gjenetike u ngarkuan vetëm së fundmi në bazën më të madhe të të dhënave mbi viruset në botë nga shkencëtarët e Qendrës Kineze për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve.

Më pas ata u hoqën, por jo përpara se një biolog francez të dallonte rastësisht informacionin e ta ndante atë me një grup shkencëtarësh me bazë jashtë Kinës, që po shqyrtojnë origjinën e koronavirusit.

Të dhënat sipas shkencëtarëve tregojnë se disa nga mostrat positive për COVID, të mbledhura nga një stallë, e njohur për tregtinë e kafshëve të egra, përmbanin gjithashtu gjene të qenve rakun, që tregojnë se kafshët mund të jenë infektuar nga virusi. Gjetjet u raportua për herë të parë në revistën ‘The Atlantic’.

Qentë rakun, të emërtuar si të tillë për shkak të fytyrës së tyre të ngjashme me rakunët, shpesh çiftohen për leshin dhe shiten për mish në tregjet e kafshëve në të gjithë Kinën. Ray Yip, një epidemiolog dhe anëtar themelues i zyrës së Qendrës amerikane për Kontrollin e Sëmundjeve në Kinë, tha se gjetjet janë domethënëse, edhe pse ato nuk janë përfundimtare.

Përpjekjet për të përcaktuar origjinën e pandemisë COVID-19 janë komplikuar nga shumë faktorë, duke përfshirë rritjen masive të infeksioneve tek njerëzit në dy vitet e para të pandemisë dhe një mosmarrëveshje gjithnjë e më të ashpër politike.

Ekspertëve u është dashur më shumë se 10 vjet për të përcaktuar origjinën shtazore të virusit SARS.

voa

Më shumë se gjysma e popullsisë globale, mbi peshë ose obeze deri në vitin 2035

obezRaporti i këtij viti i Federatës Botërore të Obezitetit parashikon që 51% e popullsisë së botës, ose më shumë se 4 miliardë njerëz, do të jenë obezë ose mbi peshë brenda 12 viteve të ardhshme.

 

Normat e obezitetit po rriten veçanërisht shpejt tek fëmijët dhe në vendet me të ardhura më të ulëta, zbuloi raporti.

Duke i përshkruar të dhënat një “paralajmërim të qartë”, Louise Baur, presidente e Federatës Botërore të Obezitetit, tha se hartuesit e politikave duhet të vepronin menjëherë për të parandaluar përkeqësimin e situatës.

“Është veçanërisht shqetësuese të shohësh që normat e obezitetit të rriten më shpejt tek fëmijët dhe adoleshentët”, tha ajo në një deklaratë.

Raporti zbuloi se obeziteti tek fëmijët mund të dyfishohet nga nivelet e vitit 2020, në 208 milionë djem dhe 175 milionë vajza, deri në vitin 2035.

Kostoja që do paguajë shoqëria është e madhe si rezultat i gjendjeve shëndetësore që lidhen me mbipeshën, tha federata: më shumë se 4 trilion dollarë në vit deri më 2035, ose 3% e Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB-së) global.

Megjithatë, autorët thanë se nuk po fajësonin individët, por po bënin thirrje për t’i kushtuar vëmendje faktorëve shoqërorë, mjedisorë dhe biologjikë.

Raporti përdor indeksin e masës trupore (BMI) për vlerësimet e tij, një shifër që arrihet duke pjesëtuar peshën e një personi me gjatësinë e tij në metra në katror. Në përputhje me udhëzimet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë, një rezultat BMI mbi 25 vlerësohet si mbipeshë dhe mbi 30 tregon se je obez.

Në vitin 2020, 2.6 miliardë njerëz ishin në këto kategori, ose 38% e popullsisë së botës.

Raporti zbuloi gjithashtu se pothuajse të gjitha vendet që priten të shohin rritjen më të madhe të obezitetit në vitet e ardhshme janë vendet me të ardhura të ulëta ose mesatare në Azi dhe Afrikë.

Të dhënat do t’u paraqiten hartuesve të politikave të Kombeve të Bashkuara dhe vendeve anëtare javën e ardhshme.

voa

A e ka virusi Corona origjinën nga laboratori?

coronaNë SHBA vazhdojnë debate të shumta lidhur me origjinën e virusit Corona. Agjenci të ndryshme qeveritare arrijnë në përfundime të ndryshme lidhur me origjinën e virusit.

