Kompania Meta, e cila zotëron Facebook-un dhe Instagram-in, po shton disa masa sigurie që i lejon prindërit të mbikëqyrin dhe kufizojnë qasjen e fëmijëve në platforma.

Masat pasojnë kritikat ndaj mediave sociale lidhur me ndikimin e tyre tek shëndeti mendor mes adoleshentëve. Por shumë nga përmirësimet kërkojnë miratimin nga të miturit dhe prindërit e tyre, duke ngritur pikëpyetje se sa efektive janë.

Instagrami tani do t’u dërgojë një njoftim adoleshentëve pasi ata bllokojnë dikë, duke i inkurajuar që t’i lënë prindërit të “mbikëqyrin” llogaritë e tyre. Ideja është që të tërheqin vëmendjen e fëmijëve për të qënë më të hapur ndaj mbikëqyrjes së llogarive nga prindërit e tyre.

Nëse një adoleshent pranon kushtet e medias sociale, sistemi do t’i lejojë prindërit që të vendosin kufij kohorë, të shohin se kush i ndjek ose ndiqet nga fëmija i tyre dhe do t’i lejojë ata të shohin se sa kohë shpenzon fëmija në Instagram. Por sistemi nuk i lejon prindërit që të shohin përmbajtjen e mesazheve.

Kompania Meta thotë se qëllimi është “balancimi i sigurisë dhe autonomisë” tek adoleshentët si dhe nxitja e debatit mes prindëve dhe fëmijëve të tyre.

Nëse fëmija ndiqet në rrjet nga dikush jashtë rrethit të miqve të tij, kjo gjë mund të grejë alarmin se individi është i panjohur për të përtej botës virtuale.

Jim Steyer me firmën “Common Sense Media” thotë se masat janë kamuflazh.

“Asnjë nga këto veçori të reja nuk adreson ndikimin negativ që ka modeli i tyre i biznesit në mirëqenien e fëmijëve, përfshirë shëndetin e tyre mendor. Kemi nevojë për ligje kombëtare të privatësisë për të mbrojtur fëmijët”, tha zoti Steyer përmes një deklarate.

Këshilltari i Shtëpisë së Bardhë për Shëndetin Publik, Vivek Murthy paralajmëroi muajin e kaluar se nuk ka prova të mjaftueshme për të treguar se mediat sociale janë të sigurta për fëmijët dhe adoleshentët dhe u bëri thirrje kompanive të teknologjisë që të ndërmarrin veprime të menjëhershme për të mbrojtur fëmijët.

Zoti Murthy tha për agjencinë e lajmeve “Associated Press” se ndërsa ai e pranon që kompanitë e mediave sociale kanë ndërmarrë disa hapa për t’i bërë platformat e tyre më të sigurta, këto veprime nuk janë të mjaftueshme.

Gjithashtu duke filluar nga e marta, kompania Meta do t’i inkurajojë – por jo t’i detyrojë fëmijët që të mbyllin Facebook-un për disa minuta, sikurse veprom tashmë Instagrami. Pas 20 minutash qasje, përdoruesit adoleshentë do të marrin një njoftim për ta mbyllur aplikacionin, por mund ta injorojnë këshillën duke e mbyllur njoftimin. voa

Parlamenti Evropian, me 499 vota pro dhe 28 kundër, miratoi sot ligjin për inteligjencën artificiale, i cili vendos kufizime mbi mënyrën se si mund të përdoret kjo teknologji nga kompanitë dhe forcat e zbatimit të ligjit.

Ligji i klasifikon sistemet e inteligjencës artificiale bazuar në katër nivele rreziku, nga ai minimal deri tek niveli i papranueshëm. Ndërkohë, Departamenti amerikan i Sigurisë Kombëtare po shqyrton mundësinë e përdorimit të inteligjencës artificiale për të ndihmuar në identifikimin e mallrave të prodhuara me ndihmën e fëmijëve dhe me punë të detyruar

Ligji i miratuar nga Parlamenti Evropian i klasifikon sistemet e inteligjencës artificiale bazuar në katër nivele rreziku, nga ai minimal deri tek niveli i papranueshëm. Një nga amendamentet e debatuara të tij që do t’i jepte mundësinë policisë të mblidhte të dhëna biometrike në kohë reale, u hodh poshtë.

