All posts by V.F.

Nga këndi im

Reagim ndaj shpifjeve të Menduh Thaçit

Komento

Të dashur miq dhe bashkëqytetarë të mi të Tetovës,ndihem i obliguar që të informoj dhe sqaroj bashkëqytetarët e mi, posaçërisht ata që nuk na njohin, lidhur me disa shpifje dhe trillime të Menduh Thaçit që kanë të bëjnë me familjen time, të thëna në një tubim të këtyre ditëve në lagjen Teteks 2 të Tetovës. Në këtë tubim, në një kontekst që fare nuk ka të bëjë me ne ( një konflikt me F. Xhaferin, vëllai i të ndjerit Arben Xhaferi) jemi përmendur unë dhe familja ime. Dua tua bëj të qartë të gjithëve që ne KURRË nuk kemi përfituar nga ASNJËRA parti dhe ky fakt ia merr të drejtën Thaçit dhe të tjerëve që të na përmendin dhe të keqpërdorin emrat tonë për qëllime të veta.

Për hir të së vërtetës dhe për të parandaluar çfarëdo keqpërdorimi të mundshëm, më duhet të sqaroj disa fakte:

E para, familja ime, as më parë, as gjatë qëndrimit tim dhe të vëllait tim në burg, e as pastaj, nuk ka qenë kurrë në situatë që të na mungojë buka dhe aq më tepër që dikush (mos dhashtë zoti njeri si Thaçi) të na furnizojë me miell! Duke qenë të bindur në idetë, qëllimin dhe kauzën e drejtë, gjatë vuajtjes së dënimit, si gjysma brenda ashtu dhe gjysma tjetër e familjes jashtë burgut (nëna dhe vëllai i vogël) qëndruam me kokën lartë, me dinjitet dhe pa ia shtrirë dorën njeriu.

Thaçi shpif paturpësisht kur deklaron në publik që ka ndihmuar në bartjen e mobileve që u flakën jashtë në rrugë nga policia me rastin e nxjerrjes me dhunë nga banesa e nënës dhe vëllait tonë në shenjë hakmarrjeje pas arrestimit tonë.

Së dyti, gjatë hetimeve, gjykimit dhe qëndrimit tonë në burg dhe më vonë, ka pasur njerëz që na janë larguar, por daja jonë, Dr. Jusufi , Atilla dhe pjesëtarë të tjerë të familjes së tyre nuk ka qenë në mes tyre. Përkundrazi, na kanë qëndruar pranë dhe na kanë përkrahur me të gjitha mjetet (gjë që Thaçi do të duhej ta dinte, meqë pretendon se na ka qëndruar pranë). Daja im kurrë, as në momentet e fundit të jetës së tij, nuk u lëkund nga qëndrimet e tij mbi mungesën e perspektivës së shqiptarëve në këtë shtet, të udhëhequr nga matrapaz dhe sahanlëpirës por i qëndroi besnik idesë së bashkimit kombëtar si zgjidhje e vetme e drejtë për shqiptarët. Një mendim ky me të cilin vazhdoj të jem dakord.
Ka pasur njerëz që na kanë qëndruar pranë (jo me miell), por që kurrë nuk mburren dhe nuk përpiqen të përfitojnë.

Në vend të shpifjeve, meqë vetë na përmendi, Thaçi bën mirë të sqarojë tetovarët dhe elektoratin e vet se pse gjatë kohës kur ishte në pushtet nuk ndërmori asgjë që të na kthehej ajo banesë që na u mor ne padrejtësisht dhe iu dha një familjeje maqedonase. Po këtë sqarim duhet të japi edhe kundërshtari i tij, Ali Ahmeti! Natyrisht, si njëri ashtu edhe tjetri kanë qenë të zënë duke bërë pazaret dhe bizneset me ata nga të cilët duhet ta kërkonin këtë. Ai duhet te jap shpjegime se pse unë dhe vëllai im, pasi bëmë nga 4, respektivisht 5 vite burg dhe ishim ndër themeluesit e PDSH-së, u detyruam të largohemi nga vendi i lindjes për të nxjerrë kafshatën e gojës, në ndërkohë që ai dhe shërbëtorët e tij si Ernad Fejzullahu me shokë i radhisnin milionat e eurove duke keqpërdorur këtë parti.

Liderët shqiptare të vetëshpallur në IRJM një ditë do të duhet të përgjigjen për krimet kundër këtij populli sepse shkelën mbi të ardhmen e mijëra të rinjve shqiptarë, në mënyrë që të bënin milionat e tyre në pushtet, duke ju shërbyer me zell padronëve maqedonas në Shkup në shndërrimin e qyteteve shqiptare në provinca pa vlerë, pa të ardhme ekonomike, pa arsim të mirëfilltë dhe pa jetë kulturore..!

Nëse ndonjëherë para shumë kohësh kam qenë mik dhe kam bashkëvepruar me individë në fjalë, kjo ka ndodhur sepse në atë kohë kam pasur mendimin se ndajmë ideale të njëjta dhe kemi vizion si të plotësohen ato. Gjithçka ka përfunduar shumë shpejt, meqenëse idealet e tyre u shndërruan në kompani fitimprurëse. Për mua qëndrojnë! Këtu rrugët tona ndahen përgjithmonë!

Në fund, ua lë juve, miqve dhe bashkëqytetarëve të mi që të gjykoni nëse është e mundur që Thaçi si lider “i vuajtjeve dhe dajakut të qeverisë të sllavëve” t’i bëjë ato miliona Euro duke qenë në pushtet me po ata “sllavë të dajakut”. Në ndërkohë, unë do të vazhdojë të nxjerri bukën e gojës pa ja shtrirë dorën as njërës parti e as tjetrës, duke pritur që të iki koha e maskarenjve dhe antivlerës dhe të gjej bashkëmendimtarë që do të kenë moralin dhe guximin për të ndryshuar njëherë e mire fatin e shqiptarëve në Maqedoni. (Afrim Ibrahimi)

Ballkan

Sinkronizimi i Ballkanit me qendrimet e BE

Komento

Edhe pse BE pret nga të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor që t’i afrohen në qëndrimin ndaj Ukrainës, në Bruksel mendojnë se kriza e Ukrainës nuk do ketë ndikim në integrimin evropian dhe stabilitetin në rajon.Brukseli pret nga vendet e Ballkanit Perëndimor, që në procesin e integrimit evropian të përshtaten gjithnjë e më shumë me BE, ndër të tjera edhe në fushat e politikës së jashtme dhe çështjeve ndërkombëtare. Për këtë qëllim me të gjitha vendet e rajonit janë krijuar kontakte bilaterale lidhur me situatën në Ukrainë dhe shpjegimin e qëndrimit evropian për këtë çështje.
“Bashkimi Evropian i bën thirrje vendeve të treta t’u bashkohen qëndrimeve të 28 shteteve anëtare. Kjo vlen të thuhet në kontekstin e situatës në Ukrainë dhe sanksioneve konkrete, që janë miratuar”, thotë për Deutsche Welle zëdhënësja e shefes së diplomacisë së BE, Maja Koçijançiç: “Kjo është veçanërisht e rëndësishme për vendet kandidate dhe kandidate tö mundshme për anëtarësim në BE. Vendimi është në dorën e tyre, por vendet që kanë marrëveshje stabilizimi dhe asociimi kanë detyrim të veprojnë në përputhje me pozicionet e politikës së jashtme të BE. Ambicia është që një harmonizim i tillë me qëndrimet europiane të rritet sa më shumë”, shton Kocijanciç.
Nga vendet e Ballkanit Perëndimor pozicioni i BE-së lidhur me situatën në Ukrainë është mbështetur nga Shqipëria dhe Mali i Zi. Maqedonia nuk është shprehur, ndërsa Beogradi “balancon” ndërmjet Brukselit dhe Moskës. Në Bosnjë-Hercegovinë as për këtë çështje nuk ka konsensus, ku presidenti i Republikës Srpska, Milorad Dodik, thotë se mbështet “shprehjen demokratike të vullnetit të popullit në Krime.”
Brukseli ndjek se si Ballkani Perëndimor mbështet vendimit e tij
Edhe pse në Bruksel theksojnë se vendet, që dëshirojnë të anëtarësohen në BE, nuk kanë formalisht detyrim të mbështesin vendime të tilla të vendeve anëtare, ata porositen që “t’i ndjekin me vemendje” detyrimet e marrëveshjes së stabilizim-asociimit dhe se kjo do të ketë “efektet e veta” në raportet vjetore mbi progresin e secilit vend në procesin e integrimit evropian. Analistët evropianë megjithatë vlerësojnë se kriza e Ukrainës nuk do të sjellë ndryshime në raportin e BE ndaj integrimit evropian të Ballkanit Perëndimor.
Përshtatja e politikës së Jashtme të vendeve të Ballkanit Perëndimor me BE është e dëshirueshme, por në këtë moment nuk është e nevojshme dhe as çështje vendimtare”, thotë për Deutsche Wellen drejtori i grupit të diplomatëve të pavarur Nicholas White.
Burimet diplomatike në Bruksel thonë se BE megjithatë pret që vendet, që pretendojnë për anëtarësim, t’i afrohen gjithnjë e më shumë në qëndrimin ndaj Ukrainës, duke shtuar se kuptohen edhe „vështirësitë e qëndrimit” për Serbinë apo Bosnjë-Hercegovinën. Nga njëra anë nga Bosnjë Hercegovina pritet që të „zgjidhë procedurat e saj të brendshme”, ndërsa nga Beogradi pritet „një qëndrim pak më i qartë” dhe mosfshehjes pas qeverisë së paformuar ende.
“Serbia, sipas mendimit tim, është me siguri kandidati i parë për anëtarësimin e ardhshëm të BE-së, përpara Malit të Zi dhe Shqipërisë. Në këtë moment unë nuk shoh asnjë ndryshim si rezultat i krizës në Ukrainë”, thotë për Deutsche Welle analisti i Qendrës për Studime të Politikave Evropiane në Bruksel, Michael Emersson.
S’ka asnjë lidhje mes situatës në Ukrainë dhe Republikës Srpska

Njohësit e situatës në Ballkan në Bruksel mendojnë se nuk ekziston rrezik për destabilizimin e situatës në Ballkanin Perëndimor si pasojë e „skenarit të Krimesë”. Lidhur me deklaratën e Presidentit të Republikës së Serbisë Milorad Dodik, se në Republika Srpska “ndjekin mirë atë, që po ndodh në botë” dhe se “do të veprohet në shembullin e përvojave më të mira në botë, kur të vijë koha”, në qendrën për studime të politikave evropiane thonë se BE nuk duhet as të komentojë dhe as të bëjë ndonjë lidhje mes deklaratave të presidentit Dodik dhe situatës në Ukrainë: “Nuk mendoj se mesazhe të tilla nga Republika Srpska merren seriozisht nga BE, as nga Serbia, as nga Kroacia”, vlerëson Emerson për DW.
Argumentet për “vetëvendosje dhe referendum janë mundur të dëgjohen edhe më parë”, kujton Nicholas White dhe shton: “Republika Srpska nuk e ka ndryshuar statusin, as kur Mali i Zi u bë i pavarur, as kur Kosova shpalli pavarësinë, dhe as kur këtë e bëri Sudani i Jugut. Nëse tani diçka është bërë e qartë, ai është reagimi i BE-së, që ka treguar se ky lloj ndryshimi i kufijve nuk tolerohet në bashkësinë ndërkombëtare.”
White thotë se nga pjesë të ndryshme të Ballkanit ditët e fundit ke mundur të dëgjosh interpretime si “Rusia tani ka treguar se është në anën e tyre.” Eshtë “optimizëm i tepruar”, thotë White: “Kjo thjesht nuk është e vërtetë, sepse Rusia është vetëm në anën ruse dhe jo të kujt tjetër”, thotë White në bisedë me Deutsche Wellen. (dw)

Analiza

Qosja: “AKADEMIA UDHËHUMBUR”.

Komento

Çaushi i ri i Klanit të vjetër
Më 5 mars të këtij viti Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës reagoi, ndaj, si thuhet në këtë reagim, “prononcimeve të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë lidhur me debatin midis dy anëtarëve të ASHAK-ut”. Kjo fjali me të cilën fillon reagimi i ASHAK-ut ndaj kumtesës së Akademisë së Shkencave të Shqipërisë përmban dy pasaktësi: e para, Akademia e Shkencave e Shqipërisë nuk pati prononcime, por vetëm një prononcim, një reagim, në lidhje me ato që shkruhen për ASHAK-un dhe me ato që po shkruan ASHAK-u. Dhe e dyta, Letra e 37 intelektualëve lidhur me fushatën që Kryesia e ASHAK-ut po zhvillon kundër anëtarit të saj, Rexhep Qosja, nuk është prononcim, nuk është reagim i Akademisë, po reagim vetëm i 37 intelektualëve të shquar të Shqipërisë, anëtarë të disa partive a të pa parti, midis të cilëve ka edhe disa anëtarë të Akademisë, që kanë reaguar si vetje, në emrin e vet e jo në emrin e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. Po këtë dyfishim të një reagimi, një “prononcimi” fare të shkurtër dhe plotësisht të paanshëm të ASHSH-së, udhëheqja e ASHAK-ut nuk e bën pa qëllim të keq, që do të shihet në vazhdimin e shkrimit të saj, sidomos në paragrafin e saj të fundit, që tregon shumë se çka e mundon sot këtë institucion pak shkencor, më pak artistik e kryekëput partiakisht politik të Kosovës. Akademia e Shkencave e Shqipërisë dhe 37 intelektualët e Shqipërisë me reagimin e tyre bënë çka po bëjnë veç e veç edhe disa intelektualë të Kosovës: shprehën indinjatën e tyre se si është e mundshme që në Kosovën, e cila po quhet demokratike, mund të zhvillohet fushatë paskajshëm e egër kundër një intelektuali jashtëpartiak, e organizuar prej kryetarëve të dy partive: prej Isa Mustafës – kryetar i LDK-së dhe Lulzim Bashës, përkatësisht Sali Berishës – kryetar i Partisë Demokratike të Shqipërisë.

Ç’është e vërteta, nuk kam pritur, në asnjë mënyrë nuk kam pritur, se qoftë edhe një anëtar i ASHAK-ut do të pajtohet me atë fushatë. Por, ja me atë fushatë u pajtua ai që nuk do të mendoja kurrë se do të pajtohej: u pajtua pedagogu dhe psikologu, Pajazit Nushi, i cili, si pedagog dhe psikolog që është, nuk do të duhej në asnjë mënyrë të pajtohej me gënjeshtrat, shpifjet, fyerjet dhe yshtjet që përmban ajo. Pedagogët dhe psikologët, zakonisht, as nuk duhet t’i lejojnë vetes të pajtohen me gënjeshtra, mashtrime e fyerje të të tjerëve as nuk duhet t’u flasin nxënësve të tyre gënjyeshëm dhe mashtrueshëm. Por, kur e ktheva mendjen në kohën e shkuar u binda se kjo nuk është hera e parë që pedagogu e psikologu Pajazit Nushi është pajtuar me çka s’do të duhej të pajtohej: është pajtuar me ide, me diferencime e me politika të cilat i ka dënuar historia e Kosovës dhe historia e popullit shqiptar në përgjithësi.
Për të qenë e keqja e tij edhe më e madhe, në shkrimin e Kryesisë së ASHAK-ut, që ka nënshkruar Pajazit Nushi, janë të përmbajtura edhe disa të pavërteta e akuza për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë.

FIQIRI I PRISHUR 55-FISH

Të shohim se çka shkruan, në të vërtetë çka nënshkruan pedagogu Pajazit Nushi.
Nënkryetari i ASHAK-ut, Pajazit Nushi, nënshkruan pohimin e pavërtetë se Rexhep Qosja “pa të drejtë dhe në vazhdimësi e denoncon Akademinë tonë”. Siç e di mirë edhe vetë Pajazit Nushi dhe siç e dëshmon vepra ime letrare, shkencore dhe publicistike, denoncimet nuk kanë qenë, nuk janë dhe nuk do të jenë kurrë mënyrë e mendimit dhe e sjelljes së Rexhep Qosjes. Mënyrë e mendimit dhe e sjelljes së Rexhep Qosjes ishin: mospajtimi, kundërshtimi kritik dhe demaskues i politikës terroriste shtetërore të Serbisë e të Jugosllavisë ndaj shqiptarëve në Kosovë dhe në Jugosllavi në përgjithësi – para Luftës sonë çlirimtare, sidomos pas vitit 1981, kur Pajazit Nushi me udhëheqësit e Lidhjes Demokratike të Kosovës dhe me anëtarët e Klanit preshevar, tani të gjithë anëtarë privatizues të ASHAK – ut, i rrëfeheshin vetëmohueshëm Serbisë dhe Jugosllavisë se demonstratat e rinisë sonë studentore dhe shkollore ishin nacionaliste, irredentiste, kontrarevolucionare, të drejtuara kundër integritetit territorial të Jugosllavisë, kun-dër bashkim-vëllazërimit dhe bara-zisë së kombeve e të kombësive të Jugo-sllavisë socialiste vetëqeverisëse dhe demokratike!!!