 

A la ardhur virusi korona megjithatë nga një laborator? Informacioni i ri i shërbimeve sekrete ka bërë që Departamenti Amerikan i Energjisë të arrijë në konstatimin se virusi korona është një gabim në një laborator në Kinë – edhe pse, siç shkruan “Wall Street Journal”, raporti është konsideruar si një raport me “besim të ulët” (low confidence).

Në këtë mënyrë një institucion tjetër amerikan, pas FBI-së, e konsideron të pranueshme teorinë se virusi korona “ka dalë” nga një laborator në Wuhan të Kinës, por kjo ende nuk pranohet nga shumica e institucioneve qeveritare.

 

Pekini iu përgjigj pretendimeve të FBI-së: Kina kundërshton çdo formë të manipulimit politik nën pretekstin e kërkimit të origjinës së virusit korona, tha zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme kineze Mao Ning. “Përfshirja e shërbimeve sekrete në çështjet shkencore është në vetvete një politizim i çështjes.

 

Nuk ka konsensus për origjinën e virusit

Edhe zëdhënësi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare të SHBA, John Kirby, pranoi se nuk ka konsensus brenda qeverisë Biden për origjinën e virusit korona. Presidenti ende beson se është e nevojshme të hetohet origjina e virusit, sepse kjo është mënyra e vetme për të luftuar me sukses kundër pandemive të ardhshme, theksoi Kirby.

Këshilltari kryesor për sigurinë i Biden, Jake Sullivan, foli në mënyrë të ngjashme fundjavën e kaluar. “Nëse marrim më shumë informacion të brendshëm, ne do ta ndajmë atë me Parlamentin dhe popullin amerikan,” tha ai. Por për momentin nuk ka një përgjigje të sigurt nga shërbimet sekrete në pyetjen rreth origjinës së virusit.

Shtohet presioni ndaj Kongresit

Nuk është rastësi që Sullivan po punon kaq shumë për të qetësuar Kongresin. Gjithnjë e më shumë anëtarë të Kongresit po bëjnë presion për të ndriçuar përfundimisht këtë çështje – dhe jo vetëm ata nga opozita.

“Është një raport shumë shqetësues,”thotë kongresmeni demokrat Ro Khanna. Se cili nga institucionet amerikane ka vërtet të drjetë mund të sqarohet me siguri vetëm nëse Kina do të siguronte transparencë më të madhe, tha Khana. Por, para kësaj, SHBA-ja do të duhej të pastronte para dyerve të veta: Biden duhet të sillte në të njëjtën tryezë të gjitha institucionet që punojnë në këtë çështje, të shkëmbejnë informacionet që kanë dhe të arrijnë në një përfundim të përbashkët, tha kongresmeni demokrat.

 

Burimet e opozitës

Për opozitën është e mirëpritur që institucione të ndryshme qeveritare shprehin qëndrime të ndryshme. Republikanët kanë kështu më shumë hapësirë për sulme ndaj presidentit Biden, por edhe ndaj rrjeteve sociale si Facebook dhe Twitter, të cilat dikur hiqnin postimet ku thuhej se virusi mund të ketë origjinën nga një laborator.

Demokrati Khan e quan atë censurë: “Ishte e gabuar mbyllja e gojës së atyre që folën për incidentin në laborator,” tha ai. Nëse edhe Departamenti amerikan i Energjisë e konsideron të mundshme këtë teori, atëherë edhe ajo duhet të trajtohet me seriozitet.

(ard)

Substancat halucinogjene: Së shpejti një biznes miliarda dollarësh për trajtimin e depresionit

A vendor bags psilocybin mushrooms at a pop-up cannabis market in Los Angeles on May 24, 2019Ekspertët parashikojnë që substancat psikodelike, apo substancat që shkaktojnë halucinacione, mund të shndërrohen në një industri miliarda dollarëshe për trajtimin e depresionit dhe traumës, pasi provat fillestare klinike që janë kryer në Shtetet e Bashkuara kanë ofruar rezultate premtuese.

 

E ardhmja e psikodelikëve në psikiatri apo substancave që shkaktojnë halucinacion, mund të shihet në zemër të Manhatanit, në qendrën e mirëqenies ‘Nushama’. Këtu, nën drejtimin e një mjeku, ketamina, një psikodelik i ligjshëm, u jepet pacientëve me doza të larta, për afërsisht 60 minuta. Cassandra, 40 vjeç, thotë se përfitimet që ka patur nga ky trajtim, janë më të mëdha sesa nga terapitë tradicionale.

