Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha të martën mbrëma se presidenti serb, Aleksandar Vuçiç, ka refuzuar një ofertë që ai e quajti “zemërgjerë” për vetmenaxhim të serbëve të Kosovës, në një asociacion që kryeministri Kurti tha se do ta hartonte dhe propozonte.

 

“Pas refuzimit për të nënshkruar marrëveshjen e 27 shkurtit dhe para se të refuzonte sërish të nënshkruante aneksin e zbatimit me 18 mars, presidenti serb refuzoi ofertën time zemërgjerë për vetmenaxhim të serbëve, në një asociacion që unë do ta hartoja dhe propozoja”, shkroi kryeministri Kurti në rrjetin social Twitter.

Më herët gjatë ditës zoti Kurti tha se komuniteti ndërkombëtar duhet të dënojë sjelljen e Serbisë, e cila siç tha ai po refuzon të nënshkruaj pajtimin e arritur në Ohër për zbatimin e marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë – Serbi.

Ai i bëri këto komente pak ditë pas pajtimit që u arrit në Ohër ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për planin e zbatimit të kësaj marrëveshjeje.

“Edhe marrëveshjen bazë edhe planin e zbatimit tashmë i kemi të dakorduara, për neve kjo është marrëveshje, por unë pres nga faktorët ndërkombëtarë që ta gjykojnë, ta dënojnë sjelljen e Serbisë e cila kur zhvillohen takime thotë nuk nënshkruaj, e ndërmjet takimeve thotë nuk zbatoj gjë. Nuk mund të flasë kështu pala tjetër kundër anëtarësimit të Kosovës në organizata ndërkombëtare, përfshirë këtu edhe Kombet e Bashkuara, nuk mund të flasë se si kurrë nuk do ta njohë Kosovën meqenëse marrëveshja bazë është njohje de facto”, tha ai.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, tha të martën se qëndrimi i tij sa i përket marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën nuk ka ndryshuar aspak, ndërsa theksoi se nuk do të zbatojë pjesët e saj që kanë të bëjnë me anëtarësimin e Kosovës në Kombet e Bashkuara.

“Nuk ka bisedime për anëtarësim në Kombet e Bashkuara dhe nuk ka njohje. Çdo gjë tjetër që nënkupton normalizim të vërtetë të marrëdhënieve, pa tensione e pa konflikte, Serbia do ta zbatojë”, tha ai në Beograd pas takimit me ministrin e Jashtëm të Italisë, Antonio Tajani.

Bashkimi Evropian nuk i është përgjigjur kërkesës së Zërit të Amerikës për të sqaruar qëndrimin e bllokut lidhur me këtë çështje deri në përgatitjen e këtij materjali.

Sipas marrëveshjes së Ohrit, Kosova është zotuar t’i jap një shkallë më të gjerë të “vetë-menaxhimit” komunitetit serb në Kosovë dhe të zbatojë marrëveshjen për themelimin e Asociacionit.

Kryeministri Kurti tha se formulimi ‘vetmenaxhim’ i përket në mënyrë shumë besnike dhe të saktë konventës kornizë për mbrojtjen e pakicave kombëtare sipas Këshillit të Evropës.

“Me ndërmjetësit evropian do të jemi në kontakt të vazhdueshëm, me partnerët tanë amerikanë që i falenderojmë për kontributin e vazhdueshëm, gjithashtu jemi në komunikim të vazhdueshëm dhe do të duhej që në atë formulimin për vetmenaxhimin e komunitetit serb, të adresojmë çështjet që na paskan ngelur pa u përmbushur”, tha ai.

Shefi i politikës së Jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, tha të hënën pasi njoftoi ministrat e Jashtëm të bllokut mbi marrëveshjen e Ohrit, se nënshkrim nuk ka pasur për arsye ligjore, por se palët janë pajtuar për të përmbushur plotësisht detyrimet që dalin nga marrëveshja.

Zoti Borrell e cilësoi themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe si urgjente.

“Nuk niset ndërtimi i shtëpisë nga kulmi, niset nga disa gjëra që janë më urgjente dhe janë disa gjëra shumë, shumë urgjente. Aneksi thekson qartë se Kosova ka marrë obligim që menjëherë të nisë themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Ne do të ndjekim nga afër se si palët i zbatojnë këto detyrime që janë pjesë integrale e integrimit të tyre evropian”, tha ai.

Kryeministri Kurti tha të martën se tani çështja thelbësore është mosnënshkrimi i marrëveshjes nga Serbia dhe jo themelimi i Asociacionit.

“Topi është në anën e Serbisë, përse nuk po nënshkruan ajo? Pra në vend se të diskutohet përse nuk po nënshkruan Serbia, më thuhet kur do ta themelosh Asociacionin. Prandaj është e rëndësishme t’i qëndrojmë besnik interesave të Kosovës, shtetëore, të popullit tonë sepse ne kemi qenë konstruktiv e kreativ, të gjitha pyetjet duhet të jenë në Beograd tani”, tha ai.

Plani evropian për të cilin palët u pajtuan më 27 shkurt në Bruksel ndërsa me 18 mars në Ohër për zbatimin e tij, kërkon marrëdhënie të mira fqinjësore, njohje të dokumenteve dhe simboleve dhe respektim të sovranitetit dhe tërësisë tokësore. Ai kërkon që palët të mos pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese, por nuk kërkon njohje të ndërsjellë.

Mosnënshkrimi i dokumentit në takimin e Ohrit ka nxitur mëdyshje nëse marrëveshja mund të trajtohet si ligjërisht e detyrueshme.

Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara thonë se pavarësisht që kjo marrëveshje nuk u nënshkrua nga palët, ajo është detyrim ligjor i tyre.

I dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, tha të hënën se diskutimi rreth nënshkrimit është “përqendrim ndaj diçkaje që nuk ka ndikim në faktin se ka një marrëveshje, që palët duhet të fillojnë vënien në jetë të saj”.

voa

Shefi i politikës së Jashtme të BE Josep Borrell, tha se zbatimi i marrëveshjes Kosovë-Serbi, do të mbikëqyret nga një komision i përbërë nga të dyja vendet dhe Bashkimi Evropian. Ajo është ligjërisht e obligueshme.

 

 

Përfaqësuesi i lartë i Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, i njoftoi ministrat e jashtëm të BE-së, për marrëveshjen e Ohrit, që u arrit ndërmjet Kosovësdhe Serbisë me 18 mars. Sipas Borrell, kjo është një arritje e madhe dhe, siç tha, “më nuk do të jemi në gjendje krize, por në implementim të marrëveshjeve të arritura më parë me 27 shkurt në Bruksel”.

“Këto marrëveshje hyjnë në fuqi me deklaratën që e lëshova. Nuk ishte nënshkrim për shkaqe ligjore, por të dyja palët u pajtuan se deklarata ime është përkushtim nga ana e tyre për të plotësuar tërësisht obligimet që dalin nga kjo marrëveshje e aneksi i implementimit”, tha Borrell.

