Çfarë është mendim inovativ? Në forumin ndërkombëtar të Gjermanisë në Berlin 200 ekspertë dhe kancelarja Merkel vranë mendjen për këtë pyetje. S’është për t’u habitur, sepse ka shumë përgjigje.Angela Merkel donte ta shihte nga afër. “A mund të ma jepni ta shoh një makinë të tillë?”, pyeti kancelarja gjermane sipërmarrësin indo-kanadez, Sunseet Singh Tuli, kur ai i tregoi asaj për kompjuterin e tij tabletë, që kushton vetëm 35 dollarë amerikanë. Fizikania u interesua me kuriozitet, se si një produkt i teknologjisë së lartë mund të blihet me një çmim të tillë: “Çfarë keni lënë jashtë nga ato, që duam t’i kemi në një iPad apo iPhone”, pyeti kancelarja. Tuli ishte një nga 200 përfaqësuesit nga qeveria, biznesi, bota akademike dhe shoqëria civile, me të cilët kancelarja Angela Merkel diskutoi në Forumin Ndërkombëtar të Gjermanisë lidhur me mënyrat e reja për përmirësimin e cilësisë së jetës.
Si të lidhen më të varfërit me rrjetin?
Firma e Tuli-t, DataWind, është specializuar për produkte, që janë “mjaftueshëm të mira” teknikisht, për t’u mundësuar tre miliardë më të varfërve të kësaj bote hyrjen në internet. Pra kompjuter, që nuk marrin dy apo tri paga mujore të një punëtori indian, por që mund të blihen me rrogën e një jave pune. Receta e risisë së tij: “Progresi teknologjik ka bërë që një procesor i një iPad-Notebook- u dyvjeçar të mos kushtojë më sot 35 dollarë amerikanë, por vetëm 3,5 dollarë amerikanë”, shpjegoi sipërmarrësi, i cili për këtë arsye i pajis kompjuterat e tij me hardware, që në vendet e industrializuara konsiderohen të vjetëruar.
Në Indi kjo qasje inovative “mjaftueshëm-mirë” ka shkaktuar një bum të vërtetë kompjuterik, pikërisht tek ata, që deri tani nuk ishin në gjendje t’i blinin. Nëse në vitin 2011 u shitën vetëm 250.000 kompjuter tablet, dy vite më vonë u shitën pesë milionë copë. Për këtë arsye ideja e Tulit për më të varfërit u nderua në vitin 2012 nga Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Ban Ki-moon, si inovacion i rëndësishëm për luftimin global të varfërisë. “Aksesi në internet bëhet kështu i përballueshëm edhe për të varfërit”, thotë Tuli.
Ndërlidhja produktive është e kërkuar
Merkel theksoi se nga të tilla qasje të vendeve në zhvillim si India, mund të përfitonin edhe kombet e industrializuara. “Për shoqëritë e zhvilluara industriale tema e kapacitetit inovativ ka një rëndësi të veçantë, sepse kemi një eksperiencë të gjatë të zgjidhjes mirë të problemeve”, tha Merkel. Dhe prandaj në Gjermani për shembull ka një tendencë të madhe, që të vazhdohet të bëhet, ashtu siç është bërë gjithmonë. Por digjitalizimi i botës e ka spostuar hartën e inovacionit, dhe edhe evropianët duhet ta kuptojnë, tha kancelarja: “Ne europianët duhet të mësojmë, se nuk jemi më të vetëm qendra e botës.”
Që risitë e suksesshme digjitale po e gjejnë gjithnjë e më shumë rrugën e tyre edhe nga Afrika për në Europë, këtë e demonstroi Juliana Rotich me prezantimin e sipërmarrjes së saj “Ushahidi”. Rotich ëpshtë menaxhere e sipërmarrjes së re me emrin gjerman “Augenzeuge” (dëshmitar) të krijuar në vitin 2008 në Kenia.
Sipërmarrja teknologjike jofitimprurëse “Ushahidi” operon me një platformë interneti, në të cilën klientët mund të shkëmbejnë informacione të përbashkëta midis tyre në nivel lokal, ose mund të gjejnë gjëra në hartat interaktive. Një inovacion made in Afrika, që po gjen gjithnjë e më shumë përdorues në të gjithë botën. Duke përfshirë Japoninë, Sirinë apo Egjiptin, thotë Juliana Rotich. Që në fillim kemi patur në qendër idenë, se si inovacioni “Ushahidi” mund të bëhet frymëzim edhe për të tjerët. Për këtë arsye ky software shpërndahet falas si produkt open-source, që i fton të tjerët t’ia përshtasin nevojave të tyre.
‘Ushahidi” është për Juliana Rotich një shembull, që edhe një ambient të vështirë mund të nxisë inovacionin. “Ajo që kemi mësuar në arritjen e gjithë kësaj në Kenia, ka qenë që shumë pengesa si për shembull ndërprejra e vazhdueshme e rrymës, mund të jetë edhe një frymëzim”, thotë Rotich. Ajo prezantoi një modem interneti, të krijuar nga ndërmarrja e saj, që siguron lidhjen me internetin me bateri edhe gjatë ndërprerjes së rrymës. “Mendoj, se zanafillë për inovacionin tonë ka qenë, që ne ishim të vendosur fort, për të zgjidhur problemet përreth nesh.”
Secili shkruan librin e vet të mësimit për inovacionin
Sa më shumë shkaqe të ndryshme për inovacione tregoheshin, aq më e qartë u bë edhe ajo, të cilën tha përmbledhtas John Kao, shef i institutit amerikan “For Large-Scale Innovation”: “Sot flitet shumë për inovacionet dhe për to investohen shumë para. Por ka pak konsens lidhur me përkufizimin e vërtetë të inovacionit, se si matet ai dhe si t’u mësohet njerëzve, që të veprojnë në mënyrë inovative.” Ai këshilloi vendet si Gjermania, që kërkimin e inovacioneve teknike dhe sociale t’i formulojë si një histori, që frymëzon njërëzit. “Njerëzit ndryshojnë vetëm atëherë, kur mësojnë përmes një hisorie të bukur, se përse duhet të ndryshojnë dhe përse ka ardhur koha për të ndryshuar.”
Geoff Mulgan, drejtor ekzekutiv i agjencisë inovative britanike NESA (National Endowment for Science, Technology and the Arts), këshilloi qeverinë gjermane për të iniciuar më shumë inovacione sidomos në sektorin social. Këtu ka shumë pyetje të hapura: Si mund të bëhet më i suksesshëm integrimi? Si mund të bëhet më e mirë shpërndarja e punës në një shoqëri në plakje? Apo si mund të gjenden forma të reja për asistencën për të moshuarit? “Shoqëria civile ka për këtë mijëra përgjigje, por ato nuk janë mbledhur deri tani në mënyrë sistematike, dhe prandaj edhe nuk mbizotërojnë idetë më të mira dhe ato nuk bëhen pastaj as politikë e qeverisë”, tha Mulgan, që këshillon qeverinë britanike. Angela Merkel premtoi që t’i përfshijë edhe në punën e qeverisë idetë e paraqitura në Forumin Ndërkombëtar të Gjermanisë, sidomos në fushën e inovacionit social. “Kjo nuk është tani një sfidë për shoqatat sociale në Gjermani”, tha Merkel. Por është një thirrje për të hapur shtigje të reja në përkujdesesn për fëmijët dhe të moshuarit. (dw)

Presidenti i Ukrainës tha se në vendin e tij ndodhen mbi 9 mijë trupa ruse.Duke folur sot në Forumin Ekonomik që po mbahet në Davos të Zvicrës, presidenti Petro Poroshenko tha se Rusia po ashtu ka dërguar mbi 500 tanke, artileri të rëndë dhe automjete të blinduara për personelin në Ukrainën Lindore, ku forcat qeveritare janë duke luftuar me kryengritësit pro-rusë.

