Interviste botuar ne gazeten The Albanian, Londer, 1 shkurt 2012 – EkskluzivePërfaqësuesi i mendimeve për një emancipim mbarë shqiptar, hartuesi i tezës mbi nevojën e Shqipërisë Natyrale¸ analisti, politikani dhe ideologu i Platformës për Shqipëri Natyrale Dr, Koço Danaj, ekskluzivisht dha për The Albanian një intervistë në të cilën shtjellon gjerësisht, gjithçka përfaqëson kjo Tezë dhe udhërrëfyesit deri në zgjidhje të aspiratës mbarë shqiptare. Zoti Danaj çfarë do të thotë për ju Shqipëri Natyrale, ku është ndryshimi mes Shqipërisë Etnike, Shqipëri e Madhe ?
Sipas Platformës, Shqipëria Natyrale, nuk është gjë tjetër veçse Shqipëria e shpallur më 28 Nëntor 1912, në Kuvendin e Vlorës. Pra kërkesa për Shqipëri Natyrale, është në thelb kërkesa për zbatimin e një Akti Juridik i cili u injorua nga mbledhja e ambasadorëve në Londër në vitet 1912-1913.
Ky injorim u bë në mënyrë më shumë se kolonialiste, u bë në mënyrë barbare. Jo vetëm që kjo mbledhje që u mblodh në 16 dhjetor 1912, pra 18 ditë më pas shpalljes së pavarësisë, nuk e mori parasysh këtë akt juridik, por i trajtoi trojet shqiptare si plaçkë tregu. Vetë kryetari i mbledhjes ish- ministri i Jashtëm britanik Edwards Grey e pranon një gjë të tillë në librin e tij “Memoires”, Kujtime, të botuar në vitin 1927, një kopje të së cilës e zotëron edhe “Lista për Shqipëri Natyrale”. Ja se çfarë thotë Grey në Kujtimet e tij:…. lufta në Ballkan nuk e rrezikoi paqen evropiane nga rihapja e çështjes së Kostandinopojës apo të ngushticave (Detroits), sepse as Austria dhe as Rusia, dy fuqitë më ngushtësisht të interesuara, nuk kishin ndër mend të ishin aktive për të influencuar kushtet që Greqia, Bullgaria dhe Serbia mund t’i vendosnin Turqisë duke prekur Maqedoninë. Çështja e rrezikut dhe e përplasjes ishte Shqipëria, ku dominimi turk u thye pas luftës.
Aleatët ballkanikë ishin të verbuar nga fitorja; Serbia donte, të kishte dalje në Adriatik, dhe kishte shumë mundësi që ajo dhe Mali i Zi të dëshironin të merrnin disa rajone të Shqipërisë duke i konsideruar pjesë të plaçkës së luftës. (Grey, Memoires, botime Payot, 1927 faqe 246). Plaçkë lufte-ja si i ka konsideruar Grey trojet shqiptare. Është më shumë se cinizëm, është gjenocid shumë herë më I madh se gjenocidi turk kundër Armenisë. Ndërsa nocioni Shqipëri e Madhe lindi pas marrëveshjes Ciano Ribentrop në qershor 1941 pasi Gjermania kishte pushtuar Jugosllavinë. Aso kohe, kufiri u vendos tek Ura e Ibrit, nga Kosova u shkëput, Kaçaniku, Presheva, Bujanoci, Vitia, Kumanova etj që ju bashkuan Bullgarisë së Madhe të Car Borisit. Pjesa tjetër u nda në 4 prefektura dhe u bashkua me Shqipërinë. Pra prapë copëtim.
E keni trajtuar herë pas here në 35 të shkruara dhe televizive iniciativën tuaj të Shqipërisë Natyrale. Përveç mbështetjes nga opinioni i i gjerë shqiptar, a keni përkrahje edhe nga rrafshi intelektual, akademik apo dhe ai politik?
I pari është opinioni i gjerë shqiptar, ai është masiv në favor të Shqipërisë Natyrale, 82 përqind në Kosovë, 64 përqind në Shqipëri dhe 89 përqind në Maqedoni. Në mesin e kësaj përqindje janë me qindra intelektualë patriotë. Ndërsa sa për politikanët, një pjesë prej tyre janë kundër sepse e kanë më të lehtë të konkurojnë në Vilajetet e tyre se sa në mbarë hapësirën shqiptare, një pjesë e pranojnë domosdoshmërinë e bashkimit, por kanë akoma frikë të flasin hapur. Nga kontaktet e mija me deputetë në Tiranë, Prishtinë, Shkup etj mund t’ju them se deri më tani 62 prej tyre e pranojnë domosdoshmërinë e bashkimit të kombit shqiptar.
Duke e përmbledhur pyetjen tuaj do të thosha se në mënyrë figurative ka dy hapësira në mbarë kombin shqiptar. E para është hapësira që i fton shqiptarët të bashkohen në Bruksel. Dhe e dyta është hapësira që i fton shqiptarët të shkojnë të bashkuar në Bruksel. Hapësira e dytë është shumë më e madhe. Ku kemi mbërritur? Platforma e Shqipërisë Natyrale është përqafuar tashmë nga qindra mijëra shqiptarë në mbarë trojet shqiptare dhe në diasporë. Sot në mbarë hapësirën shqiptare dhe në Diasporë janë 125 mijë anëtarë, mbështetës dhe simpatizantë të Listës Për Shqipëri Natyrale. Bile është pranuar si nocion politik edhe nga fqinjët tanë, serb, grek, maqedonas apo malazez. Po ju jap vetëm një shifër,qysh nga shpallja zyrtare e Listës së Shqipërisë natyrale në datën 30 tetor 2010 e deri më sot, në 35n e shkruar dhe atë elektronike të fqinjëve tanë janë botuar mbi 800 analiza, deklarata, shkrime,njoftime. E përbashkëta e tyre është se të gjithë përdorin nocionin Shqipëri Natyrale. Mjafton të kërkoni në google.com emrin Prirodna Albanija dhe do ta verifikoni vetë çfarë thashë më lart. Tashmë ka kohë që ka filluar faza e organizimit të saj në mbarë trojet shqiptare dhe në diasporë. Ka disa ditë që kemi filluar botimin e gazetës elektronike www.shqiperianatyrale.com, ndërsa në muajin Mars 2012 do të filloj botimi i gazetës së përditshme Shqipëria Natyrale. Po në muajin Janar, ministrat e jashtëm të Italisë, Britanisë së Madhe, Francës, Gjermanisë, Rusisë, Austrisë dhe SHBA-së do të kenë në dorë kërkesën e Listës Për Shqipëri Natyrale për anulimin e Konferencës së Londrës me fakte dhe argumente të panjohura deri më sot. Më duhet të sqaroj se Lista për Shqipëri Natyrale është misionare, ajo nuk synon pushtetin politik, por shtetin-komb, prandaj ne kemi anëtarë të Listës politikanë, deputetë të cilët sot bëjnë pjesë në parti të ndryshme politike, intelektualë të cilët simpatizojnë këtë apo atë parti politike. Prandaj quhemi Listë. Ne nuk na intereson kush është i pari. Për ne e para është domosdoshmëria e sendërtimit të Shqipërisë Natyrale. Ne jemi të gjithë të nevojshëm, por nuk jemi të domosdoshëm, e domosdoshme është vetëm Shqipëria Natyrale, pa të cilën nuk do të ketë as progres, as mirëqenie për shqiptarët, por as paqe dhe stabilitet për fqinjët dhe Brukselin. Kyçi i paqes dhe stabilitetit rajonal është vetëm Shqipëria Natyrale.
Ndërkohë po punoni në platformën e Listës për Shqipëri Natyrale, a mendoni se referendumi do të detyroj politikën e Madhe, kam parasysh atë Amerikane dhe Evropiane, që të përkrahet “Shqipëria Natyrale” ose më saktë legjitimi i një referendumi të mundshëm, për një synim të tillë?
Jam i sigurte që po, pasi Platforma e Shqipërisë Natyrale është ofertë për paqe dhe stabilitet në rajon. Paqen e duan të gjithë, luftën e duan trafikantët e armëve. Dhe sa kohë që është kështu, çdo gjë do të jetë e ligjshme, edhe referendumi. Po ju marr një shembull, ku bashkësia ndërkombëtare po bindet për herë e më tepër se ka nevojë për zgjidhje reale. Dhe kjo ka të bëjë me Maqedoninë. Çfarë ndodh: Bashkëjetesa e shqiptarëve në Maqedoni ka qenë paqësore vetëm atëherë kur shqiptarët kanë pranuar të jenë qytetarë të dorës së dytë. Ndërsa kur shqiptarët kanë kërkuar të jenë të barabartë, bashkëjetesa ka qenë e trazuar deri edhe me kryengritje siç ndodhi në vitin 2001. Maqedonia do të ketë të ardhme vetëm kur shqiptarët të bashkohen me Shqipërinë Natyrale. Deri atëherë, Maqedonia do jetë një shtet, pa të ardhme, pa perspektiv. Edhe sot që po flasim, shqiptarët në Maqedoni vazhdojnë të jenë qytetarë të dorës së dytë. Po ju sjell disa shembuj: Sot shqiptarët në Maqedoni nuk kanë ligj të përdorin Flamurin Kombëtar, ai u anulua në vitin 2007. Sot shqiptarët në Maqedoni, nuk kanë të drejtën e një feste shtetërore. Maqedonia si shtet ka 6 festa shtetërore, por asnjë nuk përkon me histori shqiptare, në të kundërtën, ata janë të barazuar lidhur me festat me serbët me turqit etj që jetojnë në Maqedoni. Marrëveshja e Ohrit, ishte një marrëveshje që shpëtoi Maqedoninë nga shpërbërja. Por shikoni se çfarë ndodh, caktohet një zëvendës kryeministër për zbatimin e saj dhe ai gjithmonë është shqiptar. Nënteksti është i qartë: Po ju japim një lëmoshë, po i ndërrojmë kursin Marrëveshjes, po e trajtojmë atë thjesht si një lëshim ndaj shqiptarëve. Ndërsa lidhur me të ardhmen e Maqedonisë, le të analizojmë vetëm të ashtuquajturin problem të emrit të saj. Ka mbi një dekadë që emri i saj nuk pranohet nga Greqia. Por Greqia është anëtare e BE-së. Atëherë edhe BE është dakord me Greqinë lidhur me mosmarrëveshjet mbi emrin. Cili është konkluzioni që del? Problemi i emrit është thjesht një pretekst, është një mbulese. Thelbi i problemit është se bashkësia ndërkombëtare akoma nuk di se çfarë të bëjë me këtë shtet. Intervistoi
Bashkim Metalia