Mënyrë e mendimit dhe e sjelljes së Rexhep Qosjes sot janë, ndërkaq, jo denoncimi, si thotë Pajazit Nushi, po mospajtimi, kundërshtimi kritik dhe demaskues i korrupsionit kolosal politik dhe material në Kosovë e në Shqipëri, i pasurimit korruptiv të disa zyrtarëve, i politikës së tyre aq shpesh të bazuar në gënjeshtra e mashtrime, i kthimit në pushtet në Kosovë i zyrtarëve të Rrahman Morinës dhe të Millosheviçit siç është Isa Mustafa dhe i një varg bashkëpunëtorëve të ditur të UDB-ës, i privatizimit prej një Klani lokalist të ASHAK-ut. E të tjera. E të tjera të këqija politike e shoqërore.

Dhe kjo politikë e imja ndaj gjithë këtyre të këqijave në jetën tonë politike, shoqërore e kulturore është, natyrisht, e kohëpaskohshme, kurse i përhershëm, i vazhdueshëm do të thoshte Pajazit Nushi, është krijimi i historive, monografive, studimeve, trajtesave, sprovave historike letrare, i romaneve, i dramave dhe i shkrimeve publicistike, sasia dhe cilësia e të cilave, siç po shihet në fushatën kundër meje, ua ka prishur pesëdhjetë e pesë fish fiqirin përndjekësve e urrejtësve të mi politikë dhe akademikë pas botimit të Kompletit të veprave të mia. E kuptueshme. Vepra ime krijuese, me vëllimin, me kuptimin dhe me cilësinë e saj është aq e shumëllojshme saqë të vegjlit me mendje, me zemër e me shpirt në politikën dhe në ASHAK-un tonë i bën edhe 55 herë më të vegjël se ç’i ka bërë i Madhi Zot! (Për këto që do të them në vijim, le të më falë lexuesi i nderuar për jomodestinë e shprehur qëllimshëm.) Me shumësinë e përmbajtjeve, të temave, të motiveve, të çështjeve, të ideve, të vizioneve, të zgjidhjeve të propozuara për çështje e probleme të ndryshme kombëtare, shoqë-rore e politike, me gjykime historike e të përtashme, me veçanësinë, do-methënien dhe cilësinë artistike letrare të romaneve e të dramave, me thellësinë dhe rëndësinë shkencore të monografive, studimeve, trajtesave dhe historive letrare, me shumësinë dhe me ndikimin në jetën politike, shoqërore, kulturore, kombëtare në përgjithësi, të shkrimeve publicistike dhe polemike, me përkushtimin e vazhdueshëm ndaj të drejtave historike dhe të përtashme të popullit shqiptar, me gjykimet parathënëse të ardhmërisë së çështjes së Kosovës e të çështjes shqiptare në përgjithësi – vepra ime krijuese, pra, është vepër unike në letërsinë shqipe dhe në studimet shqiptare, të cilën akademikët e Seksionit të Gjuhës dhe të Letërsisë, me akademikët e Seksionit të Shkencave Shoqërore të ASHAK-ut, me organizuesit e fushatës së tyre kundër meje – me Isa Mustafën dhe me Lulzim Bashën, përkatësisht Sali Berishën, nuk do të mund ta mendonin dhe ta shkruanin edhe po t’i bashkonin të gjithë kalemat e tyre, të pas-ardhësve të tyre dhe të argatëve të tyre në parti e në disa medie. Jo. Kurrë! Për krijimin e Një Vepre të tillë, me sasi e me cilësi të tillë mendore e morale, atyre i Madhi Zot nuk ua ka dhënë as dhuntinë, as karakterin, as qëndrueshmërinë e as kthjelltësinë. I mëshiroj!

AKADEMIA – SHTËPI PRIVATE E LDK-së

Por, të shohim se me çka nuk pajtohet nënkryetari i ASHAK-ut, Pajazit Nushi, me Rexhep Qosjen. Ai nuk pajtohet me faktin se:

1.
Rexhep Qosja përmes kritikës së tij ka shprehur mospajtim me disa dukuri dhe shpërdorime në ASHAK. Ai nuk është pajtuar me kohë dhe nuk pajtohet as sot pse ASHAK-u është bërë institucion kryekëput partiak, institucion fare pak shkencor, më pak artistik e krejt politik i Lidhjes Demokratike të Kosovës. Rexhep Qosja nuk ka mundur të pajtohet që udhëheqja e ASHAK-ut ka shkelur ligjin e Kuvendit të Kosovës për Akademinë e Shkencave dhe të Arteve duke e kthyer në dyvjeçar afatin katërvjeçar të zgjedhjes së anëtarëve të rinj të saj, për aq kohë sa të realizonte pranimin e atyre që synonte, për ta rikthyer sërish në afat katër vjeçar. Dhe këtë shkelje të Ligjit udhëheqja e Akademisë e ka kryer për t’i bërë shpejt e shpejt anëtarë, natyrisht të pamerituar, të ASHAK-ut udhëheqësit e Lidhjes Demokratike të Kosovës – të partisë udhëheqja e së cilës në një varg rastesh ka luajtur rolin e kolonës së pestë në historinë e re të Kosovës! Dhe, kështu, në sajë të këtij veprimi antiligjor është bërë e mundshme që anëtarë të Akademisë sonë të bëhen kryetari i LDK-së, nënkryetari i LDK-së, shtatë anëtarë të Kryesisë së LDK-së dhe kryetarët e Partisë Katundare dhe të Partisë Socialdemokrate – dy partive infrastrukturore të LDK-së! Domethënë anëtarë të ASHAK-ut janë bërë 11 udhëheqës të LDK-së, emrat e të cilëve lexuesi mund t’i gjejë në faqen 343 të librit tim Shqipëria dhe Kosova – si janë dhe si do të duhej të jenë. Ku në këtë Evropë ka mundur të ndodhë apo mund të ndodhë që të shkelet një ligj e të falsifikohet një statut Akademie për t’u bërë anëtarë Akademie 11 udhëheqës të një Partie? Askund. Ku në këtë Evropë, në Azi a në Afrikë mund të ndodhë që kryetarët, nënkryetarët dhe shumica e anëtarëve të Kryesisë së një partie të bëhen njëkohësisht anëtarë Akademie? Në Bashkimin Sovjetik të Stalinit? Në Gjermaninë e Hitlerit? Në Italinë e Musolinit? Jo, as atje atëherë një marrëzi dhunuese e tillë nuk ka ngjarë. Kjo ka ngjarë vetëm në primitivizmin e ASHAK-ut tonë. Ky primitivizim dhe banalizim partiak politik i një institucioni shkencor dhe artistik nuk ka ndodhur askund sepse përmes këtij primitivizimi dhe këtij banalizimi cenohet e fyhet kultura e popullit të vendit ku ndodh kjo.

2.
Rexhep Qosja nuk është pajtuar pse tani e pesëmbëdhjetë vjet ASHAK-un e drejton, në të vërtetë e privatizon Klani i fshatrave të Luginës së Preshevës duke qenë anëtarët e tij 15 vjet njëri pas tjetrit kryetar në dy mandate, nënkryetarë në dy mandate, sekretar i Përgjithshëm i ASHAK-ut në dy a më shumë mandate? Si mund të ndodhë kjo, si lejohet kjo, që një Klan i krijuar mbi bazë lokale dhe partiake, i vetëportretizuar në 55 pyetjet e publikuara, të uzurpojë, në të vërtetë të bëjë shtëpi private një institucion me rëndësi shoqërore e kulturore, tani e sa kohë mjerisht tejet të zhvlerësuar dhe të komprometuar!

3.
Rexhep Qosja nuk është pajtuar dhe nuk pajtohet që e drejta për të propozuar kandidatët për anëtarë të Akademisë, prej udhë-heqjes partiake LDK-iste të Akademisë u është marrë shoqatave të shkrimtarëve, të piktorëve e të skulptorëve dhe të kompozitorëve të Kosovës, e cila në Statutin e mëhershëm u njihej atyre. Meqenëse ASHAK-u është Akademi e Shkencave dhe e Ar-teve, domethënë është akademi jo vetëm e shkencave, por edhe e arteve, marrja e të drejtave të krijuesve artistikë për të propozuar kandidatët për anëtarë të Akademisë është masë antiligjore që përmban nënçmim të krijuesve artistikë! Dhe, kjo masë antiligjore është bërë përbërëse e Statutit të ASHAK-ut me qëllim që të mënjanohet propozimi i atyre krijuesve artistikë, para së gjithash i atyre shkrimtarëve pjesëmarrës a përkrahës të UÇK-së, që nuk do të pajtoheshin e nuk pajtohen me privatizimin partiak LDK-ist të Akademisë.

4.
Rexhep Qosja nuk është pajtuar dhe nuk pajtohet që Seksionet e Akademisë të bëhen përzgjedhës dhe përcaktues se cilët kandidatë të propozuar prej fakulteteve e institucioneve shkencore do të zgjidhen anëtarë të ASHAK-ut. Për të qenë shpërdorimi politik partiak i seksioneve edhe më i skajshëm, ato, seksionet, i japin vetes të drejtë që të bëhen edhe vetë, si fakultetet dhe institucionet shkencore, propozuese të kandidatëve për anëtar të ASHAK-ut! Se sa kundërligjore, se sa partiake, dhe se sa primitive është kjo praktikë e udhë-heqjeve preshevare të ASHAK-ut dëshmon fakti: u merret e drejta e propozimit shoqatave të krijuesve artistikë e u jepet seksioneve të ASHAK-ut, i merret shumicës pluraliste e i jepet pakicës LDK-iste! Në këtë mënyrë antiligjore është zgje-dhur jo vetëm një kandidat, një maturant, në ASHAK-un tonë të privatizuar, që e mbron Pajazit Nushi.

ISH-ZYRTARI I MILLOSHEVIÇIT BËHET AKADEMIK

5.
Rexhep Qosja nuk është pajtuar dhe nuk pajtohet pse para gjashtë vjetësh Klani preshevar bëri që anëtar i ASHAK-ut të zgjidhet kryetari i Rinisë Socialiste të Kosovës në kohën e Stambolliqit dhe të Markoviqit, kryetar i Komunës së Prishtinë me mandat dyvjeçar në kohën e dhunës dhe terrorit të Millosheviçit, sekretar krahinor, domethënë ministër i Këshillit Ekzekutiv të Kosovës (i Qeverisë së Kosovës), po ashtu në kohën e Millosheviçit, Isa Mustafa. Ku mund të ndodhë në një vend të quajtur demokratik që anëtar Akademie të Shkencave dhe të Arteve të zgjidhet një zyrtar i pushtuesit, që anëtar Akademie të zgjidhet zyrtari i pushtuesit pa merita shkencore a artistike? Askund në asnjë vend në Evropë, në Azi dhe në Afrikë. Pse fundoset në këtë humnerë staliniste, të pamoralshme zgjedhore, Akademia jonë? Për dy arsye: e para, për të forcuar pozitën LDK-iste të Klanit uzurpues të Akademisë dhe, e dyta, për të realizuar privilegje të caktuara komunale qoftë anëtarët e Klanit qoftë servilët e tyre në Akademi a jashtë Akademisë!
Pse jo? Isa Mustafa, ish-bashkëpunëtori zyrtar i Millosheviçit, kur u zgjodh anëtar i ASHAK-ut ishte kryetar i Prishtinës dhe kryetar i LDK-së.

6.
Rexhep Qosja nuk është pajtuar dhe nuk pajtohet as pse në Akademi është zgjedhur partizani tjetër i LDK-së dhe i Isa Mustafës, Sali Gashi, dikur kryetar e në kohë të fundit nënkryetar i Komunës së Prishtinës! Dhe shok, bashkautor punimesh e bashkëpartiak i krijuesit të Klanit preshevar, Nexhat Dacit!
Si zgjedhja e Isa Mustafës ashtu edhe zgjedhja e nënkryetarit të tij, Sali Gashit, anëtar i Akademisë është rënie në konflikt të interesit e konflikti i interesit, siç dihet, është trajta më e rëndë, ligjërisht më e dënueshme, e korrupsionit.

Po ku ndodhet Klani uzurpues i ASHAK-ut për konfliktin e interesit dhe korrupsionin? Po të lodhej dhe po të frikësohej prej shkeljes së ligjit dhe të Kushtetutës së Kosovës nuk do ta çonte përfaqësuesin e vet në Qeverinë e Kosovës për të pyetur se cilin anëtar të Partisë Demokratike do të donin t’ua pranonin anëtar të Akademisë? Dhe shakasë që zyrtari i Qeverisë do të bëjë me këtë të dërguar, Kryesia e Akademisë do t’i përgjigjet me një konflikt të ri të interesit: me pranimin e Arsim Bajramit anëtar Akademie edhe pse ai është deputet i ngarkuar edhe me një varg detyrash të tjera qoftë në Kuvendin e Kosovës, qoftë në Partinë Demokratike të Kosovës, qoftë në një varg fakultetesh, ku e shpjegon “drejtësinë” e sotme demokratike në Kosovë e në Shqipëri!

Po të lodhej për konfliktin e interesit Klani preshevar në fjalë nuk do ta bënte “përkthyese” të vet pikërisht një banore të Luginë së Preshevës dhe nuk do ta privatizonte banalisht edhe Katedrën e Kimisë, Katedrën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe dhe Seminarin për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare me farefis të vet, bija e dhëndurë të grupit të sipërpërmendur!

7.
Rexhep Qosja nuk është pajtuar dhe vazhdon të mospajtohet me refuzimin e ASHAK-ut që të bashkëpunojë me Institutin Albanologjik të Prishtinës, për çka është protestuar sa e sa herë si në Institut ashtu edhe më gjerë. E refuzon udhëheqja e Akademisë këtë bashkëpunim për hir të interesave afatgjata personale, të personave të Klanit preshevar, por edhe për të keqen shkencore, artistike, kulturore dhe politike të Kosovës!

NË TË NJËJTËN KOHË KRYETAR I ASHAK-UT DHE KRYETAR I KUVENDIT TË KOSOVËS

8.
Rexhep Qosja nuk është pajtuar me rizgjedhjen e Nexhat Dacit kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, jo vetëm pse ai nuk ka cilësi shkencore për të qenë anëtar, prandaj as kryetar i Akademisë, por edhe pse në të njëjtën kohë ishte edhe kryetar i Kuvendit të Kosovës, i vendosur në atë pozitë në bazë të vendimit të kryetarit të LDK-së, fqinjit të tij të parë, Ibrahim Rugova. Në atë mbledhje zgjedhore iu thashë kolegëve akademikë: është jo vetëm jodemokratike, është jo vetëm joligjore, por edhe qesharake që kryetari i Kuvendit të një vendi, në këtë rast i Kosovës, të zgjidhet njëkohësisht kryetar i Akademisë. Këso zgjedhje, kolegë, historia nuk ka shënuar as në komunizmin sovjetik, as në demokracinë evropiane a amerikane, as në feudalizmin mesjetar.

Kot! Të gjithë akademikët votuan për të! Mbas votimit të tillë u thash kolegëve: këtë turp të Akademisë sonë do ta ndreqin përfaqësuesit e Kombeve të Bashkuara në Kosovë. Dhe, e ndreqën. Mbas disa muajsh ata e shkarkuan Nexhat Dacin nga detyra e kryetarit të Akademisë dhe, për shkak të sjelljeve të tij skandaloze dhe korruptive, për çka është shkruar mjaft në gazetat tona, e shkarkuan edhe nga detyra e kryetarit të Kuvendit. Kur ndodhi shkarkimi i urdhëruar i Nexhat Dacit prej detyrës së kryetarit të ASHAK-ut, iu drejtova kolegëve të mi në Kuvendin e ri zgjedhor: si po shihni, kolegë të dashur, ndodhi ajo që ua kam thënë unë – Nexhat Dacin e shkarkuan të tjerët prej detyrës së paligjshme që ia dhuruat ju! Nuk e di a e ndieni veten sadopak të penduar dhe sadopak të turpëruar për atë zgjedhje të paligjshme dhe kundërdemokratike!