Sipas ligjit, për përdorimin e inteligjencës artificiale në situata me rrezik më të lartë, si për të vënë shënjestër fëmijët, kompanitë do të përballen me rregulla më të forta, përfshirë një nivel më të lartë transparence dhe përdorim më të saktë të të dhënave.

Për shkeljen e këtij ligji kompanitë mund të gjobiten me një shumë që mund të arrijë deri në 33 milionë dollarë ose 6 për qind të të ardhurave të tyre vjetore, që në rastin e kompanive teknologjike si Google dhe Microsoft mund të arrijë deri në miliarda dollarë. Ligji ndalon përdorimin e programeve të identifikimit të njerëzve në hapësirat publike.

Në Shtetet e Bashkuara, Sekretari i Departamentit të Sigurisë Kombëtare Alejandro Mayorkas ka themeluar një grup të ri pune për të eksploruar mënyrat se si inteligjenca artificiale mund të ndihmojë në zbulimin dhe parandalimin e mallrave të prodhuara me punë të detyruar nga hyrja në Shtetet e Bashkuara. Kjo përpjekje vjen si përgjigje ndaj shqetësimit se çdo vit miliona njerëz në mbarë botën detyrohen të punojnë në kushte të rënda pune, përfshirë 160 milionë fëmijë nga mosha 5 deri në 17 vjeç, sipas shifrave të fundit të Organizatës Ndërkombëtare të Punës dhe UNICEF-it.

“Ne do të përpiqemi të përdorim inteligjencën artificiale për të kontrolluar më mirë ngarkesat, për të identifikuar importin e mallrave të prodhuara me punë të detyruar dhe për të menaxhuar rrezikun”, tha ai.

Trajtimi i problemit tek burimi i tij do të ishte një ndihmë e madhe, thotë Thea Lee, zëvendëssekretare e Departamentit amerikan të Punës për Çështjet Ndërkombëtare.

“Për shembull, vëzhgimi i procesit të nxjerrjes së kobaltit në Republikën Demokratike të Kongos, që eksportohet në Kinë, ku përdoret për prodhimin e baterive të makinave elektrike, të cilat mund t’i gjeni edhe në makinat elektrike që qarkullojnë në Shtetet e Bashkuara”, thotë ajo.

Ndërsa inteligjenca artificiale mund të jetë e dobishme, ekspertët paralajmërojnë se ajo nuk është ende e pagabueshme dhe duhet të përdoret me kujdes.

“Unë e di që inteligjenca artificiale duhet të mësojë mjedisin në të cilin vepron. Nëse kjo teknologji përpiqet të mësojë një terren si Kina, ku marrja e informacionit të saktë është punë e vështirë, kush do ta vërtetojë se informacioni që mësohet nga inteligjenca artificiale është në fakt i saktë?”, tha për Zërin e Amerikës Allen Gina, ish-ndihmës Komisioneri amerikan për Doganat dhe Mbrojtjen e Kufirit.

Ajo që nevojitet përveç teknologjisë është vullneti, thotë Thea Lee.

“Ne kemi nevojë që qeveritë dhe kompanitë të jenë të gatshme të ndërmarrin hapa për të rregulluar me ligj përdorimin e inteligjencës artificiale”, thotë zonja Lee.

Grupi i punës pritet t’ia paraqesë përfundimet e veta Departamentit të Sigurisë Kombëtare në muajt e ardhshëm. voa

Të gjithë kanë pasur një herë Déjà-vu. Për disa njerëz kjo është dukuri e mbinatyrshme, kurse për të tjerët shpjegohet me neurologji. Çfarë shpjegimi ka kjo ndjenjë disi e trazuar?

Prit pak, mos jemi parë diku? Ah! A kam qenë edhe herë tjetër këtu? Më vjen keq nëse ju krijohet përshtypja se i keni lexuar këto rreshta edhe herë tjetër. Me siguri jeni duke pasur Déjà-vu. A ju ka ndodhur të vendoseni për herë të parë në një qytet të ri dhe çdo gjë ju duket disi e njohur? Ose jeni duke u prezantuar me dikë dhe ju duket sikur e njihni që më parë? Atëherë ju jeni nga ata njerëz që kanë pasur Déjà-vu.

