Turqia është shumë më e varur ekonomisht nga Gjermania se anasjelltas. Presidenti Erdogan luan me zjarrin, kur e shan Gjermaninë, sepse realisht Turqia është ajo që varet shumë nga ky vend. Një vështrim në ekonomi.

Zënkat e Erdoganit me gjemanët janë një shembull klasik i prerjes së degës ku je ulur! Shumë komentatorë thonë se Gjermania dhe i gjithë Bashkimi Evropian varen nga Turqia, sepse Turqia mund të rihapë rrugën për kalimin e refugjatëve. Por prej mbylljes së rrugëve në Ballkan, gjendja ka ndryshuar. Në anën tjetër, Turqia varet shumë ekonomikisht nga Evropa – në veçanti nga Gjermania.

Gjermania është partneri më i rëndësishëm tregtar i Turqisë. Rreth 10% e të gjitha eksporteve turke në vlerë prej rreth 14 miliardë eurosh, shiten në Gjermani. Në vendin e dytë është Britania e Madhe. Ndërsa shumë më larg, në vendin e tretë, është Iraku e pastaj vijnë vendet e Azisë lindore, të cilat Ankaraja i konsideron si zëvendësim të mundshëm për BE-në.

Turqia varet nga Gjermania në tregti më shumë se nga çdo vend tjetër. Turqia blen nga Gjermania mallra të koncerneve të specializuara, ndërsa Gjermania importon nga Turqia në radhë të parë tekstil, që është dega më e rëndësishme e këtij vendi, si dhe mallra ushqimore. Por Gjermania mund të gjejë pa problem furnizues të tjerë me këto mallra, sepse Kina dhe Bangladeshi janë eksportues shumë të mëdhenj të tekstilit. Dy të dhëna tregojnë shumë: Gjermania është për Turqinë partneri më i rëndësishëm tregtar, ndërsa Turqia për Gjermaninë është në vendin e 13! Një disbalancë tepër e madhe.

Tursitët gjermanë nuk shkojnë në Turqi

Një Turqi ka gati 6000 firma gjermane. Asnjë vend tjetër nuk ka as përafërsisht kaq shumë përfaqësi ekonomike në Turqi, që ka lidhje edhe me numrin e madh të turqve që jetojnë në Gjermani. Turqia ka rregullisht deficite në bilancin tregtar me botën e jashtme, sepse ajo importon më shumë se sa eksporton. Këtë dallim ajo e kompenson përmes turizmit. Edhe në këtë degë gjermanët janë në vendin e parë. Në vitin 2016, gati 15 % e turistëve në këtë vend kanë ardhur nga Gjermania.  Por gjatë vitit të kaluar ka rënë numri i turistëve për gati 1/3. Tendenca e uljes së numrit të turistëve ka vazhduar, në veçanti për shkak të valës së sulmeve terroriste në Turqi. Në fillim të vitit turizmi ka shënuar rënie prej 58% dhe pritet që edhe këtë vit shumë turistë të mbeten larg Turqisë.

Investorët e urrejnë pasigurinë

Jo vetëm turizmi por e gjithë ekonomia turke po vuan pasojat e gjendjes. Në fillim të këtij shekulli Turqia ka pasur një zhvillim ekonomik marramendës prej rreth 7% në vit, që ishte madje më shumë se Kina. Ndërsa tani, në tremujurin e fundit të vitit 2016, ka shënuar madje rënie ekonomike. Lira turke ka rënë prej tentativës së puçit për 30 %, inflacioni aktualisht është rreth 9%, ndërsa papunësia mbi 10%.

Pasiguria ekonomike ka të bëjë edhe me zhvillimet politike. Pas tentativës për puç ushtarak, presidenti Erdogan ka arrestuar apo larguar nga puna me dhjetëra mijëra njerëz dhe po sillet gjithnjë e më shumë si autokrat. Klima politike dhe ekonomike në vend kanë ndryshuar. Investorët nuk duan të fusin para në një vend pa stabilitet politik, pa siguri juridike dhe pa mundësi planifikimi.

Nëse Turqia kërkon zgjidhjen e problemeve, atëherë Gjermania luan një rol vendimtar. Investitorët gjermanë nuk janë larguar nga Turqia ende, por nuk ka investime të reja. Ndërsa nëse Erdogani vazhdon me sharje dhe ofendime kundër Gjermanisë, atëherë shumë shpejt mund të pritet që investitoorët të largohen nga Turqia. (dw)