Ai e akuzoi Rusinë për “agresion,” dhe kërkoi që ajo ta mbyllë kufirin me Ukrainën dhe tërheqjen e të gjitha “trupave të huaja’, siç u shpreh ai.

Në një intervistë që dha rrjetit televiziv Bloomberg TV, ai tha se 2 mijë trupa ruse janë futur në Ukrainë me 200 tanke dhe me automjete të blinduara.

Ministri i jashtëm rus Sergei Lavrov i hodhi poshtë akuzat e Kievit se Rusia ka çuar trupa të reja dhe armatime në Ukrainë këtë javë, për të mbështetur separatistët. (voa)

Qeveria gjermane ka paraqitur raportin e miigracionit për vitin 2013. Ai tregon se kush ka ardhur nga ku në Gjermani dhe kush është larguar. “Pegida” duhet të mbetet e çuditur, mendon Felix Steiner.Kur në mbrëmje në rrugët e Lajpcigut të protestojnë sërish mijëra qytetarë kundër gjoja “islamizimit të Perëndimit”, u duhet hedhur para këmbëve raporti i fundit të qeverisë gjermane për migracionin, dhe kur të pengohen t’i hedhin sytë në shifrat e tij. Dihet se leximi të zgjeron njohuritë.
E bukura në raportin prej 312 faqesh të Entit federal për Migracionin dhe Refugjatët është se ai rreshton me akribi një sërë shifrash, por pa bërë vlerësime. Akuza se statistika është një produkt i “shtypit të gënjeshtërt”, apo i ndonjë manipulimi tjetër, nuk qëndron në këtë rast. Këto shifra janë të pagabueshme.
Statistikat hedhin poshtë paragjykimet
Ka ndonjë shifër, që ushqen me siguri klishetë e rrugëve të Gjermanisë dhe të tavolinave të pijetoreve. Por disa të dhëna janë befasuese për shumë fanatikë. Edhe pse nuk është aspak fjala për zhvillime të reja. Nga çfarë vendi vjen për shembull grupi më i madh i emigrantëve në Gjermani? Nga Turqia? Kosova? Afganistani? Kjo mund t’u vinte për shtat paragjykimeve të zakonshme. Jo krejt gabim. Nga Polonia vjen kontingjenti më i madh nacional, në fakt që nga viti 1996. Për probleme integrimi, apo krijime getosh nga polakët nuk kemi dëgjuar gjë, pavarësisht nga madhësia e grupit. Kjo shifër duhet t’i gëzonte më shumë ipeshkkvitë gjermane sesa shoqatat e xhamive islame. Shumica e polakëve janë katolikë besnikë dhe paguajnë pa dyshim kontributin financiar për kishën.

Tre të katërtat e emigrantëve në Gjermani vijnë nga Evropa. Rumania, Bullgaria, Hungaria, Italia, Greqia, Rusia dhe Spanja vijnë pikërisht në këtë renditje pas Polonisë, si vendet kryesore të origjinës së emigrantëve. Të gjitha kombe kryesisht të krishtera. Është e drejtë se statisticienët e llogarisin edhe Turqinë në Evropë. Por pikërisht Turqia është një nga dy vendet, në drejtim të të cilave më shumë janë larguar njerëz prej Gjermanisë sesa anasjelltas. Islamizimi i Gjermanisë në front të gjerë bie pra poshtë një herë për një herë.
Megjithatë është e saktë edhe se migracioni në Gjermani po shtohet. Rreth 430.000 vetë më shumë kanë ardhur në Gjermani se sa janë larguar. Për këtë ka dy arsye të thjeshta. Nga njëra anë numri i azilkërkuesve ka pësuar rritje të hovshme, nga ana tjetër Evropa Juglindore vuan nga një krizë masive ekonomike. Ndryshe nga më parë, askush nuk do të shkojë në vendet e ngrohta të Mesdheut. Përkundrazi, të rinjtë që andej vijnë në Gjermani.
Gjermania ka nevojë për emigrantë
Megjithatë askush nuk duhet të shqetësohet se Gjermania mund të mbipopullohej. Përfitimi prej emigrimit të 430.00 vetëve relativizohet fort duke patur parasysh numrin e lartë të vdekshmërisë prej gati 200.000 vetësh. Dua të them se për shkak të strukturës së moshës së njerëzve, që jetojnë në Gjermani, vendi ka një nevojë urgjente për emigracion, nëse do që ta ruajë nivelin e mirëqënies së tij. Sepse më së voni pas dhjetë vjetësh, kur brezi i viteve me nivel të lartë nataliteti, i pesëdhjetëvjeçarëve të sotëm të ketë dalë në pension, Republika Federale e Gjermanisë do të vuajë nga një defiçit masiv i fuqisë punëtore.
Gjermania duhet të marrë masa për rastin, nëse Evropa jugore e ka kapërcyer deri atëherë krizën e saj. Vetëm arsyet humanitare, si në rastin e refugjatëve, apo bashkimi familjar nuk mund të jenë kriteret e vetme të përzgjedhjes, që emigrantët të marrin këtu leje qëndrimi ose pune. Edhe pse shumë gjermanëve kjo ende mund t’u duket befasuese: Një ligj imigracioni, që përcakton se për çfarë njerëzish e me çfarë kualifikimesh ka nevojë urgjente Gjermania, do të ishte një mënyrë e mirë për të siguruar të ardhmen ekonomike të vendit. Dhe një koncept të tillë politika duhej të ishte në gjendje ta mbronte përballë demonstruesve në rrugët e Gjermanisë. (dw)

Presidenti Barack Obama mbajti fjalimin për gjendjen e vendit, i pari para një sesioni të Kongresit që mbizotërohet nga republikanët, pasi ata morën kontrollin e Senatit dhe Dhomës së Përfaqësuesve.Në prag të fjalimit, anketat tregonin se popullariteti i tij është rritur falë përmirësimit të ekonomisë. Si rrjedhojë, fjalimi i tij u përqendrua gjerësisht tek sukseset në vend dhe në tema të tilla si propozimi për rritjen e taksave të të pasurve dhe firmave të mëdha financiare dhe hapat për të forcuar klasën e mesme. Por fjalimi u mbajt edhe në kushtet e rritjes së masave të sigurisë në Uashington dhe vende të tjera, pas sulmeve terroriste në Francë. Megjithëse fjalimi mbahet për publikun amerikan, situata e nderë në Evropë, zhvillimet ndërkombëtare dhe shqetësimi i ekstremizmit e bënë të pashmangshme diskutimin e politikës së jashtme dhe sigurisë globale.

Ishte hera e shtatë dhe e parafundit që Presidenti jepte Fjalimin për Gjendjen e Vendit.

Dhe vetëm dy minuta pasi kishte filluar fjalimin, presidenti e përmblodhi me një deklaratë optimiste gjendjen e vendit:

“Hija e krizës ka kaluar dhe gjendja e vendit është e fortë”.