Në vitin 1876 filozofi dhe shkencëtari francez Émile Boirac i dha emrin kësaj përshtypjeje me kuptimin që ka në gjuhën franceze “Déjà-vu, parë më parë”. Mendimtarë të ndryshëm kanë qenë munduar edhe më parë ta shpjegojnë këtë fenomen. Në Greqinë antike, filozofi Platon e shihte këtë fenomen si shenjë nga jeta e mëparshme. Në kohët moderne psikanalisti Sigmund Freud, e përshkruante Déjà-vunë si kujtim të një fantazie të nënvetëdijes, të lidhur me dëshirën e përmirësimit të situatës aktuale. Kurse psikiatri Carl Jung besonte se ajo ka lidhje me nënvetëdijen kolektive, ndërkohë që filmat e Hollywood-it e paraqesin si “gabim të matrikës”.

“Ajo nuk ka të bëjë me ngjarje të mbinatyrshme. Ndjenja e Déjà-vu-së është krejt normale”,  thotë James J. Giordano, profesor i neurologjisë në Universitetin Georgetown të Uashington, D.C.-së. “Déjà-vu-ja është ndjenja subjektive e një personi, që mendon se i ka përjetuar një herë ngjarje, aktivitete, mendime dhe ndjenja të caktuara, megjithëse në fakt kjo gjë nuk ka ndodhur.”

Rreth 90 përqind e popullsisë ka pasur një herë Déjà-vu. Me kalimin e moshës, ky përjetim fillon rrallohet.

E dini pse vjen nganjëherë kjo ndjenjë e trazuar?

“Nuk ka asnjë arsye që të ndodhë,” thotë Giordano për DW. “Truri ynë funksionon si sahat. Ai percepton çdo gjë nga e tanishmja dhe e krahason me përjetime të ngjashme ose jo të ngjashme të së kaluarës. Kështu truri ynë bën planifikimet për të ardhmen. Por ndodh që këto sinjale të ngatërrohen.”

Giordano mendon se kjo dukuri ka të bëjë me atë pjesë të trurit që ndodhet në qendër të tij, me Thalamus-in. Të gjitha informacionet që perceptohen nga dëgjimi, shija, prekja e kështu me radhë, duhet të kalojnë nëpër Thalamus, për të përfunduar në shtresën më periferike të trurit, tek korteksi celebral ku vazhdon të interpretohet dhe përpunohet më tej.
“Nëse shpejtësia e këtyre ndërveprimeve të ndryshme devijon pak nga njera-tjetra, përjetimi ynë në të tanishmen na duket sikur është një kujtim nga e kaluara. Truri ynë, shprehimisht, e ka ngatërruar të tanishmen me të kaluarën,” shpjegon Giordano.

Roderick Spears, profesor që merret me studimin e migrenës dhe bën kërkime klinike në universitetin amerikan Brown, në Providencë të Rhode Island-ës, është po ashtu i mendimit, se nuk ekzistojnë shpjegime të vlefshme për pyetjet pse dhe si vjen Déjà-vuja. Shkenca e ka të vështirë të nxjerrë konkluzione.

Sa shpesh shfaqen Déjà-vutë?

“Déjà-vutë është e vështirë të vëzhgohen sepse ato shfaqen spontanisht. Ne nuk e dimë si t’i krijojmë në laborator këto episode,” thotë me keqardhje Spears. Dekada me radhë shkencëtarët kanë zhvilluar teori të ndryshme për pse dhe si zhvillohet Déjà-vu-ja.

Një teori e preferuar në neurologji thotë, se kemi të bëjmë me përpunimin e dyfishtë neurologjik të informacioneve, ku informacionet ruhen dhe thirren në dy procese të ndryshme të trurit. Për shembull ju jeni në dhomën e ndenjes, ulur në karrige duke lexuar në artikull. Nga kuzhina vjen aroma e darkës që po gatuhet. Macja shtriqet në koshin e saj. Celulari jep sinjal se ka marrë një mesazh dhe ju jeni duke ndier mbi lëkurë ngrohtësinë e diellit që po perëndon. Të gjitha këto përjetime ndërthurren me njeri-tjetrin kur përpunohen nga truri dhe ruhen si një përjetim i vetëm.

Nëse gjatë përpunimit të këtyre të dhënave në tru ndodh një vonesë minimale, atëherë truri, thotë teoria, e interpreton këtë përvojë sikur të ishin dy përvoja që ndjekin njera-tjetrën, duke iu krijuar juve përshtypjen se përvojën e parë e keni pasur një herë në të kaluarën.

