A kërcënoi Presidenti i SHBA Trump me dalje të vendit të tij nga NATO-ja apo jo? Sido që të jetë, një shtet mund të dalë nga NATO dhe mund të dalë çuditërisht lehtë.
Në nenin 13 të Marëveshjes së NATO-s thuhet: “Pas një vlefshmërie kohore 20 vjeçare të Marrëveshjes çdo shtet që ka lidhur marrëveshjen mund të dalë nga kjo marrëdhënie, dhe kjo mund të ndodhë pikërisht një vit pas deklarimit të ndërprerjes së marrëveshjes përballë qeverisë së SHBA, e cila do t’u njoftojë qeverive të shteteve të tjera që kanë lidhur marrëveshjen dorëzimin e çdo deklarate për ndërprerje të marrëveshjes.”
Pra një vit afat për ndërprerje të marrëveshjes, pa nevojë për të dhënë argumentim, pra e gjitha shumë thjesht. Në dallim nga Bashkimi Evropian, në të cilin deri pak vite më parë as që ishte parashikuar një dalje si Brexiti që kemi përpara, dhe prandaj nuk qe përcaktuar asnjë procedurë, te NATO-ja, që prej themelimit të saj ekziston mundësia që të largohesh prej aleancës.
Megjithatë, në historinë gati 70 vjeçare të NATO-s nuk ka pasur asnjë dalje të vetme nga organizata. Por ka pasur dalje nga struktura e saj ushtarake. Kjo do të thotë që disa shtete vërtet kanë mbetur anëtarë të NATO-s, por për një periudhë kohe nuk kanë dashur që t’i vënë trupat e tyre në shërbim të strukturave komanduese të NATO-s. Të gjitha këto shtete megjithatë e kanë sprapsuar më vonë këtë hap të tyre.
Jo dalje, por largim nga strukturat ushtarake
Shembulli më i njohur është Franca. Presidenti i Francës, Charles de Gaulle e perceptonte NATO-n në vitet 1960 gjithnjë e më shumë si instrument të interesave gjeopolitike amerikane dhe si ngushtim të pavarësisë franceze. Prandaj forcat e armatosura franceze u larguan në vitin 1966 nga strukturat komanduese të NATO-s. Pasojë e kësaj ishte edhe që kuartieri kryesor i NATO-s, që atëherë ndodhej në Paris, u zhvendos në Bruksel. Franca u kthye vetëm në vitin 2009, nën Presidentin Sarkozy në strukturat ushtarake të NATO-s. Që në vitet 1990, në kohën e luftërave të Jugosllavisë pati një riafrim të palëve.
Franca nuk mbeti rasti i vetëm. Edhe Greqia nuk ka qenë në vitet 1974 deri 1981, Spanja në vitet 1986-1999 pjesë e strukturës komanduese të NATO-s, por anëtarë të NATO-s ato mbetën. (dw)