Pasi foli për arritjet e vendit, ose më saktë të administratës së tij, përfshirë konsolidimin e ekonomisë dhe ritmin e shpejtë të hapjes së vendeve të reja të punës, si edhe rikthimin e trupave nga Afganistani dhe Iraku, Presidenti Obama iu kthye një pyetje sfidë që do shtjellohej edhe më pas në fjalimin që zgjati vetëm një minutë më pak se një orë.

“A do të pranojmë një ekonomi ku vetëm disa nga ne janë në gjendje shumë të mirë? Apo do të angazhohemi për një ekonomi që sjell të ardhura në rritje dhe shanse për të gjithë ata që përpiqen?”

Për një pjesë të mirë të fjalimit, Presidenti Obama sfidoi shumicën e re republikane duke përmendur tema që reflektojnë suksese të tij, si ulja e papunësisë, reforma e kujdesit shëndetësor dhe hapat për reformën e imigracionit.

“Përfundimi është i qartë. Ekonomia për klasën e mesme funksionon. Rritja e shanseve funksionon. Dhe këto politika do të vazhdojnë të funksionojnë përsa kohë politika nuk i pengon. Nuk mund të ngadalësojmë bizneset apo ta vëmë qeverinë në rrezik me mbylljen e saj ose me përplasje fiskale. Nuk mund të vëmë në rrezik sigurinë e familjeve duke iu hequr kujdesin shëndetësor, ose duke goditur rregullat e reja të Wall Street-it, apo duke rihapur betejat për emigracionin, kur kemi një sistem për të ndrequr”.

Presidenti nuk u druajt të thoshte se nëse masa të tilla që do të sfidonin arritjet e tij, vinin në tryezën e tij, ai do t’i vinte veton.

Ai bëri thirrje për bashkëpunimin e Kongresit dhe miratimin e masave që ai do të çojë tek ligjvënësit. Por propozime si ato për rritje taksash për më të pasurit, nuk ka shumë gjasa të miratohet nga shumica republikane.

Presidenti preku tema të tilla si nevoja për kujdes të përballueshëm për fëmijët, barazinë e pagës për gratë,përmirësimin e shanseve për arsimin dhe shanset e punësimit për veteranët që kthehen nga lufta, një nga pikat ku ai u përshëndet me një nga duartrokitjet më të gjata mes pothuajse 70 ndërprerjeve të tilla, ndonëse shumica e duartrokitjeve erdhën nga demokratët.

Pas rreth 30 minutash temash të politikës së brendshme Presidenti Obama, e filloi pjesën e fjalimit për politikën e jashtme me një qëndrim që dukej si reagim ndaj kritikave se ai shpesh nuk është shumë i vendosur dhe nuk përgjigjet me forcë ndaj sfidave globale.

“Unë besoj tek një lloj më i zgjuar i udhëheqjes amerikane. Ne udhëheqim më mirë kur kombinojmë fuqinë ushtarake me diplomacinë e fortë; kur e mbështesim forcën tonë me formim koalicionesh; kur nuk e lejojmë frikën të na verbojë para mundësive që ky shekull i ri paraqet”.

Por zoti Obama u shpreh fuqishëm në mbështetje të popujve që janë goditur nga terroristët “nga një shkollë në Pakistan në rrugët e Parisit” dhe tha se Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të godasin terroristët dhe të shkatërrojnë rrjetet e tyre.

Udhëheqja amerikane, tha ai po e frenon përparimin e ISIL-it.

“Në vend që të detyroheshim të hynim në një luftë tjetër nga toka në Lindjen e Mesme, ne po udhëheqim një koalicion të gjerë, përfshirë vende arabem për të dobësuar dhe shkatërruar këtë grup terrorist”.

Duke iu kthyer një krize tjetër globale, zoti Obama tha se Shtetet e Bashkuara po e kundërshtojnë agresionin rus, po mbështesin demokracinë e Ukrainës dhe po u japin garanci aleatëve të NATO-s.

Ai tha se Rusia është tani e izoluar dhe ekonomia e saj është e rrënuar.

Presidenti mbrojti ndryshimin e politikës me Kubën dhe tha se Kongresi duhet të fillojë punën për heqjen e embargos dhe bëri thirrje për të vazhduar përpjekjet për luftën ndaj Ebolës.

Presidenti foli edhe për vlerat amerikane dhe respektin amerikan për dinjitetin njerëzor.

“Për këtë arsye ne flasim kundër antisemitizmit të neveritshëm që është rishfaqur në shumë pjesë të botës. Për këtë arsye ne vazhdojmë t’i dënojmë paragjykimet ofenduese për myslimanët, pjesa më e madhe e të cilëve kanë të njëjtin përkushtim si ne ndaj paqes. Prandaj ne e mbrojmë të drejtën e fjalës dhe mbrojmë të drejtat e të burgosurve politikë, dënojmë persekutimin e grave, apo pakicave fetare, ose atyre që janë homoseksualë”.

Në një farë mënyre fjalimi ishte një gërshetim i një paraqitjeje politike me një rikthim tek toni i fjalimeve të tij para presidencës, ku shumëkush u tërhoq nga oratoria e tij. Në pjesën e fundit të fjalimit, Presidenti iu rikthye një stili të tillë, duke folur direkt me publikun dhe Kongresin. Kjo pjesë filloi me një apel që dukej se u drejtohej republikanëve:

“Një politikë më e mirë është ajo kur ne debatojmë pa sharë njëri-tjetrin, kur flasim për çështjet, vlerat, parimet dhe faktet e jo kur përpiqemi të kapim tjetrin apo kur merremi me gafat e vogla e me problemet e rreme që nuk kanë të bëjnë fare me jetën e përditshme të njerëzve” .

Vazhdoi me një vështrim introspektiv jo vetëm të ngjarjeve si ato të Fergusonit dhe të Nju Jorkut por duke iu përgjigjur zërave cinikë që e kanë kritikuar se nuk e solli në jetë vizionin e para 10 vjetëve kur tha në Boston se nuk ka dy Amerika por vetëm një. Presidenti tha se do që brezat e ardhshëm ta dinë se amerikanët i shohin mendimet e ndryshme si dhuratë.

“Dua që ata të rriten në një vend që i tregon botës atë që ne vazhdojmë ta dimë që është e vërtetë: që ne vazhdojmë të jemi më shumë se një grup shtetesh të demokrate dhe republikane; se jemi Shtetet e Bashkuara të Amerikës”.

Dhe në fund presidenti foli ashtu si në fillim për një familje amerikane që ishte rimëkëmbur pas shumë vitesh vështirësisht. Dhe ndërsa në fillim të fjalimit tha se kemi 15 vjet që kemi hyrë në një shekull që filloi me terrorizmin në brigjet amerikane, në fund Presidenti tha se pas 15 vjetësh, edhe Amerika si familjet e saj, ka vendosur themelet për një të ardhme më të ndritur.

Përgjigjia e republikanëve, erdhi nga senatorja e re republikane Joni Earnst e cila tha se Kongresi i ri, i mbizotëruar nga republikanët do ta kthejë vëmendjen tej shqetësimet e amerikanëve, me nisma për hapjen e vendeve të punës dhe shfuqizimin e ligjit për kujdesin shëndetësor.

Ajo përsëriti synimin e republikanëve për të shkurtuar shpenzimet federale. Senatorja Ernst tha gjithashtu se kongresi do të diskutojë mënyrat për të përballuar terrorizmin, përfshirë al-kaidën dhe ISIL.

“Forcat e dhunës dhe shtypjes nuk duan t’ia dinë për të pafajshmit. Ma duhet një plan gjithëpërfshirës për t’i mposhtur”.

