Duke u nisur nga njëanshmëria e redaksisë suaj në fushatën për referendumin në IRJM, manifestuar me përzgjedhjen e analistëve që trajtojnë këtë temë, dhe mesazhin që jep vet redaksia, po ju drejtohem me këtë letër të hapur me të drejtën që më jep të qenit një qytetar me mendim ndryshe lidhur me këtë çështje kaq të rëndësishme për shqiptarët Jam i befasuar dhe i zhgënjyer që një mjet informimi i pavarur, i financuar nga një fondacion jo qeveritar, që do të duhej të nxiste dhe respektonte diversitetin e mendimeve dhe qëndrimeve, vihet në shërbim të qeverisë për të bërë thjesht propagandë.
Jam i befasuar që në median tuaj, nuk denoncohet si jo ligjor ky referendum i mbuluar me velon e terrorit, kërcënimit dhe shantazhit për shqiptarët, duke u nisur që nga vet formulimi përjashutes, etiketues, kërcënues dhe shantazhues i pyetjes së referndumit, si dhe gjuha e përdorur në fushatë nga qeveria, partitë dhe analistët. Në vend të kësaj, analistët e përzgjedhur nga ju, për ironi që të tre ekspertë juristë, në shkrimet e tyre të botuara në median tuaj, përdorin po të njëjtën gjuhë kërcënuese ndaj shqiptarëve, gjithmonë në shërbim të qeverisë. Eshtë zhgënjyes fakti, që ju si media e pavarur, zgjodhët t’i drejtoheni publikut shqiptarë për këtë çështje kaq me rëndësi për ta, pikërisht përmes qëndrimeve të një gjykatësi , një këshilltari të kryeministrit dhe një ekspert juridik, po aq në shërbim të pushtetit sa këta dy të parët.
Me keqardhje konstatova se e vetmja “metamorfozë” që pashë në këtë rast, të nxitur nga Fondacioni juaj për shoqërinë shqiptare në veçanti dhe atë në IRJM në përgjithësi, ishte që ca eksponentë me trup të majmë të sistemit të kaluar, tani nuk kishin nevojë më për “fytyrën e pëvuajtun të Sokratit” për tu drejtuar shqiptarëve, por mund të paraqisnin fytyrën e vërtetë të tyre, atë të “derrit me trup të majmë”.
Ju ndoshta nuk mund të distancoheni nga e kaluara e “analistit” jugonostalgjik Osman Kadriu, i cili pas demostratave të vitit 1981 në Prishtinë, angazhohej për “shkuljen nga rrënja e nacionalizmit dhe iredentizmit shqiptar” në Kërçovë e më gjërë në IRJM, dhe tani, në median tuajangazhohet per “rrugët integruese të IRJM”! Por keni detyrim ligjor dhe moral ndaj qytetarëve shqiptarë që të distancoheni nga mesazhet terrorizuese dhe shantazhuese ndaj shqiptarëve që nuk do të votonin marrëveshjen për emrin përmes medias tuaj, të Mersel Bilallit, këshilltar i kryeministrit, i cili e interpreton mosvotimin si “vetasgjësim” dhe “shpërngulje massive” të shqiptarëve, si dhe të Besa Arifit e cila e interpreton mosvotimin si “te vdesim të izoluar”.
Keni detyrim moral që t’ua thoni të vërtetën shqiptarëve se shpërbërja e IRJM-së me rastin e mossuksesit të referndumint nuk do të thotë fund për shqiptarët, ashtu siç nuk ishte fund për sllavomaqedonasit shpërbërja e Jugosllavisë. Sepse, ashtu si sllavomaqedonasit që nuk lidhën fatin e tyre me fatin e Jugosllavisë, por përmes referendumit, pa shpërfillur shqiptarët, shpallën pavarësinë e tyre nga ky shtet që po shpërbëhej, ashtu edhe shqiptarët nuk janë të detyruar me çdo kusht të lidhin fatin e tyre me atë të IRJM e rezikuar nga shpërbërja, por përmes një referendumi kanë të drejtën të vet-vendosin për fatin e tyre, duke ju bashkuar shtetit të tyre amë.
Keni detyrimin moral për informim të saktë dhe të paanshëm të shqiptarëve, se mosvotimi i marreveshjes për emrin, jo detyrimisht prish miqësinë e shqiptarëve me partnerët strategjikë të shqiptarëve, NATO dhe SHBA. Në vitin 2001 z. Robertson i quajti “bandë rrugaçësh” luftëtarët e UÇK që kishin kapur armët kundër IRJM, por pastaj korrigjoi qëndrimin duke u detyruar të bashkëpunojë me ta. Se as NATO e as SHBA nuk u prishën marrëdhëniet dhe miqësinë me shqiptarët kuar ata bllokuan në Tiranë me ditë të tëra bulevardin para kryeminstrisë, dhe me të drejtë refuzuan asgjasimin e helmeve luftarake nga Siria në territorin e R. Shqipërisë. Përkundrazi, miqësia tradicionale vazhdoi edhe më me intensitet, gjë që tregon roli vendimtar i SHBA dhe BE në fushën e reformave në drejtësi në R. Shqipërisë.