Këtë intervistë me ish-presidentin e Shqipërisë z.Ramiz Alia e kam bërë kohë më parë. Shumë prej pyetjeve të bëra nuk u është përgjigjur. Megjithatë i jam mirënjohës që në një moshë të thyer e mori mundimin t’u përgjigjej disa prej tyre.E vërteta është se e kam pas urryer me të gjithë pasionin e shpirtit sistemin e tij komunist. Per rrjedhim edhe atë që doli në krye të atij sistemi pasi vdiq Enver Hoxha. Të gjitha hallet e jetës më dukej se i kishin rrënjët në grushtet e shtrënguaraforttësistemit të tij. Sot, njëzet vjet më vonë, edukimi shkollor më ka ndihmuar të shikoj përtej vuajtjeve të mia personale, përtej këndvështrimit të ngushë të gjykimit të çështjeve të mëdha.
Ramiz Alia e ka jetuar jetën demokratike të këtyre dy dekadave të fundit krejtësisht i lirë, midis bashkëqytetarëve të tij, në Tiranë. Pa truproje personale, pa mbrojtjen e gardës ushtarake apo policore të shtetit, pa frikën e dikurshme ndaj popullit, të cilën e pranon vetë në këtë interviste. Kjo do të thotë se populli ka ditur ti dalloje drejt kontrastet dhe dritehijet e figures së tij.
Nderkaq, kjo nuk do të thotë se populli i ka harruar fajet e Ramiz Alisë, por do të thotë se njerezit ia kanë falë ato, ia kanë falë të gjitha fajet, tamam siç ia kam falë edhe unë. Ndaj përfitoj nga rasti që nëpërmes gazetës “Shekulli” t’i shpreh ngushëllimet e mia të sinqerta familjes, miqve dhe dashamirësve të z. Ramiz Alia. Pushoftë në paqe Shpirti i tij!
Gjekë Marinaj*
Dallas,USA

