Pas fitores së qartë në zgjedhjet britanike, lideri laburist Starmer ka shumë të ngjarë të bëhet kryeministri i ri. Në fjalimin e tij të parë ai premton ndryshim.

Ndryshimi i pushtetit mund të ndodhë shumë shpejt, ndërsa kryeministri i zgjedhur britanik Keir Starmer ka premtuar një fillim të ri për vendin pas fitores në zgjedhje të Partisë së tij Laburiste. “Ndryshimi fillon tani,” tha ai para mbështetësve të tij që brohoritësnin me të madhe. “Në të gjithë vendin, njerëzit do të zgjohen me lajmet e reja, të lehtësuar për heqjen nga supet të një peshe të madhe.”

Pas 14 vitesh qeverisje konservatore, Britania e Madhe mund të shikojë përsëri përpara. Vendi ka shansin për të “rikthyer të ardhmen e tij”. “Në politikë, asgjë nuk është e paracaktuar. Fitoret zgjedhore nuk vijnë thjesht nga qielli – ato janë fituar me vështirësi.” Suksesi ishte i mundur vetëm sepse ai ndryshoi partinë, ndërsa britanikët panë që laburistët u shërbenin interesave të tyre. Ai premton se tani nuk do të ndalet. Është e qartë se partia laburiste ka fituar një shumicë absolute. 326 vendet e nevojshme për këtë shumicë u arritën gjatë numërimit herët sot në mëngjes. Ndërsa sipas parashikimeve, laburistët ka të ngjarë të përfundojnë me 410 vende. Konservatorët e kryeministrit Rishi Sunak pësuan një humbje të rëndë dhe pritet të fitojnë vetëm 144 vende – që është mbi 200 vende më pak se në zgjedhjet e mëparshme.

Sunak pranon humbjen

Sunak pranoi humbjen dhe tha herët në mëngjes se ai mori përgjegjësinë për rezultatin e dobët. “Partia e Punës ka fituar këto zgjedhje të përgjithshme. Unë kam telefonuar Sir Keir Starmer për ta uruar për fitoren e tij”, tha kryeministri. Britanikët morën një vendim të qartë. “Sot pushteti do të dorëzohet në mënyrë paqësore dhe të rregullt, me vullnet të mirë nga të gjitha anët. Kjo duhet të na japë të gjithëve besim në stabilitetin dhe të ardhmen e vendit tonë”, tha Sunak. Transferimi i pushtetit do të bëhet sapo të dihet rezultati zyrtar. Starmer do të pritet edhe nga Mbreti Charles III më vonë gjatë ditës, do të ngarkohet të formojë një qeveri dhe më pas të parashtrojë vizionin e tij për Britaninë e Madhe në një fjalim në Downing Street.

Liberaldemokratët dhe populistët e djathtë

Nuk ishin vetëm laburistët që fituan shumë vende në këto zgjedhje. Edhe Liberaldemokratët duket se kanë fituar shumë vota në kurriz të konservatorëve. Sipas parashikimit, ata do të kenë 58 vende – deri më tani kishin vetëm njëmbëdhjetë. Udhëheqësi i Liberaldemokratëve, Ed Davey, tha se partia e tij është në rrugën e duhur për rezultatin e saj më të mirë në një shekull. Për partinë skoceze të pavarësisë SNP, duket se këto zgjdhje rezultuan me një disfatë të thellë. Sipas parashikimit, ajo mund të fitojë vetëm tetë mandate. Në zgjedhjet e fundit kishte 48 mandate. Ish-kryeministrja skoceze Nicola Sturgeon tha se kjo nuk ishte një ditë e mirë për SNP-në. Ndërsa partia e djathtë populiste e Reformës në Mbretërinë e Bashkuar e aktivistit të Brexit, Nigel Farage, duket më e kënaqur. Sipas parashikimit, ajo do të ketë katër mandate. Me kandidaturën e tij befasuese, Farage ndoshta kontribuoi ndjeshëm në rezultatin e dobët për konservatorët, sepse ai i largoi votuesit në skajin e djathtë.

Shkaqet e dështimit

Sunak vështirë se ishte në gjendje të arrinte në fushatën zgjedhore më shumë, ndaj rezultati nuk është befasues: sondazhet parashikonin prej kohësh një fitore të qartë për socialdemokratët. Gjatë fushatës elektorale, Sunak, partia e të cilit duhej të përballej me probleme të mëdha dhe një skandal mbi bastet e paligjshme në kohën e zgjedhjeve, nuk arriti të mobilizojë zgjedhësit e vetë. Sipas John Curtice nga Universiteti i Strathclyde në Glasgow, zgjedhjet nuk ishin vetëm rezultatin i bindjes për të votuar Laburistët, por më tepër zhgënjimi me partinë konservatore në pushtet. Sunak ishte kreu i tretë i qeverisë në periudhën e fundit legjislative, e cila u karakterizua nga ngecja ekonomike dhe rritja e ndjeshme e kostove të jetesës.

Kush është Starmer?

Udhëheqësi laburist Starmer e ka udhëhequr Partinë Laburiste përsëri në qendrën politike, pasi që ajo më parë ishte zhvendosur shumë në të majtë, në kohën e paraardhësit të tij Jeremy Corbyn. Starmer ndërmori edhe një veprim vendimtar kundër tendencave antisemite në radhët e tij. Komentuesit e krahasuan mënyrën e tij të butë me mbajtjen e një vazoje prej porcelani nga dinastia Ming e Kinës. Ai fitoi me lehtësi zonën e tij elektorale në Holborn dhe St Pancras. Tani do të jetë kryeministër i Britanisë së Madhe, në një kohë të vështirë ekonomike dhe politike.

dw