Reagimi im i këtillë ndaj shkarkimit të Nexhat Dacit nga detyra e kryetarit të ASHAK-ut nuk do të kalojë, natyrisht, pa fyerje që do të më bëhet prej një pjesëmarrësi në mbledhjen e Kuvendit – prej kryetarit të tanishëm të ASHAK-ut, të vetëportretizuar besnikërisht në 55 pyetjet.

9.
Rexhep Qosja nuk është pajtuar dhe nuk pajtohet me gjykimet e kohëpaskohshme inferiore që kanë shprehur dhe vazhdojnë të shprehim disa pjesëtarë të udhëheqjes partiake LDK-iste të ASHAK-ut për bashkëpunimin me Akademinë e Shkencave të Shqipërisë.
Në një prej mbledhjeve të Kuvendit të ASHAK-ut, menjëherë pas Luftës çlirimtare të UÇK-së, unë pata propozuar: Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës do të bënte mirë që t’i propozonte Akademisë së Shkencave të Shqipërisë që të krijohet një Këshill i përbashkët i dy akademive tona, i cili do të merrej si me hartimin e Programit të veprimtarisë kërkimore shkencore dhe profesionale njëvjeçare të akademive ashtu edhe me hartimin e Programit shumëvjeçar dhe të merret me hartimin e këtyre programeve për dy arsye kryesore: e para që të caktohen me program prioritetet kërkimore shkencore dhe profesionale të të dy akademive dhe, e dyta, që të mos përsëriten të njëjtat punë kërkimore shkencore dhe profesionale në Shqipëri e në Kosovë.

Janë, u pata thënë, edhe disa çështje të tjera, me të cilat mund të merret ky Këshill i përbashkët i dy akademive, dhe këto janë hulumtimet e përbashkëta në arkivat e shteteve ballkanike, përzgjedhja me kritere më të sigurta kombëtare të kandidatëve që do të propozohen e që do të zgjidhen anëtarë të Akademive tona. E të tjera. Reagimi i disa anëtarëve të Kryesisë së Akademisë ndaj këtij propozimi ishte vrazhdë refuzues.

PRODHUESIT E URREJTJES BRENDAKOMBËTARE

E dija atëherë dhe e di sot se më përpara se dy akademitë tona të bashkohen në Kosovën e bashkuar me Shqipërinë, duhet të formohet Këshilli i përbashkët që kam propozuar menjëherë pas Luftës sonë çlirimtare. Por, nuk mendoj se kundërshtimi i krijimit të këtij Këshilli do të shuhet. Jo. Kundërshtarët e këtij Këshilli përbëjnë sot Grupin ideologjik brenda ASHAK-ut, i cili me veprimtarinë e vet nëntokësore e mbitokësore nxit propagandën e disa vetjeve, disa medieve të shkruara dhe disa medieve elektronike për ndryshimin e bazës së gjuhës së njësuar kombëtare letrare, domethënë për krijimin e gjuhës së veçantë standarde të Kosovës shtet, në njërën anë dhe për krijimin e kombit të veçantë kosovar, në anën tjetër!

Nuk ka dyshim se si kjo ideologji feudale ashtu edhe propaganda e saj, që tashmë kanë filluar të prodhojnë, siç po shihet e po shkruhet kur e kur, një shovinizëm brendakombëtar, ani ku se, në kryeqytetin e Kosovës demokratike, sado të përkrahura, ndoshta edhe të stimuluara prej disa qendrave ballkanike dhe evropiane, do të shuhen, pa dyshim fort të komprometuara dhe do t’i bëjë të shuhen ashtu populli shqiptar i Kosovës, në shpirtin e të cilit nuk është shuar kurrë ideja e madhe për bashkimin me Nënën Shqipëri ashtu siç nuk është shuar kurrë kjo ide e madhe as në shpirtin e Shqipërisë.

I ftoj lexuesit, e ftoj Kuvendin e Kosovës, Qeverinë e Kosovës dhe Ministrinë për Arsim, Shkencë e Teknologji të Kosovës që të zgjedhin: e duan ASHAK-un pa dukuritë, shkeljet e ligjit, falsifikimet, shpërdorimet, korrupsionin, privatizimet e familjarizimet në institucionet e uzurpuara, zgjedhjet e anëtarëve të ASHAK-ut duke u bazuar në përkatësinë e tyre partiake, zgjedhjet korruptive duke rënë në konflikt të interesit, zgjedhjet e zyrtarëve të Rrahman Morinës e të Millosheviçit, refuzimin e bashkëpunimit me Institutin Albanologjik, mentalitetin primitiv feudal dhe politikën e mëhallës në ASHAK, që kritikon Rexhep Qosja apo ASHAK-un me këto dukuri izoluese, feudaliste, komprometuese, shkatërruese të tij, që përkrah Pajazit Nushi me punëdhënësit e tij të Klanit preshevar!

MENTALITETI FEUDAL DHE POLITIKA E MËHALLËS

10.
Ta përfundoj këtë shkrim duke cituar e, mandej, duke thënë pak fjalë për të, paragrafin përmbyllës me të cilin pedagogu dhe psikologu Pajazit Nushi e përfundon shkrimin e nënshkruar dora vetë! Dhe kjo fjali fatale është:
“Raportet e individëve të ASHSH-së me individë e grupe joformale, kudo që të jenë janë çështje të tyre, por në raportet me ASHAK-un është e nevojshme të evitohen sjelljet emocionale, mësimet ideologjike etj. ndaj Akademisë sonë dhe udhëheqjes së saj, mbi bazë të superioritetit të rremë dhe përgjithësisht të sjelljeve paternaliste, të cilat e rrezikojnë seriozisht raportin e bashkëpunimit, për çka ASHAK-u nuk mund të mbajë përgjegjësi”!!!

Kjo fjali me përmbajtje antikombëtare, që e prodhojnë si mentaliteti dhe politika e mëhallës, ashtu edhe mendja vetanalizuese dhe vetëpërshkruese e autorit të 55 pyetjeve, tregon qartë se sa pak, se sa aspak e dëshiron bashkëpunimin me Akademinë e Shkencave të Shqipërisë Grupi i akademikëve inferiorë që predikon kur belbëzueshëm e kur zhurmueshëm krijimin e kombit kosovar dhe të gjuhës së tij standarde gegërishte! Është e sigurt se fjalia e sipërcituar nuk e shpreh disponimin e numrit më të madh të akademikëve të ASHAK-ut në lidhje me bashkëpunimin me Akademinë e Shkencave të Shqipërisë. Dhe, nuk e shpreh disponimin e tyre sepse ata nuk ndihen inferiorë afër kolegëve të tyre nga Shqipëria siç po shihet se ndihen anëtarët e Grupit në fjalë.

Jam takuar shumë e shumë herë dhe kam biseduar më gjatë a më shkurtër me numrin më të madh të studiuesve, të shkrimtarëve dhe të krijuesve të tjerë shqiptarë nga Shqipëria shtetërore. Jam takuar dhe kam biseduar në Shqipëri e në Kosovë me figurat e shquara intelektuale shkencore, letrare e artistike: Eqrem Çabej, Aleks Buda, Arben Puto, Mahir Domi, Dhimitër Shuteriqi, Shaban Demiraj, Androkli Kostallari, Kristo Frashëri, Luan Omari, Ylli Popa, Eduard Sulstarova, Alfred Uçi, Dritëro Agolli, Ismail Kadare, Nasho Jorgaqi, Vehbi Bala, Zija Xholi, Myzafer Korkuti, Myzafer Xhaxhiu, Jup Kastrati, Jorgo Bulo, Pëllumb Xhufi, Stefanaq Pollo, Mentor Petrela, Jorgji Gjinari, Jani Thomai, Xhevat Lloshi, Anastas Dodi, Emil Lafe, Mehmet Çeliku, Seit Mansaku, Ali Xhiku, Enver Hysa, Floresha Dado, Ethem Lika, Gjovalin Shkurtaj, etj.; jam takuar dhe kam biseduar më shkurt a më gjatë me figurat e shquara politike të Shqipërisë, shumica e të cilëve janë edhe figura të shquara intelektuale e krijuese: Rexhep Meidani, Alfred Moisiu, Edi Rama, Ilir Meta, Skënder Gjinushi, Sabri Godo, Fatos Nano, Kastriot Islami, Neritan Ceka, Ethem Ruka, Petro Koçi, Preç Zogaj, Sabit Brokaj, Fatos Klosi e të tjerë. Dhe kurrë, në asnjë rast dhe në asnjë çast, asnjëri prej tyre nuk ka provuar të ndikojë “ideologjikisht” në mua, asnjëri prej tyre nuk ka treguar “superioritet të rremë”, si thotë Pajazit Nushi, a superioritet të vërtetë ndaj meje e, jam i sigurt, as ndaj ndonjë shqiptari tjetër të Kosovës.

Jo. Intelektualët dhe politikanët e Shqipërisë, qoftë edhe Sali Berisha i hallakatur, kudo e kurdo tregojnë mirësjellje dhe modesti të theksuar ndaj nesh, shqiptarëve të Kosovës, që është virtyti gjithnjë i dukshëm i kulturës së tyre dhe i bashkëbisedimit të tyre me të tjerë – shqiptarë a jo shqiptarë. Unë mund të them se prej tyre, sidomos prej baballarëve të historisë dhe të kulturës shqiptare, kam mësuar shumë edhe si drejtor i Institutit Albanologjik, edhe si studiues shkencor a krijues letrar. Dhe për këtë u jam mirënjohës përjetë. Ata, të gjithë, qoftë studiues, qoftë shkrimtarë, qoftë krijues të tjerë, qoftë politikanë, qoftë publicistë, qoftë gazetarë janë vetje me kulturë të gjithanshme, me dije enciklopedike, me qytetari përshtypjebërëse, me dhunti të jashtëzakonshme shkrimi e gojëtarie.

I kemi dëgjuar si flasin në tubime shkencore, i kemi dëgjuar dhe po i dëgjojmë si flasin në institucionet shkencore, kulturore dhe politike, qoftë meshkujt, qoftë gratë. Fjalimet e tyre, diskutimet e tyre janë shprehje e një gojëtarie të mrekullueshme me shumë dije, me shumë erudicion historik dhe kulturor. Dhe, e gjithë kjo është e kuptueshme. Shqipëria është shtet tani e njëqind vjet dhe gjatë këtyre njëqind vjetëve ka pasur kohë e mundësi që të krijojë klasën e lartë politike dhe klasën e lartë intelektuale: mendoj të lartë me kulturë, me dije, me dhunti të jashtëzakonshme gojëtarie. Dhe, kjo ne nuk duhet të na dëshpërojë, siç e ka dëshpëruar dhe kompleksuar udhëheqjen LDK-iste dhe lokaliste të ASHAK-ut. Kjo ne duhet të na gëzojë, shumë të na gëzojë. Dhe kjo lartësi e tyre intelektuale, mendore, kulturore, politike nuk duhet të na bëjë të trillojmë “superioritetin e rremë dhe përgjithësisht sjelljen paternaliste” të tyre.

Jo. Këtë frikë prej superioritetit të tyre jo të rremë po real, objektiv, shumë qartë të dukshëm, mund ta vuajnë vetëm ata që e kanë shkruar dhe nënshkruar fjalinë e sipërcituar kundërkombëtare, ata të cilëve inferioritetin shkencor dhe, në përgjithësi, kulturor, nuk mund t’ua kompensojnë pozitat në Kryesinë e shtëpisë së tyre private të quajtur ASHAK! Unë dhe, jam thellësisht i bindur, numri më i madh i shqiptarëve të Kosovës e çmojmë, e lakmojmë dhe e duam atë superioritet shkencor, letrar, artistik, publicistik, kulturor, politik, qytetar dhe televiziv të vëllezërve tanë në Shqipëri.

Dhe, e duam, dhe e lakmojmë, dhe e çmojmë duke bërë përpjekje që ta arrijmë: që ta arrijmë duke tejkaluar kufizimet që zhvillimit tonë ia kishte vënë pozita e pakicës së shtypur kombëtare gjatë njëqind vjetëve në Jugosllavinë një kohë mbretërore e mandej socialiste, por gjithnjë kërcënuese, shtypëse e nënçmuese ndaj nesh.

Rexhep Qosja

Ballkan

Partia e Aleksandër Vuçiçit – fituese e zgjedhjeve në Serbi

Komento

Sipas rezultateve paraprake Partia Përparimtare serbë ka shënuar fitore të thellë në zgjedhjet e parakohshme të SerbisëRezultatet paraprake të zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Serbi nxorën fituese Partinë Përparimtare Serbe, që drejtohet nga Aleksandër Vuçiç. Sipas të dhënave kjo parti ka fituar 48.8 për qind të votave, përkatësisht 157 mandate, ndërsa pas saj radhitet Partia Socialiste e Serbisë me rreth 14 për qind të votave.

Rreth 53 për qind e 6.7 milion votuesve të regjistruar morën pjesë në zgjedhjet e parakohshme të së dielës të cilat u nxitën nga Partia Përparimtare e cila synon të shndërrojë në votë hapjen e negociatave për anëtarësim më Bashkimin Evropian.

Sipas rezultateve paraprake Aleksandar Vuçiç, mund të bëhet kryeministër i Serbisë dhe partia e tij fituesja më e madhe e zgjedhjeve. Aleksandër Vuçiç, dikur aleat i vijës së ashpër nacionaliste të ish presidentit jugosllav Slobodan Milosheviç, pas zgjedhjeve të vitit 2012 mori postin e zëvendëskryeministrit. Popullariteti i tij duket se ishte pasqyrim i fushatës kundër korrupsionit dhe orientimit drejt integrimeve evropiane.

Në janar të këtij viti, Serbia habi bisedimet për anëtarësim në Bashkimin Evropian, si shpërblim për përfshirjen e saj në procesin e normalizimit të marrëdhënieve me Kosovën, pavarësinë e së cilës vazhdon ta kundërshtojë.

Edhe serbët e Kosovës votuan në zgjedhjet parlamentare të Serbisë, meqë kjo u garantohet me parimin e dyshtetësisë, që është i përfshirë në Kushtetutën e Kosovës. Votimet u zhvilluan nën përkujdesjen e Misionit të Organizatës për Siguri e Bashkëpunim në Evropë e cila drejtoi operacionin e quajtur grumbullimi i votave në të cilat morën pjesë rreth 34 për qind e votuesve të regjistruar.

Votimi kishte nxitur debate ndërmjet partive në pushtet në Kosovë që thonë se Serbia nuk është duke organizuar zgjedhje në Kosovë, por OSBE-ja ka grumbulluar vota ndërsa partitë opozitare thonë se mbajtja e zgjedhjeve është shkelje mbi sovranitetin e Kosovës.

Zgjedhjet e përgjithshme serbe ishin mbajtur edhe më parë në Kosovë. Në vitin 2012 Misioni i Organizatës për Siguri e Bashkëpunim në Evropë kishte hapur 90 vendvotime në 28 pjesë të ndryshme të Kosovës. Dallimi i vetëm këtë radhë është në numrin e vendvotimeve dhe emërimin e tyre që në vend të qendrave të votimit sivjet flitet për qendra grumbullimi.

Zgjedhjet parlamentare serbe u mbajtën edhe në luginën e Preshevës, por në to ishte përfshirë vetëm Partia për Veprim Demokratik e Riza Halimit, ndërsa ato u bojkotuan nga partitë tjera në tri komunat me shumicë shqiptare në jug të Serbisë.

Rezultatet paraprake tregojnë se zoti Halimi sërish mund të jetë deputeti i vetëm shqiptar në parlamentin serb.