Megjithëse Presidenti është në dy vitet e fundit të mandatit, duket se betejat politike mes dy partive do të vazhdojnë duke u nisur nga qëndrimet e fundit. (voa)

Presidenti Barack Obama mbajti fjalimin për gjendjen e vendit, i pari para një sesioni të Kongresit që mbizotërohet nga republikanët, pasi ata morën kontrollin e Senatit dhe Dhomës së Përfaqësuesve.Në prag të fjalimit, anketat tregonin se popullariteti i tij është rritur falë përmirësimit të ekonomisë. Si rrjedhojë, fjalimi i tij u përqendrua gjerësisht tek sukseset në vend dhe në tema të tilla si propozimi për rritjen e taksave të të pasurve dhe firmave të mëdha financiare dhe hapat për të forcuar klasën e mesme. Por fjalimi u mbajt edhe në kushtet e rritjes së masave të sigurisë në Uashington dhe vende të tjera, pas sulmeve terroriste në Francë. Megjithëse fjalimi mbahet për publikun amerikan, situata e nderë në Evropë, zhvillimet ndërkombëtare dhe shqetësimi i ekstremizmit e bënë të pashmangshme diskutimin e politikës së jashtme dhe sigurisë globale.

Ishte hera e shtatë dhe e parafundit që Presidenti jepte Fjalimin për Gjendjen e Vendit.

Dhe vetëm dy minuta pasi kishte filluar fjalimin, presidenti e përmblodhi me një deklaratë optimiste gjendjen e vendit:

“Hija e krizës ka kaluar dhe gjendja e vendit është e fortë”.

Pasi foli për arritjet e vendit, ose më saktë të administratës së tij, përfshirë konsolidimin e ekonomisë dhe ritmin e shpejtë të hapjes së vendeve të reja të punës, si edhe rikthimin e trupave nga Afganistani dhe Iraku, Presidenti Obama iu kthye një pyetje sfidë që do shtjellohej edhe më pas në fjalimin që zgjati vetëm një minutë më pak se një orë.

“A do të pranojmë një ekonomi ku vetëm disa nga ne janë në gjendje shumë të mirë? Apo do të angazhohemi për një ekonomi që sjell të ardhura në rritje dhe shanse për të gjithë ata që përpiqen?”

Për një pjesë të mirë të fjalimit, Presidenti Obama sfidoi shumicën e re republikane duke përmendur tema që reflektojnë suksese të tij, si ulja e papunësisë, reforma e kujdesit shëndetësor dhe hapat për reformën e imigracionit.

“Përfundimi është i qartë. Ekonomia për klasën e mesme funksionon. Rritja e shanseve funksionon. Dhe këto politika do të vazhdojnë të funksionojnë përsa kohë politika nuk i pengon. Nuk mund të ngadalësojmë bizneset apo ta vëmë qeverinë në rrezik me mbylljen e saj ose me përplasje fiskale. Nuk mund të vëmë në rrezik sigurinë e familjeve duke iu hequr kujdesin shëndetësor, ose duke goditur rregullat e reja të Wall Street-it, apo duke rihapur betejat për emigracionin, kur kemi një sistem për të ndrequr”.

Presidenti nuk u druajt të thoshte se nëse masa të tilla që do të sfidonin arritjet e tij, vinin në tryezën e tij, ai do t’i vinte veton.

Ai bëri thirrje për bashkëpunimin e Kongresit dhe miratimin e masave që ai do të çojë tek ligjvënësit. Por propozime si ato për rritje taksash për më të pasurit, nuk ka shumë gjasa të miratohet nga shumica republikane.

Presidenti preku tema të tilla si nevoja për kujdes të përballueshëm për fëmijët, barazinë e pagës për gratë,përmirësimin e shanseve për arsimin dhe shanset e punësimit për veteranët që kthehen nga lufta, një nga pikat ku ai u përshëndet me një nga duartrokitjet më të gjata mes pothuajse 70 ndërprerjeve të tilla, ndonëse shumica e duartrokitjeve erdhën nga demokratët.

Pas rreth 30 minutash temash të politikës së brendshme Presidenti Obama, e filloi pjesën e fjalimit për politikën e jashtme me një qëndrim që dukej si reagim ndaj kritikave se ai shpesh nuk është shumë i vendosur dhe nuk përgjigjet me forcë ndaj sfidave globale.

“Unë besoj tek një lloj më i zgjuar i udhëheqjes amerikane. Ne udhëheqim më mirë kur kombinojmë fuqinë ushtarake me diplomacinë e fortë; kur e mbështesim forcën tonë me formim koalicionesh; kur nuk e lejojmë frikën të na verbojë para mundësive që ky shekull i ri paraqet”.

Por zoti Obama u shpreh fuqishëm në mbështetje të popujve që janë goditur nga terroristët “nga një shkollë në Pakistan në rrugët e Parisit” dhe tha se Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të godasin terroristët dhe të shkatërrojnë rrjetet e tyre.

Udhëheqja amerikane, tha ai po e frenon përparimin e ISIL-it.

“Në vend që të detyroheshim të hynim në një luftë tjetër nga toka në Lindjen e Mesme, ne po udhëheqim një koalicion të gjerë, përfshirë vende arabem për të dobësuar dhe shkatërruar këtë grup terrorist”.

Duke iu kthyer një krize tjetër globale, zoti Obama tha se Shtetet e Bashkuara po e kundërshtojnë agresionin rus, po mbështesin demokracinë e Ukrainës dhe po u japin garanci aleatëve të NATO-s.

Ai tha se Rusia është tani e izoluar dhe ekonomia e saj është e rrënuar.

Presidenti mbrojti ndryshimin e politikës me Kubën dhe tha se Kongresi duhet të fillojë punën për heqjen e embargos dhe bëri thirrje për të vazhduar përpjekjet për luftën ndaj Ebolës.

Presidenti foli edhe për vlerat amerikane dhe respektin amerikan për dinjitetin njerëzor.

“Për këtë arsye ne flasim kundër antisemitizmit të neveritshëm që është rishfaqur në shumë pjesë të botës. Për këtë arsye ne vazhdojmë t’i dënojmë paragjykimet ofenduese për myslimanët, pjesa më e madhe e të cilëve kanë të njëjtin përkushtim si ne ndaj paqes. Prandaj ne e mbrojmë të drejtën e fjalës dhe mbrojmë të drejtat e të burgosurve politikë, dënojmë persekutimin e grave, apo pakicave fetare, ose atyre që janë homoseksualë”.

Në një farë mënyre fjalimi ishte një gërshetim i një paraqitjeje politike me një rikthim tek toni i fjalimeve të tij para presidencës, ku shumëkush u tërhoq nga oratoria e tij. Në pjesën e fundit të fjalimit, Presidenti iu rikthye një stili të tillë, duke folur direkt me publikun dhe Kongresin. Kjo pjesë filloi me një apel që dukej se u drejtohej republikanëve:

“Një politikë më e mirë është ajo kur ne debatojmë pa sharë njëri-tjetrin, kur flasim për çështjet, vlerat, parimet dhe faktet e jo kur përpiqemi të kapim tjetrin apo kur merremi me gafat e vogla e me problemet e rreme që nuk kanë të bëjnë fare me jetën e përditshme të njerëzve” .