Shefi i diplomacisë evropiane përsëriti që Prishtina zyrtare e ka urgjente fillimin e formimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

“Kalendari kërkon që secila palë ta bëjë pjesën e vet, nuk fillon ndërtimi i shtëpisë nga kulmi. Disa nga këto gjëra janë shumë urgjente, e kam thënë se Kosova urgjentisht duhet të përkushtohet për formimin e Asociacionit. Janë bërë një sërë zotimesh dhe ne do të shohim se si palët do t’i përmbushin ato”, tha Borrell.

 

Marrëveshjet e Ohrit

Në takimin e Ohrit, që u mbajt më 18 mars, nën ndërmjetësimin e kryediplomatit evropian, kryeministri Albin Kurti dhe Presidenti Aleksandar Vuçiq, ranë dakord me aneksin e  zbatimit të Marrëveshjes drejt normalizimit të raporteve. Marrëveshja që u publikua nga Bashkimi Evropian me 27 shkurt në Bruksel, ka 11 nene, por nuk përmend në mënyrë specifike njohjen e ndërsjellë. Megjithatë, dokumenti kërkon nga të dyja palët që t’i pranojnë dokumentet dhe simbolet e njëra-tjetrës, përfshirë edhe pasaportat, diplomat dhe targat. Marrëveshja kërkon, po ashtu, nga palët që t’i zbatojnë të gjitha marrëveshjet e arritura deri më tash në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve, përfshirë edhe atë për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë. Kryeministri i Kosovës Albin Kurti i cili nuk  pëlqen ta quaj Asociacion, thotë se Kosova “do të udhëhiqet prej standardeve më të larta që edhe serbët në Kosovë të mos kenë asnjë cenim”.

“Ekziston një paragraf i cili flet për një nivel adekuat të vetëmenaxhimit të komunitetit jo-shumicë serb dhe natyrisht se ne do të udhëhiqemi prej standardeve më të larta që edhe serbët në Kosovë të mos kenë asnjë cenim, asnjë diskriminim”, tha kryeministri Kurti, pas një takimi që zhvilloi me ambasadorët e vendeve të QUINT-it në Prishtinë.

 

Shtimi i presionit

Presion mbi Prishtinën dhe Beogradin zyrtarë që të nisin menjëherë zbatimin e marrëveshjes po bëjnë edhe SHBA-të. I dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, që ishte vëzhgues në takimin e Ohrit, tha se pajtimi ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për zbatimin e marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve është historik, dhe palët duhet të fillojnë menjëherë vënien në jetë të saj. Sipas tij, marrëveshja ka detyrime ligjore për t’i përmbushur. Prishtina duhet ta bëjë punën e saj, e këtë duhet ta bëjë edhe Serbia, tha ai duke shtuar se Beogradi duhet të fillojë mirnjohjen e dokumenteve të Kosovës dhe simboleve kombëtare.

“Për Kosovën është e rëndësishme që të fillojë hartimin e versionit të saj të Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Ka shumë detyrime të tjera, por mendoj se këto janë më të rëndësishmet”, tha zoti Escobar, në një konferencë më gazetarë në distancë.

“Ne besojmë se duhet të jetë një (Asociacion) që u shërben interesave të popullit të rajonit, një që funksionon për të dyja palët, që lejon serbët etnikë të marrin pjesë plotësisht në jetën civile dhe demokratike të Kosovës. Por duhet të jetë edhe një Asociacion që nuk shkel strukturën kushtetuese të Kosovës apo prek funksionalitetin e saj”, tha Gabriel Escobar. Ai e bëri të qartë se pajtimi i Kosovës dhe Serbisë në Ohër për zbatimin e marrëveshjes është obligim ligjor, ndonëse nuk kishte nënshkrime.

 

Zbatimi është obligim ligjor

“Dua ta bëjë të qartë.Ky është detyrim ligjor për të cilin Serbia është pajtuar, sikurse edhe Kosova. Diskutimi rreth nënshkrimit është përqendrim ndaj diçkaje që nuk ka ndikim në faktin se e kemi një marrëveshje. Është një marrëveshje, ne e trajtojmë të tillë, të dyja palët hynë në të me seriozitet dhe Bashkimi Evropian e konfirmoi se është e tillë në sytë e tij”, theksoi emisari amerikan Gabriel Escobar.

Nga ana tjetër, ministri i Jashtëm i Serbisë, Ivica Daçiq, ka thënë se Serbia është e gatshme ta zbatojë marrëveshjen e arritur me Kosovën në Ohër, por vetëm deri te vijat e saja të kuqe.

 

Vijat e kuqe të Serbisë

“Vijat tona të kuqe, me të cilat nuk pajtohemi përfshijnë njohjen reciproke: jo njohje e Kosovës dhe as anëtarësim i Kosovës në Kombet e Bashkuara”, tha Daçiq në Bruksel, gjatë një konference donatorësh, pas tërmetit që ka goditur Turqinë. Sipas tij, marrëveshja e Ohrit, “është vetëm në drejtim të normalizimit të marrëdhënieve dhe asgjë më shumë se kaq”.

“Mendoj se është vazhdimësi e asaj që kemi filluar rreth 10 vjet më parë, dhe në këtë aspekt, është shumë e rëndësishme të dihet se kjo është një marrëveshje për hapat e mëtejshëm në normalizimin e marrëdhënieve dhe jo për çështjet e statusit”, u shpreh Daçiq.

Sidoqoftë, plani evropian për normalizimin e marrëdhënieve për të cilin Prishtina dhe Beogradi u pajtuan më 27 shkurt në Bruksel, ndërsa me 18 mars u pajtuan për zbatimin e tij, kërkon marrëdhënie të mira fqinjësore, njohje të dokumenteve dhe simboleve dhe respektim të sovranitetit dhe tërësisë tokësore. Ai kërkon që palët të mos pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese, por nuk kërkon njohje të ndërsjellë. Pikërisht për këtë partitë opozitare në Kosovë, ftuan për të enjten në seancë parlamentare kryeministrin Kurti, të raportojë për marrëveshjen për të cilën opozita thotë se do të dëmtojë për një periudhë të gjatë proceset integruese të vendit.

dw

Në një analizë të publikuar në Peacefare, Profesori i njohur amerikan, Daniel Serwer, ka analizuar Aneksin Zbatues të marrëveshjes të dakorduar në Ohër, mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti dhe presidentit serb, Aleksandar Vuçiq dhe konsideron se Aneksi Zbatues ka dy probleme të mëdha.

Së pari ai thotë se shmang formën specifike institucionale të origjinalit.

Së pari ai thotë se shmang formën specifike institucionale të origjinalit.

 

“Kjo në sytë e Prishtinës përfaqësonte një kërcënim potencial për sovranitetin dhe integritetin territorial të Kosovës”.

Së dyti thekson se aneksi i referohet “komunitetit serb”.

“Kjo sugjeron se nuk vlen për komunat ekzistuese, por vetëm për ato brenda Kosovës që e konsiderojnë veten qytetarë serbë”.

Serwer përmend se Aneksi e detyron Kosovës që t’i fillojë menjëherë negociatat për vetëmenaxhimin e komunitetit serb në Kosovë dhe në këtë riformulim të marrëveshjes së vitit 2013.

