Marshimi në Drinë filloi gjatë Luftës së Parë Botërore, dhe më vonë u mor dhe abuzua nga çetnikët, fashistët dhe huliganët e llojeve të ndryshme në Serbi gjatë shekullit të njëzetë. Në vitin 1992, në referendumin e Millosheviqit për simbolet e reja shtetërore, qytetarët e votuan për himnin e ri të Serbisë në atmosferën histerike të luftërave për Serbinë e Madhe. Ajo nuk u bë kështu, por u perceptua gjerësisht nga publiku si një nga “këngët më patriotike”. Sot, ne mund ta dëgjojmë këtë kompozim në pothuajse të gjitha ndeshjet në Serbi dhe Republikën Srpska të interpretuar nga huliganët, në Ravna Gora, në Guça në “četno-stejdž”, në tubimet e Partisë Radikale Serbe, “Obraz”, “Nacionlni stroj”, “Dver”, e në numrin e madh të regjistrimeve arkivore nga lufta në Bosnjë – shohim ‘shtetin serb përtej Drinës’ – kjo këngë shkon si një sfond për skenat e spastrimit etnik dhe gjenocidit të kryera nga forcat serbe të Bosnjës dhe anëtarët e paramilitarëve dhe policisë së Millosheviqit.

Partia Demokratike ndoshta mendon se është shumë simpatike dhe “autentike serbe” të përzien Marshimin në Drina, gjenocidi, Republika Srpska, Oda e Gëzimit dhe Bashkimi Evropian. Transferimi i shqetësimit dhe turpit që disa prej nesh ndiejnë për shaka të tilla të çuditshme, të cilat janë thurur prej kohësh në kulturën e kësaj shoqërie (nëse mund të quhet kulturë), përfundon përsëri në të njëjtin vend, në një dhomë të shurdhër, derisa diku jashtë, e tani edhe në tubimet e partisë kryesore pro-evropiane, trombistët po luajnë “Igrale se Delije” (përkth.: Hedhin valle trimat), “Ko to kaže ko to laže Srbija je mala (përkth.: Kush e thot, kush ren se Serbia është e vogël), dhe Marshi në Drina. Ndërsa shkruaj këtë, një grup tifozësh po kalojnë në rrugën e Knez Miloš në Beograd, pranë Ambasadës së Republikës së Kroacisë, duke bërtitur një këngë të pakuptueshme në një megafon, nga e cila unë arrita të dalloja vetëm “kundër ustashëve”. Qytetarët e Beogradit shikojnë poshtë me frikë nga ky grup prej rreth njëzet djemsh, të cilët ishin në pelena, nëse kishin lindur fare, gjatë luftës sonë kundër “ustashëve dhe balinezëve”.

Ne mund të falënderojmë Slobodan Millosheviçin, Ivica Daçiqin, Vojislav Sheshelin dhe Tomislav Nikoliçin që i lindën dhe rritën këta fëmijë tanë, Vojislav Koshtunicën dhe Kishën Ortodokse Serbe që i çuan në rrugën e duhur, drejtpërdrejt në jetën tonë të përditshme, ndërsa Boris Tadiçin që edhe më tej t’i inkurajojë ata që të vazhdojnë të rriten, në mënyrë të vazhdueshme dhe me guxim, për çështjen serbe.

Maskimi i Marshimeve në Drinë, Kallashnikovëve dhe këngëve dhe ikonografive të tjera “patriotike”, të cilat do të duhej të denoncohen si simbole të krimeve të luftës, duhet të provokojë një ndjenjë turpi tek të gjithë ne, dhe jo krenari të sëmurë.

Marshi në Drinë

Në betejë shkoni heronj, të gjithë

Shkoni dhe mos u pendoni për jetën tuaj

Ceri (Sqarim i autorit: mal në Serbi) të dëgjojë, Ceri të shohë luftë

E lumi Drina, lavdi, guxim

Dhe dorën heroike të një djali serb.

Këndo, këndo Drinë, ti ujë i ftohtë

Mos harro, rëfe kur ata po binin

Mbaj mënd këto arradha të guximshme

Plot zjarr, forcë, forcë, që dëbuan

Turkun nga lumi jonë i dashur.

Këndo, këndo, Drina, tregoji fisit tim

sa trimërisht luftuam

Arradhat kënduan, beteja u zhvillua

Pranë ujit të ftohtë, Gjaku rrodhi

Gjaku u derdh, mbi Drinën për liri.

Ode për Gëzimin

Gëzim ti mrekulli hyjnore

Jetën tonë përherë stolisë

Në pragun tënd magji përrallore

Rritet kënga rrugën nis

Se ate që mbyt mërzia

Ti sërish e gjallëron

Vëllazërohet njerëzia

Fryma jote kudo shkon

Lexo edhe: