Arkivi mujor: Shtator 2024

Kosova

Në Kosovë për të ndihmuar misionin e NATO-s, mbërrijnë në Prishtinë 300 ushtarakët britanikë

Komento

UKNë mbrëmjen e së mërkurës, një aeroplan ushtarak britanik ka mbërritur në Aeroportin Ndërkombëtar të Prishtinës “Adem Jashari”. Ky kontingjent do t’i bashkohet forcave të KFOR-it në Kosovë.

 

Lajmi është konfirmuar nga NATO përmes një postimi në rrjetet sociale. Sipas njoftimit, mbi 300 ushtarë nga regjimenti “Royal Yorkshire” do të vendosen përkohësisht në Kosovë për të realizuar një sërë stërvitjesh në bashkëpunim me trupat e tjera të KFOR-it.

Qëllimi i këtyre stërvitjeve është të testojnë procedurat për dislokimin e shpejtë të forcave shtesë dhe integrimin e tyre me misionin e KFOR-it.

Stërvitja është e rëndësishme për të mbështetur gatishmërinë e KFOR-it për t’iu përgjigjur zhvillimeve të sigurisë, duke siguruar një zbatim efektiv të mandatit të tij. Kjo bazohet në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara të vitit 1999, e cila synon të kontribuojë në një ambient të sigurt për të gjithë qytetarët dhe komunitetet në Kosovë dhe të sigurojë lirinë e lëvizjes në çdo kohë.

Kosova

Serbia nis fushatë kundër Kosovës

Komento

EstoniPresidenti i Serbisë, bashkë me vartësitë e tij, ka nisur fushatën kundër Kosovës. Ai me takime të ndryshme me liderë e të tjerë po propagandojnë që Kosova të mos ecë tutje. Por, Marko Gjuriqit në Estoni dje i është bërë me dije nga homologu i tij që, bashkëpunimi i Serbisë me Rusinë, për Estoninë është i papranueshëm. Aty u fol edhe për Kosovën, e estonezi përkrahu dialogun Kosovë-Serbi.

Propaganda e Serbisë kundër Kosovës përfshin një gamë të gjerë narrativash të krijuara për ta delegjitimuar pavarësinë dhe sovranitetin e Kosovës. Këtë propagandë shteti serb, me në krye Aleksandër Vuçiq, e ka bërë duke e paraqitur Republikën e Kosovës si një problem të sigurisë rajonale dhe ndërkombëtare. Madje ajo u mbështet në disa elemente:

Zëvendëskryeministri i Serbisë, njëherësh ministër i Mbrojtjes e sh-drejtori i Agjencisë së Sigurimit dhe Inteligjencës serbe, Aleksandër Vulin, i cili është edhe një nga politikanët më të afërt të Vuçiqit, vazhdimisht ka mbajtur marrëdhënie të afërta me Rusinë, një aleat i fortë i Serbisë në mosnjohjen e Pavarësisë së Kosovës. Vizitat e tij në Moskë përforcojnë bashkëpunimin mes Serbisë dhe Rusisë dhe mbështetjen ruse për bllokimin e njohjes ndërkombëtare të Kosovës, sidomos në Këshillin e Sigurimit të OKB-së.

Shefi i diplomacisë së Estonisë, Margus Tsahkna, e priti në Talin të martën homologun e tij nga Beogradi, Marko Gjuriq. Shteti i të parit është anëtar i NATO-s dhe BE-së, por edhe fqinj me Rusinë, ndërsa e rreshtoi veten si një nga përkrahësit kryesorë të Ukrainës, vend ky që po përballet me pushtimin e forcave të Moskës. Diplomatit serb, Gjuriq, estonezi Tsahkna, i tha se për Estoninë është e papranueshme t’i shtrëngosh duart me, siç tha  “një kriminel lufte”, i cili po e rrezikon Evropën dhe sovranitetin e Ukrainës.

Elementi tjetër që Serbia vazhdon propagandën kundër Kosovës është edhe vizita e përfaqësuesve të lartë të Shtetit të Vatikanit në Beograd e cila është edhe përpjekje e Serbisë për ta ruajtur qëndrimin e Vatikanit, i cili ende nuk e ka njohur Kosovën. Serbia, duke ndërtuar marrëdhënie të forta me Vatikanin dhe aktorë të tjerë ndërkombëtarë, synon ta mbajë mbështetjen e shteteve që nuk e kanë pranuar pavarësinë e Kosovës.

Po ashtu gjatë këtij muaji, ku Serbia ka rritur nivelin e fushatës dezinformuese kundër Kosovës, Vuçiq ka bërë thirrje për dialog me Kosovën, por gjithmonë me kushte që forcojnë pozitën e Serbisë. Ai thekson rëndësinë e krijimit të Asociacionit të Komunave me shumicë serbe në Kosovë, që, sipas tij, duhet të ketë një nivel të lartë autonomie. Kjo kërkesë shihet si një përpjekje për ta dobësuar sovranitetin e Kosovës dhe mbajtur kontroll mbi serbët në Kosovë.

Në përgjithësi, strategjia e Serbisë është ndërtimi i një narrative që Kosovën e paraqet si një çështje të pazgjidhur e që, sipas tij, kërcënon stabilitetin në rajon. Po ashtu udhëheqësit e saj kërkojnë mbështetje ndërkombëtare për t’i avancuar interesat e tyre kundër pavarësisë së Kosovës.

rtk

Kosova

Bruksel: Asnjë ujdi mes negociatorëve Bislimi dhe Petkoviq

Komento

Bislimi PetkovicKryenegociatori i Kosovës, Besnik Bislimi dhe ai i Serbisë, Petar Petkoviq zhvilluan takime të ndara në Bruksel me të dërguarin e BE për dialogun, Miroslav Lajçak. Mospajtimet Kosovë Serbi ishin të thella.