Debatet rreth pjesëmarrjes apo jo në zgjedhje ishin përqendruar rreth pozitës së shqiptarëve në zonë dhe ndikimit që mund të kishin zgjedhjet për pushtetin qendror të Serbisë, që sipas partive të atjeshme politike nuk ka ndërmarrë asnjë veprim për përmirësimin e gjendjes në Luginën e Preshevës. (voa)

Ballkan

Zgjedhjet shkaktojnë tërmet politik në Serbi

Komento

Partia e Progresit (SNS) fiton shumicë absolute në parlamentin serb.Zgjedhjet e parakohshme parlamentare në Serbi kanë sjellë ndryshime të forta në mjedisin politik të vendit. Partia e Progresit (SNS) e drejtuar nga Aleksandar Vucic ka fituar sipas përllogaritjeve të grupit për hulumtime elektorale CESID në Beograd rreth 50 për qind të votave dhe në këtë mënyrë edhe një shumicë absolute.
“Ky është rezultati më i mirë në historinë e Parlamentit,” tha 44-vjeçari Vucic në mbrëmje në Beograd duke komentuar përfundimin e zgjedhjeve. Megjithëse partia e tij do të ketë në parlament 157 nga 250 deputetë që ka gjithësej parlamenti serb, ne do të bisedojmë me të gjitha forcat e tjera politike në vend për bashkëpunim, tha Vucic.

Në vendin e dytë renditen socialistët e kryeministrit Ivica Dacic. Partia Socialiste SPS arriti ta përmirësonte rezultatin e para dy viteve me 14 për qind të votave duke pasur në parlamentin e ardhëshëm 45 deputetë ( deri tani 44 ).
Evropa, korrupsioni, papunësia
“Serbia do të vazhdojë në rrugën e saj drejt Evropës,” tha Vucic duke përshkruar pas fitores programin e qeverisë së re.
Në qendër të punës së tij do të jetë edhe lufta kundër korrupsionit që është i përhapur kudo në vend, tha Vucic. Përveç kësaj ai synon krijimin e vendeve të punës, sepse përqindja zyrtare e papunësisë në Serbi është rreth 27 për qind.
Humbje për Partinë Demokratike
Rënie ka pësuar pas mosmarrëveshjeve dhe përplasjeve të brendshme Partia Demokratike (DS), e cila ka qenë deri tani partia e dytë më e fortë në vend.
Sipas përllogaritjeve paraprake ajo ka fituar vetëm rreth gjashtë për qind të votave , ndërkohë që dy vjet më parë kishte fituar deri në 25 për qind të tyre.
Të gjitha partitë e tjera janë në pritje të rezultateve përfundimtare për të parë nëse e kaluar pragun e pesë përqindshit. (dw)

Intervista

Udhëheqësi i Vetëvendosjes, Albin Kurti, flet për gazetën “Illyria”

Komento

Kam pasur ofertë edhe nga PDK edhe nga LDK për të qenë pjesë e tyre
Marrëveshjet e Brukselit do të bëhen të pavlefshme kur Vetëvendosja të vijë në pushtet
Oliver Ivanoviqi u arrestua vetëm pasi u bë opozitë e Daçiçit – Ndryshe nga Thaçi, jemi partnerë dhe jo servilë të ndërkombëtarëve

Lexoni intervistën ku Albin Kurti përshkruan jetën e tij politike që prej daljes nga burguMarrëveshjet e Brukselit bëhen të pavlefshme me Vetëvendosjen në pushtet

Udhëheqësi i Vetëvendosjes, Albin Kurti, flet për gazetën “Illyria”: “Kam pasur ofertë edhe nga PDK edhe nga LDK për të qenë pjesë e tyre” – “Oliver Ivanoviqi u arrestua vetëm pasi u bë opozitë e Daçiçit”

Intervistoi: Bekim Salihu
“Illyria” – z.Kurti – Pas daljes tuaj nga burgu, a keni pasur ofertë nga PDK apo LDK që të inkuadroheni në radhët e këtyre partive?
Kurti: Mirë e thatë, ofertë. Pra, përbrenda logjikës së biznesit ofertë-kërkesë, sepse ashtu kanë qenë këto parti prej fillimit. Po, ka pasur oferta nga parti politike që të bëhem pjesë e tyre.

“Illyria” – Kush ju ka kontaktuar nga këto parti dhe cila ka qenë oferta e tyre?
Kurti: Teksa vinin të më vizitonin njerëzit kur dola nga burgu në dhjetorin e vitin 2001 dhe janarin e vitit 2002, në mesin e tyre kishte edhe shumë zyrtarë të lartë të të gjitha partive, dhe, kush në mënyrë më direkte e kush në mënyrë më indirekte donin që të më bënin anëtarë të atyre partive. Atëbotë të gjitha e donin emrin tim, pa mendimin tim dhe pa qëndrimet e mia. Në fakt, ato kishin të drejtë, sepse atje njëmend mbetesh vetëm emër, pa mendim e pa qëndrim.

“Illyria” – A keni pritur pas daljes tuaj nga burgu që do të gjendeni në pozitën e konfrontimit politik me partitë e atëhershme që edhe aktualisht janë në skenë?
Kurti: Nga vizitat familjare që kishin të burgosurit e tjerë, nga një radio që e mbanim ilegalisht, nga gazetat e Kosovës me të cilat mbështjellnin gjësendet ushqimore nënat e gratë e të burgosurve shqiptarë kur dërgonin paketat, e kam ditur bukur mirë se kush janë e çfarë bëjnë partitë politike të pasluftës. Kur kësaj i shtohet fakti që pas daljes nga burgu nisa të informohem plotësisht edhe nga mediet edhe nga miqtë e afërm, u bë e qartë se nuk do të pajohesha me këto parti politike. Tash, sa i përket konfrontimit me ta nuk mund të them se e kisha parashikuar atëherë, por mospajtimi e pakënaqësia ime me ta ishte gjithsesi aty.

“Illyria” – Fillimisht jeni angazhuar në lëvizjen e KAN, organizatë kjo që i ka takuar spektrit të shoqërisë civile dhe nga kjo organizatë është krijuar apo formuar lëvizja ‘Vetëvendosje’. Edhe KAN-i pati protestuar kundër politikave të atëhershme të UNMIK-ut. Me formimin e ‘Vetëvendosjes’ keni protestuar dhe kërkuar largimin e UNMIK-ut nga Kosova , njësoj siç kërkesa e ‘Vetëvendosjes’ ka qenë dhe mbetet largimi i EULEX-it nga Kosova, pra keni kërkuar largimin e misioneve ndërkombëtare nga Kosova, por asnjëherë nuk keni kërkuar largimin e KFOR-it i cili po ashtu është mision ndërkombëtar. A do të thotë kjo që ekziston një oportunizëm politik brenda konceptit politik të ‘Vetëvendosjes’?
Kurti: Ne e kemi kritikuar edhe KFOR-in, prej bazës së tij që vjen nga Marrëveshja e Kumanovës me gjeneralët serbë të ushtrisë jugosllave të Milosheviqit, te tolerimi i vrasjeve dhe dëbimit të shqiptarëve nga veriu i Mitrovicës në shkurt të vitit 2000, të shtypja sistematike e TMK-së, e deri te rastet e fundit siç është ai i lejimit të vazhdueshëm të barrikadës në urën mbi lumin Ibër. Janë të panumërta shkrimet e mia, por edhe intervistat e deklarimet e aktivistëve të Vetëvendosjes për këtë çështje.
Po ua përmend disa prej titujve të shkrimeve të mia shumë kritike ndaj KFOR-it: Industria e paqes, Intervenimi, Kthimi të populli, Marrëveshja që s’është me Kosovën, Marrëveshjet legalizuese të KFOR-it, Në cilën anë të pushkës?, Një ditë më herët…, Poshtë e më poshtë, Siguri pa mbrojtje?, Protektorati, Suksesi i pajtueshmërisë (me KFOR-in) për negociata (me Serbinë), U-shtrinë etj.
Natyrisht që UNMIK-un e kemi kritikuar e kundërshtuar shumë më tepër sepse ai e kishte edhe fajin më të madh si regjim politik e institucional me karakter autoritar e me tipare neokolonialiste. Pas shpalljes së pavarësisë, përafërsisht ajo që ishte OKB u bë BE dhe ajo që ishte UNMIK u bë EULEX. Paradigma mbeti e njëjtë, menaxhimi i krizës, që kësisoj, përjetësohet si e tillë. Ndërkaq KFOR-i u zvogëlua shumë në numër, por mbeti i pandryshueshëm në themel e mision.
Ne nuk jemi kundër pranisë së faktorëve ndërkombëtarë, por jemi kundër karakterit të pranive të tilla të cilat kanë kompetenca ekzekutive mbi institucionet e Kosovës, nuk e pranojnë pavarësinë e Kosovës, personeli i tyre së bashku me familje janë imunë ndaj ligjit, nuk i japin llogari as institucioneve dhe as popullit të Kosovës, dhe mirëmbajnë paqe pa drejtësi, stabilitet pa zhvillim dhe siguri pa demokraci.
Ne mendojmë që Kosova duhet ta ketë ushtrinë e vet, pra që FSK-ja të shndërrohet në ushtri. NATO-ja është e mirëseardhur në Kosovë, mirëpo kjo prani duhet të bazohet në një marrëveshje të re mes institucioneve sovrane të Kosovës dhe NATO-së, marrëveshje e cila bëhet edhe me shtetet tjera në të cilat janë forcat e NATO-së, e cila njihet si Marrëveshja për Statusin e Forcave (Status of Forces Agreement, SOFA). Shumë politikanë të Kosovës mashtrojnë teksa thonë se Kosova ka partneritet me NATO-n. Pa ushtri Kosova nuk mund të ketë partneritet të vërtetë me NATO-n.

“Illyria” – z.Kurti ekziston një bindje që Vetëvendosja nuk ka raporte të mira me qarqet ndërkombëtare. Si janë këto raporte në të vërtetë?
Kurti: Lëvizja ‘Vetëvendosje’ nuk ka raporte të mira me ndërkombëtarët trumbetohet më së shumti nga vendorët që janë të afërt me qeverinë.
Kjo bindje është e gabueshme dhe ajo krijohet ngaqë lëvizja nuk ka raporte serviliteti me këto qarqe, por ndërton marrëdhënie partneriteti.
Ne kemi marrëdhënie korrekte dhe të qëndrueshme bashkëpunimi me faktorët e ndryshëm ndërkombëtarë, të cilat realizohen edhe me anë të vizitave të zyrtarëve ndërkombëtarë tek ne edhe me vizitat tona në qendrat ndërkombëtare.
Unë sapo jam kthyer nga një vizitë e suksesshme në Bruksel, me ç’rast kam zhvilluar takime përmbajtjesore dhe shumë frytdhënëse me zyrtarë të Parlamentin Evropian, të Komisionit Evropian, si dhe me zyrtarë të shtetit të Belgjikës.

“Illyria” – z.Kurti a jeni i bindur që institucionet e Kosovës kanë guxim, vullnet dhe kapacitet për ta luftuar krimin dhe korrupsionin pa misionin e EULEX-it?
Kurti: Institucionet e Kosovës e kanë kapacitetin dhe mundësitë për ta luftuar krimin dhe korrupsionin, por këto institucione janë të uzurpuara nga vetë kriminelët. Hajnat me pushtet nuk e arrestojnë njëri-tjetrin. Dhe, hajnat janë në pushtet, sepse EULEX-it kjo gjë nuk i prish punë dhe nuk i pengon, por i konvenon. Duke i pas hajnat në pushtet, EULEX-i krijon dosje për ta me të cilat i shantazhon dhe bën të varur. Ky është rrethi vicioz që sundon në Kosovë.

“Illyria” – Cili është vlerësimi juaj për punën e EULEX-it, veçmas pas aksioneve të fundit në veri dhe këtyre në Prishtinë?
Kurti: Veprimtaria e Oliver Ivanoviqit dihet edhe gjatë luftës e edhe pas luftës. Ka shumë informata e të dhëna, dëshmi e dëshmitarë për rolin dhe veprimet e tij në shërbim të Serbisë dhe politikave antishqiptare e fushatave kriminale të saj. Mirëpo, përkundër që i kishin informatat, EULEX-i e arrestoi atë tani, kur ai i pengonte Listës Serbe të krijuar nga Daçiqi. Kjo e ilustron më së miri strategjinë e misionit të EULEX-it në Kosovë.

“Illyria” – z.Kurti njëri ndër pikat kryesore të programit të juaj politik është bashkimi i Kosovës me Shqipërinë. Si konsideroni që mund të realizohet kjo?
Kurti: Bashkimi Kombëtar është realizim i të drejtës për vetëvendosje të jashtme të popullit të Kosovës, e mohuar me nenin 1.3 të Kushtetutës së Kosovës. Çdo shtet sovran ka të drejtë ta delegojë atë sovranitet dhe të bashkohet me një shtet tjetër. Populli shqiptar është ndarë padrejtësisht nga fuqitë e mëdha, për ta ruajtur paqen në Evropë. Kjo padrejtësi duhet të korrigjohet dhe popullit shqiptar duhet t’i jepet mundësia që të deklarohet me referendum në të dy anët e kufirit për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë. Ndarja nga Shqipëria ishte e dhunshme dhe jodemokratike. Ne duam bashkim paqësor dhe demokratik me Shqipërinë. Ky jo vetëm që është vullneti që duhet të bëhet e drejtë e jona, por njëkohësisht parqet edhe interesin tonë ekonomik e të sigurisë.

“Illyria” – Si e vlerësoni takimin e dy qeverive në Prizren. A është hapur rruga e bashkimit nga ky takim i Prizrenit?
Kurti: Pa dyshim që të gjithë shqiptarët jo vetëm të këtyre dy vendeve i gëzohen shumë takimeve të këtilla. Mirëpo, thelbi është te puna e përbashkët e jo vetëm te takimet e ndërsjella, te zbatimet e marrëveshjeve e jo vetëm te akti ceremonial i nënshkrimit të tyre.
Lëvizja Vetëvendosje i ka dy premisa shumë të rëndësishme. Njëra sa i përket çështjes së integrimeve dhe bashkimit, kurse tjetra sa i përket bashkimit kombëtar dhe atij evropian. Kështu, premisa e parë thotë që hapat integrues ndërmjet Kosovës e Shqipërisë dhe shqiptarëve në përgjithësi nuk duhet të jenë zëvendësim për bashkimin kombëtar shqiptar por pikërisht hapa drejt atij bashkimi në një shtet. Dhe, premisa e dytë thotë që bashkimi kombëtar nuk është në kundërshtim me bashkimin evropian, por as nuk zëvendësohet prej tij. Në BE bashkohemi me shtetet e kombet e tjera, këtu në Ballkan bashkohet kombi ynë në një shtet.

“Illyria” – z.Kurti, por në Prizren është nënshkruar një dokument i quajtur ‘Partneriteti strategjik’ i cili parasheh që Kosova dhe Shqipëria do t’i përafrojnë dhe bashkërendojnë politikat në sferën e kulturës, arsimit, tregtisë, energjisë, ekonomisë, madje edhe të diplomacisë dhe sigurisë. A nuk do të thotë kjo parapërgatitje për bashkim?
Kurti: Ky dokument u quajt ‘partneritet strategjik’. Por, interesi strategjik i shqiptarëve është forcimi i sovranitetit të Kosovës dhe kundërshtimi i ndarjes etnike të republikës sonë. Kurse negociatat me Serbinë e kanë shtyrë Kosovën edhe më thellë drejt ndarjeve etnike institucionale e territoriale. Ne kemi nevojë që dy qeveritë tona ta rikonceptojnë projektin e tyre politik mbi atë që është interesi ynë i gjithëmbarshëm kombëtar shqiptar. Na duhet një unifikim i politikave të mbrojtjes, sigurisë, ekonomisë, arsimit, kulturës, e kështu me radhë. Në rrafshin e ligjeve dhe vendimeve ne kemi nevojë për një acquis communautaire kombëtar para se të hyjmë në BE. Dhe kështu pa ndërprerje deri në momentin kur bashkimi faktik kombëtar në rrafshin institucional të bëhet një fakt i kryer. Mirëpo, kryeministri i Kosovës e takon e merret vesh pakrahasimisht më shumë me kryeministrin e Serbisë sesa me atë të Shqipërisë, apo jo?

“Illyria” – Por, takimi i radhës i dy qeverive asaj të Kosovës dhe Shqipërisë është paraparë të mbahet në qytetin e Vlorës. A konsideroni që përzgjedhja e qyteteve për t’u takuar nuk përmban në veti një lloj mesazhi?
Kurti: E vërteta e mbledhjes së parë do të jetë mbledhja e dytë, atëherë kur do të shohim se çka u bë e u realizua midis dy takimesh dhe a po zhvillohemi përmbajtësish bashkë si komb apo vetëm sa po takohemi formalisht si politikanë. Simbolika e takimeve në qytete historike nuk do të thotë asgjë, pa realizim të projekteve konkrete. Vetëm atëherë mesazhi do të jetë i plotë.