“Do të thoja se është shumë më efektive. Duke pasur parasysh që unë kam qenë në terapi për të paktën 20 vite rresht. Kam 13 muaj në Nushama dhe në këta 13 muaj, kam bërë më shumë përparim sesa në 20 vjet”, thotë ajo.

Në ‘Nushama’ përpara trajtimit me ketaminë kryhet një vizitë mjekësore, por disa ekspertë mendojnë se në qendra të tilla, nuk ka mbikëqyrje të mjaftueshme psikiatrike.

“Ekzsiston mundësia e rrezikut prej tyre. Ka qendra që nuk ofrojnë mbikqyrjen psikiatrike të nevojshme. Shumë trajtime kryhen nga anestezistë dhe specialistë të tjerë që nuk janë psikiatër”, thotë doktor David Hellerstein, Profesor i Psikiatrisë, në universitetin e Kolumbias.

Zoti Hellerstein ka qenë pjesë e një studimi klinik të miratuar së fundmi nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave, i cili përfshiu 34 pacientë që vuanin nga depresioni. Ata u trajtuan me ‘psilokibin psikodelike’ një substancë që rrjedh nga kërpudhat halucinogjene.

“Dha rezultate për një numër të konsiderueshëm njerëzish, por jo për shumicën e tyre. Rreth 30 ose 40% u bënë më mirë dhe kryesisht vazhduan kështu”, thotë doktor Hellerstein.

Por ai mendon se ka shumë arsye për suksesin e këtyre provave.

“Duket sikur ka një efekt, pavarësisht nëse është një efekt psikologjik, si nxitja e një përvoje shpirtërore apo mistike. Hipoteza tjetër është se funksionon në riorganizimin e rrjeteve të trurit dhe në fakt ristrukturimin e trurit dhe inkurajimin e asaj që quhet neurogjenezë, që nënkupton prodhimin e qelizave të reja të trurit”, thotë doktor Hellerstein.

Por a mund të ketë kjo një ndikim në të ardhmen e psikiatrisë?

“Unë nuk e shoh këtë si fundin e psikiatrisë, unë e shoh këtë si një lloj substance, që do t’i shtohet paketës sonë të mjeteve që na ndihmojnë në këtë drejtim. Por mendoj gjithashtu se ka rreziqe që duhet realisht të studiohen, për t’u siguruar që ka njerëz nuk do të lëndoheshin apo do të vritesh duke marrë këto lloj barnash”, thotë doktor Hellerstein.

Tregu i substanca halucinogjene ka marrë shumë vëmendje.

“Ajo që shohim është se gjatë tre viteve të fundit janë investuar mbi një miliardë dollarë në kompani që merren me këto substanca”, thotë Elemer Piros, ekspert i Bioteknologjisë.

Zoti Piros beson se ky është vetëm fillimi i një industrie të re farmaceutike.

“Shitjet për barnat e miratuara mund të arrijnë mbi një miliard dollarë, të cilat mund të rriten gjatë pesë viteve të ardhshme ose në fillim të viteve 2030, në 10 miliardë dollarë”.

Dhe këto substanca duket se mund të ndihmojnë me miliona vetë në kushtet kur sipas Universitetit Johns Hopkins afërsisht 10% e amerikanëve në moshë të rritur, 18 vjeç e lart, vuajnë nga një formë e depresionit.

voa

SHBA, shqetësime për shëndetin mendor tek nxënësit e shkollave të mesme

shendeti mendorGati tre në pesë vajza të shkollës së mesme thanë se ndiheshin të trishtuara ose të pashpresa në vitin 2021, çka trego një rritje prej 60% gjatë dekadës së fundit, sipas të dhënave nga qeveria amerikane.Të dhënat tregojnë se vajzat ndihen më keq krahasuar me djemtë e së njëjtës moshë në pothuajse të gjitha aspektet e shëndetit mendor.

 

Të dhënat tregojnë një rritje “dramatike” të dhunës, shëndetit të dobët mendor dhe rrezikut të vetëvrasjes tek adoleshentët, veçanërisht tek vajzat, sipas njoftimit të hënën nga Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, CDC.