Fizikanti teorik Michio Kaku është i bindur se gjatë Déjà-vusë kemi të bëjmë me një çrregullim të kujtesës, e cila shfaqet kur “thirren fragmentet e kujtesës të ruajtur në tru, kur ne ndodhemi në një ambient që ka ngjashmëri me diçka që kemi përjetuar më parë.” Kaku ka teori edhe për pyetjen nëse ne mund të zhvendosemi midis universeve paralele, dhe për pyetjen nëse Déjà-vuja na thotë ndonjë gjë për pozicionin tonë në këto universe.

A mund të shkaktohen Déjà-vutë nga stresi?

Studime të tjera thonë se stresi mund të luajë një rol për Déjà-vutë. “Truri funksionon më mirë kur është i çplodhur dhe i ngarkuar me energji. Nëse keni shumë stres ose jeni shumë të shqetësuar, atëherë truri lodhet. Atëherë mund të ndodhë që modeli t’i zhvendosë lehtë aktivitetet e trurit. Në kushte të tilla nuk është e pazakonshme që të keni Déjà-vu”, sqaron Giordano.

Spears shton se njerëzit me shkollim të lartë tentojnë më shumë se njerëzit që kanë pak arsim, që të kenë Déjà-vu. “Njerëzit që udhëtojnë shumë, që janë në gjendje të kujtohen për ëndërrat e tyre dhe që kanë pikëpamje liberale, përjetojnë më shpesh Déjà-vu.”  

Janë Déjà-vutë shenja të ndonjë çrregullimi psiqik?

“Aspak,” thotë me siguri Giordano kur pyetet për këtë çështje. Edhe njerëzit me psiqikë të shëndetshme përjetojnë herë pas here Déjà-vu. Më shpesh ato shfaqen në moshën nga 15 deri 25 vjeç. Spears këshillon sidoqoftë se kush përjeton Déjà-vu më shumë se një herë në vit, për shmebull disa herë në muaj, duhet të marrë këshilla nga mjeku. Nëse Déjà-vu është e lidhur me humbje të vetëdijes ose një gjendje të pazakontë ëndrre, ajo jep shenja për një problem më serioz.

“Duhet bërë kujdes për të parë nëse një Déjà-vu zgjat më shumë se disa sekonda, ose nëse personi ka vështirësi të kuptojë çfarë është reale dhe çfarë është joreale,” shton Spears. “Mbase shihet se personi është duke pasur sjellje të pavetëdijshme, për shembull duke luajtur me flokët e veta ose duke mos mbajtur dot sende në duar. Edhe rritja e frekuencës së rrahjeve të zemrës ose ndenja e madhe e frikës do të ishin arsye për një vizitë tek mjeku.”

Sepse në raste të rralla Déjà-vuja mund të jetë shenjë për një krizë, sidomos krizë epileptike. “Pjesa më e madhe e krizave e kanë fillesën tek lobi temporal i trurit. Ato shkaktohen kur lobi temporal ngacmohet dhe personi është ende në gjysmë-vetëdije, pra jo krejt i pavetëdijshëm. Kjo mund të shkaktojë ndjenjën e Déjà-vusë.”

Në përgjithësi nuk ekziston ndonjë mirëkuptim për çështjen se si e ndien njeriu një Déjà-vu dhe ka teori të ndryshme për pyetjen se çfarë e shkakton. Shkencëtarë nuk e dinë ende çfarë e shkakton faktikisht. Spears shpreh keqardhjen duke thënë: “Ne nuk kemi ende një shpjegim solid strukturor për këtë gjë.”

dw

Pronari miliarder i rrjetit social Twitter, Elon Musk, po i bie sërish këmbanave paralajmëruese për rreziqet e inteligjencës artificiale për njerëzimin. Ai pretendon se një projekt ekzistues i Inteligjencës Artificiale punon me paragjykime në favor të së majtës liberale dhe planifikon që një platformë e tij e të shërbejë si barazpeshë.

Zoti Musk i tha komentatorit të televizionit amerikan, Fox News, Tucker Carlson gjatë një interviste të transmetuar mbrëmjen e së hënës se ai planifikon të krijojë një alternativë ndaj projektit aktual “ChatGPT” që ai po e quan “TruthGPT”. Sipas tij kjo do të jetë një “Inteligjencë artificiale e kërkimit të së vërtetës që përpiqet të kuptojë natyrën e universit”.

Ideja, tha zoti Musk, është se një Inteligjencë Artificiale që dëshiron të kuptojë njerëzimin ka më pak gjasa ta shkatërrojë atë.