“Illyria” – z.Kurti, çfarë ka bërë mirë qeverisja Thaçi gjatë këtyre 7 viteve?
Kurti: Faktikisht asgjë. Kjo qeverisje e ka shpallur pavarësinë në bazë të Planit të Ahtisaarit e jo në bazë të vullnetit të popullit për pavarësi dhe vetëvendosje, i ka kontrabanduar ca simbole të imponuara si shtetërore, dhe gjatë gjithë qeverisjes e ka degraduar Kosovën politikisht, ekonomikisht dhe territorialisht, me koncesione ndaj Serbisë në procesin e negociatave të dëmshme dhe me procesin e privatizimit të egër neoliberal ku janë shitur asetet jo vetëm shoqërore por edhe publike të Kosovës.

“Illyria” – z.Kurti, është i qartë qëndrimi juaj dhe i ‘Vetëvendosjes’ ndaj bisedimeve dhe marrëveshjeve të arritura në Bruksel. Çka do të bëni me marrëveshjet e Brukselit, nëse vini në pushtet?
Kurti: Lëvizja Vetëvendosje i ka kundërshtuar parimisht e kategorikisht këto marrëveshje, qoftë brenda apo jashtë institucioneve. Me Vetëvendosjen në pushtet do të kërkohet nga Kuvendi që këto marrëveshje të shpallen të pavlefshme. Ato janë antikombëtare dhe antihistorike, antidemokratike dhe antikushtetuese. Ne do të punojmë për shtrirjen e sovranitetit në gjithë territorin e Kosovës dhe funksionalizimin e Republikës në të gjitha aspektet e saj.

“Illyria” – z.Kurti, problemet në veri të Kosovës duhet zgjedhur me forcë apo me negociata?
Kurti: Problemi i veriut rregullohet me shtrirjen e sovranitetit të Republikës së Kosovës në tërë territorin e saj, pra edhe në veri.
Vetëvendosja që nga viti 2008 e ka hartuar një plan 13 pikësh për integrimin e veriut, të cilin e ka ritheksuar përsëri pas dështimit të intervenimit të forcave speciale të Policisë së Kosovës në korrik të vitit 2011. Në këtë plan parashihet që në veri të ketë një prezencë të shtuar të policisë për shkak të gjendjes së jashtëzakonshme atje, të vihen në shënjestër burimet financiare të strukturave ilegale dhe armiqësore të Serbisë, reciprocitet e simetri të të drejtave të serbëve në Kosovë me shqiptarët në Serbi, jo para e privilegje, por zhvillim arsimor e ekonomik dhe barazi para ligjit.
Gjithashtu, rivitalizimi i Trepçës dhe funksionalizimi i saj do të rezultonte me punësimin e rreth mijëra vetave, pastaj duhet të ofrohen bursa për shqiptarët dhe serbët nga veriu për në shkollat e mesme dhe UP, duhet të ketë investime në spitalin e Prishtinës dhe atë të Mitrovicës në mënyrë që aty të ofrohen shërbime më të mira etj.etj. Pra, këta hapa janë të dyllojshëm: të mbrojtjes dhe sigurisë, si dhe ekonomik e socio-kulturor. Mirëpo, janë dy hapa paraprakë nëpërmjet të cilëve ne do ta çonim Serbinë në defansivë: duke ndërprerë dialogun me të që asaj i nevojitet si peshkut uji për integrime evropiane; dhe, duke mos lejuar mallrat e Serbisë në Kosovë që na kanë vërshuar neve dhe e kanë pasuruar Serbinë.

“Illyria” – z.Kurti, të ndalemi edhe pak këtu, krijimi i problemit të Mitrovicës në vitin 1999 ka qenë rastësi apo strategji e palëve?
Kurti: Mitrovica, sikur edhe qytetet tjera në Kosovë ka qenë e banuar me shumicë shqiptare, edhe në veri sikurse në jug të Ibrit. Koncentrimi i strukturave kriminale të sigurisë në veri të lumit Ibër pas luftës, mos avancimi i ushtarëve të UÇK-së atje, bllokimi i urës mbi Ibër nga forcat franceze të KFOR-it dhe shpërngulja e vrasja e shqiptarëve në vitin 2001, të gjitha këto kanë kontribuar në gjendjen aktuale. Besoj që shumë nga këta faktorë por edhe shkaqe e arsye të tjera kanë qenë të koordinuara.

“Illyria” – z.Kurti, a më të mundshëm e sheh një koalicion mes PDK dhe AAK-së, apo mes ‘Vetëvendosjes’ dhe LDK-së?
Kurti: Koalicionet në mes të tri partive që kanë qeverisur pas luftës i kemi parë që bëhen pa kurrfarë parime, por vetëm për pushtet. Për Lëvizjen Vetëvendosje çfarëdo koalicioni eventual mund të vije në shprehje pas zgjedhjeve, me fitoren e Vetëvendosjes, pra pasi që Lëvizja jonë të dal subjekti i parë në zgjedhje. Mandej, do të shikonim përputhjet programore dhe besimin e ndërsjellë me të tjerët.

“Illyria” – Së fundmi në Kuvendin e Kosovës në disa pika ‘Vetëvendosja’, LDK-ja dhe AAK-ja kanë qenë unike, siç ishte rasti me Posten, Universitetin dhe buxhetin. A e shihni këtë që LDK dhe AAK po synojnë të përafrohen me ‘Vetëvendosjen’, apo po synojnë distancimin nga PDK-ja?
Kurti: Kanë qenë disa momente kur opozita ka qenë e koordinuar në veprime në Kuvend dhe ka pasur sukses. Kjo më shumë ngrit pyetjen pse nuk pati bashkëpunim për herët e çështjet e tjera, apo jo? Mbi të gjitha, bashkëpunimi i rrallë vetëm për disa çështje sigurisht që nuk mjafton. Burimi i së keqes është Qeveria Thaçi dhe opozita ka qenë dashur të koordinohet për rrëzimin e saj. Lëvizja Vetëvendosje ka zhvilluar takime në mars të vitit 2012 me të dy partitë opozitare LDK dhe AAK, të cilave u ka ofruar krijimin e bllokut opozitar, i cili do të krijonte disa komisione hetimi dhe do ta rrëzonte qeverinë me një mocion mosbesimi. Mirëpo, atëherë nuk hasëm në mirëkuptim dhe përkrahje nga ta.

“Illyria” – z.Kurti në Prishtinë fitoi ‘Vetëvendosja’ për shkak të Shpend Ahmetit, apo Shpend Ahmeti fitoi për shkak të ‘Vetëvendosjes’?
Kurti: Prishtina e fitoi një kryetar të ri e të mirë, Shpend Ahmetin dhe qeverisjen e Vetëvendosjes me alternativë përkatëse lokale për Prishtinën. Shpend Ahmeti ishte një kandidat i shkëlqyeshëm i një Lëvizjeje të jashtëzakonshme siç është Vetëvendosjes. As Shpend Ahmeti dhe as Isa Mustafa nuk ishin kandidatë të pavarur. Nënkryetari i Lëvizjes Vetëvendosjes e mundi kryetarin e LDK-së.

“Illyria” – z.Kurti, në nivel nacional rezultatet e zgjedhjeve lokale nuk flasin për një përqindje të madhe votash në favor të ‘Vetëvendosjes’. Çka nëse këtë rezultat do ta keni edhe në zgjedhjet nacionale?
Kurti: Aty dhe atëherë kur nuk fiton Lëvizja Vetëvendosjes shumë më tepër humbet kombi dhe republika sesa lëvizja jonë. Por, nuk mund të tërhiqet një paralele në mes zgjedhjeve lokale dhe atyre parlamentare. Është e vërtetë se në komunat tjera nuk shënuam ndonjë rezultat si do të donim, për shkak se çështjet lokale për të cilat kemi diskutuar atje në përputhje me alternativat tona qeverisëse lokale, kanë depërtuar shumë më pak te qytetarët. Një arsye tjetër është edhe ajo se lëvizja Vetëvendosjes ! në veprimtarinë e saj politike shumë më tepër është marrë me çështjet nacionale sesa me ato lokale, andaj edhe në zgjedhje nacionale do të kemi ngritje edhe në raport me rezultatin e zgjedhjeve të vitit 2010. Në këtë lëvizje tash janë shtuar radhët. Një epokë e re po vjen në Kosovë pikërisht me forcimin dhe ngritjen e Vetëvendosjes.

Ballkan

Një shtet në prag të dështimit

Komento

Kur të shkojë sot në Bosnje-Hercegovinë e ngarkuara e BE-së me politikën e jashtme Catherine Ashton do të zhvillojë gjithashtu bisedime krize. Edhe në shtetin ballkanik ka protesta dhe shteti ndodhet përpara dështimit.Kjo nuk çon asgjëkundi, mendonte ministrja e Jashtme e SHBA-së Condoleezza Rice, kur në 2005 duhej të negocionte me udhëheqjen shtetëore të Bosnjes për një reformë kushtetuese të shtetit ballkanik. Në bisedimet në Ministrinë e Jashtme të SHBA nuk kishte ardhur vetëm një president, por tre: një kroat, një serb dhe një mysliman bosnjak. Sa herë që Rice merrte fjalën duhej t’u drejtohej me emër të treve dhe pastaj t’i jepte secilit kohë për një përgjigje, shkruan Rice në kujtimet e saj.
Përpjekjet e saj për një reduktim të strukturave të komplikuara dhe ineficiente të pushtetit mbetën pa sukses. Gjithsesi situata nuk ishte përkeqësuar, do të konstatonte Rice në 2009, me largimin nga Ministria e Jashtme. Ashtu si Rice kanë dështuar ndërkohë shumë politikanë, diplomatë dhe ekspertë.
Tre presidentë, 11 kryeministra
Sot shtetin ballkanik me rreth katër milionë banorë e qeverisin jo vetëm tre presidentë, por edhe 11 kryeministra dhe 11 qeveri me gjithsej më shumë se 100 ministra. Në krye qendron një qeveri e dobët qendrore, e cila duhet të mbajë bashkë republikën e serbëve “Republika Srpska” dhe Federatën boshnjake. Kjo e fundit përbëhet nga dhjetë kantone. Këto struktura duhet të reflektojnë larminë etnike dhe fetare të Bosnje-Hercegovinës ku jetojnë ortodoksë serbë, myslimanë boshnjakë dhe katolikë kroatë. Por mbi të gjithë qendron dhe Përfaqësuesi i Lartë për Bosnje-Hercegovinën, aktualisht austriaku Valentin Inzko. Ai mund të shkarkojë titullarë, të krijojë autoritete të reja dhe të miratojë apo shfuqizojë ligje. Një rezolutë e OKB-së i jep atij mandatin për të gjitha këto. Paraardhësit e Inzkos i kanë përdorur këto kompetenca kush më shumë si britaniku Paddy Ashdown e kush më pak si gjermani Christian Schwarz-Schilling.

Një marrëvëshje paqeje që nuk bën për kushtetutë
Baza është marrëveshja e Dejtonit e vitit 1995, që u negociua nën drejtimin e diplomatit amerikan Richard Holbrooke me palët në konflikt, të cilat ishin që prej vitit 1992 në një luftë që u kushtoi jetën më shumë se 100.000 vetëve. Si marrëveshje paqeje Dejtoni ishte i suksesshëm, por si kushtetutë shumë e komplikuar, deklaroi Inzko pak kohë më parë për gazetën austriake “Kurier”.
Armëpushimi mes boshnjakëve, serbëve dhe kroatëve rezistoi. Bosnja mbeti një njësi i vetme territoriale. Por bashkësia ndërkombëtare e humbi nga sytë krizën e Ballkanit dhe një zhvillim i mëtejshëm i marrëveshjes së Dejtonit nuk pati rezultat. Rendi i paqes sipas marrëveshjes së Dejtonit nuk i përgjigjet dëshirave të vërteta të popullsisë. Serbët duan të shkëputen sa më shumë të jetë e mundur me Republikën e tyre Srpska. Edhe kroatët kërkojnë më shumë mëvetësi, ndërsa myslimanët synojnë më shumë centralizim. Elitat politike kanë zënë ndërkohë vend në strukturat e krijuara dhe kontrolluara nga jashtë.
Një monstër burokratike e papërballueshme financiarisht
Ajo që duhej të krijonte drejtësi mes bosnjakëve, kroatëve dhe serbëve, në fund nxiti nacionalizmin dhe krijoi një monstër burokratike, të cilën shteti thjesht nuk mund ta përballojë financiarish. Të paktën 40 për qind e boshnjakëve punojnë në sektorin shtetëror. Deputetët sipas të dhënave të agjencisë Reuters fitojnë 3500 euro në muaj, ose dhjetë herë më shumë se paga mesatare në vend.
Veç kësaj politikanët kujdesen që të favorizohen jo vetëm pjesëtarët e etnisë së tyre, por edhe miqtë dhe familjarët. Kështu sektori shtetëror përshkohet tej për tej nga korrupsioni dhe nepotizmi. Kush kërkon të bëjë tregti pa u shqetësuar duhet të paguajë ryshfet, shkruan eksperti për Ballkanin Dushan Reljic në faqen e internetit të Fondacionit për Shkencë dhe Politikë në Berlin. Privatizimi i ekonomisë degradoi në një aksion plaçkitjeje. Sistemi i drejtësisë është shumë i dobët për ta ndaluar këtë.

Front mes përfituesve dhe humbësve
Elita politike nuk pranon të heqë dorë nga këto struktura. Ajo gjithashtu identifikohet po aq pak sa edhe populli me shtetin e përbashkët. Bllokimi i reformave është ndërkohë aq i madh sa afrimi me BE-në dhe anëtarësimi i planifikuar po rrezikohen gjithnjë e më shumë. Vjeshtën e kaluar BE u detyrua të përgjysmonte mbështetjen financiare për 2013. Kështu elita në periudhë afatgjatë po i bën varrin bazës së vet. Investime në ekonomi nuk ka thuajse fare. Në vend të kësaj vazhdon deindustrializimi i vendit. Mungojnë vendet e punës dhe një terren pjellor për ngritjen e sipërmarrjeve.
Kështu u rrit frustrimi tek ata të cilët nuk përfitojnë si p.sh. veteranët e luftës nga shërbimet sociale dhe për shkak të mungesës së kontakteve nuk kanë asnjë shans për një vend pune në sektorin publik.
Në fillim të shkurtit u ndez shkëndija. Një protestë që vazhdonte prej kohësh kundër një pronari fabrike në Tuzla, u përhap në gjithë vendin dhe u transformua në dhunë. Në këtë rast frontet janë popullsia e penalizuar nga zhvillimet negative dhe elita politike. Por presidenti i Republikës Srpska, Milorad Dodik, i shfrytëzoi trazirat për të kërkuar shpërbërjen e federatës së shtetetve.

Reformë apo shpërbërje
Përballë mungesës së vullnetit politik për reforma duket se po vihet gjithnjë e më shumë në pikëpyetje nëse struktura e papërfunduar e një shteti do të funksionojë ndonjëherë. Në pikëpyetje është kështu edhe nëse do të dalë llogaria e BE-së e cila pret që një pranim në një strukturë më të lartë si Unioni, të zbehë dallimet në interesa mes bosnjakëve, kroatëve dhe serbëve, ashtu si pati ndodhur me shtetin e ish-Jugosllavisë. Kështu shumë ministra të jashtëm të BE-së mbrojnë tezën se Bosnje-Hercegovinës i duhet dhënë një perspektivë më e shpejtë anëtarësimi në BE për të çuar përpara reformat përpara se në tetor zgjedhësit të votojnë për presidentët dhe parlamentet e reja. Ministri i Jashtëm britanik William Hague i quajti protestat e popullsisë një “thirrje për zgjim”.
Komisioneri i BE-së për zgjerimin Stefan Füle të martën bëri megjithatë të ditur se konsultimet e tij dyditore me politikanë të lartë nga Bosnje-Hercegovina kishin qenë “thellësisht zhgënjyese”. Për këtë arsye ai i kishte dhënë fund përpjekjeve të tij. Perspektivat për Bosnje-Hercegovinën duken të zymta. Ose do të bëhet e mundur me trysninë e popullit dhe një sforcim shumë të madh një reformë me themel e marrëveshjes së Dejtonit, ose kërcënon shpërbërja e Bosnje-Hercegovinës. Kjo do të ishte pikërisht ajo çka iniciatorët e marrëveshjesh përreth Richard Holbrooke u përpoqën të shmangnin në 1995. (dw)

Intervista

Shqiptarët s’janë të korruptuar, por sistemi

Komento

Shqipëria duhet të vazhdojë t’i ndihmojë Kosovës, por nuk duhet që të luajë rolin e vëllait më të madh për shtetin kosovar, thotë kryeministri shqiptar, Edi Rama.Megjithëse në Kosovë, nga Shqipëria gjithmonë pritet ndihmë, aq më tepër që fjala është për një shtet shqiptar 101 vjeç, kundrejt një tjetri që i ka vetëm gjashtë vjet që ekziston. Mirëpo, për shefin e qeverisë shqiptare, Prishtina, sidomos në raport me Beogradin është një palë serioze dhe kredibile që t’i trajtojë vetë problemet.