“Nivelet e shëndetit të dobët mendor si dhe ndjenjat dhe sjelljet për vetvrase të regjistruara mes vajzave adoleshente, tani janë më të larta se ndonjëherë më parë”, tha për gazetarët Kathleen Ethier me Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, CDC.

Studimi në fjalë nuk shqyrtoi shkakun e rritjes, por CDC thekson se u shënua një rritje prej 20% të raporteve për dhunë seksuale ndaj vajzave të shkollës së mesme që nga viti 2017, kur agjencia filloi vëzhgimin e këtyre problemeve.

“CDC dhe shumë hulumtues e kanë shqyrtuar këtë çështje dhe e dimë se dhuna seksuale lidhet me çështje të shëndetit mendor, përdorimin e substancave dhe pasojat afatgjata shëndetësore”, tha Debra Hours me CDC.

Rreth 57% e vajzave të shkollës së mesme raportuan se ndiheshin vazhdimisht të trishtuara ose të dëshpëruara, nga 36% në vitin 2011, sipas të dhënave nga CDC. Ndërsa tek djemtë, kjo shirër u rrit 29% nga 21% në vitin 2011.

Por gjithashtu u vunë re përmirësime në disa fusha, si sjelljet e rrezikshme seksuale, abuzimi me substanca dhe bullizmi. Por shëndeti mendor dhe ndjenjat për vetëvrasje, si dhe dhuna u përkeqësuan, vëren raporti.

Në përgjithësi, 42% e nxënësve të shkollave të mesme u ndjenë shumë të trishtuar ose të pashpresë pothuajse çdo ditë, për të paktën dy javë rresht, saqë ndaluan aktivitetet e tyre të zakonshme.

Studimi gjeti se 22% e adoleshentëve kishin menduar të tentonin vetëvrasjen vitin e kaluar, ku studentet femra përbënin më shumë se dyfishin e studentëve meshkuj.

voa

 

A mundet që nëpërmjet zërit të diagnostikohen sëmundjet?

zeri diagnozaEkspertët e kanë ditur prej kohësh se zëri i një personi mund të japë informacione të rëndësishme për shëndetin emocional, fizik dhe mendor. Tashmë, një projekt i financuar nga qeveria amerikane po mbledh dhe po analizon zërat e mijëra personave, si dhe po përdor inteligjencën artificiale për të diagnostikuar sëmundjet.

 

Mjekja Yael Bensoussan po ekzaminon kordat zanore të një pacienti.

Në Qendrën Mjekësore për Zërin në Universitetin e Floridës Jugore, trajtohen pacientë me një gamë të gjerë çrregullimesh zanore, si p.sh. në pjesën e sipërme të rrugëve të frymëmarrjes, me çrregullime zëri apo edhe në gëlltitje.

Rishtazi, ajo po ndihmon në drejtimin e një projekti për të krijuar një bankë të dhënash me 30 mijë regjistrime zërash njerëzorë, dhe për t’i përgatitur kompjuterat që të pikasin sëmundjet nëpërmjet ndryshimeve në zërin e njeriut.

“Nuk është vetëm për mbledhjen e këtyre të dhënave, por edhe për të hartuar udhëzimet se si do të ndahen këto të dhëna, si duhet të mblidhen këto të dhëna, dhe si t’i përdorim ato në të ardhmen për punë kërkimore në fushën e inteligjencës artificiale”, thotë zonja Bensoussan.

Ajo punon me një ekip prej 45 hulumtuesish nga 12 vende të ndryshme në Amerikën e Veriut dhe me një kompani të re në Evropë.

Ata studiojnë mostrat e zërave për t’i ndihmuar të pikasin sëmundje, si Parkinsonin, kancerin, dhe çrregullime si ngrirja e kordave të zërit.

Ekipi studion gjithashtu çrregullimet emocionale, si depresionin dhe ankthin.

“Pra, kur dikush është në depresion, ka mërzitje dhe ankth, sigurisht që ndryshon edhe e folura”, thotë zonja Bensoussan.

Studimi është një ndër katër studimet për mbledhje të dhënash të financuara nga programi për inteligjencën artificiale të Institutit Kombëtar të Shëndetit, që synon të përdorë inteligjencën artificiale për të trajtuar sfida komplekse bio-mjekësore.

“Kuptuan se kemi një hendek të madh mes teknologjisë që kemi të disponueshme, njohurive klinike dhe mjeteve që përdorim për kujdesin klinik nëpër spitale”, thotë mjekja.