I nderuar z. Gjekë Marinaj,
Mora pyetjet tuaja për intervistën. Bashkëngjitur po ju dërgoj përgjigjet e
mija, të cilat besoj se do t’i botoni pas vdekjes time pa qenë nevoja për ndonjë ndryshim.
Ju falemnderit për pyetjet e sinqerta. Ju uroj shëndet e suksese si juve, ashtu
edhe gruas suaj, Dusita.

Ju përshëndes miqësisht,
Ramiz Alia

INTERVISTE
Dhënë z.Gjekë Marinaj

Marinaj: Sikur të ngjallej vetëm për një orë Enver Hoxha dhe të kërkonte ta kalonte atë i vetëm me ju, ç’mendoni se do ju pyeste e si do i përgjigjeshe?

Alia: Thënë ndryshe, ju kërkoni të dini mendimin tim për atë periudhë historike që lidhet me tranzicionin nga sistemi socialist në atë kapitalist. Përmbysja që ndodhi nuk ishte një fenomen i izoluar që preku vetëm Shqipërinë. Ai e përfshiu vendin tonë pasi ra Muri i Berlinit dhe socializmi u përmbys në të gjithë Lindjen evropiane, duke përfshirë edhe
Bashkimin Sovjetik. Ai kryesisht u nxit dhe u inkurajua nga jashtë, nga Perëndimi.
Padyshim për brezin tonë, që gjithë jetën ia kushtuam ndërtimit të Shqipërisë së re dhe krijimit të një shoqërie ku të sundonin barazia e drejtësia shoqërore, përmbysja që ndodhi shënon një humbje të dhimbshme. Në këtë rezultat, përveç faktorit të jashtëm, kanë ndikuar edhe dobësitë e kufizimet e vetë sistemit që ekzistonte, si dhe gabimet që janë bërë, të cilat krijuan edhe atë terren që favorizoi diversionin nga jashtë.

Marinaj: Në prag të 90-ës, ju propozuat idenë e një pluralizmi të mendimit. Në mos e keni shtrydhur brenda vetes këtë ide që para plenumit IV? Ishte një ide e lindur nga frika e ndonjë kryengritjeje popullore apo vërtet donit pluralizëm?

Alia: Jo, nuk është e saktë. Ideja e pluralizmit të mendimit lindi në fund të viteve 80-të. Atëherë vendi kalonte disa vështirësi, sidomos në fushën ekonomike. Kapërcimi i tyre kërkonte edhe një mendim të ri ekonomik të përparuar, duke hequr dorë nga disa receta të mëparshme.
Që të bëhej kjo gjë ishte e domosdoshme që njerëzit të shfaqnin mendimet e tyre pa pasur frikë se mund të akuzoheshin si shkelës të vijës së përcaktuar më parë apo të unitetit të partisë. Nga pluralizmi i mendimit do të kalohej më lehtë edhe në pluralizmin politik. Kishim frikë nga populli më pyet… Do të gënjeja sikur ta mohoja këtë fakt.

Marinaj: Dita e 2 korrikut të vitit 1990 qe bërë e njohur në historinë e re të Shqipërisë për dy arsye: njëra ishte hapja e ambasadave në Tiranë, kurse arsyeja tjetër ishte që po atë ditë serbët shpërndanë parlamentin e qeverisë shqiptare në Kosovë. Ishte kjo një rastësi apo një plan i dikujt?

