Kina dhe Rusia besojnë se mund të sillen si të duan dhe të mos ndëshkohen kur shtypin disidencën, sepse vendet perëndimore kanë kontradikta mes tyre, paralajmërojnë disa analistë. Perëndimi, thonë këta analistë, e ka humbur besimin në aftësinë e tij për të ndikuar mbi botën që e rrethon.
“Ekziston një rrezik që ne në Perëndim po bëhemi spektatorë të ngjarjeve të mëdha që ndodhin në botë. Pamundësia jonë për të artikuluar një përgjigje të qartë që të sjellë ndryshime në sjelljen e vendeve të ndryshme nënkupton se pandëshkueshmëria ka hedhur rrënjë”, thotë Rafaello Pantucci, drejtor i studimeve ndërkombëtare të sigurisë në Institutin britanik të Shërbimeve Mbretërore të Bashkuara.
Në një shkrim në gazetën britanike The Times, Pantucci thotë se “Përgjigjet tona ndaj protestave që po ndodhin aktualisht në Hong Kong dhe Moskë janë artikulimi më i qartë ndaj këtij problemi. Pekini dhe Moska përgjithësisht janë sjellë ashtu siç dëshirojnë.”
Diplomatët dhe analistët perëndimorë druhen se samiti tre-ditor i G-7s në qytetin turistik francez Biarric do të demonstrojë përsëri mungesën e unitetit midis udhëheqësve perëndimorë për një seri çështjesh, duke përfshirë ndryshimin e klimës, marrëdhëniet me Rusinë, nacionalizmin në rritje, dhe luftën tregtare midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës, pasojat e së cilës po dëmtojnë Evropën shumë më tepër sesa Amerikën. G-7a përfshin demokracitë më të mëdha e më të zhvilluara të botës.
Në përpjekje për të zbutur përshtypjen e përçarjes, mikpritësi i samitit, Presidenti francez Emmanuel Macron, ka bërë thirrje që samiti të mos lëshojë një komunikatë të përbashkët dhe kjo do të ishte hera e parë në historinë e G-7s. Ai shpreson të shmangë përsëritjen e asaj që ndodhi vitin e kaluar, kur Presidenti i SHBA Donald Trump e tërhoqi miratimin e tij për deklaratën e përbashkët 10 minuta pasi ajo ishte lëshuar. Zoti Macron synon ta zëvendësojë komunikatën duke shpërndarë, si kryetar i G-7s, një përmbledhje të diskutimeve kryesore.
Është e paqartë nëse kjo do të shërbejë ose jo si mbulesë për mosmarrëveshjet, por disa analistë thonë se samiti rrezikon të karakterizohet nga tensione të mëdha.
“Ekziston një mundësi e madhe që bota perëndimore të duket më e ndarë në fund të takimit sesa në fillim,” thotë William Hague, ish sekretar i jashtëm britanik. Ai thotë se udhëheqësve të G-7s “u mungojnë mjaft idetë rreth të cilave të mund të bashkohen”, ide të cilat u duhen për të “përballuar kërcënimet e mëdha nga të cilat do të mposhteshin, nëse nuk tregojnë largpamësi qysh tani.”
Në prag të takimit, Presidenti Macron parashtroi një plan ambicioz për të nxitur udhëheqësit e tjerë që të rishikojnë qasjen e tyre ndaj udhëheqjes globale. Ai do t’i nxisë ata të shpëtojnë demokracitë nga populistët nacionalistë, të zbutin kapitalizmin, duke synuar pakësimin e pabarazisë sociale, të forcojnë biodiversitetin dhe të përqafojnë përsëri multilateralizmin. E gjithë kjo përpjekje kjo rrezikon të përballet me një reagim të fuqishëm të Presidentit Trump.
Udhëheqësi amerikan është skeptik ndaj multilateralizmit dhe i irrituar nga mungesa e mbështetjes evropiane për qëndrimin e tij agresiv të “presionit maksimal” ndaj Iranit. Ai gjithashtu po u bën trysni evropianëve për të mbështetur luftën e tij tregtare me Kinën, duke argumentuar se një dhimbje afatshkurtër është e nevojshme për t’iu kundërvënë Pekinit, përndryshe Perëndimi do të humbasë në planin afatgjatë.
Disa komentatorë perëndimorë fajësojnë Presidentin Trump dhe populistët e tjerë nacionalistë për përçarjen e Perëndimit. Por të tjerë e shohin copëzimin e udhëheqjes globale perëndimore si pasojë të një sëmundjeje më të thellë dhe historike, në klimën e rritjes së shpejtë të Kinës, e cila përdor tregtinë si armë në marrëdhëniet shtetërore e diplomatike dhe agresivitetit të Rusisë, që gjithnjë e më shumë shpreh përbuzje për Perëndimin dhe mezi pret të hyjë në partneritet me Kinën.
I pyetur nëse do ta mirëpriste ripranimin e Moskës në G-7, Presidenti rus Vladmir Putin u përgjigj me sarkazëm, duke thënë: “G-7a nuk ekziston. Si mund të kthehem në një organizatë që nuk ekziston?” Presidenti Putin tha se preferon formatin G-20 sepse përfshin vende si India dhe Kina. G-20a i referohet grupit të 20 ekonomive kryesore.
Meqenëse ka investuar shumë në vendet e Perëndimit dhe në botën në zhvillim, Pekini nuk ka drojtje të kërkojë një shpërblim politik dhe protestat e Hong Kongut i kanë futur evropianët, veçanërisht britanikët, në dilemë. A duhet që ata të mbrojnë të drejtat dhe liritë, që populli i Hong Kongut i sanksionoi në deklaratën e përbashkët, të nënshkruar me Pekinin, përpara se britanikët t’ia dorëzonin territorin kinezëve në 1997, apo duhet t’i zbutin ankesat e tyre ndaj Pekinit për të mos humbur përfitimet në tregtinë me Kinën?
Kjo dilemë do të bëhet më e mprehtë me vazhdimin e protestave antiqeveritare në Hong Kong, gjë që rrezikon një ndërhyrje ushtarake kineze në ish-koloninë britanike. Pekini e ka bërë të qartë, me kërcënime gati të hapura, se Britania duhet të ulë tonet kritike, përndryshe Londra, e cila është e dëshpëruar për të rritur tregtinë me Kinën pas Brexit, do të humbasë financiarisht.
Analisti Hague argumenton se G-7a “duhet ta ritheksojë çështjen e mbrojtjes së lirive”. Ai thotë se fundi i Luftës së Ftohtë “i ka privuar vendet demokratike nga uniteti automatik dhe kriza globale financiare ka tronditur vetëbesimin e tyre.”
Tronditja financiare erdhi mes një prirjeje më afatgjatë: gërryerja e bazës industriale të Perëndimit me zhvendosjen e prodhimit drejt Lindjes, duke shkaktuar zemërimin e shtresave punëtore në Perëndim, të cilat nuk duan të humbin për shkak të globalizimit. Kjo i ka bërë ato të hedhin dyshime mbi krejt bazat e multilateralizmit.
Sipas analistit Antonio Barroso, i grupit të konsulencës Teneo për rreziqet gjeostrategjike, “Ne kemi kaluar nga një botë që ishte shumë më multilaterale sesa kjo që kemi tani.”
voa