Gjatë studimit duhet ruajtur privatësia e pjesëmarrësve.

“Duhet të mendojmë për rregullat etike që shoqërojnë mbledhjen e zërave të njerëzve. Dhe se si do të ruajmë privatësinë”, thotë Grace Peng, nga Instituti Kombëtar i Shëndetit.

Në studim do të regjistrohen pjesëmarrësit e parë gjatë vitit të ardhshëm.

voa

Ekspertët në SHBA paralajmërojnë për variantet e reja të Covid-19

covidNdërsa pandemia e koronavirusit hyn në vitin e katërt, Shtetet e Bashkuara po përballen me një variant të ri të COVID-19, të quajtur XBB.1.5. Ndërkohë, Kina po raporton një rritje të rasteve pas vendimit për të hequr dorë nga politika e saj e eliminimit të koronavirusit, e ashtuquajtura “zero-COVID”.

 

Kanë kaluar tre vjet që kur koronavirusi u shfaq në Wuhan të Kinës dhe u përhap në të gjithë globin. Më vonë u shfaqën variante të reja të Covid-19.

Pavarësisht nga imuniteti i mirë i popullatës dhe niveli i lartë i vaksinimit në Shtetet e Bashkuara, varianti shumë ngjitës XBB.1.5 ka rritur vigjilencën mes studiuesve mjekësorë.

“Varianti XBB. 1.5 është pjesë e familjes më të gjërë të Omicronit, por ai po përhapet me shpejtësi në Shtetet e Bashkuara. Ai tani është shkaktar i 40 për qind të infeksioneve me Covid-19 në vend”, thotë Dr. David Dowdy, epidemiolog i Universitetit Johns Hopkins.

Amerikanët janë ndeshur me një rritje të sëmundjeve gjatë muajve të dimrit. Gripi, sëmundjet e frymëmarrjes dhe koronavirusi kanë rënduar sistemet spitalore të vendit.

Ekspertët mendojnë se gripi dhe infeksionet e rrugëve të frymëmarrjes tashmë kanë arritur kulmin dhe variantet e tanishme të koronavirusit janë më të buta se ato të mëparshmet. Por ata paralajmërojnë se njerëzit dhe sistemet e kujdesit shëndetësor duhet të jenë vigjilentë.

“COVID-19 do të vazhdojë të jetë i pranishëm. Sistemet e kujdesit shëndetësor duhet të jenë më të qëndrueshme, duhet të trajtojnë sfidat e personelit në infermieri dhe fusha të tjera. Njerëzit duhet të marrin vaksinat e gripit dhe ato të koronavirusit. Ata që janë në rrezik më të madh, kur ka rritje të madhe të rasteve, duhet të konsiderojnë përdorimin e maskës në mjediset e mbyllura. Pra, kjo është normalja e re”, thotë Dr. Tom Frieden nga organizata “Resolve to Save Lives”.

Megjithatë, në Kinë është një situatë tjetër. Qeveria kineze sapo ka filluar të raportojë shifra të larta të vdekjeve nga COVID-19 pas zbutjes së politikës së saj “zero-Covid”, në bazë të së cilës Pekini vendosi kufizime të mëdha ndaj lëvizjes së njerëzve.

“Kemi të bëjmë me një popullsi që kryesisht nuk ka qenë e ekspozuar ndaj COVID-it më parë dhe për këtë arsye shumë pak njerëz kanë imunitet ndaj infeksionit, nuk janë vaksinuar, ose kanë marrë një vaksinë që nuk është shumë e efektshme. Tani ata lejohen të lëvizin pa kufizimet që kanë patur këto dy vitet e fundit dhe ky kombinim faktorësh e ka rënduar situatën atje”, thotë Dr. Robert Wachter nga Universiteti i Kalifornisë në San Francisko.

Politikat e zbutura të Kinës tani janë më të ngjashme me ato të zbatuara në pjesën tjetër të botës, ku mbizotëron pikëpamja se COVID-19 do të duhet të menaxhohet si sëmundjet e tjera sezonale.

 

voa

Roboti bën automatikisht skanime për artritin

robot skanim artritiNjë robot i ri mund të shkurtojë radhët e gjata të pritjes në spitale, duke bërë skanime me ultratinguj të pacientëve të mundshëm me artrit. Doktorët thonë se është e rëndësishme që sëmundja të diagnostikohet herët për të shmangur humbjen e funksionimit të kyçeve, por spitalet përballen me kërkesë të lartë për skanime dhe me mungesa në personel.