Alia: E kam thënë edhe herë të tjera se ngjarja e ambasadave është nxitur nga të huajt. Për të krijuar probleme në Shqipëri ishin të interesuar perëndimorët të cilët prisnin që edhe Shqipëria të ndiqte shëmbullin e vendeve të tjera të Evropës Lindore, pra të largohej nga pozitat e socializmit. Por për destabilizimin e saj ishin të interesuar së tepërmi edhe serbët, që në ato kohë gjendeshin në vështirësi të mëdha në Kosovë. Në historinë e Shqipërisë ka pasur mjaft “koincidenca” të tilla. Në fakt sa herë që në Kosovë kishte lëvizje të shqiptarëve dhe sa herë serbët janë gjendur përpara problemesh serioze atje, aq herë janë bërë presione të ndryshme ndaj Shqipërisë. Qëllimi i këtyre presioneve ka qenë, nga njëra anë, të neutralizohej Shqipëria, pra që ajo, e zënë me “telashet” e veta, të mos e mbështeste luftën e vëllezërve kosovarë dhe, nga ana tjetër, kosovarët të shkurajoheshin në përpjekjet për të drejtat kombëtare e qytetare.
Mund të thuhet se edhe qëndrimet e Fuqive të Mëdha ndaj Shqipërisë, kurdoherë, janë kushtëzuar nga problemi i Kosovës. Shtetet Perëndimore kanë pasur interesa të mëdha në Jugosllavi. Sidomos pas shkëputjes së saj nga Bashkimi Sovjetik, në vitin 1948, Fuqitë e Mëdha ishin të interesuara që Jugosllavia të ishte një vend i stabilizuar nga çdo pikëpamje. Çdo lëvizje që destabilizonte Federatën Jugosllave nuk përkrahej nga askush në Perëndim. Pikërisht për këtë arsye të gjithë ishin kundër zgjidhjes së problemit të Kosovës, ashtu siç vepronin aktivisht që Shqipëria të vihej në situata që të mos mund të ndihmonte me të gjithë mundësitë e veta çështjen kosovare.
Tani jetojmë në një kohë tjetër. Përmbysja e socializmit në Evropën Lindore dhe shpërbërja e Bashkimit Sovjetik dhe e Jugosllavisë kanë sjellë ndryshime edhe në strategjinë politike të Fuqive të Mëdha. Tani problemi i Kosovës dhe i Shqipërisë shihen me një sy tjetër. Ato nuk trajtohen më nga këndvështrimi i sigurimit të Federatës së dikurshme Jugosllave, por trajtohen si faktor i rëndësishëm për stabilitetin, për sigurimin e paqes e të zhvillimit demokratik të të gjithë rajonit ballkanik. Nga disa prej Fuqive të Mëdha, në radhë të parë nga SHBA, ka një mirëkuptim për problemin e Kosovës, për zgjidhjen e drejtë të tij, pa përjashtuar edhe realizimin e pavarësisë së saj.

Marinaj: Ju e kthyet Ramiz Alinë në një urë të maskuar; këmbët zhytur thellë në mes të komunizmit dhe kokën e mbështetur në cepin fillestar të demokracisë. E gjithë Shqipëria e përdori atë “urë”. Por kur kaluan në anën e dëshiruar, ata më të fuqishmit, të flakën në burg. Pra në ato burgje ku ju dhe qeveria juaj patët dënuar një pjesë të madhe të popullit shqiptar. Nuk ju pushkatuan, ndonëse qeveria që drejtonit ju kishe vrarë me mijëra njerëz të pafajshëm. Çfarë shënimesh ka mbajtur shpirti juaj që nga ato ditë burgimi…?

Alia: Është e njohur që veprimtaria ime politike lidhet me socializmin. Kemi dënuar ata që me të drejte a pa të drejtë i quanim armiq te pushtetit dhe popullit. Ky nuk ka qenë mëkati ynë më i madh. Tufëzat, po! Tufëzat varfëruan fshatin dhe qytetin. Ky ka qenë mëkati ynë më i madh!
Por kur në fund të viteve ’80 të ndodhën ndryshimet e mëdha në Evropën Lindore dhe erërat e forta të këtyre ndryshimeve po frynin edhe në Shqipëri, përpara çdo politikani problemi shtrohej: Të qëndronte fort me fanatizëm për të ruajtur “me çdo kusht” rendin socialist, apo të përpiqej që kalimi nga njëri sistem në tjetrin të kalonte sa më butë? Shkurt të viheshin në krye bindjet ideologjike, apo interesat kombëtare. Rruga e parë do të sillte vëllavrasje e përçarje të pandreqshme. Ndërkohë edhe kalimi spontan, i lënë në duart e “rrugës”, që kërkonte të përmbysej çdo gjë në emër të një antikomunizmi primitiv përbënte një rrezik shumë të madh.
Duke qenë në të njejtën kohë Udhëheqës i PPSH dhe Kryetar i Shtetit unë mora përgjegjësinë që të mënjanoja përfundimisht rrugën e vëllavrasjes dhe të përpiqesha të evitoja kalimin e egër nga sistemi monist në atë pluralist. Arrita të mënjanoj gjakderdhjen dhe të drejtoj periudhën e parë të tranzicionit relativisht normalisht. Forcat që erdhën në pushtet pas zgjedhjeve të 22 marsit 1992, me në krye Partinë Demokratike të Berishës, ndoqën rrugën e zbatimit të “terapisë shock”që i solli dëme të mëdha vendit, si dhe një politikë agresive përçarëse dhe hakmarrëse. Edhe burgosjen time dhe të udhëheqësve të tjerë të PPSH e kërkuan dhe e realizuan të nisur nga këto ndjenja të hakmarrjes mesjetare. Nuk do të ndalem më gjatë në këtë kapitull të jetës sime.

