Thyerje kockash, kamzhikë, dhunë psikike. Ish të burgosurit iranianë dhe një roje burgu i arratisur u tregojnë NDR, WDR dhe SZ se sa brutalisht vepron regjimi iranian kundër protestuesve të burgosur.
Laleh Salawi sapo është kthyer nga mësimi i kitarës me shoqen e saj kur sheh disa gra që protestojnë kundër regjimit iranian. Dy vajzat e reja këndojnë me to para se të shfaqen papritur forcat e sigurisë, që i rrethojnë dhe i marrin. Laleh duhet të dorëzojë celularin, asaj i lidhin sytë – dhe katër orë më vonë ajo do të traumatizohet keq. Kështu tha Laleh, emri i së cilës u ndryshua për ta mbrojtur atë, disa javë më vonë gjatë një interviste për kanalet NDR, WDR dhe “Süddeutsche Zeitung” (SZ).
Në komisariat, ajo pa fillimisht sesi djemtë i futën në dhomën e marrjes në pyetje. Djemtë i shtrinë në tokë dhe u rrahën. Më pas ishte radha e Lalehës dhe shoqes së saj. Laleh supozon se disa burra e shkelmuan dhe e plagosën me goditje me elektroshok. Menjëherë pas kësaj, e gjithë këmba e saj e djathtë ishte blu.
Elektroshoket duhet të ngjallin frikë
Gjatë marrjes në pyetje, thuhet se ajo u kërcënua se do të rrihej nga shefi po të gënjente. Një natë më parë, ajo kishte përgatitur disa fletëpalosje për të nxitur njerëzit në protestë. Në burg, ajo kishte ende një grusht letrash në çantën e saj. Në një moment kur nuk e kishte mendjen njeri, Laleh thotë se i gëlltiti ato shpejt.
“Pas marrjes në pyetje, ne ishim ulur dhe ata luanin prapa kurrizit tonë me elektroshoke për të na frikësuar”, u tha ajo gazetarëve. “Ata qeshnin në të njëjtën kohë”. Në mes të natës, Laleh dhe shoqja e saj u larguan nga stacioni i policisë. Që atëherë, ajo nuk e ka prekur kitarën dhe rezultatet e saj shkollore kanë rënë. “Javën e parë ajo qante çdo ditë, gjithmonë në kohën kur e kishin arrestuar”, thotë babai i saj.
Keqtrajtime të rënda
Pavarësisht gjithçkaje, Laleh Salawi thotë se do të vazhdojë të demonstrojë nëse rrugët mbushen përsëri. “Sepse ne jemi një brez që do lirinë. Asnjë brez nuk ka qenë aq trim sa i yni para nesh.” Protestat u nxitën nga vdekja e Jina Mahsa Aminit, një gruaje kurde të arrestuar për mosmbajtjen e duhur të hixhabit. Ajo u rrëzua në polici dhe më pas kishte vdekur.
Ashtu si me Laleh Salawin, gazetarët kanë folur javët e fundit me më shumë se një dyzinë iranianë të arrestuar që nga fillimi i protestave. Shumë raportojnë abuzime edhe më të rënda. Sipas rrëfimeve të tyre, të gjithë të interesuarit janë liruar që atëherë, shpesh përballë garancive të larta financiare ose me kusht, dhe pothuajse të gjithë janë ende sot në Iran.
Një pjesë e madhe e të prekurve thanë se i kishin rrahur me shkopinj ose grushta gjatë arrestimit ose marrjes në pyetje, dhe disa thanë se u kishin thyer kockat. Shumica e protestuesve me të cilët folën gazetarët thanë se i kishin sytë të lidhura gjatë marrjes në pyetje. Njëri përshkroi se si ai dhe shokët e tij të burgosur duhej të rrinin në gjunjë për 24 orë me sy të lidhur. Ata që lëviznin rriheshin.
Kërcënimi me dënim me vdekje
Përveç torturave fizike, iranianët tregojnë se si i kishin kërcënuar edhe psikologjikisht. Personat në fjalë kërcënoheshin me dënim me vdekje, përdhunim, goditje me elektroshok ose rrahje. Një pjesë e të pyeturve thonë se u kishin dhënë medikamente kundër vullnetit të tyre.
Të arrestuarit rrëfejnë gjithashtu se kanë parë njerëz që u kanë rrahur tabanet e këmbëve të zbathura, i kanë rrahur me zorrë uji dhe i kanë torturuar me goditje elektrike. “Ti i dëgjoje ritmat”, thotë një i ri: “Ishte për të të trembur dhe për të rrëfyer gjithçka”. Në tre raste gjithsej dyshohet se ka pasur dhunë seksuale. Thuhet se njerëzit lidheshin me mobilje dhe përdhunoheshin me shkopinj gome ose me elektroshok.
Ish-gardiani konfirmon keqtrajtimin
Tregimet e të prekurve mbështeten nga një roje burgu i arratisur, të cilin gazetarët e televizioneve të NDR, WDR dhe “Süddeutscher Zeitung” mundën ta takonin në Gjermani. Sipas fjalëve të tij, ai punoi për më shumë se dhjetë vjet në burgje të ndryshme iraniane, edhe pas fillimit të protestave. Karta e tij e shërbimit dhe fletëpagesat e vërtetojnë këtë.
Ai konfirmon akuzat për tortura. Disa herë në ditë, njerëzit nëpër burgje i rrihnin me kamzhik. Kolegët e tij ai thotë se kanë përdorur piper sprucues, shkopinj ose elektroshok për të torturuar.
Ministria e Jashtme gjermane ka të dhëna për tortura
Që nga fillimi i protestave në shtator 2022, ka qenë e vështirë për gazetarët të verifikojnë deklaratat e bëra në Iran. Gazetarët, megjithatë, i kanë verifikuar sistematikisht tregimet e bashkëbiseduesve të tyre dhe ishin në gjendje të kombinonin të dhënat e shumta me informacionin e disponueshëm publikisht dhe me detajet gjeografike. Ky informacion përkon edhe me kushtet e paraburgimit të përshkruara nga të paraburgosurit në vitet e mëparshme. Përveç kësaj, për shumë nga rastet e përshkruara, reporterët ishin në gjendje të ekzaminonin dokumentet nga gjykatat dhe burgjet, si dhe foto, video dhe të dhëna mjekësore. Këto, si dhe raportet nga të afërmit, miqtë apo mjekët që marrin pjesë, mbështesin deklaratat e personave në fjalë.
Një raport i klasifikuar si konfidencial i situatës së Ministrisë së Jashtme gjermane i fundit të nëntorit i mbështet gjetjet e hulumtimit. Sipas këtij raporti, “shumë raportime i referohen rrëfimeve të marra nën tortura dhe presion psikologjik”. Për më tepër, “tortura morale dhe fizike, si dhe trajtimi çnjerëzor gjatë marrjes në pyetje dhe paraburgimit” janë të zakonshme ndaj të burgosurve politikë në Iran.
Kur u pyet, një zëdhënëse e ministrisë tha: “Përvojat e tmerrshme të përmendura nga të interesuarit korrespondojnë me raporte për të cilat Ministria e Punëve të Jashtme është gjithashtu në dijeni”. Përveç sanksioneve që tashmë ekzistojnë, po studiohen edhe masa të tjera. Ambasada iraniane në Gjermani dhe Ministria e Jashtme iraniane nuk iu përgjigjën pyetjeve.
(tagesschau)