 

Pacientja me artrit reumatizmal, Mette Spansgaard ka ardhur për skanimin e saj të rregullt me ultratinguj në Spitalin Svendborg, në Danimarkën jugore. Këtë radhë, skanimi po bëhet nga një robot.

45-vjeçarja u diagnostikua në vitin 2014 me artrit reumatizmal, një sëmundje e sistemit imunitar që sulmon kryesisht kyçet. Me profesion mësuese, ajo u detyrua të dalë herët në pension për shkak të problemeve të shëndetit.

“E mora diagnozën vonë dhe tashmë kam ndryshime, më shumë tek këmbët, tek kockat – ndryshime që janë për gjithë jetën. Pasi kanë ndodhur nuk e kthen dot kohën pas. Është e rëndësishme pasi kanë ndikim tek e ardhmja, mënyra se si do të ecësh, e kështu me radhë”, thotë zonja Spangsgaard.

Roboti klinik, i mbiquajtur Arthur, përdor një krah robotik për të skanuar metodikisht duart.

“E dimë se skanimi me ultratinguj i kyçeve është tashmë i standartizuar dhe mund ta pikasë artritin shumë herët. Patëm idenë që të krijonim një sistem që do të ofronte qasje të shpejtë për pacientin që dyshohet për artrit, një skanim të shpejtë për të parë nëse e ka këtë sëmundje apo jo”, thotë reumatologu Soeren Andreas Just, nga Spitali Svendborg.

Roboti Arthur i analizon imazhet me ultratinguj duke përdorur një algoritëm të inteligjencës artificiale dhe u dërgon doktorëve një raport, së bashku me të dhënat elektronike shëndetësore.

Doktorët thonë se është e rëndësishme që të artriti të diagnostikohet sa më herët dhe trajtimi mjekësor të fillohet që në javët e para të shfaqjes së simptomave.

Pas tre vitesh provash, roboti mori edhe çertifikimin e Bashkimit Evropian, duke i lejuar kështu shitjen në të gjithë kontinentin. Pasi hyri në shërbim të rregullt në Spitalin danez Svendborg, kërkesat kanë filluar të vijnë edhe nga Gjermania dhe Kanadaja, dhe po bëhen përgatitjet për të marrë çertifikimin edhe në Shtetet e Bashkuara.

Kostoja e robotit është momentalisht e lartë, në rreth 150 mijë Euro, por projektuesit thonë se do ta ndihmojë shumë sistemin e kujdesit shëndetësor.

“Nuk po e heqim specialistin nga procesi. Ata thjesht do të bëjnë atë çfarë bëjnë më mirë. Pra, të hartojnë një plan kurimi të përshtatur ndaj pacientit konkret. Ajo që u ofrojmë është i gjithë informacioni që iu duhet për ta hartuar këtë plan. Pra, specialistët janë ende aty; ne thjesht i bëjmë shumë efikasë duke u dhënë informacionin që iu duhet”, thotë profesori i mjekësisë robotike, Thiusius Rajeeth Savarimuthu, nga Universiteti i Danimarkës Jugore.

Ndërsa po rritet mosha mesatare e popullsisë dhe me mungesat në personel në sistemet e kujdesit shëndetësor, kompania ROPCA që prodhon robotin, po përpiqet të ofrojë zgjidhjen.

“Artriti është progresiv dhe kyçet përkeqësohen. Pra, këta njerëz duhet të identifikohen me shpejtësi. Dhe kështu janë krijuar tashmë radhë të gjata pritjeje, ndërkohë që trajtimi mjekësor duhet të fillojë brenda 6-8 javësh pas shfaqjes së simptomave. Periudha e pritjes në radhë aktualisht në Evropë është 6 muaj”, thotë Johannes Schaeferhoff, drejtor ekzekutiv i kompanisë ROPCA.

Mjekja reumatologe, Lene Terslev, thotë se fakti që roboti është i kufizuar vetëm në skanimin e duarve dhe që nuk mundet të skanojë këmbët, është një minus. Por megjithatë ajo ka shpresa për përfshirjen e kësaj teknologjie në klinika.

“Varet nga simptomat e pacientit nëse roboti do të ndihmojë apo jo. Por, për pjesën dërrmuese, mendoj se do të jetë në gjendje ta pikasë sëmundjen edhe me ekzaminimin e duarve”, thotë ajo.