Marinaj: Pozitë ! Opozitë! Tani për shqiptarët në demokraci këto dy fjalë janë në ekuilibër me “seriozitetin” politik. Janë lojë fjalësh, fjalë lufte apo lojë lufte në fjalë?

Alia: Demokracia nuk është vetëm pluripartitizmi. Fatkeqësisht sot në Shqipëri ka mendime tepër sempliste si për demokracimë, ashtu edhe për pozitën apo opozitën. Më duket se klasës së sotme politike shqiptare, qoftë në pozitë apo në opozitë, i mungon morali në kuptimin politik, siç i mungon ndjenja e përgjegjësisë përpara vendit, përpara popullit. Më shumë kanë marrë përparësi interesat e ngushta personale, përpjekjet për të vënë sa më parë e sa më shumë pasuri për vete, duke e konsideruar pushtetin si një “lopë që milet”. Pikërisht se nisen nga këto koncepte të huaja për interesat e popullit, partitë politike e shohin njëra tjetrën jo si kundërshtare, por si armiq. Ato janë vendosur si në llogore lufte, gjë që ndikon në tensionimin e situatës në vend.
Në qoftëse partia në pozitë, sidoqoftë, mban një përgjegjësi përpara opinionit të brendshëm e të jashtëm për atë që ndodh në vend, opozita e quan veten fare të lirë nga çdo përgjegjësi. Ajo mohon çdo gjë, kritikon çdo gjë, lufton pozitën me mjete të lejuara e të ndaluara. Të njëjtën gjë, por duke fshehur dorën, bën edhe pozita kundër opozitës. Mendimi im është se tek ky kuptim i mbrapshtë i demokracisë dhe i rolit të pozitës e të
opozitës në një shoqëri demokratike duhet parë gjendja që mbretëron në vend, mungesa e sigurisë dhe nxitja e frymës së urrejtjes për njëri tjetrin e kështu me radhë.

Ç’duhet bërë?
Unë besoj se në Shqipëri do të dalin forca dhe personalitete politike që do të dinë të vënë rregull dhe ligje të tilla sjelljeje që t’i hapin rrugë zhvillimit të suksesshëm të vendit. Padyshim është e domosdoshme që të spastrohet arena e politikës nga ata lloj politikanësh që nuk kanë as dijet e kulturën, as ndjenjën e përgjegjësisë dhe moralin e nevojshëm që kërkohet nga ata që duan t’i shërbejnë vendit të tyre, përparimit të gjithanshëm të tij.

Marinaj: Pse më kërkuat që kjo intervistë të botohet pas vdekjes tuaj? Ju mund të jetoni shumë gjatë dhe intervista mund ta humbë freskinë, interesin?

Alia: Sepse e di se do e mbani amanetin. Dhe përfitoj nga rasti që të përshëndes lexuesit e gazetës ku do të botohet kjo intervistë dhe t’ju uroj atyre gjithë të mirat.

Ramiz Alia
Ish-President i Republikës së Shqipërisë

Intervistoi Gjekë MARINAJ
*Gjekë Marinaj është poet dhe përkthyes, aktualisht profesor në Universitetin e Dallasit, ish-i arratisur politik gjatë diktaturës

*******
As njëra as tjetra, atëherë çfarë ndodhi?

Ndryshimi i sistemit: Ramiz Alia pohon se nuk zgjodhi as “gjakderdhjen” as “antikomunizmin primitiv”. Atëherë si u ‘kalua stafeta’ te Sali Berisha?

Kjo intervistë, e cila shoqërohet me amanetin shumë kurioz (botimi pas vdekjes) që Alia i ka lënë autorit Marinaj, mund të shihet nga kënde të ndryshme. Por ka një pjesë që bën shumë përshtypje, e cila lë goxha vend për interpretim.
Alia thotë se kur “erërat e forta të ndryshimeve po frynin edhe në Shqipëri, problemi shtrohej: Të qëndronte fort me fanatizëm për të ruajtur “me çdo kusht” rendin socialist, apo të përpiqej që kalimi nga njëri sistem në tjetrin të kalonte sa më butë? Shkurt të viheshin në krye bindjet ideologjike, apo interesat kombëtare…”.
Dhe si veproi Ramiz Alia? Cilën rrugë zgjodhi? Më tej në këtë intervistë ai thotë: “..Rruga e parë do të sillte vëllavrasje e përçarje të pandreqshme. Ndërkohë edhe kalimi spontan, i lënë në duart e “rrugës”, që kërkonte të përmbysej çdo gjë në emër të një antikomunizmi primitiv përbënte një rrezik shumë të madh…”
Pra as e përballoi me forcë dhe viktima ndryshimin, ama as e la çdo gjë në duart e “antikomunizmit primitive” sic e quan.. Atëherë çfarë ka ndodhur?

