Ambasadorët e vendeve kryesore perëndimore në Kosovë u takuan të martën me Kryeministrin Albin Kurti për të diskutuar zhvillimet politike dhe gjendjen e sigurisë në vend.

Ndonëse nuk janë dhënë hollësi, zyra e Kryeministrit Kurti e citoi atë të ketë nënvizuar angazhimin e qeverisë së Kosovës, për siç u tha dialog parimor dhe të balancuar, për marrëveshje ligjërisht të detyrueshme për normalizim të plotë të marrëdhënieve me Serbinë, me njohjen e ndërsjellë në qendër.

Kryeministri Kurti pritet që javën e ardhshme të bisedojë në Bruksel me Presidentin e Serbisë Aleksandar Vuçiç, në një takim që Bashkimi Evropian u ngut ta oragnizojë pas tensioneve të 31 korrikut, për shkak të reagimeve serbe ndaj vendimit të qeverisë së Kosovës, për vendosjen e reciprocitetit në përdorimin e dokumenteve personale të lëshuara nga Serbia.

Profesori për paqe dhe studime të konflikteve në Universitetin e Dublin-it në Irlandë, Gëzim Visoka, tha në një bisedë me Zërin e Amerikës se tensionet e fundit në veri tregojnë për kthim prapa në marrëdhëniet ndërmjet dy palëve.

“Ka dallime esenciale ndërmjet Kosovës dhe Serbisë sa i takon tërë dialogut dhe përfundimit të tij, kjo si parakusht pastaj shpjegon edhe zhvillimet e fundit në veri. Serbia është duke përdorur dialogun për të krijuar ose zgjeruar një autonomi për serbët në Kosovë dhe është duke i ikur temës së njohjes së ndërsjellë apo pranimit të Kosovës. Në anën tjetër Kosova është duke përqendruar tërë energjinë në arritjen e një marrëveshjeje për njohje të ndërsjellë. Këto janë qëndrime kundërshtuese ndaj njëra tjetrës dhe asnjëra palë duket se nuk ka gatishmëri për kompromis”.

Zoti Visoka thotë se tensionet në veri mund të shpjegohen në disa forma.

“E para si paralajmërim se dialogu dhe paqebërja janë thelbësore, prandaj kemi përshkallëzim për të qetësuar situatën, kemi përshkallëzim për të paralajmëruar të gjitha palët se vërtetë duhet të kthehen në tavolinën e bisedimeve. E dyta, këto përshkallëzime mund të lexohen si shenja për një trajektore negative të zhvillimeve në veri ku kemi shkallëzim të situatës si metodë për të imponuar pastaj zgjidhje në terren por edhe në tavolinën e bisedimeve. E treta, këto zhvillime mund të lexohen edhe si tendenca politike për të larguar vëmendjen nga problemet ekonomike në të dy vendet, posaçërisht në Serbi sa i përket refuzimit të tyre për të vënë sanksione ndaj Rusisë”.

Me 1 shtator të këtij viti, pritet të rinisë zbatimi i masës për reciprocitet sa i takon dokumenteve të identifikimit, por edhe i ndërrimit të targave të makinave të lëshuara nga autoritetet serbe.

Zoti Visoka thotë se kjo mund të sjellë përshkallëzim të rrezikshëm të situatës në veri, ndërsa thekson se KFOR-i dhe EULEX-i duhet të përgatiten paraprakisht për të mos lejuar bllokadat e ngjashme si ato të fillimit të këtij muaji.

“Serbia dhe strukturat e saj politike dhe të sigurisë janë të përgatitura mirë dhe duket se janë përgatitur ndër vite për të bllokuar dhe për të rezistuar ndaj zgjerimit të autoritetit të Kosovës në veri. Ky përshkallëzim është i rrezikshëm për shkak se kemi kombinim të disa grupeve, edhe kriminale, që kanë interesa ekonomike, të sigurisë dhe inteligjencës, dhe ato të përfaqësuesve politik të imponuar nga Beogradi. Por tani kemi edhe elementin rus, të cilët janë të interesuar të ndryshojnë situatën në veri”, thotë ai.

“Kjo mund të ndodhë për aq kohë sa udhëheqësit e Kosovës dhe të Serbisë janë të angazhuar për të shkaktuar telashe e për të rritur tensionet. Me një politikë të tillë të krijimit të trazirave, të psikozës së luftës, psikozës së frikës, pushtetarët e kontrollojnë situatën më mirë, jetojnë e veprojnë më lehtë brenda situatave të tilla, sepse e largojnë vëmendjen nga çështje thelbësore për qytetarët”, i tha Zërit të Amerikës njohësi i çështjeve politike në Kosovë, Rrahman Paçarizi.
Ai tha se me këto tensione udhëheqësit e Kosovës dhe Serbisë po i përgatisin qytetarët për vendimet e vështira që i presin në të ardhmen.

“Për shembull, Serbisë i intereson që të shkaktojë tensione, frikë, të krijoj psikozën te qytetarët e vet se ne jemi të rrezikuar të na sulmojë NATO-ja e të tjera, në mënyrë që sa më lehtë t’i pranojnë kushtet e një marrëveshje përfundimtare. Në anën tjetër, në interesin e qeverisë së Kosovës është që të krijojë ndjenjën e frikës, psikozës së përgjithshme në mënyrë që vendimi, ta zëmë për Asociacionin apo për kishat, të pranohet më lehtë nga qytetarët si një variant më i mirë nga dy apo tri variante të këqija”, tha zoti Pacarizi.
Analistët thonë se takimi i nivelit më të lartë politik, që pritet të mbahet më 18 gusht, mund të shërbejë për të siguruar uljen e tensioneve, ndoënse qëndrimet tërësisht të kudnërta të palëve nuk japin shumë shpresë për ndonjë përparim.
“Nëse nuk ka përparim në këto tema, ose në përgjithësi në dialog, mendoj se ky takim duhet të shërbejë për të mos u përshkallëzuar më tej situata. Të paktën çfarë mund të ndodhë është të dalin me deklaratë të përbashkët për mos agresivitet, të dalin me qëndrimet se asnjëra palë nuk do të marrë masa që cenojnë sigurinë në veri dhe të paktën Bashkimi Evropian duhet të jetë i qartë që nëse palët shkelin këto parime – do të ketë sanksione”, thotë zoti Visoka.
Janë mbushur 11 vjet që kur palët janë përfshirë në një proces bisedimesh për normalizimin e marrëdhënieve por përpairmet janë të pakta. Serbia e mbështetur nga Moska kundërshton pavarësinë e Kosovës të cilën e njohin vendet kryesore perëndimore.

voa