 

Analiza e Serwerit

 

Sipas Përfaqësuesit të Lartë të BE-së, Borrell, takimi i së shtunës mes presidentit serb Vuçiq dhe kryeministrit të Kosovës Kurti ishte një sukses. Ajo rezultoi në një “Aneks Zbatues” të Marrëveshjes për Rrugën e Normalizimit të Marrëdhënieve.

Ka dy problem të mëdha:

 

1. Ai fokusohet në proces, jo në substancë.
2. Serbia refuzoi sërish të nënshkruajë.

 

 

Procesi jo substance

 

“Risia kryesore procedurale është inkorporimi i detyrimeve në të dy marrëveshjet në detyrimet e anëtarësimit të të dy vendeve në BE.

Marrëveshja e re parashikon gjithashtu një grup monitorimi të kryesuar nga BE. Këto dispozita kanë qenë të nënkuptuara gjatë gjithë kohës.

Më shumë e obligojnë BE-në sesa Serbinë dhe Kosovën. Për më tepër, detyrimi nuk shtrihet në njohjen e sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës, pasi që marrëveshja e normalizimit nuk është në këtë pikë referimi.

Aneksi i zbatimit gjithashtu e detyron Prishtinën që të fillojë negociatat “menjëherë” për vetë-menaxhimin e komunitetit serb në Kosovë. Ky riformulim i marrëveshjes së vitit 2013 për krijimin e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe ka dy veçori të dukshme:

 

Së pari: shmang formën specifike institucionale të origjinalit. Kjo në sytë e Prishtinës përfaqësonte një kërcënim potencial për sovranitetin dhe integritetin territorial të Kosovës.

 

Së dyti: i referohet “komunitetit serb”. Kjo sugjeron se nuk vlen për komunat ekzistuese, por vetëm për ato brenda Kosovës që e konsiderojnë veten qytetarë serbë.

E para është qartë në avantazhin e Kosovës. E dyta është e Serbisë, pasi eliminon detyrimet ndaj shumicës së joserbëve.

Marrëveshja e re shton të tjera bukuri procedurale. Detyrimet e marrëveshjes origjinale duhet të zbatohen pavarësisht nga të tjerët dhe nga radha në të cilën ato përmenden. Asnjë nuk duhet të bllokohet. Gjithçka është e mirë”.

 

Asnjë nënshkrim

“Edhe një herë presidenti Vuçiq refuzoi të nënshkruajë marrëveshjen.

Motivet e Vuçiqit janë të qarta. Ai i frikësohet reagimit të brendshëm në Serbi, ku mbretërojnë pasionet etnike nacionaliste dhe urrejtja ndaj shqiptarëve. Ai dëshiron të shmangë çdo barazi formale me dikë që do të insistojë të identifikohet si Kryeministër i Republikës (e pavarur dhe sovrane) të Kosovës (ose ndoshta edhe Kosova, preferenca shqiptare).

Zyrtarët e BE-së dhe SHBA-së do të donin që të besoni se kjo nuk ka rëndësi. Por e bën. Sipas ligjit ndërkombëtar, marrëveshjet e nënshkruara detyrojnë një shtet. Të panënshkruarat jo. Serbia mund të largohet nga të gjitha marrëveshjet me Kosovën, pasi ato janë të panënshkruara. Në fakt, nuk ka zbatuar shumë. As Kosova. Nënshkrimet do të bënin një ndryshim të madh. Prandaj Vuçiq reziston.

Amerikanët dhe evropianët i kanë bërë presion shumë Kurtit që ta obligojë Kosovën. Ata i kanë mbajtur të mirat dhe e kanë kritikuar publikisht. Kjo tregon. Ai është i gatshëm të nënshkruajë.

Brukseli dhe Uashingtoni kanë marrë një qasje të ndryshme me Vuçiqin. Gjithashtu tregon. E kanë shpërblyer paraprakisht. Askush nuk kritikon devijimin e Serbisë drejt autokracisë apo korrupsionit të saj. Të dy mirëpresin Vuçiçin dhe miqtë e tij për vizita dhe ofrojnë ndihmë të bollshme, duke përfshirë më shumë se një miliard kohët e fundit për rindërtimin e hekurudhës. Ky zbutje i jep atij hapësirën diplomatike që i nevojitet për refuzimin e nënshkrimit. Edhe konferenca e donatorëve e premtuar në marrëveshjen më të fundit është me interes margjinal, pasi Serbia ka shumicën e asaj që dëshiron tashmë”.

 

Çfarë mungon

“Ne gjithmonë duhet të pyesim “çfarë mungon?” Kjo është shpesh më e rëndësishme në vlerësimin e një manovre diplomatike sesa ajo që është e dukshme. Këtu janë disa elementë që mungojnë:

Nuk ka reciprocitet. Serbia merr “vetëqeverisjen” e saj për qytetarët e saj në Kosovë, por shqiptarët që jetojnë në Serbinë jugore nuk kanë asgjë të krahasueshme.

Ngacmimi i Serbisë ndaj serbëve që marrin pjesë në institucionet e Kosovës nuk përmendet. Këtu përfshihen qeveritë komunale si dhe institucionet e Prishtinës, përfshirë Forcën e Sigurisë së Kosovës.

Nuk ka afate për të arritur qëllimet e përcaktuara. Marrëveshja e zbatimit është po aq e mirë sa orari i saj.

Ndërsa një nënshkrim në këtë marrëveshje mund të jetë njohje virtuale, kjo mundësi nuk përmendet, qoftë edhe si një qëllim i largët. As nuk ka ndonjë shenjë njohjeje nga pesë mosnjohësit e BE-së.

Një marrëveshje e fokusuar në proces pa nënshkrime i lë shumë negociatave të ardhshme. Ky është më shumë tym dhe pasqyrë sesa substancë. Ka më shumë gjasa të gjenerojë konfuzion të mëtejshëm sesa paqe”, shkroi Serwer.

Diplomati austriak, Wolfgang Petritsch, njëherësh ish i dërguari i Bashkimit Evropian për Kosovën dhe ish-Përfaqësues i Lartë për Bosnje-Hercegovinën, thotë se suksesi i arritur në Ohër të Maqedonisë së Veriut, në mes të Kosovës dhe Serbisë, për Marrëveshjen drejt normalizimit, do të varet nga zbatimi ose jo i saj.

 

Petritsch tha në një intervistë për Radion Evropa e Lirë se takimi i Ohrit mund të konsiderohet “një lloj progresi drejt normalizimit” të raporteve, pavarësisht se palët nuk nënshkruan tekstin e ofruar nga ndërmjetësuesit e BE-së.

 

Më i rëndësishmi, sipas tij, është fakti se kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tregoi “hapje dhe fleksibilitet” në fillimin e shpejtë të një procesi për ofrimin e një mekanizimi të “vetëmenaxhimit” të komunitetit serb në Kosovë.

Më tej, Petritsch e cilëson të rëndësishëm faktin se në Ohër, sipas tij, BE-ja vendosi të krijojë një instrument të obligimit të palëve për të zbatuar Marrëveshjen, përmes hapjes së kapitujve për anëtarësim.

