Dhjetëra gra janë arrestuar në Iran në javët e fundit për shkak se nuk e kanë veshur mbulesën e detyrueshme islamike të kokës. Autoritetet iraniane janë duke e forcuar zbatimin e detyrueshëm të ligjit kundërthënës për hixhabin dhe duke i luftuar shkelëset e dyshuara.

 

Për këtë çështje u mbajtën protesta të papara që e tronditën Iranin në vitin 2022.

Homa [emri jo i vërtetë i saj], një nënë 42-vjeçare e dy fëmijëve, foli për Radion Farda të Radios Evropa e Lirë, për atë se si është të pësosh nga kjo shtypje. Rrëfimin e saj mund ta lexoni më poshtë.

“Tërheqja zvarrë”

Isha duke u kthyer nga shtëpia e nënës sime dhe kisha bërë blerë ca gjëra. Po i mbaja në dorë qeset me sende pazari në njërën dorë dhe çelësat në dorën tjetër, për ta hapur derën time. Shamia e kokës më kishte rënë në poshtë.

[Një burrë] me motoçikletë kaloi pranë dhe më tha: “Zonjushë, vure shaminë në kokë përsëri”. Unë i thashë: “Jo”. Ai më kërkoi përsëri, por e shpërfilla. Ai e nxori telefonin pastaj dhe më fotografoi. Pa humbur kohë, një furgon i “policisë së moralit” u shfaq.

 

Motoçiklisti, shoferi i furgonit dhe dy gra erdhën në drejtimin tim. Iu kërkova atyre që, së paku të më lejonin t’i fusja brenda gjërat që kisha vlerë, por më thanë t’i merrja të gjitha me vete. Iu thashë se nuk është se e keni kapur një hajdute. Sikur mos të futesha në furgon, me gjasë ata do të më kishin tërhequr zvarrë brenda tij.

Mendoj se brenda furgonit ndodheshin tetë njerëz, përfshirë mua. Nuk kishte hapësirë në të gjithë, prandaj u ula në një mbështetës krahu. Përveç meje dhe një gruaje tjetër e cila ishte mbi 40 vjeçe, të gjitha të tjerat ishin të reja. Aty ishin edhe një nënë me të bijën, të cilat thanë se kishin qenë duke ngrënë në një restorant kur ishin arrestuar. Ato nuk ishin lejuar as ta mbaronin ushqimin madje.

 

“U përpoqën të na frikësonin”

Ata na dërguan në stacionin policor. Zbritëm nga furgoni dhe u shoqëruam në një sallë, ku na rreshtuan të gjithave mbështetur për muri. Na e bënë një fotografi në grup dhe na thanë të uleshim dhe prisnim në korridorin e një dhome.

Në ndërkohë, dy studente universiteti po qanin. [Një oficer] u tha atyre të mos shqetësoheshin, sepse arrestimi i tyre nuk do të shfaqej në historinë e tyre penale.

Në dhomë, tre burra dhe një grua qëndronin ulur mbrapa një tavoline. Mua ma dhanë një dokument për ta nënshkruar. U thashë se doja ta lexoja së pari. Në dokument shkruhej se unë e kisha hequr shaminë e kokës dhe kisha vepruar kundër përulësisë publike. E lexova me përbuzje, qesha, e nënshkrova dhe e vulosa duke vënë shenjën e gishtit.

Pastaj, ata më thanë se kisha nevojë për një garant. Unë u thashë se jam mjaft e rritur dhe se mund të garantohem për veten time. Ata nuk pranuan dhe ngulën këmbë që, burri im, babai, nëna apo një anëtar familje, duhej të vinte në stacionin policor. Ata thanë gjithashtu se duhej t’i dorëzoja dokumentet e identifikimit dhe të dilja para gjykatës të nesërmen.

Të gjithë oficerët ishin sarkastikë dhe u përpoqën të na frikësonin. Një vajzë kërkoi ta shihte fotografinë që ia kishin bërë asaj [kur e kishin arrestuar]. Një oficer u kthye dhe me përbuzje i tha: “Do ta bëjmë atë fotografi të profilit tuaj [në sistemin tonë]”. Të gjithë oficerët ishin nën moshën 30 vjeç.

 

“Mbase do ta bëja përsëri”

Ne u paraqitëm në gjykatë. Kishte shumë njerëz atje, të cilët ishin arrestuar një ditë më herët. Ishin rreth 15 gra. Shumë prej tyre ishin atje, sepse veturat e tyre ishin sekuestruar [si ndëshkim] për mosbartjen e hixhabit. Vetura ime u sekuestrua dy herë.

Ne pritëm për kohë të gjatë në korridor [para se të futeshim në dhomën e gjykatës]. Stafi po qeshte. Studentet e reja universitare ishin të frikësuara, të gjitha.

Kur dosja e një personi futej në sistem, atij personi i jepej një kod dhe dërgohej për të dalë para gjykatësit. Kishte plot njerëz pranë gjykatës. Disa prej grave ankoheshin se procesi po zgjaste shumë. Sekretari i gjykatësit po i shqyrtonte disa raste vetë.

Në disa raste, sekretari i gjykatësit i mbushte vetë formularët e grave. Ai shkruante fjali, si: “Pendohem, dhe nuk do ta bëj përsëri”, dhe u thoshte [grave] vetëm ta nënshkruanin atë. Unë i thashë sekretarit të gjykatësit të mos e shënonte se unë pendohesha, sepse nuk u pendova dhe mbase do ta bëja përsëri.

Unë nuk u gjobita. Por, studenteve të universitetit iu kërkua ta nënshkruanin një dokument tjetër. Arrita ta shoh shifrën prej 5.000.000 rialë [8 dollarë].

“Trysnia po rritet”

Trysnia është duke u rritur. Ata po i detyrojnë baballarët, vëllezërit, tërë familjen, dhe madje nënat, t’i detyrojnë gratë ta bartin hixhabin.

Një mike më tha se e kishte pyetur një mik të vetin në polici të shpjegonte si kishte mundësi që ajo po gjobitej vazhdimisht, edhe pse jetonte dhe punonte në një vend ku nuk kishte kamera të sigurisë.

Miku i saj polic tha se ata kanë njerëz nëpër rrugë, të cilët, kur e shohin një grua pa shami në kokë, e ndjekin atë deri te vetura e saj dhe ia marrin numrin e tabelave të veturës.

*Ky rrëfim është edituar për gjatësinë dhe qartësinë e tij.

Shkroi Kian Sharifi bazuar në një intervistë nga Roya Maleki e Radios Frada të REL-it. Ilustruar nga Juan Carlos Herrera.

rel / Ekrem Idrizi