Vazhdoi me një vështrim introspektiv jo vetëm të ngjarjeve si ato të Fergusonit dhe të Nju Jorkut por duke iu përgjigjur zërave cinikë që e kanë kritikuar se nuk e solli në jetë vizionin e para 10 vjetëve kur tha në Boston se nuk ka dy Amerika por vetëm një. Presidenti tha se do që brezat e ardhshëm ta dinë se amerikanët i shohin mendimet e ndryshme si dhuratë.

“Dua që ata të rriten në një vend që i tregon botës atë që ne vazhdojmë ta dimë që është e vërtetë: që ne vazhdojmë të jemi më shumë se një grup shtetesh të demokrate dhe republikane; se jemi Shtetet e Bashkuara të Amerikës”.

Dhe në fund presidenti foli ashtu si në fillim për një familje amerikane që ishte rimëkëmbur pas shumë vitesh vështirësisht. Dhe ndërsa në fillim të fjalimit tha se kemi 15 vjet që kemi hyrë në një shekull që filloi me terrorizmin në brigjet amerikane, në fund Presidenti tha se pas 15 vjetësh, edhe Amerika si familjet e saj, ka vendosur themelet për një të ardhme më të ndritur.

Përgjigjia e republikanëve, erdhi nga senatorja e re republikane Joni Earnst e cila tha se Kongresi i ri, i mbizotëruar nga republikanët do ta kthejë vëmendjen tej shqetësimet e amerikanëve, me nisma për hapjen e vendeve të punës dhe shfuqizimin e ligjit për kujdesin shëndetësor.

Ajo përsëriti synimin e republikanëve për të shkurtuar shpenzimet federale. Senatorja Ernst tha gjithashtu se kongresi do të diskutojë mënyrat për të përballuar terrorizmin, përfshirë al-kaidën dhe ISIL.

“Forcat e dhunës dhe shtypjes nuk duan t’ia dinë për të pafajshmit. Ma duhet një plan gjithëpërfshirës për t’i mposhtur”.

Megjithëse Presidenti është në dy vitet e fundit të mandatit, duket se betejat politike mes dy partive do të vazhdojnë duke u nisur nga qëndrimet e fundit. (voa)

Barack Obama mbajti të martën fjalimin mbi gjendjen e kombit. Si çdo vit ai foli për konceptet bazë të politikës së tij. Kësaj rradhë marketimi i fjalimit ishte më i rëndësishëm se vetë përmbajtja.Është traditë politike në Shtetet e Bashkuara: Kushtetuta amerikane përcakton që presidenti të mbajë një herë në vit një fjalim para dy dhomave të Kongresit mbi gjendjen e kombit. Në vitet 1930-të amerikanët vinin veshin pranë radios për të ndjekur me vemendje fjalimin e presidentit të tyre, që transmetohej nga Shtëpia e Bardhë në të gjithë vendin. Në vitin 1965, kur fjalimi, i quajtur state of the Union, i presidentit Lyndon B. Johnson mund të shihej për herë të parë edhe në televizion, miliona njerëz u mblodhën në mbrëmje para televizorëve të tyre.
Shumë zhurmë – për asgjë?
Por këto ditë i takojnë së kaluarës. Sot gjithnjë e më pak qytetarë hapin televizorin për të parë fjalimin më të rëndësishëm të presidentit pas atij me rastin e marrjes së mandatit. Vitin e kaluar fjalimi state of the Union i Obamës pati shikueshmërinë më të ulët që prej 20 vjetësh, edhe pse ai u transmetua nga 13 stacione të mëdha televizive në kohën më të mirë të transmetimit. Vetëm 33 milionë amerikanë ndoqën fjalimin e Obamës vitin e kaluar. Në vitin 1993, kur Bill Clinton mbajti fjalimin për gjendjen e kombit, kishte 67 milionë shikues. Në fakt ka përjashtime edhe gjatë mandatit të Obamës. Fjalimin e tij në vitin 2009 e panë 52 milionë, por tendenca e përgjithshme shkon në një drejtim: numri i shikuesve për fjalimin e state of the Union po bie.
“Shumë njerëz nuk kanë dëshirë ta shohin fjalimin”, thotë
Mary Stuckey, e cila merret me komunikimin dhe retorikën e presidentit të SHBA-së në universitetin Georgia State në Atlanta. “Ka aq shumë zhurma, aq shumë zëra që konkurrojnë për të tërhequr vemendjen. Kjo e bën thjesht të pamundur, që dikush sot ta dëgjojë të gjithë fjalimin e presidentit.”
Ofensivë 35tike nga Shtëpia e Bardhë
Shtëpisë së Bardhë nën drejtimin e Obamës nuk ia kalon kush në botë, përsa i përket mobilizimit të zgjedhësve dhe transmetimit të informacionit. Tani ajo ka vendosur të mos e pranojë në mënyrë pasive rënien e kuotës së shikueshmërisë. Për të ndalur tendencën e rënies administrata Obama e çon përmbajtjen thelbësore të fjalimit të presidentit atje, ku mendon se ka një publik në rritje konstante, në internet.

Për platformën e përhapur të internetit Upworthy Obama ka përgatitur një video, në të cilën ai flet për iniciativën e tij për përmirësimin e qasjes në internet. Këshilltari i tij Dan Pfeiffer vendosi dy shkrime lidhur me fjalimin e ardhshëm. Valerie Jarrett, e besuar e presidentit amerikan, aplikoi planet e Obamës për pagesën e ditëve me raportë dhe lejen e pushimit për prindërit, përmes rrjetit social LinkedIn.
Në faqen e saj të internetit Shtëpia e Bardhë ka nisur një fushatë të re me titull: “Your memo to the President”. Përdoruesit mund ta njoftojnë aty personalisht Obamën, se në çfarë temash duhet të fokusohet kryesisht. Përveç kësaj dy ditë pas fjalës së tij mbi gjendjen e kombit Obama “do të bisedojë direkt me qytetarët amerikanë” përmes platformës së internetit YouTube, mësohet nga Shtëpia e Bardhë. Natyrisht që përveç kësaj Shtëpia e Bardhë ka përhapur agjendën e Obamës dhe ka bërë thirrje, për të ndjekur “fjalimin e përmirësuar mbi gjendjen e kombit”.
“Është një qasje e zgjuar duke patur parasysh situatën konfliktuoze 35le dhe politike dhe përshtatet në strategjinë 35tike të Obamës”, thotë historiania Jennifer Mercieca, e cila ndjek në universitetin e Teksasit A&M diskursin politik nga këndvështrimi historik.
Ofensiva 35tike nga Shtëpia e Bardhë ka dy qëllime: Ajo duhet të tregojë, që Obama nuk është “një palë e çalë”, e paaftë të veprojë, por është në gjendje t’i arrijë amerikanët. Përveç kësaj ai duhet të sfidojë fushatën kundërshtuese të republikanëve opozitarë dhe të përcaktojë debatin politik sipas këndvështrimit të Obamës.