 

Radio Evropa e Lirë: Ne pamë të shtunën, më 18 mars, në Ohër të Maqedonisë së Veriut se, kryeministri i Kosovës Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, me ndërmjetësim të Bashkimit Evropian, u pajtuan për planin zbatues të asaj që njihet si Marrëveshje drejt normalizimit të marrëdhënieve mes tyre. Cili është komenti juaj për këtë Marrëveshje?

Petritsch: Le të fillojmë me anën pozitive. Aty pamë një lloj progresi. Ndoshta jo çfarë kemi shpresuar, por në të njëjtën kohë më shumë sesa ne i frikësoheshim. Aty nuk pati një dështim të negociatave. Pra, asnjëra palë nuk u largua nga tavolina, por, në anën tjetër, kjo tregon se sa e vështirë dhe komplekse është e gjithë çështja.

 

Radio Evropa e Lirë: A e shihni marrëveshjen e arritur si një epokë të re në raportet mes Kosovës dhe Serbisë?

Petritsch: Ne duhet të shohim se si do të zbatohet kjo që është vendosur [në Ohër]. Mendoj se zbatimi është çështja kryesore. Ne e dimë nga e kaluara, ndonjëherë ato që njëra palë është përpjekur t’i zbatojë, ana tjetër nuk e ka bërë, dhe anasjelltas. Kështu që, unë mendoj se tani ajo që është e rëndësishme është që negociatorët e Bashkimit Evropian të mbajnë këtë momentum të progresit të arritur, progresit thelbësor, por gjithsesi se kjo duhet të pasohet me takime të mëtejshme.

 

Radio Evropa e Lirë: Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, konfirmuan se arritën marrëveshje, por ata nuk nënshkruan dokumente. Duke pasur këtë fakt në mendje, a besoni se kjo do të jetë një marrëveshje e qëndrueshme?

Petritsch: Sigurisht në fund do ta nënshkruajnë, natyrisht. Por deri më tani, mendoj se për sa kohë që procesi është ende në vazhdim, dhe jo të gjitha 11 pikat, apo çfarëdo që janë diskutuar dhe përmbushur, mendoj se është vërtet më e rëndësishme të kemi dëshmitarë përreth dhe Bashkimi Evropian, si dhe prania e të dërguarit special të Shteteve të Bashkuara [Gabriel Escobar] dëshmon faktin se kjo është diçka që për momentin zëvendëson formalitetin e një nënshkrimi.

 

“Kombinim i shkopit dhe karotës”

 

Radio Evropa e Lirë: Pavarësisht se nuk pati nënshkrime, palët u pajtuan për një prej pikave më të rëndësishme e që është nisja e menjëhershme e krijimit të një mekanizmi të vetëmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë. A shihni ndonjë rrezik nga një mekanizëm i të tillë?

Petritsch: Unë nuk mendoj kështu. Unë besoj se kemi parë shumë shembuj në histori ku gjërat kanë funksionuar, dhe po funksionojnë ende. Si një austriak, e kam në mendje Tirolin Jugor, ku para shumë vitesh, në vitet e 70-ta, u arrit një marrëveshje, e cila madje për një kohë përfundoi në Kombet e Bashkuara në Nju Jork, dhe tani, nëse kthehemi pas, 30 apo 40 vjet, mund të themi se ai mekanizëm funksionon për të dyja palët [Austrinë dhe Italinë].

Por, dua të them një gjë, mekanizmi funksionon ndërmjet Italisë dhe Austrisë, dhe atë kryesisht për shkak se të dyja vendet janë në Bashkimin Evropian. Por edhe [në Ohër] kishte një marrëveshje të caktuar për hapjen e kapitujve, ose për t’iu dhënë sinjal të dyja palëve, në rastin e Serbisë se negociatat e anëtarësimit do të vazhdojnë, dhe në rastin e Kosovës se ju jeni duke iu afruar negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Unë besoj se ky kombinim, si të them, i shkopit dhe karotës, në këtë rast është një imazh i qartë se çfarë po ndodh. BE-ja, së bashku me SHBA-në, për herë të parë kanë një qasje gjithëpërfshirëse, duke u nisur nga liberalizimi i vizave deri te negociatat për anëtarësim, gjithçka është bërë relevante për progres.

 

“Fleksibiliteti” i Kurtit

 

Radio Evropa e Lirë: Problemi me marrëveshjet e mëparshme ishte fakti që BE-ja nuk kishte një mekanizëm të tillë se si t’i detyronte Kosovën dhe Serbinë të zbatonin marrëveshjet e nënshkruara. Tani, në Ohër u tha se u vendos për një mekanizëm të tillë. Pra, pa zbatim, s’ka integrim. A mund të jetë efektiv dhe a mund të jetë problem për Kosovën nëse nuk e zbaton, pasi ende nuk ka liberalizim të vizave dhe është pas në proceset integruese?

Petritsch: Më duhet të them se Kosova është pas në këto çështje, por duhet ta ketë parasysh se është shtet shumë i ri. Pra, nuk ekziston që shumë vjet. Për këtë arsye merr pak më shumë kohë. Por, mendoj se tani ky vendim i rëndësishëm nga ana e kryeministrit [të Kosovës, Albin Kurti] që të hapet apo që të jetë fleksibil, kur është fjala për këtë mekanizëm për komunitetin serb, unë mendoj se është një masazh i qartë se Bashkimi Evropian ka arritur një hap të parë në një rrugë konstruktive për integrimin eventual të Kosovës në BE. Sigurisht është një rrugë shumë e gjatë, por Kurti në Ohër, parimisht e ka zhbllokuar këtë rrugë.

 

Mbrapa presionit janë arsyet gjeopolitike

 

Radio Evropa e Lirë: Kemi parë presion të madh ndërkombëtar mbi Kosovën dhe Serbinë. Nga ajo çfarë keni parë nga marrëveshja, a keni ndonjë shqetësim? A mendoni se është e zbatueshme nga të dyja palët? Si e shihni përkushtimin e të dyja palëve në këtë proces?

Petritsch: Presioni ka qartazi arsye më të gjera. Ka arsye gjeopolitike. Dhe presioni vjen nga lufta, nga agresioni i Rusisë kundër Ukrainës dhe Bashkimit Evropian, si dhe Shtetet e Bashkuara, nuk duan ta kenë Rusinë në Ballkanin Perëndimor si forcë, por kjo është e mundur vetëm nëse Serbia dhe Kosova vendosin të bëjnë atë që është e nevojshme për të bërë përparim, dhe në këtë mënyrë mendoj se është e rëndësishme që Kosova ta shohë, që Qeveria ta shohë se duke ecur përpara, që po kontriboni edhe në qëllimin evropian, të mbajtjes së rusëve jashtë Ballkanit, dhe ky është padyshim një sinjal i fortë në të cilin zoti [Aleksandar] Vuçiq, duhet të përgjigjet.

 

Përshtypja ime është se në Beograd mund të shihni një fleksibilitet dhe një realizëm më të madh që është vendosur së fundi se partner i Serbisë është Bashkimi Evropian dhe jo Rusia. Shpresoj që pas përfundimit të luftës në Ukrainë dhe përfundimit të epokës së [presidentit rus, Vladimir] Putinit, Evropa të jetë në gjendje të rivendosë raporte korrekte me Rusinë, por kjo sigurisht është një çështje e largët. Por, çfarë po ndodh tani në dialogun [mes Kosovës dhe Serbisë] është natyrisht një pjesë shumë e rëndësishme në rritjen e sigurisë në tërë Ballkanin Perëndimor si dhe në Evropë.

