Më 17 shkurt 2018, ministrat e jashtëm të Greqisë dhe IRJM, në prani të dy kryeministrave, ndërmjetësuesit të OKB-së për çështjen e emrit, përfaqësuesve të BE dhe OKB, nënshkruan marreveshjen për ndryshimet lidhur me emrin e IRJM. Nëse IRJM do të arrijë që, pas ratifikimit në parlamanet, t’a kalojë këtë marrëveshje në referendumin e parashikuar dhe të përmbylli të gjitha procedurat e brendshme, marreveshja është parashikuar të ratifikohet edhe në parlamentin e Greqisë, përkundër pakënaqësive dhe kundërshtimeve të forta të shprehura nga opozitat e dy vendeve, por edhe përbrenda koalicionit qeveritar në Greqi. Pas kësaj, vendi do të quhej “Republika e Maqedonisë Veriore”, ose shkurt “Maqedonia Veriore”.
Marreveshja, dhe implementimi i suksesshëm i marrëveshjes për emrin nga sllavomaqedonasit konsiderohet si vendimtar për shpëtimin e identitetit maqedonas të përvetësuar, të kontestuar fuqimisht nga Greqia, si dhe për vetë shtetin e IRJM, që sipas atyre më të sinqertëve “varet në fije të perit”.
Po për shqiptarët, çfarë përfaqëson kjo marrëveshje? Çfarë përfitojnë shqiptarët nga kjo marrëveshje? Asgjë! Përkundrazi, në një moment vendimtar, kur preket kushtetuta e IRJM, dhe shqiptarët kanë rastin dhe të drejtën për të avancuar pozitën e tyre kushtetuese në atë shtetformuese, dhe të marrin pjesën e shtetit dhe pushtetit që u takon, nga shqiptarët, duke mos u dhënë asgjë në shkëmbim, kërkohet që të flijojnë vullnetarisht identitetin e tyre, duke u quajtur jo si shqiptarë por si “maqedonas, qytetarë rë Maqedonisë veriore”, duke hequr dorë nga kërkesa për statusin prej shtetformuesi dhe statusin e gjuhës shqipe si gjuhë zyrtare, e gjitha kjo për të ruajtur identitetin “maqedonas” e bashkë me të dhe territoret dhe shtetin të përvetësuar nga bashkëqytetarët e tyre sllavë.
Kryeministri Zaev, me ndihmën e klasës politike shqiptare të shitur, arriti ta kalojë me lehtësi në parlament këtë marreveshje poshtëruese për shqiptarët. Por, i vetëdijshëm për besueshmërinë e ulët të kësaj klase politike të kriminalizuar, kërkon që këtë ta përforcojë dhe sigurojë me anë të një referendumi, në të cilin shqiptarët do të vulosnin vetë, me votën e tyre, fatin e prej qytetari pa identitet, atë të pakicës, mysafirit në shpi të vetë, dhe gjithë këtë ndërkombëtarisht të pranuar.
Ndaj, intelektualë dhe opinionistë matrapazë, bashkë me “ilinditasit” e BDI, të pabesët “as për iman e as për vatan” të Beses, PDSH-në publikisht besnike deri në vdekje ndaj UDB-ës, Aleancën për Shqiptarët të cilët edhe përshendesin marrëveshjen edhe jane kundër efekteve të saj, të gjithë me të vetmin preokupim – ruajtjen e identitetit “maqedonas” të padronëve të tyre, janë bërë bashkë, për të bindur shqiptarët që t’a votojnë marreveshjen. Janë plot “argumente” në detyrën e tyre per të mashtruar shqiptarët, duke i friksuar ata me parashikime të situatave me “pasoja apokaliptike” në rast të dështimit të referendumit dhe marreveshjes për emrin.
Synimi për të mashtruar dhe fyerja e shqiptarëve fillon që nga pyetja kurth e paralajmëruar nga kryeministi Zaev – “a jeni për anëtarësim në BE dhe NATO duke pranuar Marrëveshjen me Greqinë”, ku integrimi ne Nato dhe BE perdoret si karrotë për të joshur shqiptarët që trajtohen si infantilë për të votuar këtë marreveshje kryekëput në interes vetëm të grekëve dhe sllavomaqedonasve dhe në dëm të shqiptarëve.