Pa surpriza
Meqenëse shumë nga temat kryesore janë trajtuar paraprakisht para fjalimit, nuk pritet që ai të ketë surpriza. “Do të shtjellohen pikërisht temat, që ai ka formuluar tashmë”, mendon ekspertja për komunikimin politik, Mary Stuckey. “Në këtë fjalim të shumëpeshuar nuk dëshirohen surprizat.”
Për fjalimin e Obamës kjo do të thotë se fokusi do të vendoset kryesisht në çështjet e brendshme. Me një përjashtim: sulmi ndaj redaksisë së “Charlie Hebdo”. Obama ka pranuar se ka qenë gabim për të mos dërguar askënd në marshin funebër në Paris. Injorimi i kësaj çështjeje në fjalën e tij do ta përkeqësonte edhe më shumë këtë gabim, thotë Stuckey.
Në të njëjtin nivel me Reganin
Për ekspertët e komunikimit Stuckey dhe Mercieca sfera, që Shtëpia e Bardhë ka krijuar në internet në lidhje me fjalimin e ardhshëm për gjendjen e Kombit, është më e rëndësishme sesa përmbajtja e vetë fjalimit. “Kjo është një qasje shumë e suksesshme për të përhapur mesazhet e dëshiruara. Dhe paraqet një ndryshim rrënjësor në marrëdhëniet mes “shtypit dhe presidentit”, thotë Jennifer Mercieca. “Po të krahasosh teknologjinë dhe mënyrën, se si presidentët e arrijnë publikun, atëherë Obama bën diçka të ngjashme si dikur Reagan në fjalimin e tij në fillim të mandatit”, mendon Mary Stuckey.
Presidenti Ronald Reagan konsiderohet përgjithësisht si dikush, që e ka çuar marketingun televuzial politik në një nivel të ri. Reagan, i cili para se të bëhej president, kishte qenë aktor i Holivudit, e përforcoi imazhin e tij duke përdorur mjeshtërisht 35n dominante të kohës së tij, televizionin. Obama përpiqet të bëjë tani të njëjtën gjë me 35n e kohës sonë, internetin. (voa)

Fondi Monetar Ndërkombëtar ka ulur parashikimin për rritjen ekonomike globale për vitin 2015, por ende pret që ekonomia botërore në përgjithësi të forcohet këtë vit. Korrespondenti i Zërit të Amerikës Bill Ide njofton nga Pekini.Ekonomisti më i lartë i FMN-së thotë se ekonomia botërore po përballet me “valë të forta dhe komplekse” nga rënia e çmimit të naftës dhe sfidat e vazhdueshme të ekonomive të Evropës dhe Japonisë.

Ndërsa FMN ka ulur parashikimin për rritje këtë vit nga 3,8 përqind në 3,5 përqind, ekonomistët e saj thonë se ekonomia botërore do të ketë një përmirësim në krahasim me vitin 2014.

Ekonomisti më i lartë i FMN-së, Olivier Blanchard thotë se rënia e çmimeve të naftës do të ndihmojë rritjen globale, por jo të gjithë do të përfitojnë nga çmimet e ulta të naftës.

“Nga njëra anë, ekonomitë e mëdha po përfitojnë nga rënia e çmimit të naftës, por nga ana tjetër, në shumë pjesë të botës, në aspektin afatgjatë çmimi i ulët i naftës do të ketë ndikim negativ mbi kërkesat, investimet dhe do të dëmtojë ekonomitë e disa vendeve që eksportojnë naftë”.

Që nga qershori i vitit të kaluar, çmimi i naftës ka rënë nga rreth 100 dollarë në më pak se 50 për fuçi.

Rënia e çmimit të naftës do të ndihmojë vendet importuese në mbarë globin, por jo vendet eksportuese të naftës si Rusia dhe Nigeria.

“Për eksportuesit e naftës dhe për firmat e përfshira në metodat e reja të prodhimit të energjisë, ky është e një lajm i keq”.

Sipas raportit mbi gjendjen e ekonomisë botërore, parashikimet për një ngadalësim të rritjes ekonomike në Kinë, Rusi, Evropë dhe Japoni kanë qenë arsyet kryesore të uljes së parashikimit për rritjen e përgjithshme të ekonomisë botërore për vitin 2015. Shtetet e Bashkuara janë e vetmja ekonomi e madhe në raport që parashikohet të ketë një rritje më të madhe ekonomike këtë vit.

Sipas FMN-së, Shtetet e Bashkuara do të kenë një rritje ekonomike prej rreth 3,5 përqind në vitin 2015, 0,5 përqind më të lartë se niveli i parashikuar nga FMN-ja në muajin tetor.

Japonia, nga ana tjetër, ishte një nga zhgënjimet më të mëdha të vitit 2014.

Zoti Blanchard thotë se ndikimi pozitiv i krijuar nga reformat strukturore atje është ende shumë i dobët për të rritur pritshmëritë për rritjen e ardhshme ose për të nxitur investime.

Por, zoti Blanchard thotë se Japonia dhe Evropa mund të përfitojnë nga luhatjet e vlerës së monedhave të tyre. Që nga gushti, dollari është rritur shtatë përqind, ndërsa euro dhe jeni janë zhvlerësuar.

Zoti Blanchard thotë se ndërsa rritja e dollarit do të ngadalësojë rimëkëmbjen në Shtetet e Bashkuara, rimëkëmbja është mjaft e fortë dhe do të vazhdojë.

“Në të njëjtën kohë, zhvlerësimi i euros dhe jenit do t’i japë një nxitje shumë të nevojshme nivelit të kërkesave në këto dy pjesë të botës, të cilat kanë nevojë për një rritje të kërkesave”.

Në Afrikën nën-Sahariane, ekonomistët thonë se çmimet e ulta të naftës dhe mallrave janë gjithashtu përgjegjës për parashikimet më të dobëta të rritjes, në veçanti në Nigeri dhe në Afrikën e Jugut. Rënia e çmimit të mallrave ka ulur parashikimet për rritje ekonomike edhe në vendet e Amerikës Latine dhe ato të Karaibeve.

Ndërkohë, FMN-ja thotë se rritja ekonomike në Kinë pritet të bie nën 7 përqind këtë vit. Sipas parashikimit të ri të FMN-së, rritja pritet të vazhdojë të ngadalësohet dhe të bie në 6,8 përqind këtë vit.

Zoti Blanchard thotë se ngadalësimi i rritjes është një gjë e mirë sepse kjo tregon se Kina është duke u përpjekur ta lëvizë ekonominë e saj drejt konsumit dhe larg sektorit të pasurive të patundshme dhe aktiviteteve të pa rregulluara bankare.

Megjithatë, shton ai, rritja më e ngadaltë në Kinë, do të ketë ndikim në pjesën tjetër të Azisë. (voa)

Aeroporti i Donetskut është vendi i luftimeve më të ashpra në Ukrainën lindore. Separatistët prorusë përpiqen ta pushtojnë që prej prillit 2014. Ai është lidhja kyçe me qytetin.S’ka luftë, që ka fitues. Ky është një rresht i këngës “Russians”, që muzikanti britanik i rokut Sting publikoi në vitin 1985. Ai ka përpunuar në të muzikën e kompozitorit sovjetik Sergej Prokofjev. 30 vjet më vonë emri i Prokofjevit përmendet në lidhje me një luftë tjetër. Aeroporti i Donetskut në Ukrainën lindore, që mban emrin e tij, është fushë beteje e separatistëve prorusë dhe ushtrisë ukrainase. Bilanci i deritanishëm: qindra të vdekur në të dyja palët, infrastruktura e shkatërruar dhe pa fitues të qartë. Që nga mesi i janarit atje zhvillohen luftime të ashpra. Dhjetëra tanke dhe artileria e rëndë janë në veprim
Terreni i aeroportit të kujton skena apokaliptike nga lojrat kompjuterike: pjesë godinash të rrëzuara, rrënoja të ngjyrosura në gri në të zezë nga djegia, konstruksione çeliku të lakuara. Të hënën (19.01.2015) separatistët arritën të hedhin në erë pjesë të katit të parë të terminalit të ri. Një javë më parë u shëmb pas goditjesh shumë të forta kulla e kontrollit.
Dy fshatra vendimtarë
Në faqen e internetit të aeroportit nuk vihet re asgjë nga kjo. Atje duket sikur koha ka mbetur në vend. Në rubrikën “Aeroporti sot” sheh terminalin e ri me fasadën e tij gjigande prej xhami, të hapur me rastin e kampionatit evropian të futbollit. Një shënim i shkurtër nga fundi i majit informon, se nuk ka më fluturime dhe se aeroporti është nën kontrollin e ushtrisë ukrainase. Ajo po kryen atje një “operacion antiterror”.