Ndërsa vazhdon skanimet e rregullta, pacientja Mette Spangsgaard thotë se nuk i ka humbur shpresat për t’iu rikthyer një ditë profesionit të mësuesisë.

voa

Teknologjia e re shpëton vajzën nga kanceri i pashërueshëm

LeukemiaNjë adoleshente britanike e sëmurë me leuçemi, një sëmundje kjo e pashërueshme, jeton tashmë pa kancer, pasi doktorët përdorën një kurë eksperimentale për të cilën modifikohen qeliza. Vajza 13-vjeçare është pacientja e parë që trajtohet me këtë teknologji që u mundësoi doktorëve të ndryshonin strukturën e saj të ADN-së, duke krijuar kështu një ilaç të gjallë për të luftuar qelizat kancerogjene.

 

Alyssa u diagnostikua me leuçemi të rruazave të bardha të gjakut në maj 2021.

Diagnoza u dha pas një periudhe të gjatë sëmundjesh, për të cilat ajo dhe familja e saj besuan fillimisht se ishin për shkak të virozave apo këputjes.

Doktorët në spitalet në qytetet anglezë Sheffield dhe Leicester provuan të gjitha mënyrat tradicionale për të kuruar leuçeminë veçanërisht agresive të Alyssas.

Përpara se Spitali për Fëmijët “Great Ormond Street” i Londrës të sugjeronte një kurë eksperimentale, ajo tashmë kishte bërë kimioterapi dhe transplant të palcës. Asnjë prej këtyre nuk funksionoi dhe trupi i saj ishte shumë i lodhur.

Nëna e saj thotë se kura e ofruar nga Spitali i Londrës është shansi i fundit për vajzën.

“Ishte si një mundësi shpëtimi, por Alyssa ishte tashmë vërtet e lodhur. Kishte bërë gjithë atë kimioterapi. Kishte bërë transplantin e palcës. Kishte kaluar muaj në spital. Kështu që ia lamë vendimin Alyssas”, tregon nëna e saj, Kiona.

Alyssa e pranoi kurën e re.

Doktorët morën nga një dhurues i shëndetshëm disa qeliza nga të cilat formohet sistemi imunitar dhe i përshtatën ato që të vepronin kundër kancerit të Alyssas.

Gjashtë muaj nga fillimi i terapisë, sëmundja e Alyssas është tërhequr dhe ajo është në gjendje të mirë shëndetësore.

Doktorët nuk munden ende të thonë nëse kanë zbuluar kështu një kurë, por ata mendojnë se është një arritje e rëndësishme me potencialin për të trajtuar disa lloje sëmundjesh.

“Jam e nderuar dhe më vjen mirë që mund të ndihmoj edhe njerëz të tjerë”, thotë Alyssa.

Ajo mendohet se është pacientja e parë në botë e terapive me modifikim të qelizave. Kjo teknologji u mundëson doktorëve të shqyrtojnë të gjithë ADN-në e një qelize dhe të piketojnë me saktësi pjesët që duan të ndryshojnë.

Trajtimin për Alyssan e drejtoi mjeku profesor Waseem Qasim, specialist i terapisë gjenetike dhe të qelizave.

“Një shofer që shpërndan pako duhet të arrijë tek një adresë specifike, në një rrugë të caktuar në qytet dhe për ta bërë këtë vendos në hartën e navigimit dixhital kodin postar. Në thelb këtë po bëjmë edhe ne me mjetet e reja që po shfaqen. Po i dërgojmë enzima qelizave për të vepruar në kode postare shumë preçize”, thotë ai.

Mjeku e lavdëron pacienten e tij për kurajon që tregoi.

“Pati dëshirën të ndihmonte pacientët e tjerë, fëmijët e tjerë në situata të ngjashme. Kurajoja që tregoi më duket e jashtëzakonshme”, thotë ai.

Provat klinike për këtë terapi vazhdojnë në Spitalin e Londrës “Great Ormond Street”, ku doktorët synojnë të sigurojnë pjesëmarrjen e deri në dhjetë pacientëve me leuçemi të rruazave të bardha të gjakut. Që të kualifikohen, pacientët duhet të kenë ezauruar të gjitha format e terapive konvencionale.