I ngarkuari i BE-së për dialogun Kosovë-Serbi, Miroslav Lajçak nuk arriti t’i bindë kryenegociatorët e Kosovës dhe Serbisë që të ulen së bashku në një takim tre palësh. Lajçak, takoi ndaras në Bruksel kryenegociatorin e Kosovës, Besnik Bislimi dhe atë të Serbisë, Petar Petkoviq, por që të dy kishin mospajtime për temat e diskutimit. “Shpreh keqardhje që nuk arrita t’i adresoj çështjet më të rëndësishme në një takim trepalësh. Unë jam në dispozicion të palëve dhe ne do të vazhdojmë në javët në vijim”, shkroi Lajcak në X.

Pse dështoi takimi trepalësh?

Kryenegociatori i Kosovës Besnik Bislimi, i cili takoi dy herë Lajçakun në Bruksel, tha se takimi me z. Petkoviq dështoi sepse sipas tij, “Serbia e kushtëzoi agjendën e takimit me kërkesa të veta dhe të papranueshme për Kosovën”. “Ftesa ka qenë shumë e qartë e zotit Lajçak që së pari të ketë takim bilateral dhe kanë qenë të propozuara temat apo agjenda e takimit bilateral, pastaj është thënë që në takimin trilateral do të diskutohet rruga përpara në marrëveshjen e normalizimit dhe mund të vendosen edhe tema të tjera nëse ka dakordim mes dy palëve. Ne jemi pajtuar me këtë ftesë, e kemi konfirmuar edhe pjesëmarrjen në takimin trilateral, por, si duket Serbia pastaj ka refuzuar të hyjë me atë agjendë dhe ka kërkuar futjen e temave të saj, të cilat janë për konsum politik, çka ne nuk kemi qenë dakord”, tha Bislimi.

Në takimin me Lajçakun, “temë kryesore ka qenë rruga përpara në zbatimin e Marrëveshjes Bazë dhe aneksit të implementimit në Ohër”, ka theksuar Bislimi. Kosova dhe Serbia u pajtuan në vitin 2023 për këtë marrëveshje, por që nuk është bërë asnjë hap  për zbatimin e saj.

Kërkesat e palës serbe

Pala serbe ndërkaq insiston që tema e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe të jetë pjesë e dialogut, por, sipas Petkoviq, pala kosovare po e refuzon një gjë të tillë. “Çfarë normalizimi është ky, nëse ju nuk dëshironi të flisni për çështjen kyçe siç është Asociacioni i Komunave me shumicë serbe. Një çështje kyçe është gjithashtu edhe se si po jetojnë serbët në Kosovë. Lajcakut i dorëzova një listë të serbëve të arrestuar”, që Petkoviq, që sipas tij, janë “të burgosur politikë”. Kryengociatori i Serbisë, tha se me Mirosllav Lajçak, ka biseduar edhe për kërkesat e presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, për kthimin e serbëve në institucionet e Kosovës.

Javën e kaluar presidenti i Serbisë,  kërkoi rikthimin e gjendjes së mëparshme në veri të Kosovës, përfshirë mbajtjen e zgjedhjeve të reja lokale, formimin e drejtorisë rajonale të policisë dhe kthimin e gjykatësve dhe prokurorëve serbë në vendet e tyre të punës. Bashkimi Evropian tha se “mirëpret thirrjet e presidentit serb Vuçiq që serbët e Kosovës, të marrin pjesë në zgjedhje dhe të riintegrohen në të gjitha institucionet e Kosovës”, nga të cilat janë larguar në vitin 2022.

Kurti kundërshton Vuçiq – pjesë e një fushate agresive

Kryeministri i Kosovës Albin Kurti, nga ana e tij, thotë se “ato kërkesat e tij,{lexo Vuçiq} masat e tij që bëhen nga një dëshpërim dhe paraqesin joracionalitet, nuk janë aspak paqësore, por përkundrazi pjesë e fushatës agresive për konflikte të reja që padyshim se nuk kanë vend as në Kosovë as në rajonin tonë”, tha kryeministri i Kosovës Albin Kurti. Edhe presidentja Vjosa Osmani, thotë se Vuçiq, “dëshiron që tash para perëndimit të duket kinse po kontribuon për diçka pozitive, por në fakt në prapaskenë Vuçiqi vazhdimisht punon vetëm për destabilizim të gjithë rajonit tonë dhe rikthim të rajonit tonë në vitet e 90-ta”.

Kosova dhe Serbia nisën dialogun në vitin 2011, por normalizimi i  marrëdhënieve ka shënuar pak përparim. Një marrëveshje për normalizim u arrit edhe vitin e shkuar, por ajo nuk ka filluar të zbatohet. Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, nuk janë takuar më prej një viti duke akuzuar njëri-tjetrin për qasje jokonstruktive dhe destabilizuese. Një takim ndërmjet kryenegociatorëve pritet sërish në dhjetor, por jo takim në nivel liderësh Kurti-Vuçiq

dw

Kosova

Procesi i Berlinit – Forcohet bashkëpunimi kundër krimit

Komento

Procesi i BerlinitTakimi i Ministrave të Brendshëm të Ballkanit Perëndimor në kuadër të Procesit të Berlinit u zhvillua mes diskutimeve për kontrolin e kufijve nga Gjermania.