 

Radio Evropa e Lirë: Kur filluan bisedimet në mes të Kosovës dhe Serbisë në vitin 2011, le të themi për më shumë se një dekadë u tha se dialogu duhet të çojë në njohje të dyanshme në mes të Kosovës dhe Serbisë. A e shihni të ndodhë një gjë e tillë përmes propozimit evropian?

Petritsch: Ne nuk jemi ende aty, por ky është hapi i drejt që është marrë. Mendoj se takimi i Ohrit ishte domethënës dhe ndoshta historianët në të ardhmen do të thonë se në fakt në Ohër, ndodhi një hap në drejtim të saj.

rel

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian mirëpritën marrëveshjen e së shtunës në mbrëma, ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për udhërrëfyesin e zbatimit të marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet tyre.

 

Zëdhënësja e Këshillit amerikan të Sigurisë Kombëtare, Adrienne Watson tha se e “mirëpresim marrëveshjen e ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian dhe të mbështetur nga Shtetet e Bashkuara për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë dhe inkurajojmë të dyja palët të nisin sa më parë zbatimin e detyrimeve të tyre”.

Ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Prishtinë, Jeff Hovenier, duke e shpërndarë një postim të dërguarit amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, e cilësoi marrëveshjen të rëndësishme. Ai shkroi në rrjetet sociale se “Shtetet e Bashkuara do të ofrojnë mbështetje të plotë për zbatimin e detyrimeve në përputhje me përpjekjet afatgjata për të çuar përpara sigurinë, qëndrueshmërinë dhe përparimin e popullin e Kosovës dhe të rajonit”.

 

Ambasadori amerikan në Beograd, Christopher Hill, shkroi se arritja më e rëndësishme e negociatave të 18 marsit në Ohër është se Serbia e ka përqafuar të ardhmen evropiane…një vendim që kërkoi mençuri, integritet dhe kurajë. Ka ende shumë punë për të bërë, dhe Shtetet e Bashkuara do të jenë me ju në çdo hap”, shkroi ai.

Kosova dhe Serbia u pajtuan mbrëmë pas më shumë 12 orë bisedimesh të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian për aneksin e zbatimit të marrëveshjes për normalizim e marrëdhënieve ndërmjet tyre. Nuk pati një nënshkrim dokumenti nga palët, por, siç tha shefi i politikës së Jashtme të Bashkimit Evropian Josep Borrell ata janë zotuar të respektojnë të gjitha pikat e planit evropian për të cilin janë pajtuar që më 27 shkurt në Bruksel.

“Kosova është pajtuar të nisë menjëherë, dhe kur them menjëherë, e kam fjalën menjëherë, negociatat e lehtësuara nga Bashkimi Evropian për një marrëveshjeje specifike dhe garanci për të siguruar një shkallë të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë. Palët ranë dakord gjithashtu të miratojnë si çështje urgjente deklaratën për personat e zhdukur siç është negociuar në kuadër të dialogut të lehtësuar nga BE-ja”, tha zoti Borrell.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha mbrëmë se marrëveshja e arritur në Ohër është “njohje de facto”, ndërsa kritikoi presidentin serb Aleksandar Vuçiç se po i shmanget nënshkrimit të saj.

 

 

Presidenti serb, Aleksandar Vuçiç, tha të dielën në një konferencë me gazetarë në Beograd se Serbia është e gatshme të punojë për zbatimin e marrëveshjes, por deri te vijat e kuqe të saj. Ai tha se nuk e ka nënshkruar marrëveshjen sepse Serbia është shtet i njohur ndërkombëtarisht, ndërsa Kosova jo.

“Nuk dua të bëj marrëveshje juridike ndërkombëtare me Republikën e Kosovës, si president edhe deklaratat e mia janë të detyrueshme dhe për këtë arsye i zgjedh fjalët me kujdes të cilat kanë të bëjnë me njohjen e Kosovës dhe pranimin në Organizatën e Kombeve të Bashkuar, këtë e them edhe sot, që askush të mos mendojë për vendosjen e një detyrimi ligjor ndaj Serbisë”, tha presidenti Vuçiç.

Mosnënshtrimi i dokumentit ka nxitur mëdyshje nëse marrëveshja mund të trajtohet si ligjërisht e detyrueshme. Zoti Borrell tha se të dyja dokumentet konsiderohen të miratuara përmes deklaratës së tij. Marrëveshja tha ai, do të jetë pjesë e procesit të integrimeve të të dyja palëve në Bashkimin Evropian.

“Dhe për ta bërë shumë konkrete, do të nis punën menjëherë për të përfshirë zyrtarisht amendamentet përkatëse në Kapitullin 35 të kuadrit të negociatave të Serbisë me BE-në dhe në agjendën e Grupit të Posaçëm të Kosovës për Normalizim. Në këtë mënyrë, të dyja palët do të jenë të detyruara nga Marrëveshja e cila do të jetë pjesë e rrugës së tyre drejt Bashkimit Evropian. Dhe ne në Bashkimin Evropian, do t’u kërkojmë me forcë palëve të përmbushin detyrimet e tyre. Mospërmbushja e tyre do të sjellë pasoja”, tha zoti Borrell.

Udhërrëfyesi për zbatimin e planit evropian parasheh që të dyja vendet të angazhohen plotësisht për t’i respektuar të gjitha nenet e Marrëveshjes dhe Aneksin e saj.

Palët janë pajtuar që të miratojnë Deklaratën për Personat e Zhdukur, siç është negociuar në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga BE-ja, si çështje urgjente dhe zbatimin e nenit 7 të planit ku parashihet që Kosova të nisë menjëherë negociatat për të siguruar një shkallë të duhur të vetmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, në përputhje me marrëveshjet e mëparshme.

Kryeministri Kurti tha mbrëmë duke folur rreth themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, se pika e shtatë e planit nuk ka të bëjë me vetëqeverisje, por me “vetmenaxhim”,

Presidenti serb Vuçiç tha se për Serbinë është e rëndësishme se Asociacioni do të themelohet sipas marrëveshjes së arritur në bisedimet e ndërmjetësuars nga Bashkimi Evropian.

Marrëveshja u kritikua ndërkaq nga dy partitë më të mëdha opozitare në Kosovë, Lidhja Demokratike dhe Partia Demokratike.

Kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lumir Abdixhiku e quajti mashtrim dhe humbje të një mundësie historike. Ai shkroi në rrjetet sociale se përveç kësaj, “një marrëveshje pa njohje, jo finale dhe me asociacion plus në të është çfarë Kurti i solli Kosovës sot. Kjo gjendje e re, e shndërruar si detyrim integrues për vendin, është e pariparueshme”, shkroi ai.

 

 

Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Memli Krasniqi tha se me marrëveshjen mbrëmshme Kosova do ta trashëgojë për vite me radhë konfliktin e ngrirë me Serbinë. “Marrëveshja pa njohje reciproke, e përqendruar në një asociacion të avancuar e autonomi politike për komunitetin serb dhe pa garanci për integrimin euro-atlantik të Kosovës është dështim i madh politik e kombëtar, të cilin do ta paguajmë shtrenjtë dhe gjatë, të gjithë”, shkroi ai.

