Thuhet shpesh se Amerika është një ide, jo thjesht një vend. Me dëshirën për të kërkuar lirinë dhe një jetë më të mirë, për të realizuar ëndrrën e tyre larg shtypjes, dhunës dhe privimeve, emigrantë të shumtë populluan Shtetet e Bashkuara gjatë dekadave. Shumica, mes tyre edhe shqiptarë, shkelën së pari në Amerikë përmes një ishulli të vogël të quajtur Ellis Island në Gjirin e Nju Jorkut, ku sot ka një muze për nder të atyre emigrantëve.
Dikur ky ka qenë kompleksi i stacionit të imigracionit dhe sot është restauruar për t’i dhënë pamjen që kishte në fillim të viteve 1920.
Përmes këtij kompleksi ndërtesash, në Ellis Island kanë hyrë në Amerikë rreth 12 milion emigrantë.
Më shumë se 40 për qind e amerikanëve mund të gjejnë gjurmë të familjeve të tyre në Ellis Island.
Shumica e imigrantëve që hynë në Amerikë nëpër këtë pikë pranimi ishin nga Evropa lindore dhe jugore. Ata vinin këtu për t’u larguar nga varfëria, luftrat dhe padrejtësitë politike apo shoqërore në vendet e tyre.
Shumë shqiptarë kanë hyrë në Amerikë përmes Ellis Island. Është e pamundur të dish numrin e saktë, por aty-këtu në muze gjen gjurmë të tyre.
E famshme është kjo foto e shqiptares që ka ardhur në Amerikë rreth vitit 1905 dhe që kuratorët e kanë vendosur në një vend të dukshëm të muzeut.
Kjo pasaportë i përket një gruaje nga fshati Rrëmbec i Korçës, të datëlindjes 1853. Pullat në pasaportën e saj janë me flamurin e Shqipërisë së Princ Vidit. Arësyeja e udhëtimit? “Punë vetiake”, shënohet në pasaportë.
Një tjetër person me mbiemrin Pojani, ka hyrë këtu në vitin 1928.
Shumë prej atyre që merrnin rrugën e emigrimit, në fillim bënin qindra kilometra në këmbë, me kuaj ose me mjete të tjera për të arritur në një port prej nga të merrnin një anije drejt Amerikës.
Udhëtimi me anijet shpesh të tejmbushura zgjaste disa javë.
Njerëzit vinin të ngarkuar me valixhe të rënda, si këto që janë ekspozuar këtu.
Një nga gjërat e para që shinin emigrantët kur arrinin në Gjirin e Nju Jorkut, ishte Statuja e Lirisë, e ngritur në një ishull tjetër këtu pranë.
Atje ku është liria është vendi im, thoshte Benjamin Franklin, njëri ndër themeluesit e Shteteve të Bashkuara. Dhe kjo është ideja me të cilën vinin këtu udhëtarët, të cilët brohorisnin, ose qanin nga gëzimi kur kalonin pranë këtij simboli të famshëm të Amerikës.
Të ardhurit inspektoheshin në fillim nga zyrtarët e shëndetësisë, kur anija ishte ende në det. Ata që e kalonin inspektimin silleshin në Ellis Island për procedurat e imigracionit. Kishte të tjerë me shenja sëmundjesh që ktheheshin mbrapsht nga autoritetet, sepse nuk e kalonin dot provën. Ata përbënin rreth 2 përqind të të gjithë udhëtarëve.
Ellis Island quhej ndonjëherë “Ishulli i Lotëve”, për shkak të atyre pak njerëzve që detyroheshin të ktheheshin pas kalimit të mundimshëm të oqeanit.
Pas Luftës së Parë Botërore, kur emigrimi nga Evropa drejt Amerikës mori përmasa të reja, Kongresi amerikan vendosi kufizime për numrin e njerëzve që hynin në vend.
Viti 1921 shënoi fundin e imigracionit masiv drejt Amerikës. Emigrantët që lejoheshin të hynin, duhet ta merrnin miratimin në konsullatat amerikane jashtë.
Pak më vonë, funksioni kryesor i kompleksit Ellis Island ndryshoi. Ai u kthye në një qendër paraburgimi dhe deportimi për të huajt që kishin hyrë në mënyrë të paligjshme, ose që dyshohej se kishin shkelur procedurat.
Në vitin 1932, ish-Kryeministri i Shqipërisë, Fan Noli u mbajt këtu për gati një javë derisa mori miratimin e autoriteteve, që dyshonin se viza e tij e nxjerrë në Hamburg të Gjermanisë ishte e parregullt.
Në Ellis Island ka një bazë të mirë të dhënash me emrat e emigrantëve që kanë hyrë nëpër këtë pikë emigracioni dhe aty mund të gjesh emra shqiptarësh, të cilët kanë ardhur në Amerikë kush për të emigruar e të tjerë si vizitorë.
Ju mund të provoni të kërkoni në listën e udhëtarëve online, sepse mund të gjeni aty emrin e gjyshërve ose të stërgjyshërve tuaj, që dikur erdhën në Amerikë për të kërkuar një jetë më të mirë përtej oqeanit. (voa)