Përpos kësaj, pushteti i ri në Tiranë do ta kishte jo pak të vështirë t’i dalë zot Kosovës në një kohë kur duhet të merret me problemet e shumta që i trashëgoi nga regjimi i mëparshëm i Sali Berishës, përfshirë edhe borxhin prej hiç më pak se 700 milionë dollarësh.

Në intervistën ekskluzive për “Zërin” me dy vazhdime, kryeministri shqiptar jep një sqarim interesant edhe për problemet e shqiptarëve me korrupsionin dhe krimin e organizuar. Ai e bën krahasimin me shqiptarët e diasporës të cilët kur janë jashtë, respektojnë në përpikëri ligjet, ndërsa vetëm në vendet tona sillen ndryshe. Kjo sipas kryeministrit Rama, nuk ka të bëjë me diçka gjenetike, por me krijimin e një sistemi që mbrohet nga korrupsioni.

“Unë nuk besoj se gjermanët janë nga gjenet apo nga natyra, nga çfarëdo qoftë tjetër më të pakorruptueshëm se shqiptarët. Besoj se njerëzit nuk mund ta korruptojnë dot një sistem, ndërsa një sistem mund të korruptojë njerëzit. Dhe sa më i mbrojtur të jetë sistemi nga korrupsioni aq më shumë njerëzit e kanë të pamundur që të bien pre e korrupsionit”, thotë Edi Rama.

Ai gjithashtu njofton se tash përpos Italisë dhe Greqisë, edhe Turqia shihet si partner strategjik për Shqipërinë. Sipas tij, qëndrimet politike islamiste të Rexhep Erdoganit nuk duhet të shqetësojnë shqiptarët për një përafrim me shtetin turk.
“Unë besoj se kemi bërë gjënë e duhur dhe ashtu siç nuk çuditet askush për përpjekjet tona për të forcuar marrëdhëniet me Italinë, apo për të çuar më tutje marrëdhëniet me Greqinë, nuk duhet të çuditet as për përpjekjet tona për t’i forcuar sa më shumë marrëdhëniet me Turqinë”, thotë kryeministri shqiptar gjatë intervistës së realizuar në zyrën e tij në Tiranë.

Zëri: Me çfarë probleme e morët qeverisjen e vendit, çka trashëguat?

Rama: Ne morëm një rezultat që ishte jashtë të gjitha parashikimeve, dhe parashikimet tona optimiste nuk shkonin deri te një shumicë kushtetuese e cilësuar, sikur që na i dhanë zgjedhjet dhe për mua ky ishte momenti i një kthjellimi shumë të madh lidhur me faktin që njerëzit në Shqipëri nuk votuan thjesht për të ndërruar qeverinë, por për të bërë ndryshime shumë të madha, për ndryshime rrënjësore që me sa duket është domosdoshmëri shumë e madhe. E kam thënë që në fillim dhe e ndjej më shumë gjithmonë se nëse fitoj unë do të kishte qenë e ngushtë me siguri dhe vetëdija për përgjegjësinë e zakonshme që njerëzit kanë vënë mbi shpatulla nuk do ishte kaq e lartë.

Ndërkohë ajo votë ishte shprehja më kuptimplotë e gjendjes që ne gjetëm këtu, në të gjitha aspektet. Gjetëm kriminalitet shumë të lartë, pasiguri të madhe, shumë padrejtësi në sistem, shërbime korruptive të dobëta…, por unë do ta veçoja borxhin e madh që ne gjetëm, një borxh që kaloi caqet e parashikimit tonë të mëparshëm, një borxh i mbuluar për shërbime të papaguara ndaj kompanive në të gjitha fushat, i cili kapërcente 700 milion dollarë dhe bënte pengesën e parë shumë të madhe kryesore.

Sigurisht ky është një fakt që bëri që njerëzit të kërkonin ndryshimin e madh dhe që me të drejtë e kërkuan.

Zëri: Përmendët mbi 700 milionë dollarë. Mendoni se kjo u krijua me qëllim sepse pushteti i mëparshëm vetëm e kishte parasysh se do ta humbiste pushtetin, se ishte bërë mjaft, apo ishte për shkak të interesave, lidhjet politikë-biznes?

Rama: Jo, kjo u bë për arsye të papërgjegjshmërisë nga qeverisja, dhe të rendjes pas një rezultati elektoral që u kërkua përmes krijimit të idesë që në Shqipëri po ndodhin transformime të jashtëzakonshme në infrastrukturë, duke prerë shirita për rrugë të reja në gjithë vendet e duke lënë pastaj rrugët pa para.

Zëri: Arsyeja pse nisëm me këtë pyetje, është ideja se Kosova si një vend ende jo i konsoliduar ka nevojë për një Shqipëri që mund t’i ndihmojë. Duke marrë parasysh problemet që i keni trashëguar nga qeverisja e mëparshme, a ka mundësi Shqipëria që derisa merret me problemet e brendshme të saj t’i ndihmojë edhe Kosovës, qoftë në aspektin diplomatik apo në forma të tjera?

Rama: Mendoj që Shqipëria nuk ka asnjë arsye që t’i japë vetes të drejtën e rolit të më të madhit, apo më të zotit, apo të më të rriturit, edhe pse Shqipëria ka një shtet 101 vjeç, kurse Kosova ka një shtet vetëm 6 vjeç.

Unë mendoj se Shqipëria ka dhënë ndihmë gjithë këto vite, dhe gjithmonë është marrëdhënia mes Kosovës e Shqipërisë që bën dhe që duhet të ndihmojnë njëri-tjetrin. Kosova pa dyshim ka shumë probleme, por në periudhë kaq të shkurtër që mund të jetë shumë për jetën e njeriut, por në historinë e një shteti ka bërë një progres të jashtëzakonshëm.

Dhe sot, Kosova ka arritur që të jetë një shtet i respektuar, i respektuar edhe nga ato vende që akoma nuk e kanë njohur, e kjo është një gjë shumë e madhe.
Ndërkohë që pa dyshim që Shqipëria sa më e fortë, dhe sa më e respektuar që është aq më shumë mund t’i ndihmojë Kosovës.

Zëri: Megjithatë, shqiptarët nga një këndvështrim nga jashtë, ende shihen si shtete me skandale, qeverisja e kaluar këtu dhe tash në Kosovë, raportet ndërkombëtare secilin vit tregojnë një prapambeturi politike, rritje korrupsioni, si vend pikë e zezë e zhvillimit të prostitucionit, drogës. Si mund të rregullohet ky imazh i shqiptarëve?

Rama: Mendoj që problemet e korrupsionit janë reale, por janë probleme që në radhë të parë lidhen me shtetin si sistem mekanizmash, që qoftë në Shqipëri apo Kosovë, nuk është ende mirë i strukturuar dhe i gatshëm për të kryer pjesën më të madhe të funksionit të vet, jashtë subjektivizmit të individëve. Përgjigjja kyçe për t’u përballur me korrupsionin në këndvështrimin tim është modernizimi i vazhdueshëm i shtetit, institucioneve, gjithë mekanizmave që e bëjnë një gjerman të jetë i pakorruptueshëm dhe një shqiptar të jetë lehtësisht i korruptueshëm.

Sepse unë nuk besoj se gjermanët janë në gjenet apo nga natyra nga çfarëdo qoftë tjetër më të pakorruptueshëm se shqiptarët. Besoj se njerëzit nuk mund ta korruptojnë dot një sistem, ndërsa një sistem mund të korruptojë njerëzit. Dhe sa më i mbrojtur të jetë sistemi nga korrupsioni aq më shumë njerëzit e kanë të pamundur që të bien pre e korrupsionit.

Zëri: Pra nuk thoni që pak a shumë është edhe mentaliteti i një shoqërie…?

Rama: Po të ishte çështje e mentalitetit, të ishte çështje historie, gjeografie, tradite, atëherë shqiptarët do të korruptoheshin edhe kur punojnë në institucionet ndërkombëtare edhe në shtetet tjera, ka mijëra shqiptarë që japin kontribut për shtetet tjera në struktura publike apo private dhe unë nuk di që të jenë dalluar, përkundrazi i nënshtrohet një sistemi të caktuar dhe japin më të mirën e tyre.

Pse shqiptarët e Shqipërisë dhe Kosovës kur janë në Gjermani nuk i shkelin rregullat e qarkullimit, pse i respektojmë semaforët, pse e vënë rripin e sigurimit të gjithë, pse parkojnë makinën aty ku duhet, pse i paguajnë rregullisht detyrimet e shtetit, ndërkohë që janë po ata njerëz, po ata persona që sapo kalojnë kufirin dhe futën në Shqipëri harrojnë të vënë rripin e sigurimit, nuk njohin semaforët, sillen keq me përfaqësuesit e shtetit e kështu me radhë…

Zëri: Kohët e fundit, sidomos në Kosovë, kemi arrestime të bujshme të personaliteteve të rëndësishme politike, vazhdojnë edhe ato për krime lufte, kurse tek ju në Shqipëri vërehet sidomos një aktivizim i Ministrisë së Brendshme. A janë këto shenja të funksionalizimit më të mirë të institucioneve, apo jemi katandisur aq keq sa që do të vazhdojmë edhe për një kohë të merremi me arrestime të bujshme?

Rama: Nuk besoj që njerëzit e politikës janë një specie që nuk kanë lidhje me shoqërinë, nuk besoj se janë pasqyrë e shoqërisë. Dhe sigurisht që për shkak se përgjegjësia e tyre është shumë më e madhe dhe fizibiliteti i tyre është shumë i madh, patjetër që edhe pesha e gjërave që bëjnë për keq ashtu si për mirë, është shumë më e madhe. Por, përsëri besoj se ne paguajmë një faturë të vonesave të historisë, sepse këto që ndodhin sot te ne, në vendet tjera kanë ndodhur shumë më përpara.

Ndërkohë, që sot ngjarjet marrin edhe jehonë shumë më të madhe, edhe kanë efekt shumë më të madh për shkak edhe të botës së informacionit, komunikimit që është komplet tjetër, kështu që besoj se kjo është një fazë që domosdoshmërisht, edhe Shqipëria, edhe Kosova duhet ta kalojnë. Por kur vjen puna te krimet e luftës, në Kosovë unë kam një bindje time që ajo ishte një luftë çlirimtare dhe gjykimi i atyre që u angazhuan në atë luftë, dhe që bënë pjesën e tyre në atë luftë nuk ka lidhje fare me gjykimin që bëjmë normalisht dhe natyrshëm për krime të rëndomta dhe për ngjarje të errëta dhe kriminale apo të paligjshme që ndeshim herë pas here.

Kështu që në atë aspekt unë besoj që me të ashtuquajturit krimet e luftës nga ana e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, bëhet edhe shumë politike… nuk bëhet thjesht drejtësi.

Zëri: Ish-diplomati amerikan, James Rubin, tha se krahu i luftës duhet të tërhiqet nga pushteti sa është i suksesshëm. Si e vlerësoni atë deklaratë ju?

Rama: Jetojmë në një botë të lirë dhe secili ka të drejtë të bëjë deklaratat e veta, por mendoj që ne kemi një problem të përbashkët që i japim shumë rëndësi deklaratave të huaja.

Zëri: Kosova dhe Shqipëria kanë qëllimin e përbashkët, integrimin në BE, ju personalisht keni ardhur me flamurin e BE-së në duar. Mirëpo tash keni një përafrim me Turqinë dhe Erdoganin… Sa na dëmton të dyja vendeve nëse orientohemi e afrohemi me Turqinë ndërkohë që synojmë Evropën?

Rama: Askush nuk ka thënë nga ne këtu, por s’kam dëgjuar ta thonë as njerëzit e Qeverisë së Kosovës, se ne duhet të afrohemi me Turqinë dhe të largohemi nga Evropa. Përkundrazi, ne jemi të vetëdijshëm për rëndësinë që edhe Turqia ka, dhe besoj se thjesht kemi bërë atë që do duhej të ishte bërë me kohë nga ana e Turqisë, duke konsideruar jo vetëm Italinë dhe Greqinë, por edhe Turqinë si partner strategjik për zhvillimin tonë dhe rajonit. Pra, të gjitha të tjerat janë spekulime dhe nuk kanë asnjë bazë reale për t’u shqetësuar. Unë besoj se kemi bërë gjënë e duhur dhe ashtu siç nuk çuditet askush për përpjekjet tona për të forcuar marrëdhëniet me Italinë, apo për të çuar më tutje marrëdhëniet me Greqinë, nuk duhet të çuditet as për përpjekjet tona për t’i forcuar sa më shumë marrëdhëniet me Turqinë.

Zëri: A nuk është një shqetësim i arsyeshëm, duke marrë parasysh agjendën politike që ka kryeministri turk, ai është përfaqësuesi më tipik i islamit politik?

Rama: Partneritetet strategjike me një vend ne nuk i ndërtojmë mbi bazë preferencash politike, por ato ndërtohen mbi bazë marrëdhëniesh zhvillimore pa marrë parasysh se kush është në Qeveri. Dhe unë e përsëris se pa asnjë dyshim kemi bërë gjënë e duhur në përfshirjen e Turqisë në rrethin e partnerëve tanë strategjikë.

(Në numrin e ardhshëm, mund të lexoni qëndrimet e shefit të qeverisë shqiptare për skandalin e bllokimit të “autostradës” energjetike Kosovë – Shqipëri, nëse porti i Shëngjinit vazhdon të jetë i Kosovës, rrezikun nga ekstremizmi fetar etj.)

Intervista

Ismail Kadare: Ndërgjegjësimi për fajet e kryera, pjesë e emancipimit dhe e qytetërimit europian

Komento

Intervistë ekskluzive e shkrimtarit Ismail Kadare dhënë Vehbi Bajramit, botues i gazetës “Illyria” në New YorkGazeta “Illyria” e New York-ut është një ndër gazetat që ju ka intervistuar më së shpeshti sa herë ka qenë e nevojshme të dëgjohet zëri juaj në botën shqiptare. Por ka disa vite që daljet tuaja në shtyp janë rralluar në mënyrë të dukshme. Keni ndonjë shpjegim për këtë?
Është e vërtetë se qysh pas rënies së komunizmit, me gazetën tuaj kam patur një lidhje me mirëkuptim të vazhdueshëm, për të cilën ju falenderoj. Lidhur me rrallimin e daljes në shtyp në përgjithësi, nuk besoj se kam ndonjë shpjegim të veçantë. Është e kuptueshme që shkrimtarit, më shumë se për çdo gjë i pëlqen të flasë për letërsinë. Këtu nis problemi. Letërsia është një sferë e vështirë dhe krejt e papërshtatshme për t’u trajtuar në shtypin e gjerë. Ndërkaq, vetë shtypi i gjerë, me të drejtë, i shmanget pyetjeve profesionale. Shkrimtarit, pasi i kërkohet të japë mendimin për gjysmën e problemeve të globit, i bëhet më në fund pyetja: Dhe tani zoti X., për t’iu kthyer letërsisë, a mund të na thoni se a keni ndonjë vepër në duar?
Do t’i shtoja kësaj atmosferën e acaruar që sundon në Shqipëri: nervozizmi, fyerjet, urrejtja. Të gjitha këto ta heqin dëshirën për të folur.