 

Udhëheqësit e Kosovës dhe Serbisë u pajtuan më 27 shkurt me planin 11-pikësh të Bashkimit Evropian për normalizimin e marrëdhënieve që për diplomacinë perëndimore vlerësohet shumë e rëndësishme pas agresionit rus në Ukrainë dhe shqetësimeve se Rusia mund të përpiqet të nxisë destabilitet në Ballkan duke shfrytëzuar ndikimin e saj historik në Serbi.

voa

Sekretari amerikan i shtetit, Anthony Blinken, e ka përshëndetur dakordimin e arritur të shtunën në Ohër për zbatimin e marrëveshjes për normalizmin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi.

 

“Shtetet e Bashkuara mirëpresin marrëveshjen e ndërmjetësuar nga BE-ja që Kosova dhe Serbia arritën dje. Ne jemi krenarë që mbështesim marrëveshjen dhe mbetemi të përkushtuar për avancimin e integrimit evropian dhe euroatlantik”, ka shkruar ai në ‘Twitter’.

rtk

Pa vonesa: Aneksi i zbatimit të marrëveshjes drejt normalizimit të marrëdhënieve Kosovë-Serbi që u arrit më 18 mars në Ohër të Maqedonisë së Veriut publikohet menjëherë nga BE.

 

Kosova dhe Serbia kanë arritur marrëveshje për zbatimin e propozimit evropian për normalizimin e marrëdhënieve. Kreu i diplomacisë evropiane, Josep Borrell tha se të dy vendet “janë dakorduar për t’i respektuar të gjitha pikat e propozimit evropian dhe se do t’i implementojnë të gjitha”. Bashkimi Evropian publikoi në formë të shkruar marrëveshjen/planin e zbatimit që u arrit në Ohër të Maqedonisë së Veriut më 18 mars, ndërmjet kryeministrit të Kosovës Albin Kurti dhe Presidentit të Serbisë Aleksandar Vuҫiq.

1. Kosova dhe Serbia angazhohen plotësisht për t’i respektuar të gjitha nenet e Marrëveshjes dhe këtë Aneks, dhe për t’i zbatuar të gjitha detyrimet e tyre përkatëse – që rrjedhin nga Marrëveshja dhe Aneksi – në mënyrë të përshtatshme dhe në mirëbesim.
2. Palët e kanë parasysh se Marrëveshja dhe Aneksi i zbatimit bëhen pjesë integrale e proceseve përkatëse të anëtarësimit të Kosovës dhe Serbisë në BE. Palët e kanë parasysh se, menjëherë pas miratimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi, ndërmjetësuesi i BE-së do të fillojë procesin për t’i ndryshuar standardet e Kapitullit 35 për Serbinë, për t’i konsideruar detyrimet e reja të Serbisë, që rrjedhin nga Marrëveshja dhe Aneksi.
3. Palët pajtohen për të miratuar Deklaratën për Personat e Zhdukur, siç është negociuar në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga BE-ja, si çështje urgjente.
4. Për të zbatuar Nenin 7, Kosova nis menjëherë negociatat në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga BE-ja, për përcaktimin e aranzhimeve dhe garancive specifike, që sigurojnë një nivel të duhur të vetëmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, në përputhje me marrëveshjet e mëparshme përkatëse të dialogut, siç përcaktohet nga ndërmjetësuesi i BE-së.
5. Palët bien dakord për të krijuar një Komitet të Përbashkët Monitorues, të kryesuar nga BE-ja, brenda 30 ditësh. Zbatimi i të gjitha dispozitave do të sigurohet dhe mbikqyret nga Komiteti i Përbashkët Monitorues.
6. Për të zbatuar Nenin 9, BE-ja do të organizojë një konferencë donatorësh brenda 150 ditësh, për të krijuar një paketë investimesh dhe ndihme financiare për Kosovën dhe Serbinë. Asnjë shpërndarje nuk do të ndodhë përpara se BE-ja të përcaktojë se të gjitha dispozitat e Marrëveshjes janë zbatuar plotësisht.
7. Kosova dhe Serbia pajtohen që të gjitha nenet të zbatohen në mënyrë të pavarur nga njëra-tjetra.
8. Rendi i paragrafëve të këtij Aneksi nuk e paragjykon rendin e zbatimit të tyre.
9. Kosova dhe Serbia pajtohen që të mos e bllokojnë zbatimin e asnjë prej neneve.
10. Të gjitha diskutimet në lidhje me zbatimin e Marrëveshjes do të zhvillohen në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga BE-ja.
11. Kosova dhe Serbia pranojnë se mosrespektimi i obligimeve të tyre nga Marrëveshja, Aneksi ose Marrëveshjet e Dialogut të kaluar, mund të ketë pasoja të drejtpërdrejta negative për proceset e tyre përkatëse të anëtarësimit në BE dhe për ndihmën financiare që marrin nga BE-ja.

dw

Shefi i politikës së Jashtme të Bashkimit Evropian Josep Borrell tha se Kosova dhe Serbia janë pajtuar për aneksin e zbatimit të marrëveshjes për normalizim e marrëdhënieve ndërmjet tyre, por nuk pati ndonjë nënshkrim nga palët.

Pas rreth 12 orë bisedimesh që i cilësoi të vështira, zoti Borrell tha se palët janë pajtuar të respektojnë të gjitha pikat e planit evropian për të cilin janë pajtuar që më 27 shkurt në Bruksel.

“Kosova është pajtuar të nisë menjëherë, dhe kur them menjëherë, e kam fjalën menjëherë, negociatat e lehtësuara nga Bashkimi Evropian për një marrëveshjeje specifike dhe garanci për të siguruar një shkallë të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë. Palët ranë dakord gjithashtu të miratojnë si çështje urgjente deklaratën për personat e zhdukur siç është negociuar në kuadër të dialogut të lehtësuar nga BE-ja”, tha zoti Borrell.

Zoti Borrell tha se marrëveshja do të jetë pjesë e procesit të integrimeve të të dyja palëve në Bashkimin Evropian.

“Dua të theksoj se për të hapur rrugën drejt arritjes së synimit strategjik të anëtarësimit në Bashkimin Evropian, Serbia dhe Kosova duhet të normalizojnë marrëdhëniet ndërmjet tyre. Nuk ka rrugëdalje tjetër. Dhe kjo marrëveshje, ky aneks që është pjesë integrale e marrëveshjes, është një hap i rëndësishëm përpara për ta bërë atë realitet”, tha zoti Borrell.

 

Çfarë përmban udhërrëfyesi për zbatimin e planit evropian për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë – Serbi

- Aneksi është një pjesë integrale e Marrëveshjes.

- Kosova dhe Serbia angazhohen plotësisht për t’i respektuar të gjitha nenet e Marrëveshjes dhe këtë Aneks, dhe për t’i zbatuar të gjitha detyrimet e tyre përkatëse, që rrjedhin nga Marrëveshja dhe Aneksi, shpejt dhe në mirëbesim.