 

Fokusi i ministerialit të parë të Procesit të Berlinit për këtë vit ishte  në çështjet e sigurisë, migracionit dhe krimit të organizuar. Ministrat nga Ballkani Perëndimor dhe përfaqësues të lartë nga BE-ja, Komisioni Evropian dhe Britania e Madhe, ranë dakord në një deklaratë qëllimi që të intensifikojnë bashkëpunimin në këto fusha: “Ramë dakord të përmirësojmë shkëmbimin e të dhënave me vendet e Ballkanit Perëndimor në fushën e menaxhimit të migracionit dhe krimit të organizuar”, sqaroi në fund të takimit ministrja gjermane e punëve të Brendshme, Nancy Faeser. Konkretisht bëhet fjalë për regjistrimin biometrik të refugjatëve dhe emigrantëve të paligjshëm.

 

Lufta kundër krimit të organizuar

Faeser theksoi nevojën për përfshirjen e autoriteteve financiare dhe sociale në luftën kundër rrjeteve kriminale, me qëllim ndjekjen e pasurive të tyre dhe ndërprerjen e rrjedhave të paligjshme të parave: “Ne do të zbatojmë metodën ‘Follow-the-Money’ edhe në Ballkanin Perëndimor, në mënyrë që autoritetet e zbatimit të ligjit të mund të identifikojnë, bllokojnë dhe konfiskojnë pasuritë kriminale.” Gjithashtu, lufta kundër trafikimit të qenieve njerëzore, veçanërisht e fokusuar në mbrojtjen e grave dhe fëmijëve, mbetet një prioritet i përbashkët: “Ky aktivitet kriminal duhet të ndalet. Ne duhet të mbrojmë veçanërisht viktimat, gratë dhe fëmijët,” shtoi Faeser.

Migracioni i parregullt nga vendet e Ballkanit në ulje

Migracioni i parregullt përmes Rrugës së Ballkanit ka rënë me 77% këtë vit, falë bashkëpunimit me Frontex. Sipas të dhënave, deri më tani janë regjistruar rreth 14,700 emigrantë të paligjshëm në BE përmes kësaj rruge. Ministrat shprehën shqetësim për mbylljen e kufijve dhe kërkuan zgjidhje të përbashkëta në kuadër të BE-së. Ministri grek, Nikos Panagiotopoulos, kërkoi një rregullim të përbashkët në kuadër evropian. Ai tha para gazetarëve, se në veprime të njëanshme, si vendosja e kontrolleve kufitare nga ana e Gjermanisë, qofshin këto edhe të përkohshme, nuk e zgjidhin problemin.

Procesi i Berlinit

Para 10 vitesh, Gjermania filloi të ashtuquajturin Procesi i Berlinit, me qëllim të intensifikimit të bashkëpunimit rajonal midis BE-së dhe vendeve të Ballkanit Perëndimor. Krahas gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor, aty marrin pjesë edhe një sërë vendesh antare të BE-së si Bullgaria, Franca, Greqia, Italia, Kroacia, Austria, Polonia, Sllovenia, si edhe Britania e Madhe. Qëllimi është të ndihmojë këto vende në rrugën e tyre drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian. Vitin e kaluar organizatore ishte Shqipëria. Gjermania është organizatorja e këtij viti. Në javët në vazhdim në Berlin zhvillohen një sërë ministerialesh për tema si romët, gender, ekonomi, politika e jashtme, të cilat do të përgatisin samitin e Procesit të Berlinit, që zhvillohet në zyrën e kancelarit gjerman, Olaf Scholz, në Berlin, më 14 tetor.

dw

Bota

Çfarë janë pagerët dhe pse i përdor Hezbollahu?

Komento

BejrutSHBA njoftoi se po mbledh informacione lidhur me shpërthimet e pagerëve në Liban. Çfarë janë pagerët dhe pse i përdor Hezbollahu?

Pas sulmit me sa duket të koordinuar në Liban, ku shpërthyen pagerët që u përkisnin anëtarëve të milicisë terroriste Hezbollah, kjo organizatë akuzoi Izraelin se ka depërtuar në sistemin e saj të komunikimit. Pagerët janë pajisje të vogla komunikimi dhe ishin pararendës të telefonave celularë. Nëse dikush dëshiron të flasë me dikë, ai i dërgon personit tjetër një zile ose mesazh të shkurtër në pager. Pagerët përdoreshin gjerësisht, sidomos në vitet 1980. Por zhvillimi i telefonëve celularë i bëri ata në masë të gjërë të panevojshëm.

Pse i përdor Hezbollahu pagerët?

Arsyeja pse milicia Hezbollah i përdor pager-ët në një shkallë të gjerë është e thjeshtë: ndryshe nga telefonat celularë apo telefonat inteligjentë, vendndodhja e pager-ëve nuk mund të përcaktohet. Sepse një pager i zakonshëm është thjesht marrës sinjali, i cili nuk është i regjistruar në ndojnë rrjet. Ndërkohë që nga ana tjetër aktivizimi i të gjithë pager-ëve në të njëjtën kohë në një zonë të një zonë të caktuar nuk është problem.

Që nga fillimi i luftës në Gazë udhëheqja e Hezbollahut u ka kërkuar anëtarëve të vet të mos i përdorin telefonat celularë, por pajisjet pager për ta bërë komunikimin më të sigurt. Tre punonjës që punojnë në organe sigurie i thanë agjencisë së lajmeve Reuters se pagerët u përkisnin modeleve më të fundit dhe që Hezbollahu i kishte futur ato në përdorim muajt e fundit.

SHBA nuk është e përfshirë në incidentin e shpërthimeve

SHBA njoftoi se po mbledh informacione lidhur me shpërthimet e pagerëve në Liban. Zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme, Matthew Miller, tha në një konferencë shtypi se Shtetet e Bashkuara nuk ishin të përfshira në incident dhe se nuk e dinte se kush ishte përgjegjës. Ai shtoi se Shtetet e Bashkuara janë gjithmonë të shqetësuara për çdo incident që rrit tensionet në Lindjen e Mesme dhe i bëri thirrje Iranit që të mos e shfrytëzojë incidentin për të krijuar destabilitet.

