A janë me orientim neootomane Lëvizja Besa dhe Alternativa?
IA: Kjo është një pyetje e ndërlikuar, pasi nuk ka një përkufizim të qartë të asaj që do të thotë të jesh me orientim neootoman. Sipas disa burimeve, një parti me orientim neootoman është një parti që ndjek një vizion politik dhe kulturor që synon të rikthejë influencën dhe trashëgiminë e Perandorisë Osmane në rajonin e Ballkanit dhe Lindjes së Mesme. Sipas kësaj logjike, një parti me orientim neootoman do të ishte e afërt me Turqinë dhe presidentin Erdogan, dhe do të kishte një profil fetar dhe kombëtarist.
Në këtë kuptim, mund të argumentohet se Lëvizja Besa dhe Alternativa kanë disa elementë të orientimit neootoman, por jo në mënyrë të plotë. Lëvizja Besa është një parti me një bazë elektorale kryesisht shqiptare, që ka një profil të djathtë dhe fetar, dhe që kërkon një status më të mirë për shqiptarët në Maqedoni të Veriut. Ajo ka pasur kontakte dhe mbështetje nga Turqia dhe Katar, dhe ka shprehur simpati për Erdoganin dhe vizionin e tij për rajonin. Alternativa është një parti që u formua si një përçarje nga Lëvizja Besa, dhe ka një platformë të ngjashme me të. Ajo ka tre deputetë në parlament, dhe ka dalë nga koalicioni qeveritar me LSDM-në dhe BDI-në. Ajo ka komunikuar me Lëvizjen Besa për mundësinë e një bashkëpunimi opozitar, dhe ka deklaruar se ndan të njëjtat vlera për të ardhmen e vendit.
Megjithatë, këto dy parti nuk mund të quhen plotësisht me orientim neootoman, pasi ato gjithashtu kanë një diskurs Euro-Atlantik, dhe kanë mbështetur integrimin e vendit në BE dhe NATO. Ata gjithashtu kanë kritikuar qeverinë e Maqedonisë së Veriut për marrëdhëniet e saj me Bullgarinë, dhe kanë kërkuar një zgjidhje të drejtë për çështjen e emrit. Ata gjithashtu kanë një qasje pragmatike dhe fleksibël në politikë, dhe nuk kanë një ideologji të qartë dhe të konsoliduar.
Pra, përgjigjja më e saktë do të ishte se Lëvizja Besa dhe Alternativa kanë disa elementë të orientimit neootoman, por jo në mënyrë të plotë dhe të përhershme. Ata janë subjekte politike që përpiqen të përfaqësojnë interesat e shqiptarëve në Maqedoni të Veriut, dhe që ndikohen nga faktorë të ndryshëm në skenën rajonale dhe ndërkombëtare.
Po çka nëse elektoratin shqiptar e përdor vetëm si kamuflim?
IA: Kjo është një pyetje spekulative, dhe nuk mund të jap një përgjigje të sigurt. Por, nëse do të supozojmë se Lëvizja Besa dhe Alternativa e përdorin elektoratin shqiptar vetëm si kamuflim për të arritur qëllime të tjera, atëherë mund të ketë disa pasoja negative për komunitetin shqiptar në Maqedoni të Veriut. Disa prej tyre mund të jenë:
- Humbja e besimit dhe e përfaqësimit politik të shqiptarëve në institucionet e vendit, dhe rreziku i izolimit dhe margjinalizimit të tyre.
- Konflikti dhe polarizimi i brendshëm mes shqiptarëve, dhe dobësimi i unitetit dhe solidaritetit të tyre.
- Provokimi dhe tensioni me komunitetin maqedonas, dhe rreziku i shkallëzimit të mosmarrëveshjeve dhe konflikteve etnike.
- Shkelja e vlerave dhe standardeve demokratike, dhe rreziku i ndikimit të jashtëm dhe të interesave të huaja në vendimmarrjen e vendit.
Këto janë vetëm disa skenarë të mundshëm, dhe nuk duhet të merren si të vërteta absolute.
Por, nëse Lëvizja Besa dhe Alternativa janë të sinqertë dhe të përkushtuar për të mbrojtur dhe promovuar interesat e shqiptarëve në Maqedoni të Veriut, atëherë ata duhet të tregojnë transparencë dhe llogaridhënie për veprimet dhe qëndrimet e tyre.