Veshka apo mëlçi artificiale? Ekspertët vlerësojnë se duhen rreth 20 vjet për ta bërë këtë vizion realitet. Studiuesit kanë bërë deri tani eksperimente me qelizat burimore njerëzore për zemra dhe mushkëri.

Veshkat janë organi që transplantohet më tepër – por ato mungojnë. Por dhe organet e tjera janë të pakta. Prandaj në mbarë botën po bëhen studime se si organe të tilla mund të prodhohen artificialisht. Për shembull në Harvard Medical School, ku austriaku Harald Ott po tërheq tashmë prej rreth shtatë vitesh vëmendjen shkencore. Në laboratorin e tij ai krijoi fillimisht në një bioreaktor zemra minjsh dhe dy vjet më vonë arriti të prodhonte edhe një mëlçi artificiale. Këto organe ai i ka transplantuar tek minjtë. Para dy vjetësh Harald Ott arriti një tjetër sukses tjetër, krijimin e një veshke artificiale.

Testime të vazhdueshme

Edhe në rastin e veshkave si kafshë eksperimentale shërbyen përsëri minjtë. Struktura qelizore e përdorur nga veshka përfshinte edhe ureterët. Kjo qelizë u vendos pastaj në bioreaktor dhe u mboll me qeliza të freskëta. Pas vetëm dy javësh në bioreaktor u krijua një veshkë funksionale, e cila iu transplantua më pas një kafsheë Struktura aktuale e organit u lidh me rrjetin e qarkullimit të gjakut dhe veshka filloi të punojë.

Veshka artificiale që krijoi Harald Ott paraqiti funksione normale të veshkave dhe madje qe e aftë të nxirrte edhe urinë. Por organi artificial nuk qe në gjendje të punonte plotësisht. Në laborator veshka artificiale arriti një rendiment funksional prej rreth 20 për qind, kurse pas transplantimit funksionimi luhatej mes pesë dhe dhjetë për qind.

Organe me porosi

Edhe pse veshka artificiale nuk punon me aftësi të plotë, ajo konsiderohet nga shumë shkencëtarë, si një hap i parë në drejtimin e duhur, sidomos sepse veshka artificiale nuk duhet të punojnë 100 për qind në mënyrë që t’i vijë në ndihmë një pacienti që është në dializë.

Studiuesit kanë bërë deri tani eksperimente me qelizat burimore njerëzore për zemra dhe mushkëri. E njëjta gjë tani pritet të bëhet tani me veshkat. Meqë me sa duket trupi nuk e refuzon implantimin e qelizave, pacientët nuk do të kenë nevojë të marrin gjithë jetën ilaçe që jepen në rastin e një transplantimi normal. Por këto të ashtuquajtur imunosupresivë e ulin edhe sistemin imunitar dhe i bëjë marrësit e organeve në këtë mënyrë të ndjeshëm ndaj infeksioneve.

Dikur pra ndoshta prej disa qelizave të një pacienti mund të krijohet një organ i ri. Ky do të ishte më shumë se një lajm i mirë për të gjithë ata që kanë nevojë për një transplant. Megjithatë kjo është ende një ëndërr për të ardhmen. Ekspertët vlerësojnë se do të duhen rreth 20 vjet për ta bërë këtë vizion realitet. Deri atëherë, organet e donatorëve janë urgjentisht të nevojshme. Aktualisht vetëm në Gjermani presin për transplantim veshke rreth 8.000 vetë, dhe shumë të tjetë për mushkëri apo mëlçi. (dw)