Ish-ambasadori i OSBE-së, William Walker kritikon qeverinë e deritanishme të Kosovës se nuk ka bërë asgjë për të përmirësuar jetën e qytetarëve. Ai po kështu kritikon misionin për sundimin e ligjit, EULEX, se nuk ka punuar në forcimin e rendit dhe ligjit në Kosovë. Por jo vetëm kaq, në një intervistë për Top Channel, diplomati amerikan që alarmoi botën për masakrën e Reçakut, kritikon komunitetin ndërkombëtar se për dhjetë vjet nuk ka qenë në gjendje të ushtrojë kontroll mbi veriun e vendit.
Walker kësaj radhe kthehet në Kosovë për një qëllim të veçantë, si mbështetës i Albin Kurtit, por edhe për të monitoruar votën e qytetarëve të Kosovës, tani që mundësitë e reja po u vijnë përpara.
“Mendoj se qeveria të cilën e humbën, pati dy vjet kohë të tregojë se çfarë mund të bëjë për shtetin dhe unë jam i zhgënjyer për atë çfarë kanë bërë ata. Shumë çështje me rëndësi për qytetarët e Kosovës nuk kanë përparuar”, ka deklaruar Walker, i cili ka përmendur edhe sektorët ku ekzekutivi i Hashim Thaçit sipas tij ka dështuar.
“Po e them që s’kam parë asnjë progres në sektorin e energjisë, nuk kam parë progres në sektorin e shëndetësisë, janë këto çështje për të cilat njerëzit me të vërtetë shqetësohen. Qeveria e Kosovës ka investuar në infrastrukturë, por janë shumë para të cilat do të mund të investoheshin
në gjëra të tjera, kështu që jam shumë i zhgënjyer. Dhe është në duart e qytetarëve nëse këta njerëz do të fitojnë edhe një shans”, ka nënvizuar Walker.
Por çfarë mendon ky diplomat amerikan për bashkimin e Kosovës me Shqipërinë, një çështje kjo për të cilën Albin Kurti ka kohë që është deklaruar se e ka pikësynim.
“Nganjëherë mendoj se është ide e mirë, nganjëherë nuk jam shumë i sigurt. Mendoj se njerëzit kanë një arsye që të merren me këtë çështje, të flasin e të diskutojnë. A kam unë një opinion tani? Nuk kam, por me të vërtetë mendoj se ka arsye të mëdha pse qytetarët e Kosovës dhe ata të Shqipërisë duhet të flasin për të ardhmen e tyre të përbashkët dhe nëse ata vijnë në përfundimin që bashkimi është diçka që mund të funksionojë, atëherë le të bëhet”, është shprehur Walker.
Ish-ambasadori amerikan shpreh opinionin e tij edhe përsa i përket bisedimeve me Serbinë, por edhe privatizimit të Postës dhe Telekomit të Kosovës.
Ai shprehet se këto janë dy procese që dallojnë nga njëra-tjetra, por që asnjëra nuk është mirë të ndodhë tani.
“Përpara se Kosova të hyjë në një valë të re bisedimesh, Beogradi duhet të kërkojë falje për atë çfarë ka bërë para dhe gjatë vitit 1999″, ka thënë ish-ambasadori.
Sa i përket privatizimit të postës, ai shprehet i vetëdijshëm që ky proces tani nuk mund të ndalohet, por kërkon nga qeveria e re transparencë të plotë. /tch/

Udhëheqësi i lëvizjes Vetëvendosje Albin Kurti e ka cilësuar krizën aktuale institucionale në Kosovë si krizë të nxitur nga interesat e politikanëve.Në një intervistë për Zërin e Amerikës ai shpalos përgatitjet për të marrë pjesë në zgjedhjet parlamentare ndërsa ka hedhur poshtë çdo mundësi të përfshirjes së tij në bisedimet e paralajmëruara me Serbinë. Në intervistën dhënë korrespondentit Besim Abazi, zoti Kurti thotë se do të angazhohet për ri përcaktimin e rolit të Bashkimit Evropian në Kosovë.
Zëri i Amerikës: Zoti Kurti, Kosova ndodhet në një gjendje krize institucionale. Si e shihni ju këtë krizë dhe rrugëdaljen prej saj?
Albin Kurti: Kriza institucionale është krizë e shkaktuar nga politikanët për interesa të politikanëve. Mendojmë që kjo krizë nuk ka të bëjë me qytetarët dhe interesat e tyre. Qytetarët që prej shumë vitesh ndodhen në krizë politike e të sigurisë dhe po ashtu në krizë socio ekonomike. Dyzet e pesë për qind e popullsisë jetojnë me më pak se 2 dollarë, ndërsa 18 për qind janë në varfëri ekstreme dhe jetojnë me më pak se një dollar në ditë, që do të thotë se janë të uritur për çdo ditë meqenëse nuk marrin kaloritë e mjaftueshme që i nevojiten organizimit të njeriut. Mbi 60 për qind është papunësia dhe mendoj që gjithë këta njerëz kur në ekranet televizive shohin në vend të një figure prej politikani, U.D i presidentit në vend të presidentit të Republikës së Kosovës, nuk mendoj se kjo ia shton shumë krizës së jetës së tij të përditshme. Por, mendoj që partitë që janë në koalicionin qeveritar me këto manipulime që po i bëjnë, janë të interesuara që t’ia rrisin pazarin vetes së tyre para njëri tjetrit dhe e gjithë kjo sajesë është tërësisht për interesat e krerëve të partive që janë në koalicionin qeveritar dhe nuk ka të bëjë me qytetarin e Kosovës.