Uashingtoni bëri gjithashtu përsëri thirrje për një zgjidhje diplomatike të tensioneve midis Izraelit dhe Libanit.

dw

Bota

Çfarë dihet për mjetet shpërthyese që kishin si objektiv Hezbollahun?

Komento

hezbullaPajisjet elektronike të komunikimit me mesazhe ‘pager’ të përdorura nga qindra anëtarë të grupit militant Hezbollah shpërthyen pothuajse njëkohësisht në Liban dhe Siri të martën, duke shkaktuar të paktën 12 të vrarë, mes tyre dy fëmijë, dhe plagosur mijëra të tjerë, në atë që duket të jetë një sulm i sofistikuar dhe nga distanca.

Një zyrtar amerikan tha se Izraeli e informoi Uashingtonin të martën, pas përfundimit të operacionit gjatë të cilit u përdoren sasi të vogla eksplozivi të fshehura në pajisjet e komunikimit. Individi foli në kushte anonime pasi nuk ishte autorizuar të fliste publikisht.

Qeveria libaneze dhe Hezbollahu, që mbështetet nga Irani, fajësuan Izraelin për shpërthimet vdekjeprurëse, që kishin për objektiv një numër të madh njerëzish dhe që duket si një operacion i planifikuar prej kohësh. Nuk ka detaje lidhur me ekzekutimin e shpërthimeve. Ushtria izraelite nuk ka pranuar të komentojë.

Përdorimi i mjeteve komunikuese ‘pager’ në operacion

Udhëheqësi i Hezbollahut, Hassan Nasrallah i kishte paralajmëruar më parë anëtarët e grupit që të mos mbanin telefona celularë, duke thënë se mund të përdoren nga Izraeli për të gjurmuar lëvizjet e grupit. Si rezultat, Hezbollahu përdor mjetet ‘pager’ për të komunikuar.

Ndryshe nga telefonat celularë, këto pajisje shfrytëzojnë të tjera valë komunikimi dhe janë më të përdorshme për raste urgjente. Pajisjet ‘pager’ e ndihmuan Hezbollahun për të anashkaluar survejimin e mundshëm nga Izraeli të telefonisë celulare të Libanit.

Telefonat inteligjentë mund të përgjohen më lehtë në kontrast me teknologjinë e thjeshtë që përdorin pajisjet ‘pager’, thotë Nicholas Reese me Qendrën për Çështjet Globale të Fakultetit për Studime Profesionale në Universitetin e Nju Jorkut.

Ky lloj sulmi do ta detyrojë Hezbollahun që të ndryshojë strategjitë e komunikimit, thotë zoti Reese, i cili më parë ka shërbyer me organet e zbulimit. Ai thotë se të mbijetuarit e shpërthimeve të së martës tani ka të ngjarë që të flakin tej “jo vetëm ‘pager’-at e tyre, por edhe telefonat dhe të heqin dorë nga pajisjet portative elektronike”.

Origjina e pajisjeve ‘pager’

Kompania tajvaneze “Gold Apollo” tha të mërkurën se kishte autorizuar firmën “BAC Consulting KFT,” me bazë në Budapest të Hungarisë, që të përdorte markën së saj për prodhimin dhe shitjen e modelit AR-924 të pager-it në fjalë. Firma BAC duket të jetë një kompani guaskë.

Hsu Ching-kuang, drejtues i firmës tajvaneze “Gold Apollo”, u tha gazetarëve të mërkurën se ka rreth tre vjet që ka një marrëveshje licencimi me firmën “BAC”.

Që nga viti 2022 deri në gusht 2024, firma “Gold Apollo” ka eksportuar 260,000 pajisje ‘pager’ dhe rreth 40,000 midis janarit dhe gushtit të këtij viti, sipas Ministrisë së Çështjeve Ekonomike të Tajvanit. Ministria tha se nuk kishte të dhëna për eksportim të drejtpërdrejt në Liban të pajisjeve ‘pager’.

Analisti veteran Elijah J. Magnier, me bazë në Bruksel, thotë se ka biseduar me anëtarë të Hezbollahut dhe të mbijetuar nga sulmi i së martës. Ai vë në dukje se Hezbollahu i ka përdorur pajisjet ‘pager’ që nga lufta e vitit 2006 me Izraelin. Por pajisjet e reja të komunikimit me mesazhe ‘pager’ që shpërthyen të martën, thotë ai, u blenë para gjashtë muajsh dhe nuk dihet se si arritën në Liban.

Shpërthimi i pajisjeve

Deri tani kanë qarkulluar teori të ndryshme rreth mënyrës së realizimit të shpërthimeve. Disa ekspertë i thanë agjencisë së lajmeve Associated Press se ka shumë gjasa për infiltrim në zinxhirin e furnizimit.

Ekspertët thonë se në pajisjet e komunikimit ‘pager’ mund jenë vënë mjete shpërthyese shumë të vogla përpara se ato të mbërrinin tek Hezbollahu. Ata thanë se ato mund të ishin aktivizuar njëkohësisht nga distanca, ndoshta përmes një sinjali valor. Kjo konfirmon të dhënat e ndara nga zyrtari amerikan për lëndë shpërthyese të fshehura nëpër pajisje si pjesë e një operacioni izraelit.

Në kohën e shpërthimit, “ndoshta gjysma e baterisë ishte eksploziv” thotë Carlos Perez, me firmën e sigurisë “TrustedSec”.

Një ish specialist i ushtrisë britanike për asgjësimin e bombave thotë se një mjet shpërthyes ka pesë përbërës kryesorë: hapësirën ku vendoset, baterinë, pajisjen ndezëse, kapsollën dhe lëndën shpërthyese.