- Palët e kanë parasysh se Marrëveshja dhe Aneksi i zbatimit bëhen pjesë integrale e proceseve përkatëse të anëtarësimit të Kosovës dhe Serbisë në BE. Palët e kanë parasysh se, menjëherë pas miratimit të Marrëveshjes dhe këtij Aneksi, ndërmjetësuesi i BE-së do të fillojë procesin për t’i ndryshuar standardet e Kapitullit 35 për Serbinë, që do të pasqyrojnë detyrimet e reja të Serbisë, që rrjedhin nga Marrëveshja dhe Aneksi. Agjenda e Grupit të Posaçëm të Kosovës për Normalizim do të pasqyrojë në mënyrë të barabartë detyrimet e reja të Kosovës që rrjedhin nga Marrëveshja dhe ky Aneks.

- Palët pajtohen për të miratuar Deklaratën për Personat e Zhdukur, siç është negociuar në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga BE-ja, si çështje urgjente.

- Për të zbatuar Nenin 7, Kosova nis menjëherë negociatat në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga BE-ja, për përcaktimin e aranzhimeve dhe garancive specifike, që sigurojnë një shkallë të duhur të vetëmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, në përputhje me marrëveshjet e mëparshme përkatëse të dialogut, siç përcaktohet nga ndërmjetësuesi i BE-së.

- Palët bien dakord për krijimin e një Komitet të Përbashkët Monitorues, të kryesuar nga BE-ja, brenda 30 ditësh. Zbatimi i të gjitha dispozitave do të sigurohet dhe mbikëqyret nga Komiteti i Përbashkët Monitorues.

- Për të zbatuar nenin 9-të, BE-ja do të organizojë një konferencë donatorësh brenda 150 ditësh, për të krijuar një paketë investimesh dhe ndihme financiare për Kosovën dhe Serbinë. Asnjë shpërndarje nuk do të ndodhë përpara se BE-ja të përcaktojë se të gjitha dispozitat e Marrëveshjes janë zbatuar plotësisht.

- Kosova dhe Serbia pajtohen që të gjitha nenet të zbatohen në mënyrë të pavarur nga njëri-tjetri.

- Rendi i paragrafëve të këtij Aneksi nuk e paragjykon rendin e zbatimit të tyre.

- Kosova dhe Serbia pajtohen që të mos e bllokojnë zbatimin e asnjë prej neneve.

- Të gjitha diskutimet në lidhje me zbatimin e Marrëveshjes do të zhvillohen në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga BE-ja.

- Kosova dhe Serbia pranojnë se mosrespektimi i detyrimeve nga Marrëveshja, Aneksi ose Marrëveshjet e Dialogut të deritashëm, mund të ketë pasoja të drejtpërdrejta negative për proceset e tyre përkatëse të anëtarësimit në BE dhe për ndihmën financiare që marrin nga BE-ja.

 

 

I dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, tha se Kosova dhe Serbia arritën një marrëveshje “të vështirë, por të nevojshme”.

“Kjo, jo vetëm që hap derën për integrime më të mëdha euroatlantike për të dyja shtetet, por hap derën edhe për rajonin për të hyrë në një epokë të re të paqes”, tha zoti Escobar.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se marrëveshja e arritur në Ohër është “njohje de facto”, ndërsa kritikoi presidentin serbe Aleksandar Vuçiç se po i shmanget nënshkrimit të saj.

“Erdhëm në Ohër për të nënshkruar marrëveshjen bazë me aneksine zbatimit. Kemi arritur pajtim publik për një aneks që do të udhëzojë zbatimin e marrëveshjes bazë. Pala tjetër, njëjtë si në takimin e kaluar në Bruksel më 27 shkurt, po i ikën nënshkrimit. Tash edhe me aneks. I takon BE-së të gjejë mekanizmin që ta bëjë statusin e kësaj marrëveshje ligjërisht të obligueshme”, tha kryeministri Kurti.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, tha se “njëfarë marrëveshjeje është arritur” dhe se brenda 30 ditësh do të formohet një komision i përbashkët i kryesuar nga BE-ja, për mbikëqyrjen e zbatimit të marrëveshjes.

“Për ne është shumë e rëndësishme që themelimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe është vendosur si detyrim me përparësi dhe në përputhje me marrëveshjet e arritura më parë, në kuadër të dialogut. Më duhet të them se jam shumë i kënaqur për këtë”, tha presidenti serb.

Nuk është vetëqeverisje, është “vetmenaxhim”, tha kryeministri Kurti i pyetur rreth themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

“Ekziston një paragraf i cili flet për një nivel adekuat të vetëmenaxhimit të komunitetit joshumicë serb dhe natyrisht se ne do të udhëhiqemi prej standardeve më të larta që edhe serbët në Kosovë të mos kenë asnjë cenim, asnjë diskriminim”, tha kryeministri Kurti duke nënvizuar se në planin themelor evropian thuhet se të gjitha marrëveshjet e deritashme duhet të zbatohen.

“Ka rend kronologjik të marrëveshjeve, nuk ka hierarki logjike dhe ne kësaj i përmbahemi”, tha kryeministri Kurti.

Udhëheqësit e të dyja vendeve u pajtuan më 27 shkurt me planin 11-pikësh të BE-së për normalizimin e marrëdhënieve që për diplomacinë perëndimore vlerësohet shumë e rëndësishme pas agresionit rus në Ukrainë dhe shqetësimeve se Rusia mund të përpiqet të nxisë destabilitet në Ballkan duke shfrytëzuar ndikimin e saj historik në Serbi.

voa

 

 

Të shtunën takohen në Ohër kryeministri Kurti, presidenti Vuçiq dhe kryediplomati i BE, Josep Borrell. Serbia dhe Kosova duhet të normalizojnë marrëdhëniet, nuk ka rrugë tjetër, tha Borrell para takimit.

 

Zyrtarë të lartë të Bashkimit Evropian thonë se takimi në Ohër ndërmjet kryeministrit të Kosovës Albin Kurti dhe Presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, do të fokusohet “në finalizimin e aneksit të zbatimit të Marrëveshjes së BE-së për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”.

“Ballkani Perëndimor është pjesë e Evropës. Ato nuk janë një çip për t’u përdorur nga Putini në ëndrrat e tij imperialiste. Megjithatë për të hapur rrugën drejt arritjes së objektivit të tyre strategjik për anëtarësim në BE, Serbia dhe Kosova duhet të normalizojnë marrëdhëniet. Nuk ka rrugë tjetër”, tha shefi i politikës së jashtme të BE-së Josep Borrell.

Takimi ndërmjetësohet nga shefi i politikës së jashtme të BE-së Josep Borrell dhe i dërguari i BE-së për dialogun Mirosllav Lajçak. Pjesë e takimeve në Ohër të Maqedonisë së Veriut  do të jetë edhe i dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, i cili takoi gjatë dy ditëve të shkuara në Beograd dhe Prishtinë udhëheqësit e të dyja vendeve. Escobar pret takim produktiv në Ohër dhe ai është optimist për një zgjidhje paqësore ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

 

Escobar: Mundësi e jashtëzakonshme për paqe të qëndrueshme

“Ne kemi për qëllim të mbështesim çdo rezultat që sjell më afër paqen e rajonit dhe intensifikon mundësitë për Kosovën dhe Serbinë, si dhe gjithë rajonit, që të bëhen anëtarë të plotë të komunitetit euro-atlantik. Mendojmë që ky propozim evropian, i lehtësuar përmes dialogut të BE-së, jep një mundësi të jashtëzakonshme për paqe të qëndrueshme mes dy vendeve”, tha Escobar pas një takimi që zhvilloi me Presidenten e Kosovës Vjosa Osmani, duke e cilësuar SHBA-në si “mbështetësja më e madhe e Kosovës në botë”.