Nëse kurat eksperimentale dalin me sukses, ato do t’u ofrohen fëmijëve në faza më të hershme të sëmundjes, kur janë më pak të sëmurë. Ekziston gjithashtu edhe shpresa se kjo teknologji mund të përdoret edhe për llojet e tjera të leuçemisë.

voa

Kina përfshihet nga vala e Koronës

Kina covid19Kina sapo hoqi dorë nga strategjia e saj rigoroze “zero covid”. Por situata po përkeqësohet me shpejtësi.

 

Pas lehtësimit të strategjisë strikte “zero covid” në Kinë, shumë spitale po përballen me një fluks të infektuarish. Në metropolet si Pekini, Guangzhou apo Shijiazhuang, spitalet kanë pësuar tronditjen e parë prej një vale gjigande infeksionesh dhe mungese të personelit shëndetësor, shkruan revista e njohur ekonomike “Caixin”. Klinikat janë të mbipopulluara. Shpesh ka radhë. Pacientët infektojnë mjekët dhe punonjësit e kujdesit shëndetësor. Revista flet për “kaos Covidi”.

 

Kina çaktivizon aplikacionin e qeverisë për Koronan

Në një ndryshim radikal të mërkurën e kaluar, qeveria i dha fund strategjisë së saj rigoroze “zero Covid”. Bllokimet kanë përfunduar, detyrimi i rreptë për të testuar, karantinimi i detyruar ose izolimi i njerëzve në kontakt është lehtësuar. Aplikacioni kryesor i gjurmimit, “Karta e Itinerareve të Komunikimeve”, do të nxirret nga rrjeti të martën, sipas të dhënave të autoriteteve në shërbimin online WeChat.

Megjithatë, ka pasur të dhëna edhe më parë shenjat se numri i të infektuarve po rritej dhe se testimi dhe monitorimi i infeksioneve nuk mund të vazhdonin për një kohë të gjatë.

Shumë farmaci nuk kanë rezerva me ilaçe për ftohje ose ethe dhe teste të shpejta. Shumë dyqane dhe restorante janë mbyllur. Njerëzit nuk guxojnë të dalin nga frika e infeksioneve. Rrugët e kryeqytetit Pekin duken bosh.

 

Raporte mjekësore me numër të madh

Pas paralajmërimeve të vazhdueshme për variantin Omikron gjatë disa muajve të fundit, media shtetërore kohët e fundit e minimizoi rrezikshmërinë e virusit dhe e krahasoi infeksionin me një grip normal. Sipas gazetës Global Times, të lidhur me partinë, epidemiologët kryesorë thanë se vala e infeksionit do të arrinte kulmin brenda një muaji. Meqenëse nuk ka më teste apo raporte, numri zyrtar i rasteve ka kohë që ka pushuar së pasqyruari atë që po ndodh. Raportet mjekësore në firma janë rritur shumë në numër.

Kina mund të ishte hapur në mënyrë të rregullt pranverën ose verën e kaluar, gradualisht, me komunikim të qartë. Por liderët e shtetit dhe partisë i humbën këto mundësi, duke u ndjerë shumë të sigurt për politikën e tyre. Në vend të kësaj, janë investuar shuma të mëdha në kampe karantine dhe testime masive.

 

Sot ka ndodhur ajo që ekspertët ndërkombëtarë kanë paralajmëruar prej kohësh: befas shpallet kontaminimi. Njerëzit ndodhen vetëm brenda natës – dhe kjo ndodh në dimër, kur virusi përhapet edhe më lehtë.

 

Qindra mijëra njerëz mund të vdesin

Sigurisht, tani situata është ndryshe: po, variantet kanë evolucion më të butë se në fillim të pandemisë. Ne dimë shumë më tepër, dhe ka vaksina. Por Korona mbetet e rrezikshme, madje vdekjeprurëse për shumë njerëz.

Kjo ndoshta do të jetë vala më e madhe e Koronës që një vend ka parë ndonjëherë. Ekziston frika se do të vdesin qindra mijëra njerëz. Disa ekspertë madje vlerësojnë se do të ketë deri në dy milionë vdekje. Bota ndoshta nuk do ta mësojë kurrë shifrën e saktë. Por imazhet e njësive të mbipopulluara të kujdesit intensiv do të jenë të vështira për t’u fshehur, madje edhe nga censura. Përpara se situata në Kinë të përmirësohet, fillimisht mund të bëhet shumë më e keqe. Shumë nga këto zhvillime mund të ishin shmangur.

 

aud (dpa, afp, tgsch)