“Një ‘pager’ i ka tre prej përbërësve”, tha specialisti, i cili foli në kushte anonime, pasi aktualisht punon si konsulent me klientë në Lindjen e Mesme. “Duhet t’i shtosh kapsollën dhe lëndën shpërthyese”.

Ekspertë të lëndëve shpërthyese ofruan opinionet e tyre bazuar në pamjet filmike nga shpërthimet në një treg libanez.

“Forca e shpërthimit duket e njëjtë me atë të shkaktuar nga një kapsollë e vetme elektrike, ose nga përfshirja e një sasie shumë të vogël lënde shpërthyese me fuqi të madhe”, thotë Sean Moorhouse, ish-oficer i ushtrisë britanike dhe ekspert për asgjësimin e mjeteve shpërthyese.

Zoti Moorhouse thotë se kjo tregon se ka dorë një aktor shtetëror. Ai thotë se zbulimi i huaj izraelit, Mossad, dyshohet më së shumti dhe ka burime të mjaftueshme për ta kryer një aksion të tillë. Izraeli ka një histori të gjatë të operacioneve të ngjashme në të kaluarën.

Organizimi i operacionit

Për planifikimin e një sulmi të kësaj shkalle kërkohet shumë kohë. Detajet specifike janë ende të panjohura, ndërsa ekspertët thonë se përafërsisht duhen disa muaj deri në dy vjet për organizimin e një aksioni të tillë.

Zoti Reese thotë se sulmi i ndërlikuar lë të kuptosh se organizatorët kanë mbledhur të dhëna për një kohë të gjatë. Një sulm i këtij kalibri kërkon ndërtimin e marrëdhënieve të nevojshme për të patur qasje fizike tek pajisjet përpara shitjes së tyre. Zhvillimin e teknologjisë që do të futej në ‘pager’ dhe burimet që do të konfirmonin se objektivat e sulmit ishin të pajisur me këto mjete komunikimi.

Analisti veteran Elijah J. Magnier thotë se në bisedat me kontaktet në organizatën Hezbollah, kishte mësuar se para shpërthimit, pajisjet kishin filluar të vibronin pa pushim pas një mesazhi të gabuar, duke i detyruar përdoruesit që të përdornin të dy duart për të shtypur butonat për të ndaluar dridhjet e aparatit.

Dërgimi i mesazhit të gabuar, thotë zoti Magnier, jo vetëm që rriti efektin e shpërthimit, por gjithashtu siguroi që përdoruesi të ishte “plotësisht i angazhuar me pajisjen” ndërsa përpiqej ta fikte atë.

Zoti Magnier tha se Hezbollahu po heton për llojin e lëndës shpërthyese dhe nëse pajisja ishte pajisur edhe me sistem GPS, për ta lejuar Izraelin që të gjurmonte lëvizjet e anëtarëve të grupit.

voa

Bota

Shpërthime të reja në Liban, këtë radhë radiot e dorës të Hezbollahut

Komento

shperthimetRadiot e dorës që përdoren për komunikim nga organizata Hezbollah shpërthyen pasditen e së mërkurës në pjesën jugore të Libanit dhe në rrethinat e Bejrutit. Kjo shton më tej tensionet me Izraelin, pasi vetëm një ditë më parë pati shpërthime të ngjashme të pajisjeve portative që përdor kjo organizatë për t’u dërguar mesazhe të shkruara anëtarëve të saj.

Të paktën një nga shpërthimet ndodhi pranë një funerali të organizuar nga Hezbollahu, organizatë që mbështetet nga Irani, për personat e vrarë një ditë më parë, kur mijëra pajisje shpërthyen në mbarë vendin duke lënë edhe shumë të plagosur në radhët e luftëtarëve të kësaj organizate.

Organizata, e cila për një kohë të shkurtër kaloi në situatë kaotike nga shpërthimet e djeshme, tha të mërkurën se kishte sulmuar pozicionet e artilerisë izraelite me raketa, në goditjen e parë që kur shpërthimet plagosën mijëra anëtarë të organizatës në Liban dhe ngritën perspektivën e një lufte më të gjerë në Lindjen e Mesme.

Radiot e dorës ishin blerë nga organizata Hezbollah pesë muaj më parë, afërsisht në të njëjtën kohë kur ishin blerë edhe pajisjet e tjera të komunikimit, tha një zyrtar nga strukturat e sigurisë.

Agjencia izraelite e zbulimit Mossad, e cila ka një historik të gjatë operacionesh të sofistikuara jashtë vendit, vendosi eksplozivë brenda pajisjeve të importuara nga Hezbollahu, disa muaj përpara shpërthimeve të së martës, tha një zyrtar i lartë libanez i sigurisë, si dhe një tjetër person për agjencinë e lajmeve Reuters.

Numri i të vdekurve u rrit në 12, përfshirë dy fëmijë, tha të mërkurën ministri libanez i Shëndetësisë, Firass Abiad. Sulmi i së martës plagosi rreth 3,000 persona, përfshirë shumë luftëtarë të grupit militant, si dhe ambasadorin e Iranit në Bejrut.

Një kompani tajvaneze mohoi të ishte ajo prodhuesja e pajisjeve të komunikimit që shpërthyen dje gjatë sulmit të pashembullt që ngriti mundësinë e një lufte frontale mes Hezbollahut, të mbështetur nga Irani, dhe Izraelit.

Kompania tajvaneze “Gold Apollo” tha se licensën e prodhimit të pajisjeve ia kishte dhënë një kompanie të quajtur BAC, me qendër në kryeqytetin e Hungarisë, Budapest.