“Ky propozim evropian që ndihmohet përmes dialogut të BE-së mundëson një rast të jashtëzakonshëm për paqe të qëndrueshme mes dy vendeve të rëndësishme të rajonit. Si mbështetësi më i madh i Kosovës në botë, ne kemi qëllim që kjo të funksionojë për Kosovën, por jo vetëm për Kosovën por, tërë rajonin që të zhbllokohen disa prej atyre burimeve që Ballkani ia siguron vetes, por edhe krejt Evropës”, tha Escobar.

 

Paqe afatgjatë, stabilitet dhe prosperitet në rajon

Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani tha se Kosova shkon drejt Ohrit me mendësinë se një “marrëveshje e drejtë, e qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse ku trajtohemi si dy shtete të barabarta, është e vetmja mënyrë për të siguruar paqe afatgjatë, stabilitet dhe prosperitet në rajon”.

“Pritjet e mia, si presidente e Kosovës, janë që marrëveshja do të sjellë rezultate konkrete të prekshme për Kosovën. Rrjedhimisht, do të sigurojë integrimin e Kosovës në institucionet euro-atlantike, do të sigurojë integrimin gjithpërfshirës të komunitetit serb në institucionet e Republikës. Kjo do të rezultojë me shpërbërjen efektive të menjëhershme të të gjitha strukturave ilegale të Serbisë në Kosovë”, tha Osmani.

Emisari amerikan, para së të vinte në Kosovë ishte në Beograd dhe nga atje u bëri thirrje palëve “që të jenë konstruktive dhe fleksibile gjatë takimit në Ohër”.

“Pritjet tona janë që të dy liderët të jenë në gjendje të dëgjojnë njëri-tjetrin dhe që ata do të punojnë për ta bërë këtë marrëveshje realitet. Të mendojnë për pengesat, të kërkojnë mënyra për t’i kapërcyer ato dhe të largohen nga takimi duke kuptuar se do të vazhdojnë të punojnë deri në zgjidhje”, tha emisari amerikan. Zyrtari i lartë amerikan po ashtu tha se do të dëshironte që marrëveshja përfundimtare për normalizimin e raporteve ndërmjet Kosovës e Serbisë të arrihej këtë vit.

 

Kurti: Bazë e mirë dhe platformë solide

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se është optimist për takimin e radhës me Serbinë, por që nuk varet gjithçka nga ai. “Unë kam ofruar që edhe më 27 shkurt, në Bruksel, ta nënshkruanim propozimin e Bashkimit Evropian, mirëpo pala tjetër nuk ka qenë as e gatshme, as e interesuar”, tha Kurti.

 

“Propozimi Evropian është cilësuar dhe pranuar nga Kosova si bazë e mirë dhe platformë solide për të ecur përpara drejt normalizimit të plotë të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, me njohjen reciproke në qendër. Të përkushtuar, konstruktivë dhe kreativë, delegacioni qeveritar i Kosovës udhëton për në Ohër me vullnet të mirë, qëllime të mira dhe besim të mirë”, tha Kurti.

Në anën tjetër, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha se ai “nuk planifikon të nënshkruajë asgjë”, në takimin e 18 marsit me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti.

Në një fjalim drejtuar kombit të enjten pasdite, Vuçiq tha se “nuk ka ende një draft të asaj që do Bashkimi Evropian” në negociatat për normalizimin e marrëdhënieve Serbi-Kosovë. Sipas tij, Serbia e ka dorëzuar propozimin e vet dhe shqiptarët të tyrin. “Nuk kemi marrë ende asgjë nga Brukseli dhe ai dokument ende nuk ekziston”, tha Vuçiq.

“Normalizimi është të kemi marrëdhënie më të mira me shqiptarët sesa sot, të zgjidhim probleme të panumërta dhe të përpiqemi të jetojmë bashkë aq sa është e mundur, e nëse jo, atëherë pranë njëri-tjetrit”, tha Vuçiq.

Në takimin e 27 shkurtit që u mbajt në Bruksel ndërmjet kryeministrit të Kosovës Albin Kurti dhe Presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, palët u pajtuan me propozimin evropian për normalizim të marrëdhënieve. Ata pranuan një dokument që përbëhet nga 11 nene. Ndër to thuhet se “palët duhet të respektojnë pavarësinë, sovranitetin dhe integritetin territorial të njëra-tjetrës. Propozimi, po ashtu, përfshin edhe zotimin e palëve për t’i respektuar të gjitha marrëveshjet e arritura deri më tani në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve, si dhe përkushtimin e tyre për të mos e penguar njëra-tjetrën në proceset integruese.

Njëra nga marrëveshjet që duhet respektuar është themelimi  i Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë. E pikërisht për këtë i dërguari i Bashkimit Evropian për dialogun Kosovë-Serbi, Miroslav Lajçak, tashmë e ka bërë të qartë se pa themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë, “nuk ka marrëveshje” për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet të dyja vendeve.

dw

Para takimit mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili do të mbahet më 18 mars në Ohër të Maqedonisë së Veriut, i dërguari Special të ShBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, sot do të takojë liderët politikë të Kosovës.

 

Presidenca e Kosovës ka njoftuar se e para e vendit, Vjosa Osmani, do të presë të premten në takim, dërguarin Special të ShBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, raporton RTKlive.

Zyra për Media e Presidencës ka njoftuar se takimi Osmani-Escobar do të fillojë nga ora 09:00 e paraditës.

Përveç kësaj, është specifikuar se presidentja kosovare dhe emisari amerikan, do të deklarohen për media. “Në orën 10:00, pas takimit, Presidentja Osmani dhe zëvendës Ndihmës Sekretari Escobar, deklarohen për media”, shkruan në njoftimin zyrtar.

Edhe kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca, do ta presë në takim, zëvendës Ndihmës Sekretarin e SHBA-së, Gabriel Escobar.

Emisari amerikan do të pritet në takim edhe nga kryeministri i Kosovës Albin Kurti.

I dërguari i posaçëm i Uashingtonit për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, do të marrë pjesë në cilësinë e vëzhguesit në rundin e ri të dialogut mes Kosovës dhe Serbisë, që do të mbahet më 18 mars në Ohër të Maqedonisë së Veriut. Kështu konfirmoi për Radion Evropa e Lirë Ambasada amerikane në Shkup. “Shtetet e Bashkuara mbështesin plotësisht dialogun e lehtësuar nga BE-ja. Escobar do të udhëtojë për në Ohër të Maqedonisë së Veriut për të mbështetur këtë proces”, thanë për REL-in nga Ambasada amerikane në Shkup.

rtk