Zëri i Amerikës: Dhe kjo që ju e quajtët sajesë e partnerëve të koalicionit qeverisës po e çon përfundimisht vendin në zgjedhje madje edhe të jashtëzakonshme. Ju keni vendosur të merrni pjesë në këto zgjedhje. A jeni të përgatitur për një gjë të tillë?
Albin Kurti: Ne po përgatitemi maksimalisht, meqenëse lëvizja Vetëvendosje, përveç që ka një ide dhe koncept të fuqishëm, gjithnjë e më shumë po e ka edhe një organizim të fuqishëm në terren dhe jemi të interesuar që me këtë organizim të fuqishëm të luajmë një rol unifikues në popullin e Kosovës dhe t’i bashkojmë të pakënaqurit ti vetëdijesojmë si shumicë që janë dhe t’i prodhojmë ndryshimet të cilat janë të domosdoshme. Vetëm nga energjia e pakënaqësisë nuk vijnë ndryshimet. Kjo energji duhet të shndërrohet në fuqi të organizimit dhe besoj që nuk do të mungojnë as rezultatet. Bindja ime është që politikanët të cilët i kryesojnë partitë në koalicionin qeveritar, janë politikanë që po përpëliten në njërën anë para zemërimit në rritje të qytetarëve dhe në anën tjetër para projekteve të dëmshme që duan t’ia imponojnë Kosovës e këto janë negociatat e paralajmëruara me Serbinë si dhe privatizimi neo liberal i gjithçkaje që është publike.

Zëri i Amerikës: Zoti Kurti, kur jemi tek negociatat, ato janë paralajmëruar të vazhdojnë nëse jo më herët, menjëherë pas zgjedhjeve në Kosovë. Çfarë prisni nga këto bisedime dhe a do të jeni pjesë e tyre nëse arrini të jeni pjesë e institucioneve?
Albin Kurti: Lëvizja Vetëvendosje jo vetëm që nuk është pjesë e kurrfarë bisedimeve me Serbinë dhe nuk do të jetë asnjëherë, por ajo mendon që është absurde që të bisedohet për çfarëdo qoftë me Serbinë, përderisa ajo nuk e pranon pavarësinë e Kosovës, nuk e ndërron kushtetutën e saj ku shkruan se Kosova është pjesë e Serbisë, nuk na kërkon falje për krimet e kryera, nuk na i dorëzon kriminelët e luftës, nuk na i dorëzon trupat e pajetë të të pagjeturve të zbuluar në varrezat masive ose informatat për ta, nuk ka i kthen librat kadastral dhe fondin pensional dhe nuk na i paguan dëmet për shkatërrimet e mëdha në Kosovë e nuk i ndërpret po ashtu edhe financimin e strukturave paralele. Prandaj, këta po shkojnë të negociojnë me Serbinë për veten tonë në kohën kur qëndrimi i tyre fillestar do të jetë plani i (Martti) Ahtisaarit, me ç’rast do të bëjnë edhe koncesione të reja. Prandaj mendoj që kjo elitë politike që kemi sot thjeshtë po druhet që t’i lërë zgjedhjet të jenë të rregullta për vitin e ardhshëm. Dëshiron që sa më parë t’i bëjë ato në mënyrë që të shpëtojë votat që mund të shpëtojë për veten e saj dhe kësisoj të nxirret prej ndëshkimit të qytetarëve para se të fillojnë negociatat me Serbinë ku ata falin territor dhe para se të fillojë privatizimi i PTK-së, KEK-ut e Trepçës, ku ata falin pasuri të Kosovës.

Zëri i Amerikës: Zoti Kurti, por dialogu me Serbinë është një detyrim tashmë shtetëror i marrë nga institucionet e Kosovës. Ju thoni se nuk do të jeni kurrë pjesë e këtij dialogu, por premtimet u janë dhënë edhe faktorëve të rëndësishëm ndërkombëtar që llogariten edhe aleatë të Kosovës. Si do të dilni nga kjo situatë nëse ju do të udhëhiqni institucionet e vendit? Do të përballeni me gjithë botën?
Albin Kurti: Përkundrazi. Ne mendojmë që nuk janë vetëm dy rrugë të mundshme me faktorin ndërkombëtar. Pra, nuk është i mundshëm vetëm serviliteti ose armiqësia. Ne jemi për një qasje krejt tjetër të bashkëpunimit më faktorin ndërkombëtar e ky është partneriteti. Politikanët tanë për shkak të korrupsionit të tyre enorm dhe për shkak të shantazheve që i kanë për këtë korrupsion, nuk kanë mundësi tjetër përveçse servilitetit. Mendojmë që një elitë e re politike, e cila është e domosdoshme që të ndryshojë gjendja, do të ishte ajo e cila do të bënte marrëdhënie partneriteti me ndërkombëtarët dhe nuk do të kishim nevojë që më me Serbinë të negociojmë për veten tonë. Faktorëve ndërkombëtar politikanët e Kosovës kurrë nuk ua kanë shpjeguar siç duhet pse ne nuk duhet të bisedojmë me Serbinë për Kosovën dhe nuk e kanë shpjeguar se si Serbia jo vetëm që e ka të kaluarën kriminale në Kosovë, por i ka edhe projektet për Kosovën, kriminale.