Nuk pati informacion të menjëhershëm se kur Hezbollahu kishte filluar sulmin e fundit me raketa, por normalisht grupi njofton për sulme të tilla menjëherë pas kryerjes së tyre.

Hezbollahu është zotuar të hakmerret kundër Izraelit, ushtria e të cilit nuk pranoi të komentojë mbi shpërthimet. Palët janë përfshirë në shkëmbime zjarri ndërkufitare që nga shpërthimi i konfliktit në Gazë tetorin e kaluar, duke nxitur frikën për një konflikt më të gjerë në Lindjen e Mesme.

Ministri i Jashtëm i Jordanisë, Ayman Safadi, akuzoi Izraelin se po e afron Lindjen e Mesme më pranë një lufte rajonale, duke orkestruar një përshkallëzim të rrezikshëm në shumë fronte.

“Hezbollahu dëshiron të shmangë një luftë gjithëpërfshirëse. Ende dëshiron ta shmangë një të tillë. Por duke pasur parasysh shkallën, ndikimin mbi familjet, mbi civilët, do të ketë trysni për një përgjigje më të fortë”, tha Mohanad Hage Ali nga Qendra Carnegie për Lindjen e Mesme.

Organizata Hezbollah, bashkëpunëtorja më e fuqishme e Iranit në Lindjen e Mesme, tha në një deklaratë se do të vazhdojë të mbështesë Hamasin në Gazë dhe se Izraeli duhet të presë një përgjigje ndaj “masakrës” që la luftëtarë dhe persona të tjerë të gjakosur, të shtruar në spital, ose të vdekur.

Një zyrtar i Hezbollahut tha se shpërthimi ishte “shkelja më e madhe e sigurisë” në historikun e kësaj organizate.

Pamjet nga spitalet, të shqyrtuara nga agjencia e lajmeve Reuters, treguan persona me lëndime të ndryshme, disa në fytyrë, disa me gishta të prerë dhe plagë të hapura në ije, ku ka të ngjarë të mbaheshin në brez pajisjet e komunikimit.

Për komplotin duket se janë dashur përgatitje disa mujore, i thanë agjencisë Reuters disa burime. Kjo pasoi një seri vrasjesh të komandantëve dhe udhëheqësve të Hezbollahut dhe Hamasit, për autorësinë e të cilave u fajësua Izraeli.

voa

Bota

Kalon me sukses prova e parë e transportit të së ardhmes

Komento

transportiVite më parë, miliarderi Elon Musk prezantoi një mënyrë të re transporti përmes tubacioneve gjigande poshtë tokës, të quajtur Hyperloop. Vagona në formë kapsulash do të përdorin trysninë e ajrit për të udhëtuar me shpejtësi nëpër tubat nëntokësorë. Së fundmi, kjo formë e re e transporti masiv ka shënuar një sukses të ri. Kompania e cila po përdor këtë teknologji në Holandë njoftoi kryerjen me sukses të provës për këtë sistem të ri transporti.

A mund të jetë ky mjeti i transportit të së ardhmes? Udhëtarë që përdorin vagona në formë kapsulash, që lëvizin me shpejtësi në fusha magnetike përmes tubave.

Kompania “Hardt” thotë se ka hedhur një hap përpara për ta bërë këtë ide një realitet.

“Sot, në testin e parë të suksesshëm, ishim në gjendje të nisnim mjetin, të ndiznim sistemin e drejtimit dhe atë të shtytjes”, shpjegon Marinus van der Meijs, drejtor i Teknologjisë dhe Inxhinierisë në kompaninë Hardt.

Ky sistem përbëhet nga një seri kabinash që lëvizin pezull në ajrin brenda një tubacioni.

Tubacioni, që po përdoret për provat, është 420 metra i gjatë dhe përbëhet nga 34 seksione të veçanta, secili me diametër prej 2.5 metrash.

Projektuesit e sistemit Hyperloop synojnë të kenë kapsula që lëvizin përmes tubave me shpejtësi deri në 700 km në orë, përmes një infrastrukture ku ka presion të ulët ajri duke bërë që kapsulat të hasin më pak rezistencë brendat tubit dhe të lëvizin me shpejtësi të lartë.

Mbështetësit e projektit thonë se ky sistem do të jetë shumë më efikas se fluturimet e shkurtra me avionë, trenat e shpejtësisë së lartë dhe kamionët e transportit të mallrave, por se për këtë kërkohen investime të mëdha në infrastrukturë.

Deri më tani, në hapësirën e kufizuar në qendrën e testimit, shpejtësia ka qenë modeste.

“E nisëm atë me shpejtësinë e një metroje, deri në një shpejtësi maksimale prej rreth 30 kilometrash në orë”, thotë zoti van der Meijs.

Megjithatë, siç thonë përfaqësues të kompanisë, arritja e teknologjisë deri në këtë pikë nuk ka qenë e lehtë.

“Gjëja më e vështirë që po bëjmë tani është testimi i të gjitha funksioneve së bashku. Nisja, shtytja, drejtimi, të gjitha ato funksione që tani jemi në gjendje t’i vëmë në punë së bashku, si në një orkestër”, shpjegon Roel van de Pas, drejtor pranë kompanisë Hardt Hyperloop.

Kur Elon Musku e paraqiti këtë koncept rreth një dekadë më parë, ai sugjeroi se mjeti do të transportonte pasagjerë me shpejtësinë 400 kilometra në orë nga Los Anxhelosi në San Francisko për vetëm 30 minuta.

Që atëherë, ekipe në mbarë botën kanë punuar në realizimin e kësaj ideje, por ky lloj trasporti nuk është ende i disponueshëm.