Argumenti i cili konsiderohet më “bindësi” nga këta kuislingë, në fakt është synimi për frikësim të shqiptarëve nga një shpërbërje e IRJM si shtet, në rast të dështimit të marreveshjes për emrin me Greqinë! Por në fakt ç’do të thotë kjo për shqiptarët, të cilët kanë një shtet të tyre shqiptar, nga i cili i ndan një kufi artificial në territore me vazhdimësi të banuara me shqiptarë, dhe ku do takonin në rast të shpërbërjes së IRJM? Përgjigjen gjejeni vetë.
Argumenti tjetër, përndryshe i preferuar në fjalimet e kriminelve që pikërisht përfaqësojnë të kundërtën e vlerave të qytetërimit europian, është ai i integrimit në NATO dhe BE, duke frikësuar shqitparët se me dështimin e marrëveshjes për emrin, dhe shpërbërjen e IRJM do të humbasin mundësinë për integrim në NATO dhe BE. Athua se shqiptarët nuk mund te integrohen ne NATO dhe BE përmes shtetit të tyre shqiptar, nga i cili i ndan pikërisht kufiri që bën shtet IRJM-në dhe shqiptarët pakicë dhe mysafirë në shpi të tyre.
Argument tjetër i përdorur që synon përsëri friksimin e shqiptarëve, përndryshe të njohur për orientimin e tyre properëndimor, dhe antirus, është rënia e IRJM nën ndikimin rus. Ndërkohë, politikat zyrtare, të këtij shteti, definimi i prioriteteve në politikën e jashtme, përcaktimi i partnerëve strategjikë, hapja ndaj njërit apo tjetrit ndikim, kurrë nuk janë varur nga faktori shqiptar. Këto kanë pësuar ndryshime vetem ne vartësi nga partia politike maqedonase në pushtet.
Prekja e detyruar e kushtetutës për shkak të ndryshimeve lidhur me emrin, është një moment shumë i favorshëm për shqiptarët për të ndryshuar regullimin shtetëror nga ai unitar në atë federativ ose më mire konfederativ, që do t’u jepte mundësinë e pazëvenësueshme për të qenë shtetformues dhe për të marrë pjesën e shtetit dhe pushtetit që u takon. Mundësi që nuk duhet humbur në asnjë mënyrë dhe për asnjë çmim. Por, kjo marrëveshje nuk e ofron këtë.
Përkundrazi, në këtë marrëveshje (neni 7, paragrafi 1 dhe 2), grekët janë kujdesur që t’u pamundësojnë sllavëve përvetësimin e identitetit të maqedonasve antik, por për aq sa të mos i preki ata, pra në rafshin ndërkombëtar. Njëkohësisht, duke lejuar mundësinë që këtë ta bëjnë brenda për brenda shtetit (neni 7, paragrafi 3 dhe 4), në marredhënie me shqiptarët, duke i dhënë shtetit vetëm attribute sllave dhe duke trajtuar shqiptarët si “hije” pa gjuhë, pa histori, pa kulturë, pa trashëgimi…
Duke mos votuar këtë marrëveshje, shqiptarët do t’u jepnin grushtin e forte njëherë e mirë përfaqësuesve të tyre politikë ilegjitimë, kuislingë të shitur, të mësuar që të japin blanko premtime padronëve në emër të shqiptarëve, duke i konsideruar të njëjtët si dele të bindura që mashtrohen kollaj. Duke mos votuar këtë marrëveshje, shqiptarët do te jepnin mesazhin e qartë politik si faktor të rëndësishëm për gjetjen e zgjidhjes për këtë pjesë të rajonit, që nuk mund të arrihet me anashkalimin e tyre. Do të jepej mesazhi që shqiptarët do të votojnë vetem marreveshje të tilla ku atyre qartësisht, me ndryshime kushtetuese u jepet e drejta për pjesë të shtetit dhe pushtetit që u takon në bazë të argumenteve historike dhe politike.
Fakti që përfaqësuesit e inkriminuar dhe të koruptuar të shqiptarëve i dirigjon si kukulla teatri, nuk duhet të inkurajojë kryeministrin Zaev për t’u futur në aventura të rezikshme me palë të treta në dëm të shqiptarëve, siç është kjo marreveshje me Greqinë. Për këtë së paku do të duhet të kujtonte luftën 2001, pavarësiht që ka në xhep ca prej atyre që luftuan.

Dhe në fund, të mos harrojmë se shqiptarët në IRJM nuk janë katalonas në një Spanjë të madhe dhe të fuqishme. Por janë gati gjysma e popullsisë në një shtet që gati u shkërmoq në luftën e 2001!

Afrim Fanda