Qeveria ukrainase në Kiev thotë se kështu është edhe sot. Por separatistët pro rusë kundërshtojnë. “Ne e kemi aeroportin 95 për qind nën kontrollin tonë”, tha Alexander Saharçenko, udhëheqës i Republikës së vetëshpallur Popullore të Donetskut. Njoftime të tilla fitoreje ai ka bërë edhe më parë. Por që dilnin se ishin të parakohshme.
Kësaj radhe duket ndryshe. Separatistët kohët e fundit i kanë intensifikuar dukshëm sulmet kundër aeroportit duke arritur me sa duket suksese. Ushtria ukrainase reagoi me një kundërofensivë. Fundi nuk dihet akoma. Luftëtarët ukrainas deri tani kanë mundur të përballojnë goditjet e forta, sidomos në objektet nëntokësore Luftime të ashpra zhvillohen edhe në dy fshatrat pranë, Piski dhe Avdijivka, të cilat deri tani mbaheshin si rrugë furnizimi nga ushtria ukrainase. Në to vendoset me sa duket fati i aeroportit.
Pozicion i favorshëm në periferi të qytetit
Aktualisht aeroporti në Donetsk është vendi me luftimet më të ashpra në konfliktin në Ukrainën lindore. Vendndodhja e tijj e bën atë një lloj çelësi për qytetin milionësh të Donetskut, zemrën e zonës qymyrgurore Donbas. Aeroporti është vetëm dhjetë kilometra nga qendra e qytetit dhe ka qenë rinovuar për 870 milionë dollarë. Në saj të pistës së tij të re aty mund të uleshin avionë të thuajse të të gjithë tipave. Për shkak të afërsisë me fortesën separatiste aeroporti ka rëndësi strategjike për të dyja palët. Qeveria e Ukrainës në Kiev dëshiron ta mbajë atë me çdo kusht. “Nëse lëshojmë Donetskun, armiku do të jetë në Kiev apo në Lviv”, tha së fundi presidenti i Ukrainës Petro Poroshenko.

Në prill 2014 separatistët u përpoqën dy herë të merrnin aeroportin dhe u zmbrapsën. Në përpjekjen e tretë natën më 26 maj ata arritën të pushtonin terminalin e ri pa një e shtënë. Ishte nata pas zgjedhjeve të parakohshme presidenciale në Ukrainë, kur Poroshenko u zgjodh kryetar i ri i shtetit.
Por këtë herë ushtria ukrainase kundërgoditi me sukses. Më shumë se 100 separatistë u tërhoqën, sipas të dhënave të veta ata humbën gati gjysmën e luftëtarëve, shumica e tyre nga Rusia. “Ishte aksioni më i keq”, shkruantë më vonë një bloger i mirëinformuar nga skena separatiste. Askush nuk e kishte pritur, që “ushtria ukrainase të sulmonte nga ajri aeroportin, që e kishin ndërtuar aq shtrenjtë.”
Armëpushim i shkurtër para Vitit të Ri
Pas marrëveshjeve të nënshkruara në shtator në Minsk për armëpushimin ndërmjet separatistëve dhe qeverisë në Kiev situata në Ukrainën lindore është qetësuar. Por aeroporti i Donetskut mbeti megjithatë një përjashtim. Pothuajse çdo ditë aty qëllohej dhe vdisnin njerëz.

Vetëm pak para Vitit të Ri pati një qetësim relativ. Separatistët lejuan madje trupat parashutiste ukrainase të furnizonin me ushqime luftëtarët në aeroport dhe të transportonin të plagosurit. Tani s’ka më gjëra të tilla.
Ukraina përgëzon “cyborgs” e saj
Të dy palët e përdorin aeroportin për qëllime propagandistike. Kur dikush në Ukrainë dëgjon fjalën “cyborg”, nuk mendon për robotët e ngjashëm me njeriun në filmin amerikan “Terminator”, por për luftëtarët në aeroportin e Donetskut. Ata përgëzohen që në shtator si heronj në 35t ukrainase dhe rrjetet sociale. Presidenti Poroshenko tha në dekorimin e luftëtarëve nga Donetsku, se për “cyborgs” do të lexohet në librat e historisë.
Në anën e separatistëve është përpjekur ta vërë veten në skenë aktori rus Mihail Poreçenkow, të cilit i pëlqen ta paraqesë veten si Arnold Schwarzenegger-i rus. Ai është xhiruar në aeroportin Donetsk, duke shtënë mbi pozicionet ukrainase me një mitraloz të kalibrit të rëndë.

Në vitin 2016 pasuria e 1 përqind të të pasurve të botës, të marrë së bashku, do të tejkalojë pasurinë e 99 përqind të popullsisë globale, në bazë të një studimi të organizatës bamirëse Oxfam. Siç njofton nga Londra korrepondenti i Zërit të Amerikës, Henry Ridgwell, aktivistët e luftës kundër varfërisë po kërkojnë që politikanët të marrin masa për ngushtimin e hendekut mes të pasurve dhe të varfërve.Oxfam thotë se rritja e pabarazisë po e pengon luftën kundër varfërisë globale. Kur 1 në 9 njerëz në botë nuk kanë ushqim të mjaftueshëm, rritja e hendekut mes të pasurve dhe të varfërve është skandaloze, thotë Max Lawson i organizatës Oxfam.

“Një përqendrim i pabesueshëm i pasurisë tek pak njerëz është ekonomikisht joefikas. Pra, ne jemi shumë të shqetësuar. Kjo është diçka e keqe për planetin dhe sa vjen e keqësohet”.

Raporti publikohet ndërkohë që udhëheqës global të biznesit dhe politikës po përgatiten të mblidhen në Davos të Zvicrës për Forumin Ekonomik Botëror. Aktivistë, si Max Lawson, po u bëjnë thirrje politikanëve të përpiqen për ngushtimin e pabarazisë ekstreme, duke filluar me rritjen e taksave për të pasurit.

“Kompanitë e minierave në Afrikë që kanë fitime shumë të mëdha nuk paguajnë taksa. Taksat nuk kanë të bëjnë vetëm me paratë. Është më mirë të mendohet për taksat si një formë e investimit në shkolla dhe spitale”.

Sipas të dhënave të bankës Credit Suisse dhe të Forbes-it, Oxfam thotë se 1 përqind e njerëzve më të pasur zotëron 48 për qind të pasurisë së botës dhe vitin e ardhshëm kjo pritet të arrijë në mbi 50 përqind.

Profesor Andy Green i Institutit të Edukimit në thotë se ka një numër faktorësh që kontribojnë në rritjen e pabarazizë.

“Ndryshimet teknologjike fovorizojnë njerëzit me aftësi të larta dhe ulin kërkesën për njerëzit me kualifikim të ulët. Është gjithashtu dobësimi i sindikatave dhe pushteti i fortë i korporatave”.