“Për të ofruar Hyperloop-in si një sistem transporti, kemi përpara një sfidë të ndërlikuar që kërkon teknologji, zbatim politikash dhe bashkëpunim mes sektorit publik dhe atij privat. Kjo është ajo që nevojitet më shumë”, thotë zoti Van de Pas.

“Në kompaninë Hardt jemi gati të nisim transportin e pasagjerëve deri në vitin 2030″, këmbëngul ai.

Sipas tij, nuk ka asnjë arsye teknike që do të mund të pengonte funksionimin e këtij sistemi të ri.

voa

Bota, Shkenca

Instagrami vendos kufizime në llogaritë e adoleshentëve

Komento

instagramInstagrami po i bën në mënyrë automatike llogaritë e adoleshentëve private, duke kufizuar qasjen e të tjerëve në përmbajtjen e këtyre llogarive. Kjo ka qëllim ta bëjë platformën më të sigurt për fëmijët. Vendimi u mor ndërsa ky rrjet social gjendet përball një trysnie në rritje për mënyrën se si media sociale ndikon në jetën e të rinjve.
Duke filluar nga dita e martë në Shtetet e Bashkuara, në Mbretërinë e Bashkuar, Kanada dhe Australi, përdoruesit nën 18 vjeç, të cilët hapin llogari në Instagram, do të vendosen në listën e llogarive kufizuese të adoleshentëve. Ata që tanimë kanë llogari ekzistuese do të kalojnë në atë listë gjatë 60 ditëve të ardhshme. Llogaritë e adoleshentëve në Bashkimin Evropian do të kalojnë në llogari private më vonë gjatë këtij viti.

Meta, pronë e së cilës është dhe Instagrami, pranon se adoleshentët mund të gënjejnë për moshën e tyre dhe thotë se do t’u kërkohet të verifikojnë moshat e tyre në më shumë raste, si dhe do të shohin nëse përpiqen të krijojnë një llogari të re me një ditëlindje të të rrituri. Kompania ‘Menlo Park’, në Kaliforni tha gjithashtu se po ndërton teknologji që gjen në mënyrë proaktive llogaritë e adoleshentëve që pretendojnë se janë të rritur dhe i vendos automatikisht në llogaritë e kufizuara të adoleshentëve.

Llogaritë e adoleshentëve do të jenë private në mënyrë automatike. Mesazhet private që iu dërgohen këtyre llogarive do të jënë gjithashtu të kufizuara, kështu që adoleshentët mund t’i marrin ato vetëm nga njerëzit të cilët i ndjekin. “Përmbajtjet e ndjeshme”, si videot e njerëzve duke u përleshur ose ato që promovojnë procedura kozmetike, do të jenë të kufizuara”, tha Meta. Adoleshentët do të marrin gjithashtu njoftime nëse e përdorin Instagramin për më shumë se 60 minuta dhe do të aktivizohet një modalitet që çaktivizon njoftimet dhe dërgon përgjigje automatike tek njerëzit që dërgojnë mesazhe nga ora 22:00 deri në orën 7 të mëngjesit.

Ndërsa këto veprime do të aktivizohen për të gjithë adoleshentët, 16 dhe 17-vjeçarët do të mund t’i çaktivizojnë ato. Fëmijët nën 16 vjeç do të kenë nevojë për lejen e prindërve për ta bërë këtë.

“Tri shqetësimet që po dëgjojmë nga prindërit janë se adoleshentët e tyre po shohin përmbajtje që nuk duan të shohin ose se po kontaktohen nga njerëz që nuk duan të kontaktohen ose që po shpenzojnë gjithashtu shumë në aplikacion”, tha Naomi Gleit, drejtuese e produktit në Meta. “Pra, llogaritë e adoleshentëve tani vërtet janë të përqendruara në trajtimin e këtyre tre shqetësimeve.”

Njoftimi vjen pasi kompania përballet me padi nga dhjetëra shtete amerikane që e akuzojnë atë për dëmtim të të rinjve dhe kontribut në përkeqësimin e shëndetit mendor të të rinjve duke krijuar me vetëdije dhe qëllimisht funksione në Instagram dhe Facebook që i bën fëmijët të varur në platformat e saj.

Prokurorja e Përgjithshme e Nju Jorkut, Letitia James tha se njoftimi i Metës ishte “një hap i parë i rëndësishëm, por duhet bërë shumë më tepër për të siguruar që fëmijët tanë të mbrohen nga dëmet e mediave sociale”. Zyra e zonjës James po punon me zyrtarë të tjerë të Nju Jorkut se si të zbatohet një ligj i ri shtetëror që synon të frenojë qasjen e fëmijëve në ato që kritikët i quajnë përmbajtje që krijojnë varësi varura të mediave sociale.

Në të kaluarën, përpjekjet e Metës për të trajtuar sigurinë dhe shëndetin mendor të adoleshentëve në platformat e saj janë përballur me kritika se ndryshimet nuk shkojnë aq larg sa duhet. Për shembull, ndërsa fëmijët do të marrin një njoftim kur të kenë kaluar 60 minuta në aplikacion, ata do të jenë në gjendje ta anashkalojnë atë dhe të vazhdojnë të qëndrojnë në aplikacion.

Kjo ndryshon vetëm nëse prindërit e fëmijës aktivizojnë modalitetin “mbikëqyrje prindërore”, ku prindërit mund të kufizojnë kohën e adoleshentëve në Instagram në një kohë specifike, si p.sh. 15 minuta.

Me ndryshimet e fundit, Meta po u jep prindërve më shumë mundësi për të mbikëqyrur llogaritë e fëmijëve të tyre. Ata nën 16 vjeç do të kenë nevojë për lejen e prindit ose kujdestarit për të ndryshuar masat kufizuese.