Mendoni se shkrimtarët shqiptarë të kohës së tanishme shqetësohen nga një atmosferë e tillë? A është kjo atmosferë një pengesë? Keni thënë disa herë se letërsia dhe jeta shoqërore zhvillohen sipas proceseve të ndryshme.
Natyrisht. Dihet se si një botë paralele letërsia ka kanonet e saj. Një prej tyre është vlerësimi sipas majave. Në historikun e saj, nivelet e mesme dhe të ulëta nuk merren parasysh. Në shoqëri, për shembull, ndodh ndryshe: niveli i mesëm, në një këndvështrim politik dhe ekonomik sidomos, është vendimtar. Ky kriter i veçantë i letërsisë dhe i arteve shpesh herë krijon probleme dhe keqkuptim. Për shembull, letërsia nuk e njeh vullnetin e shumicës, as luftën, në kuptimin që jemi mësuar, midis shteteve ose propagandave. Keni dëgjuar ndonjëherë për ndonjë luftë midis letërsisë ruse dhe asaj franceze? Ose midis anglezes dhe gjermanes? Jam i sigurtë që jo. Çfarëdo që mund të ndodhë në politikë, midis Shekspirit dhe Goethes ka gjithmonë paqe.
Çoroditja e kritereve herët a vonë i dëmton brezat e shkrimtarëve. Në Shqipërinë e sotme, për shembull, ka shkrimtarë të talentuar, por mungon vënia në pah e tyre. Vënia në pah, dallimi, “fama”, në jetën shoqërore shihen si diçka jo e lakmueshme, kurse në botën e letërsisë janë pjesë e natyrshme e saj. Modestia që iu kërkohej shkrimtarëve në komunizëm ishte në të vërtetë kërkesë për të ulur kryet. Dihet urrejtja e Leninit për shkrimtarët e shquar. Mao Ce Duni, ndonëse shkruante vetë, e çoi më tej.

Një autor i njohur, Frederic Ferney, ka shkruar se “Kadare ka mishëruar, dhe kjo nganjëherë kundër dëshirës së tij, ndjenjën e fajit të Shqipërisë, skllave dhe zonjë në të njejtën kohë”. Si e komentoni këtë?
Mendoj se fjala “faj”, e aq më tepër paradigma e tij, nuk ka pse të na trembi. Ndërgjegjësimi për fajet e kryera është pjesë e emancipimit dhe e qytetërimit europian. Dhe natyrisht faktor i përparimit. Pa u zgjatur, mund të themi se falë këtij ndërgjegjësimi, Gjermania, pas dramës së saj, është aty ku ndodhet sot.
Shqipëria s’ka asnjë arsye të druhet nga fajet e saj. As t’i fshehë ato. As të thotë se, ndryshe nga të tjerët, nuk ka bërë faje etj. Kohët e fundit është gjetur një farë ujdie (kompromisi): fajet Shqipëria ia ka bërë vetes, por jo të tjerëve. Është fjala për rendin komunist, shtypjen e brendshme. Kurse jashtë kufijve nuk i paska rënë në qafë askujt.
Kjo s’është e saktë. E para sepse faji i brendshëm është vështirë të mos kapërcejë kufijtë. E dyta, sepse historia shqiptare nuk mund të lajë duart për marshimet dhe mizoritë e feudalëve të saj, të cilët, në aleancë me perandorinë osmane, i kanë rënë kryq e tërthor gadishullit. E treta, në gjysëm shekullin e saj komunist vendi ynë ka qenë armiku më i egër i Perëndimit, thënë ndryshe, i Europës.

Ju kritikojnë nganjëherë për nacionalizëm, gjë që vjen në kundërshtim me mendimet që shprehët më lart. Si e shpjegoni këtë?
Kombi dhe kombëtarizmi janë motivet më të parapëlqyera sot për spekulantët e çdo ngjyre, për ngrehalucët provincialë, që kërkojnë të hiqen modernë, së fundi, për budallenjtë. S’është vendi këtu për trajtimin e kësaj dukurie. Ajo është e njohur edhe për përftime të tjera, të quajtura të shenjta si, për shembull, liria. Shumë herë me flamurin e saj është luftuar për të kundërtën: robërinë e tjetrit ose të vetes.
Mjegullimi i kufijve midis patriotizmit të vetëvetishëm, të shëndetshëm, që njihet qysh në kohërat antike, me nacionalizmin vulgar, madje racizmin, është bërë diçka që përsëritet, sidomos shekullin e fundit. Me dhjetëra mendje të ndritura janë përpjekur të shpjegojnë se dashuria për vendin tënd, për njerëzit e tu, nuk ka në vetvete asgjë të keqe, përkundrazi është një përkryerje e njeriut, e aftësisë së tij që ta dojë të mirën edhe përtej vetes, drejt popujve të tjerë. Për të shmangur formulat dhe keqkuptimet e vjetra, janë kërkuar të reja, si « patriotizmi kushtetues », ku fjala “kushtetutë” zëvendëson fjalën e rrezikshme “komb”. Megjithatë spekulimet nuk rreshtin.
Javët e fundit, me rastin e një provokimi antisemit, një pjesë e Francës u përfshi në një polemikë të ngjashme për kombin.

Ka qenë e besdisshme për ju kritika për nacionalizëm? A është dëmtuese për një shkrimtar një kritikë e tillë, sidomos në opinionin ndërkombëtar? Është lidhur kjo me angazhimin tuaj në çështjen e Kosovës?
Akuza për nacionalizëm është, ndoshta, më e rënda që mund t’i bëhet një shkrimtari. Ajo ngjan e besueshme në sferën e letërsisë ngaqë letërsia lidhet natyrshëm me gjuhën, me njohjen e kombit, me ato që quhen « letra të fisnikërisë » së një populli. Sidomos kur është fjala për një komb që ka probleme vlerësimi nga bota, siç është i yni.
Kam qenë pothuajse i sigurtë se çështja e Kosovës, sidomos bombardimi i Serbisë, do ta dëmtonte emrin tim si shkrimtar. Opinionit europian nuk mund t’i dukej normale që një shkrimtar i njohur ta quante të nevojshëm një bombardim. Aq më tepër që konflikti shqiptaro-serb për Kosovën krijoi një ndarje midis shkrimtarëve të shquar. Për të dhënë vetëm një shembull, Vaclav Haveli ishte pro Kosovës, kurse Solzhenicini kundra. Në rastin tim, ma morën pak për keq, por, të them të vërtetën, jo aq sa ç’e prisja. Ishte një nga çastet historike, kur qytetërimi europian, me vendimin për të ndëshkuar Serbinë, tregoi shkallën e lartë të emancipimit të tij. Kombi shqiptar në çdo rrethanë që të krijohet, s’duhet ta harrojë kurrë këtë. Ajo është tashmë pjesë e bukur dhe kuptimplote e historisë së tij.

Si e pritët shtyrjen e re të vendimit për statusin e Shqipërisë në BE? Shqipëria mbeti përsëri në trenin e fundit. A prisnit diçka tjetër?
Së pari desha të them se është diçka e mirë, diçka normale që në Shqipëri të gjithë e kanë mendjen tek ky problem. Nuk është një ngulmim (obsesion) i modës. Është çështja numër një, është thelb prej të cilit varen shumë gjëra.
Është vështirë të gjendet ndonjë pjesë e globit që nuk ka një raport, një histori me Europën. Ngjarjet e këtyre ditëve në Ukrainë s’janë veç një ripohim i asaj që u tha më sipër. Ndonëse Ukraina duket se është larg, ajo që po ndodh këto ditë atje ka nevojë për një interpretim të thellë tek ne në Shqipëri. Ka gjasë që krahët e politikës të kërkojnë të nxjerrin përfitime, secili në favor të vet. Do të ishte më i këshillueshëm një lexim i ngjarjeve nisur nga një vizion i gjerë i interesit kombëtar. Ukraina na kujton se sa serioze, sa të rëndësishme, së fundi sa dramatike mund të jenë raportet me Europën, afrimi ose largimi prej saj.
Ne jemi brenda Europës. Ashtu siç nuk mund të ketë gjeografi vetëm shqiptare, po ashtu nuk ka histori thjesht shqiptare. Ato janë të dyja shqiptaro-europiane, dhe kjo jo se na pëlqen ne, por se s’mund të jetë ndryshe.
Ndërkaq ne ndodhemi në epilogun e një keqkuptimi 600 vjeçar me Europën. Ndaj dhe me të drejtë jemi kaq të shqetësuar. Në këtë rast gjëja më e lehtë, por më e keqe për ne është të ngrihesh e të mallkosh Europën që s’na pranoi. Ose veten tonë që s’e merituam. Gjëja më e mirë është të përpiqesh të kuptosh arsyet përse keqkuptimi vazhdon. Dhe mbi të gjitha të kuptosh se orientimi i një vendi, i një populli, i një historie nuk mund të ndryshojë sipas trilleve të çastit.

Është një opinion i përhapur se Europa Atlantike, pasi e ka ndëshkuar Serbinë, ka një farë pendimi për këtë. Nga ana tjetër, një zhgënjim që punët në Kosovë e në Shqipëri nuk shkojnë mirë. Mendoni se kjo ka ndihmuar që u preferua Serbia përpara shqiptarëve?
Për pendimin, e besoj. Kontinentet nuk e kanë të lehtë pendimin, por Europa mëton të jetë kontinenti i parë i shndërruar në “familje kombesh”.
A ishte e drejtë të preferohej Serbia përpara nesh? Nuk do ta pranoja këtë formulim alla ballkanas, ku ndjenja e smirës ndihet qartë. Kam qenë gjithmonë kundër përçmimit të ballkanasve e ballkanizmit në përgjithësi. Nga një ide e mirë për ballkanasit, fitojmë të gjithë. Ashtu si nga e keqja humbim të gjithë.
Unë jam një europianist i pakthyeshëm. E pranoj Europën me gjithçka, të mira e të këqija bashkë, me butësinë dhe ashpërsinë e saj. Është thënë kaq herë se ky është trualli ynë i madh i përbashkët dhe në këtë planet s’kemi tjetër vend. Ndërkaq në qoftë se do të duhej t’i përgjigjesha pyetjes lidhur me qartësinë e Europës mbi konfliktin shqiptaro-serb në Ballkan, do të thoshja se kjo qartësi, për fat të keq, disa herë mungon.

A mund të shtjelloni pak më tepër se ç’kuptoni konkretisht me këtë?
Natyrisht. S’është fjala aspak për atë që u quajt “parapëlqim” i Serbisë për hyrjen në BE. As për ato kritere që Serbia mund t’i ketë më të arrira se Shqipëria. Ka diçka në thelbin e çështjes që kërkon rishikim. Po përpiqem ta trajtoj shkurt: janë dy kombe me një armiqësi të gjatë në mes. Ka patur acarime, urrejtje, përleshje me armë. Ndërkohë njeri nga kombet ka një doktrinë, që për nga tmerri i saj, është tepër e rrallë në botë: zhdukjen e kombit tjetër. Kjo doktrinë më shumë se njëshekullore, e quajtur në versionin e fundit të vitit 1938 të saj: drafti Cubrilloviç ende mbahet në këmbë. Thelbi i saj ishte i qartë: për kombin serb nuk mund të ketë zhvillim dhe jetë normale përderi sa përbri tij ndodhet kombi pengues shqiptar. Ndaj strategjia serbe duhet të kërkojë zhdukjen e kombit fqinj, në kuptimin e mirëfilltë të fjalës: me shpërngulje, terror dhe luftë.
Dikush mund të shtrojë pyetjen: a është e nevojshme të përmenden gjëra kaq të pikëllueshme pikërisht tani, në kohën e dialogut shqiptaro-serb aq shumë të përshëndetur? Mendoj se afrimi shqiptaro-serb është një lajm i mirë për të gjithë. Ndërkaq do të vazhdoja, se pikërisht tani, për hir të këtij afrimi, është koha të përmendet kjo doktrinë. Ajo duhet përmendur sepse ka një arsye të madhe, themelore, të pakapërcyeshme: doktrina ka mbetur gjer më sot e padënuar. As në Serbi, as në Europë. Një tmerr i tillë nuk mund të mbulohet nga asnjë ritual festiv. I padënueshëm, ai kthehet në kërcënim të dyfishtë për çdo të ardhme të kësaj pjese të Europës, të vetë Serbisë. Mjafton të kujtojmë një nga gjëmat që ka frymëzuar kjo doktrinë: përdhunimin masiv të vajzave dhe grave shqiptare prej ushtrisë serbe gjatë konfliktit të fundit në Kosovë. Ky përdhunim, i kthyer si rrallë herë në histori, në një mjet lufte, i shoqëruar nga një duf psikotik, nga talljet, fyerjet dhe maksimat e llojit: “femra shqiptare s’është veç një kondom që përdoret vetëm një herë”, do të kërkonte një tribunal të veçantë në Europën e sotme, asaj që me të drejtë ka marrë flamurin për mbrojtjen e grave.
I përmend këto aspak për të përjetësuar mërinë, por për të kundërtën: për të prerë burimet e saj. Do t’i përmendja, pa më të voglën mëdyshje, në rast se kjo dhunë e ky përdhunim do t’u bëhej vajzave dhe grave serbe nga kushdo qoftë, e sidomos nga shqiptarët, popullit që i përkas.

Ka një debat sot në Shqipëri e në Kosovë për rishikimin e historisë, sidomos gjatë pushtimit osman. Në librin tuaj “Mosmarrëveshja” e keni prekur këtë çështje. A mund të dimë diçka më tepër?
Kjo është një temë tepër e gjerë që vetvetiu përkitet me letërsinë, megjithatë në radhë të parë mbetet çështje historianësh. Mendoj se në parim termi “rishkrim i histories”, pa qenë i gabuar, ngjan i pasaktë. Historia është përherë në gjendje plotësimi, vërtetimi, qartësimi, shkurt, në gjendje “rishkrimi”. Gjë që nuk ndodh, për shembull, me letërsinë. Vlerat e saj ose bien gjatë kohës ose rrotull kohës që krijohen, ose qëndrojnë përgjithmonë. Më lejoni të përsëris se nga kjo pikëpamje letërsia është më e qëndrueshme se qytetërimi që e krijoi, se populli që i përket, madje edhe se vetë gjuha që e lindi. (Kujtoni greqishten e vjetër dhe latinishten, shuarja e të cilave nuk e preku Homerin apo Virgjilin).
Për t’u kthyer tek pyetja juaj, dihet se kur një diktaturë bie, e para që gjykohet pas krimeve, është historia që ajo i ka shkruar vetes. Debati për rishkrimin e historisë në Shqipëri filloi krejtësisht mbrapsht: jo me historinë e gabuar të rendit që sapo ra, por me Kastriotin, pushtimin turk dhe Rilindjen. E sikur të mos mjaftonte kjo, në debat u hodhën ide monstruoze se ishte komunizmi shqiptar që na paska hymnizuar Skënderbeun dhe Rilindjen! Me një fjalë, gjithçka u trajtua kokëposhtë, duke përfunduar në një lavdërim djallëzor të tiranisë së përmbysur!
S’po zgjatem me ndërhyrjen për ta quajtur robërinë osmane liri, që ka qenë poshtërimi publik më i madh ndaj kombit. Përpara kemi 70 vjetorin e çlirimit dhe me ç’po duket, kjo do të jetë një tjetër vjegë për përçarje dhe grindje të lodhshme. Shkrimi, ose më saktë, rishkrimi i historisë së shekullit XX, është një proces në zhvillim për shumicën e vendeve të Europës. Ndarja në “fitimtarë dhe të mundur” është më e ndërlikuar se ç’paraqitet. Pas ballinës së jashtme nuk mund të mbulohen krimet e mëvonshme, as tiranë të llojit të Stalinit, që u shpall ca kohë si njeriu që mposhti Hitlerin. Le të shpresojmë që të ketë një shqyrtim gjakftohtë, përtej interesave të krahëve të sotme të politikës, si për ngjarjet kryesore, si për tragjeditë, qoftë asaj të 4 shkurtit, qoftë asaj të Tivarit (Këtij Katyni të Shqipërisë) e kështu me radhë.
Kriteri i së vërtetës është jashtë çdo dyshimi, kriteri numër një. Ndërkaq brenda tij përfshihet një thelb po aq i padiskutueshëm: arsyeja e të qënit të një populli. Kjo arsye vetvetiu na shtyn drejt prirjes pozitive bashkuese. Do të më lejoni të përsëris një shembull, për të cilin e di se ka mospajtim të theksuar. Është fjala për treshen e njohur Noli, Konica, Zogu. Vështirë se mund të përfytyrohet diçka më e pabashkueshme se kjo treshe. Një peshkop gjeni, një polemist brilant, një mbret si çdo mbret. Të tre kundër secilit në gjithçka. E megjithatë e pabesueshmja ka ndodhur: peshkopi gjeni, princi i letrave dhe mbreti e lanë këtë jetë të pajtuar.