Profesor Green thotë se fuqia është përdorur për të influencuar politikat e qeverive.

“Korporatat e mëdha kanë lobizëm të fuqishëm. Ligjet kanë një ndikim të madh jo vetëm në fitimet e kompanive, por edhe në pagat e drejtuesve të tyre”.

Së bashku me argumentin moral dhe ekonomik, ekzistojnë edhe lidhjet mes pabarazisë ekonomike dhe dhunës, duke përfshirë terrorizmin, thotë Profesor Tim Krieger i Universitetit të Freiburgut në Gjermani, i cili foli përmes Skype-it.

“Edhe terrorizmi fetar ka një element të fortë ekonomik. Pra, feja përdoret si mjet për të shprehur pakënaqësinë ndaj situatës politike dhe ekonomike. Dhe këtu hyn në lojë pabarazia”.

Analistët thonë se një nga rajonet ku rritja e pabarazisë ekonomike ka shkaktuar trazira sociale vitet e fundit është Evropa jugore. Në Greqi, vendi më i goditur nga kriza ekonomike globale, politika ekstreme është në rritje, dhe sondazhet tregojnë se partia e majtë Syriza pritet të fitojë zgjedhjet e javës së ardhshme. (voa)

Peisazhi politik në Greqi është i fragmentuar si asnjëherë më parë që nga rivendosja e demokracisë në vitin 1974. Në këtë mënyrë vështirësohet edhe formimi i qeverisë së re.Në Greqi Spiros Danellis është momentalisht mysafir i mirëpritur në emisionet radiofonike dhe televizive. Arkitekti nga Kreta kandidon për një parti politike, që mund të jetë shumë e suksesshme në zgjedhjet e reja të parakohshme. Ajo quhet “To Potami”, në shqip lumi. Ky grupim socialdemokrat u themelua pak para zgjedhjeve evropiane të 2014 nga gazetari Stavros Theodorakis dhe ia doli të fitojë 6,6 përqind të votave. Tani në zgjedhjet e ardhshme parlamentare (25.1.) To Potami mund të bëhet forca e tretë politike dhe të marrë përgjegjësi politike, si partner i vogël në një koalicion proevropian.

Kjo është shumë e mundur. Në fakt partia sipas sondazheve do të marrë më pak vota se sa në zgjedhjet e kaluara evropiane. Por peisazhi politik grek ka momentalisht shumë parti, që një parti e re e panjohur të mund të dilte në vendin e tretë me rreth pesë përqind. “Partitë dikur të mëdha janë shumë të përçara dhe kjo vlen të thuhet sidomos për kampin e qendrës së majtë, që duhet të merrte një përgjegjësi shumë më të madhe për shpërthimin e krizës së borxhit”, thotë Spiros Danellis në bisedë me DW. Ai e di se përse flet: Në zgjedhjet evropiane 2009 ai përfaqësonte në parlamentin e BE PASOK-un socialist, në atë kohë të gjithëpushtetshëm. Pastaj erdhi kriza e borxhit dhe një recesion pesëvjeçar. Sot Danellis angazhohet te konkurrentët, ndërsa partia e tij e mëparshme tregon shenja shpërbërjeje dhe kryetari i atëhershëm i socialistëve Jorgos Papandreou drejton një grupim të vetin, i cili ndoshta nuk do ta kapërcejë dot pragun e tre përqindëshit.

Partitë e vjetra paguajnë për gabimet e së kaluarës

Pas shpërthimit të krizës së borxhit partitë politike kanë bërë shumë gabime, thotë Danellis, duke patur parasysh këtu edhe ish partinë e tij, PASOK. Në rradhë të parë nuk është arritur të kryhen reformat e nevojshme dhe të luftohet politika e klientelizmit të shfrenuar, gjë që ka zhgënjyer shumë zgjedhës. Pikërisht këtë synon partia e tij e re, To Potami: “Ne duam të ndryshojmë gjithçka, por jo të shkatërrojmë vendin tonë”, është sllogani kryesor i tyre. Kritikët akuzojnë grupin e ri, se del me politikanë proevropianë dhe fytyra të reja, por nuk ka një program konkret zgjedhor. Udhëheqësi i partisë Theodorakis i kundërpërgjigjet akuzave me ndershmëri : “Ne jemi një lëvizje, që nuk është kthyer akoma në një parti, ne nuk kemi ende një seli partie, por po punojmë për të”, tha ai në një takim në Hebst.
Jorgos Tzogopoulos nga instituti studimor ELIAMEP në Athinë, beson se zgjedhësit janë në kërkim të një alternative. Kërkojnë fytyra të reja dhe ide të reja. Ky është një nga shkaqet për krijimin e fraksioneve të reja partiake, shpjegon Tzogopoulos në bisedë me DW. Por ka edhe disa shkaqe të tjera, që nuk janë shumë inkurajuese: “Së pari kriza ekonomike i ka dhënë hov populizmit të djathtë. Një shembull tipik për këtë është partia e djathtë populiste e Grekëve të Pavarur, që përfaqësohet momentalisht me 13 deputetë në parlament. Së dyti, shumë politikanë nuk duan të bashkëpunojnë me kolegët e tyre, ata izolohen dhe krijojnë partinë e vet, ku përpiqen pastaj të dominojnë.”

Si një shembull tipik për këtë veçori të jetës politike në Greqi, Tzogopoulos përmend fushatën e 2012: Atëherë politikanët e vendit, që ishin për një ekonomi liberale, u përpoqën të binin dakord për një program të përbashkët zgjedhor. Por ata dështuan tërësisht. Si përfundim të gjithë udhëheqësit e lëvizjes liberale hynë në fushatën zgjedhore me partitë e tyre. Në mesin e tyre ishin ish-ministrja e Jashtme Dora Bakoyannis, ish-politikani i FDP-së Chatzimarkakis dhe Thanos Tzimeros. Ata të gjithë dështuan, siç pritej, në pragun e tre përqindëshit, disa për fare pak.
Luftë e ashpër për vendin e tretë
Ndërsa tani konservatorët dhe opozita e majtë luftojnë të fitojnë zgjedhjet, To Potami, socialistët, komunistët dhe radikalët e djathtë të Agimit të Artë luftojnë për vendin e tretë. Partia e tretë bëhet në mënyrë të pashmangshme partner i mundshëm i koalicionit dhe sipas kushtetutës mund të ngarkohet me krijimin e qeverisë, nëse dy partitë e mëdha dështojnë me përpjekjet për të fituar partnerë koalicioni pas zgjedhjeve.

Skenari më i frikshëm është, sikur radikalët e djathtë, të cilët u forcuan gjatë krizës ekonomike dhe që sipas sondazheve vijnë menjëherë pas “To Potami”, të dilnin në vendin e tretë dhe të merrnin detyrën për krijimin e qeverisë.
Edhe pse të gjithë udhëheqësit politikë të kësaj partie ndodhen në paraburgim për shkak të “anëtarësisë në një organizatë kriminale” në pritje të gjyqit, “ky do të ishte aksidenti më i madh politik i mundshëm”, paralajmëron Spiros Danellis. Dhe shton: “Imagjinoni, që udhëheqësi i burgosur i Agimit të Artë të dërgohet me eskortën e policisë në pallatin presidencial, ku merr detyrën për të formuar qeverinë. Ai me siguri që nuk do të kishte shanse, por vetëm efekti simbolik do të ishte i rëndë.” (dw)