Nick Clegg, presidenti i Metës për çështjet globale, tha javën e kaluar se prindërit nuk po përdorin kontrollet prindërore që kompania ka prezantuar vitet e fundit.

Drejtuesja e produktit në Meta Gleit tha se ajo mendon se llogaritë e tanishme të adoleshentëve do të “nxisin prindërit dhe adoleshentët për të vendosur në funksion mbikëqyrjen prindërore”.

“Prindërit do të jenë në gjendje të shohin se kush po i dërgon mesazhe adoleshentit të tyre dhe shpresojmë të kenë një bisedë me adoleshentin e tyre”, tha ajo. “Nëse ndodhin ngacmime, prindërit do të kenë qasje të shohin se kë ndjek adoleshenti i tyre, kush e ndjek adoleshentin e tyre, kujt i ka dërguar adoleshenti i tyre mesazh në shtatë ditët e fundit dhe shpresojmë të kenë disa nga këto biseda dhe t’i ndihmojnë ata të kalojnë në këto situata vërtet të vështira në internet.

Zyrtari më i lartë amerikan për shëndetin publik Vivek Murthy, tha vitin e kaluar se kompanitë e teknologjisë presin shumë nga prindërit kur bëhet fjalë për mbajtjen e fëmijëve të sigurt në mediat sociale.

“Ne po u kërkojmë prindërve të menaxhojnë një teknologji që po zhvillohet me shpejtësi, e cila ndryshon rrënjësisht mënyrën se si fëmijët e tyre mendojnë për veten e tyre, si krijojnë miqësi, se si e përjetojnë botën – dhe teknologjinë, meqë ra fjala, që gjeneratat e mëparshme nuk duhej ta menaxhonin kurrë”, tha Murthy në maj 2023.

voa

Shëndeti

Pritet të dyfishohet në rang global numri i pacientëve me kancer prostate

Komento

prostataSipas një analize të re të mbështetur nga programi i grupit të studimeve mjekësore the Lancet Commission, sugjerohet se numri i rasteve vjetore të pacientëve me kancer prostate do të rritet nga 1.4 milionë në vitin 2020, në 2.9 milionë në vitin 2040. Rastet më të shumta të vdekjeve të pacientëve me këtë lloj kanceri do të jenë nga vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme.

Kampioni i atletikës, Joe Appiah, mban disa rekorde evropiane dhe britanike në vrapimin me pengesa.

Ai u diagnostikua me kancer të prostatës në vitin 2021.

“Në një kuptim jam me fat. Nuk pata simptoma. Nuk kisha ndonjë dijeni për kancerin e prostatës, por një shoku im më telefonoi për të më thënë se e kishte këtë lloj kanceri. Unë u habita pasi ka moshë të njëjtë me mua; është edhe ai i shëndetshëm dhe në formë të mirë. E njohim njëri-tjetrin për shkak të sporteve, kështu që u trondita. Më inkurajoi të shkoja për t’u testuar”, thotë zoti Appiah.

Kanceri i prostatës është lloji më i zakonshëm i kancerit për meshkujt. Një analizë e re nga grupi “The Lancet Commission” vlerëson se rastet me kancer prostate do të rriten nga 1.4 milionë në vitin 2020, në 2.9 milionë në vitin 2040.

Sipas raportit, që nga mesi i viteve 1990 vdekjet nga kanceri i prostatës kanë rënë në vendet me të ardhura të larta. Por, vlerësohet se do të rritet me 80% numri i vdekjeve ndër meshkujt në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme.

“Për momentin janë rreth 1.4 milionë meshkuj në vit që diagnostikohen me kancer prostate. Kjo do të dyfishohet në 10-15 vitet e ardhshme dhe pothuajse të gjitha rastet e shtuara do të jenë nga vendet me të ardhura të ulëta dhe të larta. Pra, në vendet si Britania, ku unë jetoj, do të shohim një vazhdimësi në nivele të qëndrueshme dhe do të ketë ndryshime të mëdha në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme”, thotë Nick James, profesor për kancerin e prostatës dhe të fshikëzës në Institutin për Studimin e Kancerit, në Londër.

Profesori James thotë se rritja e rasteve nuk është diçka që mund të parandalohet nëpërmjet masave të sistemit të shëndetit publik.

“Vjen së bashku me ndryshimet e popullsisë. Dhe çelësi për të zbutur pasojat është diagnostikimi dhe trajtimi mjekësor i hershëm, për të mos pritur të reagohet vetëm kur njerëzit të paraqiten në gjendje të rënduar”, thotë ai.

Profesori James sugjeron që të përdoren metoda për ndërgjegjësimin si nëpërmjet mediave sociale dhe teknologjive të bazuara tek celularët, paisje të cilat mund të shfrytëzohen edhe për menaxhimin e të dhënave mjekësore duke shmangur kështu metodat e vjetëruara në letër dhe sisteme të tjera të largëta.

Më të rrezikuarit nga kanceri i prostatës janë meshkujt afrikano-amerikanë. Sipas Qendrës për Kancerin e Prostatës në Britani, 1 në 4 prej tyre do të preket nga ky lloj kanceri. Arsyeja nuk dihet ende. Në rastin e atletit Appiah, kanceri u evidentua herët dhe ndodhej vetëm në prostatë dhe nuk ishte përhapur ende në organe të tjera.

“Kjo do të thoshte se unë kisha opsione më të mira për trajtimin mjekësor. Dhe më sugjeruan që për moshën time dhe faktin që jam në formë të mirë, do të ishte më mirë që ta hiqnin, duke më dhënë kështu edhe shanse më të mira mbijetese”, tregon zoti Appiah.

Kampioni i atletikës bën tashmë fushatë për të rritur ndërgjegjësimin për kancerin e prostatës.

voa