Keni detyrimin moral për infromim të drejtë të shqiptareve, se anëtarësimi i IRJM në NATO nuk zëvendëson statusin e tyre të munguar të shtetformuesit, dhe jo detyrimisht nënkupton vërshim investimesh. Se investimi i vetem i konsiderueshëm (rreth 1 miliardë Euro) në R. Shqipërisë erdhi 7 vite pas anëtarësimit në NATO (2009), kur në vitin 2016 u vendos që traseja e TAP do të kalonte nëpër territorin shqiptar. Se vërtët Bullgaria, me hyrjen në BE shënoi rritje ekonomike 36% siç me të drejtë theksohet në shkrimin e gazetares tuaj Aneta Dodevska, por qytete të tëra periferike u shëndruan në qytete fantazma, të braktisura nga qytetarët, që shkaku i papunësisë, migruan në vendet e zhilluara të BE-së. Më tej, do bënit mire të bënit analogjinë me atë që po ndodh me shqiptarët në IRJM që tani, akoma pa e votuar këtë marëveshje poshtëruese, që i trajton ata si inegzistentë, me rrugën e hapur për integrim në BE por vetëm si një fuqi punëtore e papunë, pa perspektivë, e gatshme për të ikur nga qytetet e tyre në ndonjë nga vendet e BE.
Si mjet komunikimi në masë, ju ftoj që të nxisni shqiptarët, posaçërisht të rrinjt, në vend të hipokrizisë, të jenë të hapur jo vetëm ndaj shoqërisë së tyre, por edhe ndaj bashkëqytetarët të tyre sllavomaqedonas. Tu themi hapur, pa hipokrizi, vetëm të vërtetën, për shumë gjëra, në veçanti për këtë që po ndodh sot, si çështje të rëndësishme për të dy palët: – Po, neve na pengon që ju përvetësoni identitetin e një populli me të cilët të parët tanë kanë bashkejetuar para se ju të vini në këto vise, pavarësisht që nuk ju pengojmë dot në këtë gjë. Na pengon, sepse ju këtë nuk e bëni kot, por për t’u dalë zot territoreve, aty ku na gjetët kur erdhët, ku tani jetojmë bashkë! Ne, ashtu si në gjithë historinë tone, nuk shfarosim popuj dhe nuk organizojmë egzode në shtete të tjera. Pranojmë realitetin historik të pranisë tuaj në këto territore dhe jemi të gatshëm që të bashkëjetojmë në fqinjësi të mirë me juve, pa urejtje, të gatshëm t’ju falim për mizoritë që na i keni bërë, nëse për këtë kërkoni falje. Por nuk lejojmë që të silleni si pronarë në shtëpinë tone dhe të bëni pazare për shtëpinë tonë pa na pyetur neve fare! Dhe na pengon që sot, për fat të keq, nuk dëgjojmë as edhe një zë të vetëm nga ju bashkëqytetarët tanë sllavomaqedonas që do të do kundërshtonte anashkalimit të shqiptarëve në këto marrëveshje kaq të rëndësishme për të ardhmen e të gjithë neve. Prandaj ne shqiptarët nuk do të dalim në referendum dhe nuk do të votojmë këtë marreveshje vetëm në interesin tuaj, poshtëruese për ne, ku ne trajtohemi si hije, pa emër, pa gjuhë, pa traditë, pa territor…
Dhe në fund, redaksi e nderuar, ju ftoj që ta shëndroni gazeten tuaj në një “Dritare reale” të vërtetë, duke nxitur një “metamorfozë” të vërtetë të kësaj shoqërie, për një komunikimin të hapur në mes të rinjve pavarësisht grupit etnik që i takojnë. Duke trimëruar posaçërisht të rinjtë që të thonë të vërtetën e jo atë që duhet të dëgjohet. Duke nxitur guximin dhe sinqeritetin tek ata e jo servilizmin dhe poltronizmin ndaj qeverisë. Për të gjetur zgjidhjet që kënaqin të dy palët, jo vetëm njërën, në kuriz të tjetrës. E këtë nuk do ta arrini me njerëz që gjithë jetën kanë shërbyer klaneve qeveritare, dhe që kanë përfituar nga kjo.
Afrim Fanda
*”Autori ju drejtua edhe redaksisë së PORTALB, por për fat të keq, nuk pati asnjë reagim nga ana e tyre.”