Në një letërkëmbim me autorin e kësaj interviste keni shkruar se në Shqipëri sot po ndihet një frymë antieuropiane e tërthortë, një përpjekje për diskretitimin e vlerave perendimore. Pse ndodh kjo dhe a ka faktorë që i nxitin?
Vazhdoj ta kem një mendim të tillë. Është problem i përbashkët i Shqipërisë dhe i Kosovës. Ai lidhet me problemin numër një të kombit shqiptar: të drejtën e ekzistencës së tij. Ndryshe nga përfytyrimet poetike, populli i pavdekshëm, atdheu i përjetshëm, etj, kombi, që është njëherësh edhe atdhe, edhe popull, edhe parim shpirtëror dhe vullnet kushtetues, është tepër i brishtë. Me qindra janë kombet e tretur. Mund të thuhet pa frikë, shumica. Kombet pasi formohen, nuk janë si bimët që mund t’i zhvendosësh si në vazo andej-këndej. Kombi shqiptar të vetmen jetë të tij e ka patur dhe e ka në kontinentin e vet. Jashtë Europës ai mund të jetë thjesht popullsi, por jo komb shqiptar. Këtu e ka zanafillën idea mizore e shpërnguljes.
Kjo e fundit nuk është hamendje, por një tragjedi që Shqipëria e ka pësuar. Nuk ka tjetër rast në Europë që më shumë se gjysma e kombit të jetë shpërngulur në kontinentin aziatik. Dhe të mendosh që pjesa më e madhe e tragjedisë ka ndodhur në shekullin e XX, si rrjedhojë e marrëveshjeve të hapta apo të fshehta jugosllavo-turke. Shkurt, të doktrinës famëkeqe që u përmend më lart.

Vite më parë keni qenë në SHBA, keni dhënë ligjërata në Columbia University dhe Bard College të New-York-ut. Ndër të tjera keni folur për raportet me Europën dhe botën. Ka një mendim se problemet e jashtme me ato të brendshme, duke u interferuar, mund të tërhiqnin vëmendjen, duke dëmtuar kështu njera-tjetrën.
Është e vërtetë që kjo mund të ndodhë dhe disa herë ka ndodhur: theksohet një palë në dëmtim të tjetrës. Në të vërtetë, në gjendjen e çështjeve, sado të ndërlikuara të jenë, ka një harmoni që i bashkon. Në fund të fundit, përparimi i një vendi, i një populli është zgjidhja e çështjeve të mëdha në kohën e duhur. Anarkia e mendimit sjell pas vetes anarkinë e mirëfilltë.
Ka probleme që janë gjitheuropiane, si korrupsioni. Por ka të tjera që janë veçanërisht shqiptare: si hapja e arkivave të fshehta, e famshmja çështja e spiunëve. Zgjidhja e njerës nuk ka pse të përjashtojë tjetrën. Përkundrazi, e ndihmon. Ashtu siç i ndihmon të dyja lufta kundër tribalizmit, një nga plagët tona, për të cilën flitet aq pak, por që dëmton aq shumë. E keqja ka një aleancë të brendshme, ndaj kudo që e godet, e ndjen goditjen.
Korrupsioni, për shembull, është i pandarë nga shthurrja e drejtësisë. S’them ndonjë gjë të re po të përsëris se kjo e fundit po bëhet një nga turpet tona. Për t’u nisur nga shembuj të thjeshtë: një drejtësi që tregohet kaq zemërgjerë me një kriminel, që pasi ka vrarë pesë njerëz brenda ditës dhe thotë « boll vramë sot », jo vetëm merr dënimin minimal, por i jepet leje e shpështë shpërblyese për vizitë në shtëpi. Ndërkaq është e njejta drejtësi që tregohet krejt zemërgur me vajzat adoleshente ose gratë që bien në faj, duke treguar kështu një mendësi talibanësh.

Megjithë kritikat ndaj klasës politike ose shoqërisë shqiptare, në librin e fundit “Mosmarrëveshja” vihet re se ju theksoni besimin tuaj për të ardhmen shqiptare në Ballkan dhe në Europë. A mund të na thoni diçka më tepër?
Jam kundër ligështimit moral. Për fat të keq, ai shfaqet përherë e më shpesh. Kjo ndodh me popujt që porsa dalin nga tiranitë, ku optimizmi dhe entuziazmi bënin pjesë në ritualet e diktaturës. Megjithatë ligështimi moral, qoftë edhe i veshur me kostum antikomunist, mendoj se është dëmtues.
Përmendëm dy nga lëngatat më të rënda të kohës: korrupsionin dhe shthurjen e drejtësisë. Kam bindjen se një dramë e tretë, ajo e mjedisit, do të mbetej në hije në qoftë se nuk do të kishte fituar një peshë botërore. Një mënyrë të menduari tipike e kohës, nga ato që mund të quhen “krahasuese-përjashtuese”, ne kemi halle të tjera, na vriten njerëzit me tritol, e ju na flisni për mbrojtjen e pemëve, kishte rrezik ta mbyste dosjen e mjedisit. Ndërkaq shkatërrimi i pyjeve në Shqipëri, prishja e bregdeteve, e ekoklimës s’është më pak dramatik se një sulm barbar, me të vetmin ndryshim se s’vjen nga barbarët por nga vetë ne.
E kështu mund të vazhdohet, ta zëmë, me një problem të kulturës. Shqipëria është i vetmi vend në Europë që nuk ka një ndërtesë teatri kombëtar. A duhet të them se qytetërimi europian ka nisur në shkallët e teatrit? Ka gjasë që të kem përgjigjen: ne s’kemi strehë ku të futim kokën, ky flet për teatër. E kështu me radhë, për të përfunduar te shprehja: “ky vend s’bëhet!”
Unë mendoj të kundërtën. Ky vend do të bëhet.

Të kthehemi te letërsia, siç thatë ju, jo pa një farë qortimi ndaj gazetarëve. Keni mbi 20 vjet që e ndani kohës midis Shqipërisë dhe Francës. Ku ndjeheni më mirë?
Unë jam shkrimtar dhe si i tillë mendoj se e ndiej veten mirë kur jam mirë me letërsinë. Të jesh mirë me të, kjo s’ka lidhje vetëm me procesin e të shkruarit. Është më e gjerë dhe më e ndërlikuar. Është shkrimi, pa dyshim, por është gjithë marrëdhënia jote me të: mendimi, besimi, dashuria për të. Mbi të gjitha kjo e fundit. Kodi i dashurisë është i pari që të lidh me letërsinë. Rrjedhimisht, i vetmi që, kur mungon, të ndan.
(Ndalohet rreptësisht ribotimi pa shënimin: “Intervista është dhënë ekskluzivisht për gazetën shqiptaro-amerikane “Illyria” në New York: www.illyriapress.com”)

Njohtime

STRASBURGU I HAP DYERT PËR TË BURGOSURIT DHE TË PERSEKUTUARIT POLITIKË SHQIPTARË

Komento

Në bazë të Konventës për mbrojtje të lirive dhe të drejtave të njeriut,me seli në Strasburg,dhe në bazë të plotësimeve të fundit të kësaj Konvente (Protokoll Nr. 14, CETS Nr. 104, të cilët hynë në fuqi në 01.08.2010) të gjithë ish të burgosurit dhe të persekutuarit politik shqiptar nga R. Maqedonisë, të cilët e paditën shtetin dhe i kaluan të gjitha instancat e rregullta, sikurse që janë: Gjyqi Administrativ dhe Gjyqi i Apelit dhe të pakënaqur me aktgjykimet e gjyqeve të lartpërmendur, sipas Statutit dhe Rregullores së punës të Gjyqit Ndërkombëtar për mbrojtjen e Lirive dhe të drejtave të njeriut me seli në Strasburg e fitojnë të drejtën për të kërkuar të drejtat e veta në këtë institucion.Sipas Statutit dhe Rregullores së punës të Gjyqit ndërkombëtar për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut, Aplikuesit nuk kanë të drejtë të kërkojnë dëmshpërblim nga Gjyqi i lartpërmendur. Të gjithë ish të burgosurit që i drejtohen Strasburgut, e padisin R. Maqedonisë për diskriminim. Bazë për këta padi është Neni 6,14 dhe 41 i konventës Evropiane kundër diskriminimit. Bazë e Aplikacioneve të ish të burgosurve dhe të persekutuarve politikë shqiptarë për në Strasburg është: Ligji për ç’dëmtim dhe kompensim për ish të burgosurit politik maqedonas- të gjithë ata që kanë luftuar për shtet formimin e Maqedonisë dhe të kombit maqedonas. Ligji është miratuar në Parlamentin e Maqedonisë, dhe i botuar në Gazetën Zyrtare, Nr. 61/ data 30.12.2002, po i njëjti Ligj është plotësuar në vitin 2005. Ligji për sigurim social dhe pension, Gazeta zyrtare e R Maqedonisë, Nr, 80/93, të datës 30.12.1993. Ligji për sigurim social dhe pension, saktësisht Neni 111-117, në mënyrë të thukët sqaron të drejtat e ish të burgosurve politikë maqedonas, që dalin nga ky Ligj. Me të dy ligjet e lartpërmendura, Qeveria e Maqedonisë definitivisht i ka dhënë fund zgjidhjes së problemit me ish të burgosurit politikë maqedonas,dhe është futur në kënetën e diskriminimit. Me këtë veprimtari, dhe me inferioritetin e faktorit politik shqiptar në pushtet dhe në opozitë këta 23 vjetët e fundit, problemin me zgjidhjen e statusit të ish të burgosurve politikë shqiptarë janë munduar ta shpallin inekzistent. I gjithë opinioni shqiptar e din se ky problem ekziston dhe do të zgjidhet patjetër. Mbi 20 mijë të persekutuar dhe të burgosur politik shqiptar, nuk mund të shpallen inekzistent. Besojmë se një ditë, një Ligj për lustrim do të ketë në rend të ditës të gjithë ata që penguan moszgjidhjen e statusit dhe të problemit të të burgosurve politikë shqiptarë,të mëparshëm dhe të tashëm. (sipas dhjetëra deklaratave të Avokatit të Popullit, Komitetit të Helsinkit.., të cilët deklarojnë se në Maqedoni ka të burgosur politik)
Me Aplikacionet,të cilat janë dërguar dhe po dërgohen në Strasburg, të burgosurit dhe të persekutuarit politikë shqiptarë, e padisin pushtetin për diskriminim, Neni 6, 14, 41 i Konventës. Neni 6, është i saktë kur thotë: secili ka të drejtë për gjykim korrekt. Të gjithë të persekutuarit që e paditën shtetin, u ballafaquan me kërcënime dhe shantazhe nga ana e gjykatësve përkatës. Në Shoqatë janë deponuar 48 Paditës, të cilët janë shantazhuar dhe kërcënuar, por disa edhe janë mashtruar, me të vetmin qëllim që ti tërheqin paditë. Neni 14 është shumë decid, sa i takon ndalimit i të diskriminimit. Në rastin e të persekutuarve dhe të burgosurve politikë shqiptarë ka diskriminim primitiv karshi të burgosurve maqedonas. Paditë e të burgosurve dhe të persekutuarve politikë shqiptarë, bazohen në Konventën Evropiane kundër diskriminimit, po ashtu edhe në ligjet e vendit kundër diskriminimit.
Paditë e para janë futur në procedurë pranë Gjyqit ndërkombëtar për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut dhe kundër diskriminimit me seli në Strasburg. Jemi shumë mirënjohës institucionit të lartpërmendur, që na mundësoi që të gjithë paditësit, secili veç e veç, në Strasburg të përfaqësohen nga kryetari i Shoqatës së të burgosurve dhe të persekutuarve politikë shqiptarë (për informata më të detajuar, informata në zyrën e Shoqatës, ora 9-13). Sikurse në gjyqet e vendit, ashtu edhe në Gjyqin e Strasburgut, secili i burgosur dhe i persekutuar politik, padinë e bën individuale ( Neni 34 i Konventës). Gjyqet nuk pranojnë padi kolektive, për arsye se, Shoqata nuk ka Legjitimitet aktiv, nuk ka ekzistuar në kohën kur ka ndodhur persekutimi.
Po i informojmë të gjithë ata të persekutuar politik, të cilët e kanë kaluar Lëndën në Gjyqin Administrativ dhe në Gjyqin e Apelit, të jenë të kujdesshëm me afatet. Gjyqi i Strasburgut nuk pranon lëndë, të cilat i kanë kaluar mbi gjashtë muaj nga dita e vendimit të Gjyqit të Apelit. (Neni 35 i Konventës)
Apelojmë te të gjithë të persekutuarit politikë shqiptarë, të cilët e kanë shkelur afatin prej gjashtë muajsh për të aplikuar në Strasburg, dhe të gjithë ata që për arsye të ndryshme nuk e paditën shtetin për diskriminim, ta bëjnë këtë punë sa më parë.
Gjyqi i Strasburgut nuk kërkon kompensim material (neni 50) për procedurat që do të kryhen pranë këtij institucioni. Përpilimin dhe dërgesën e Aplikacioneve, do ta bëjë i autorizuari i Shoqatës. Dokumentacioni i kompletuar: të gjithë vendimet për largim nga puna, të gjithë vendimet e Komisioneve Disiplinore, vendimet e Gjyqeve të Punës së bashkuar, vendimet e Gjyqeve Komunal, Vendimet e Gjyqeve të Qarkut, vendimet e Gjyqeve Suprem, vendimet e Gjyqeve Kushtetues, të gjithë këta dokumente duhet të dërgohen pranë Selisë së Shoqatës, e cila ndodhet në Shkup, afër Stadiumit të ish Sllogës, tek barakat e Auto shkollës.
Duhet theksuar se, sipas Rregullores së punës të Gjyqit të Strasburgut, Aplikuesit nuk ftohen të marrin pjesë në seancat e Gjyqit të lartpërmendur. Shoqata ka bërë kërkesë ekskluzive që të përfaqësohet nga Kryetari i saj (Neni 38 i rregullores së punës së Konventës e mundëson një veprim të tillë), për arsye se është njohës i mirë i së Drejtës ndërkombëtare, dhe në veçanti i të gjitha Konventave për të drejtat dhe liritë e njeriut, si dhe Konventat kundër diskriminimit. Gjyqi i Strasburgut, aplikantit i ofron satisfaksion juridik. Edhe pse sipas Rregullores së punës të Gjyqit të Strasburgut, lëndët që kanë shkelur afatin prej gjashtë muajsh nuk procedohen, përsëri sipas nenit 37, edhe pse Aplikanti i ka shkelur afatet për aplikim, ky Nen i mundëson që lënda të merret në shqyrtim, natyrisht, në rast se Gjyqi konstaton se ka shkelje të të drejtave dhe lirive të njeriut. Në këtë Nen, duhet të thirren të gjithë ata të persekutuar dhe të burgosur politikë shqiptar, të cilët e kanë tejkaluar afatin prej gjashtë muajsh, pas vendimit të Gjyqit të Apelit në vend. Këta individë do të duhet ta deponojnë dokumentacionin pranë Shoqatës.
Vendimet e Gjyqit ndërkombëtar për mbrojtjen e lirive dhe të drejtave të njeriut me seli në Strasburg, pas përfundimit të procedurës, i dorëzohen Këshillit të Ministrave të BE, të cilët janë të obliguar ta ndjekin nivelin dhe fazën e zbatimit të Vendimeve nga ana e shtetit të paditur, në këtë rast R. Maqedonisë. Në rast se pala që e humb kontestin, në këtë rast R. Maqedonisë, nuk e zbaton vendimin e Gjyqit të Strasburgut, Neni 46 Alineja 1, atëherë Këshillit të Ministrave të BE nëpërmjet të përfaqësuesve të vetë në vend, sugjeron realizimin e të drejtave, që të burgosurve dhe të persekutuarve shqiptarë iu janë mohuar.
Instanca e fundit pranë Gjyqit ndërkombëtar për mbrojtjen e lirive dhe të drejtave të njeriut dhe kundër diskriminimit, është Këshilli i Lartë Gjyqësor, gjithashtu pranë të njëjtit institucion. Pranë këtij institucioni mundet të ankohet Aplikanti, në rast se nuk është i kënaqur me vendimin e Gjyqit paraprak. Vendimet e Këshillit të lartë gjyqësor janë shkalla e fundit dhe përfundimtare. Lënda e PARË nga një i burgosur politik shqiptar ka hyrë në procedurë me numër: 75426/13.
O7.02.2014 / Shoqata e të burgosurve dhe e të persekutuarve Politikë shqiptarë