Ai tha gjithashtu se është i shqetësuar se projekti i tanishëm ‘ChatGPT’ “po punon për të qenë politikisht korrekt”.

Në pjesën e parë të kësaj interviste me moderatorin e Fox News, Carlson, zoti Musk gjithashtu mbrojti rregullimin me ligj të inteligjencës artificiale, duke thënë se ai është një “adhurues i madh” i kësaj ideje. Ai e quajti inteligjencën artificiale “më të rrezikshme” se raketat dhe tha se ka potencialin të shkatërrojë njerëzimin.

Zoti Musk ka regjistruar një biznes të ri të quajtur “X.AI Corp” në Nevada. Sipas faqes së internetit të zyrës së sekretarit të shtetit të Nevadës, biznesi u formua më 9 mars dhe Elon Musk është drejtor ndërsa këshilltari i tij, Jared Birchall, është sekretar.

Zoti Musk për shumë vite ka shprehur mendime të forta për inteligjencën artificiale dhe ka kundërshtuar udhëheqës të tjerë të bizneseve të teknologjisë, përfshirë Mark Zuckerbergun dhe Bill Gatesin, duke thënë se kanë njohuri “të kufizuara” të fushës.

Kur nisi punën organizata “OpenAI” përmes së cilës u krijua projekti i Inteligjencës Artificiale “ChatGPT”, zoti Musk ishte një nga investititorët. Ai gjithashtu e bashkë-kryesoi bordin pas themelimit të tij më 2015 si një laborator kërkimor jofitimprurës i Inteligjencës Artificiale. Por zoti Musk qëndroi atje vetëm për disa vjet, duke dhënë dorëheqjen nga bordi në fillim të vitit 2018, një vendim ky që organizata me seli në San Francisko e lidhi me një prej kompanive ku zoti Musk është pronar, Tesla ku ndërtoheshin sistemet e automatizuara të drejtimit të automjeteve.

“Ndërsa Tesla vazhdon të përqëndrohet më shumë në Inteligjencën Artificale, kjo do të eliminojë një konflikt të mundshëm të ardhshëm për zotin Elon”, tha “OpenAI” në një deklaratë të publikuar në shkurt të vitit 2018.

“Unë e emërova dhe krijova konceptin”, tha zoti Musk gjatë intervistës me Fox News, duke u ankuar që “OpenAI” tani është aleat i ngushtë me kompaninë “Microsoft” dhe nuk është më një organizatë jofitimprurëse.

“Tesla po konkurronte për disa nga të njëjtët njerëz si ‘OpenAI’ dhe unë nuk isha dakord me disa nga ato që ekipi i tyre donte të bënte”, shkroi zoti Musk në Twitter në vitin 2019 duke e sqaruar arsyen pse u largua nga bordi.

Por ka shqetësime rreth cilësisë së sistemeve të Inteligjencës Artificiale të Tesla-s. Rregullatorët e sigurisë në SHBA njoftuan muajin e kaluar për nisjen e një hetimi për një aksident fatal që përfshinte një automjet Tesla me dyshimin se ka përdorur një sistem të automatizuar drejtimi kur u përplas me një kamion zjarrfikësish të parkuar, në Kaliforni.

Hetimi i këtij aksidenti është pjesë e një hetimi më të madh nga agjencia për raste të shumta të Teslas që përdor sistemin Autopilot, duke u përplasur me automjetet e parkuara të urgjencës që janë parkuar duke ndihmuar njerëzit e përfshirë në aksidente të tjera.

Deri në vitin 2020, zoti Musk shkruante në Twitter se “OpenAI duhet të jetë më e hapur” ndërsa vuri në dukje se ai nuk kishte “kontroll dhe njohuri shumë të kufizuar” për të.

Me raste, zoti Musk ka thënë fjalë të mira për të. Pas publikimit të “ChatGPT” më 30 nëntor, zoti Musk i shkroi në Twitter shefit ekzekutiv të “OpenAI”, Sam Altman, se platforma ishte “shumë e mirë” dhe u ankua se mediat e lajmeve nuk po e mbulonin gjerësisht publikimin sepse “ChatGPT nuk është një kauzë e së majtës ekstreme”.

Që atëherë, megjithatë, zoti Musk ka përmendur në mënyrë të përsëritur shembuj që ai thotë se tregojnë njëanshmëri ose censurë në favor të së majtës. “ChatGPT” ka filtra që përpiqen ta parandalojnë atë të nxjerrë përgjigje fyese.

voa