Zëri i Amerikës: Dhe ju mendoni se ju jeni ndryshimi i kësaj situate dhe kësaj qasjeje që kanë institucionet e Kosovës?
Albin Kurti: Ne mendojmë se gjendjen në Kosovë do ta ndryshojë populli i Kosovës, qytetarët e Kosovës. Dhe për dallim nga partitë politike që kanë luajtur një rol përçarës për pushtetin e tyre, ne dëshirojmë që të luajmë një rol unifikues për shtetin e Kosovës. Ka ardhur koha që zhgënjimi qytetar të mos lejojmë që të degjenerojë në dëshpërim të përgjithshëm ku krijohen vetëm dy mundësi: ose të marrësh valixhet e të lëshosh këtë vend, ose t’i nënshtrohesh regjimit në fuqi i cili e trashë pushtetin në llogari të zvogëlimit të shtetit. Por, mendojmë që ky zhgënjim duhet të shndërrohet në një shpresë të re dhe për këtë po përpiqemi maksimalisht.

Zëri i Amerikës: Për të bërë këto ndryshime duhet të hyni në zgjedhje për çfarë ju tashmë keni vendosur. A ka hapësirë të mjaftueshme për zgjedhje të lira e të mira në Kosovë, me infrastrukturën aktuale ligjore?
Albin Kurti: Sigurisht që në Kosovë, partitë të cilat nuk kanë lejuar që zgjedhjet edhe në të kaluarën të jenë të lira e demokratike, nuk mund të llogarisim që këto parti do të ndryshojnë kësaj radhe. Ne besojmë që ndryshimi në Kosovë vjen prej atyre që kanë interes për ndryshim. E këta janë popullsia e Kosovës, shumica dërmuese e të cilës janë ose të varfër ose të papunë, e zakonisht, të dyja këto. Ndërkaq, ata që nuk kanë interes për ndryshime sepse janë pasuruar në mënyrë enorme në Kosovën e varfër, prej tyre nuk mund të presim as drejtësi, as mëshirë, pra, as zgjedhje të lira e demokratike. Por, ne duhet të ballafaqohemi, e ballafaqimi nënkupton punën në terren përmes krijimit të strukturave të forta organizative dhe përmes mobilizimi, organizimit të të pakënaqurve, që dëshirën e tyre për ndryshime në ditën e zgjedhjeve ta shndërrojnë edhe në vullnet për ndryshime.
Zëri i Amerikës: A do të ketë mundësi Albin Kurti që të kandidohet në këto zgjedhje duke pasur parasysh telashet e tij me drejtësinë në Kosovë?
Albin Kurti: Unë besoj që kam të drejtë të kandidohem dhe do të kandidohem. Sigurisht që regjimi jo vetëm mua, por edhe të tjerëve por edhe lëvizjes në përgjithësi do të mund të përpiqet që të bëjë pengesa e vështirësi të ndryshme. Por, është e qartë se ata kanë vështirësi edhe brenda vetes që të na vendosin edhe neve pengesa, sepse ka kundërthënie midis ligjeve të ndryshme, kodit penal, kushtetutës e kështu me radhë. Por, besoj që në kohën e duhur, lëvizja Vetëvendosje do të prezantojë listën e kandidatëve të saj dhe aty do të jenë aktivistë të Vetëvendosjes, por edhe shumë personalitete të tjera që na janë bashkuar në ndërkohë e do të na bashkohen në vijim.

Zëri i Amerikës: Kur folëm me herët për marrëdhëniet me bashkësinë ndërkombëtare, thatë se do të angazhoheni për partneritet. A nënkupton ky partneritet edhe praninë aktuale civile ndërkombëtare në Kosovë, kam parasysh edhe EULEX-in me të cilin ju keni një histori përplasjesh?
Albin Kurti: Ne në politiken e jashtme të Kosovës, mendojmë që të mos i trajtojmë njësoj organizmat ndërkombëtar dhe shtetet që na kanë pranuar me ata që nuk na kanë pranuar. Ne jemi të interesuar që të vendosim marrëdhënie shumë të mira me ata që e njohin pavarësinë e Kosovës për dallim prej atyre shteteve që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës. Ne mendojmë se në Kosovë ka nevojë të ri definohet prezenca e Bashkimit Evropian dhe ne jemi për një prezencë që na këshillon, na ndihmon në fushën e ekonomisë, arsimit, shëndetësisë. Por, mendojmë që nuk ka vend një prezencë e tipit të EULEX-it e cila sundon ne Kosovë përmes njerëzve që kanë imunitet prej ligjit dhe kanë fuqi ekzekutive mbi institucionet tona, ndonëse nuk i ka zgjedhur askush. Ne dëshirojmë që Kosova të jetë një shtet normal që krahasohet me shtetet perëndimore, demokratike me sovranitet, pra me shtetet normale, e jo të jemi një shtet që krahasohemi me vatrat tjera të krizës, sikurse Afganistani, Iraku apo madje edhe Bosnja.

Zëri i Amerikës: Nëse vini në pushtet, a do të kërkoni largimin e EULEX-it?
Albin Kurti: Ne do të kërkojmë ri definimin e prezencës ndërkombëtare dhe do të bisedojmë me Brukselin që Kosova në njërën anë ta ketë të drejtën për t’u integruar në BE dhe në anën tjetër BE-ja të na ndihmojë që të zhvillohemi si Kosovë e jo vetëm të na shoh si mjet për sigurinë e stabilitetin rajonal. (voa)