Shefi i Komisionit për Punë të Jashtme të Parlamentit të Ukrainës Oleksandr Merezhko, një nga nënshkruesit e letrës ku shprehet shqetësimi me politikat aktuale perëndimore ndaj marrëdhënieve Kosovë-Serbi, thotë se kërcënimi nga përshkallëzimi në Ballkan, ka rëndësi edhe për Ukrainën.

“Pasi Rusia me siguri do ta përdorë këtë përshkallëzim për interesat e saj, duke përfshirë edhe përpjekjet për të ndezur mbase konfliktin dhe për të larguar vëmendjen nga agresioni rus kundër Ukrainës”, tha ai për Zërin e Amerikës, në përgjigje të një kërkese për koment nga shërbimi shqip.

Ligjvënës e politikanë nga vende të ndryshme euro-perëndimore, përfshirë dhjetë kryetarë komisionesh për marrëdhënie me jashtë dhe 56 deputetë në një letër dërguar sekretarit amerikan të Shtetit, Antony Blinken, shefit të diplomacisë së Bashkimit Evropian, Josep Borrell, dhe sekretarit të Jashtëm britanik, James Cleverly, kërkojnë një diplomaci parandaluese, të baraspeshuar dhe mospërsëritje të gabimeve të së kaluarës.

“Qasja aktuale nuk funksionon. Ne kërkojmë që komuniteti ndërkombëtar të mësojë nga e kaluara jonë dhe të sigurohet që të mos miratojmë një politikë ku Beogradi është qendër për Ballkanin”, thuhet në letër, në të cilën nënvizohet se Kosova është përballur me pasoja pas përpjekjeve të kryetarëve të komunave për të hyrë në zyrat e tyre në veri të Kosovës.

Alicia Kearns, një nga hartueset kryesore të letrës, e cila është deputete konservatore britanike dhe Kryetare e Komisionit për Marrëdhënie me Jashtë e falenderoi zotin Merezhko për nënshkrimin e letrës, duke e quajtur këtë gjest “unik”.

Kievi nuk e njeh pavarësinë e Kosovë dhe zoti Merezhko tha për Zërin e Amerikës se çështja e njohjes është punë e presidentit, i cili sipas kushtetutës është përgjegjës për politikën e Jashtme. Por ai thotë se si deputet ai shpreh qëndrimin e tij për këtë çështje dhe se e vlerëson faktin që Kosova mbështet Ukrainën dhe ka zbatuar sanksione kundër Rusisë.

“Fatkeqësisht, Serbia nuk e bëri. E konsideroj të papranueshme që ekstremistët në Kosovë të shkruajnë shkronjën Z në makinat e forcave paqeruajtëse dhe të sulmojnë përfaqësuesit e KFOR-it”, tha zoti Merezhko duke iu referuar incidenteve të dhunshme të 29 majit të këtij viti në veriun e Kosovës kur protestuesit serbë u përleshën me trupat e drejtuara nga NATO-ja, duke plagosur 93 prej tyre dhe shkruan në makinat e KFOR-it shkronjën Z, një simbol i përdorur nga trupat ruse gjatë agresionit të Moskës në Ukrainë.

Tensionet u rritën në fund të muajit maj kur kryetarët shqiptarë të komunave veriore të Kosovës, morën detyrën me mbështetjen e policisë, pas zgjedhjeve lokale të muajit prill të cilat u bojkotuan nga serbët, që kërkojnë zbatimin e një marrëveshjeje të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian për më shumë vetëqeverisje.

Diplomacia perëndimore që atëherë ka kërkuar uljen e tensioneve përmes pezullimit të operacioneve policore në veri, zhvendosjes së kryetarëve të komunave në zyra alternative dhe shpalljes së zgjedhjeve të parakohshme me pjesëmarrje të pakusht të serbëve të Kosovës.

“Kosova duhet të bashkërendohet me KFOR-in në të ardhmen për të parandaluar përshkallëzimin. Por mungesa e trysnisë ndaj Serbisë pas ndalimit arbitrar të tre policëve të Kosovës dhe dështimi për të mbajtur përgjegjësi për sulmet ndaj KFOR-it, nxjerr në pah mungesën aktuale të paanshmërisë në trajtimin e tensioneve”, thuhet në letër.

Në letër thuhet se përqendrimi i diplomacisë perëndimore duhet të mbetet në normalizimin e marrëdhënieve dhe rrugën e vazhdueshme euro-atlantike si për Serbinë ashtu edhe për Kosovën dhe se trazirat e fundit kërkojnë që të gjitha palët të ripërqendrohen në shtensionim dhe parandalim.

“Zbulimet e fundit të depove të armëve në veri të Kosovës dhe raportet për kontrabandën e vazhdueshme të armëve përtej kufirit Serbi-Kosovë nxjerrin në pah rreziqet e përshkallëzimeve të mëtejshme”, theksohet në letër në të cilën theksohet se Kosova është shtet sovran dhe demokraci funksionale dhe ky fakt duhet të jetë baza e politikës euro-atlantike ndaj krizës aktuale.

“Përpjekjet për të prishur zgjedhjet demokratike në Kosovë nga Serbia duhet të kritikohen publikisht si ndërhyrje e huaj me masa të prekshme për ta mbajtur përgjegjëse nëse vazhdon të dëmtojë zgjedhjet e lira dhe të ndershme. Kjo do të ndihmojë në lehtësimin e zgjedhjeve të ardhshme me pjesëmarrje të plotë nga të gjitha komunitetet e pranishme në komunat veriore”, thuhet në letër.

Janë dy rrugë për të mundësuar shpalljen e zgjedhjeve të reja; përmes dorëheqjeve të kryetarëve aktualë dhe peticionit që sipas autoriteteve në Kosovë do të ishte mënyrë më demokratike dhe do të siguronte pjesëmarrjen e serbëve në zgjedhje.

Qeveria e Kosovës është vënë në përpjekje për të siguruar bazën ligjore për mbajtjen e zgjedhjeve, duke hartuar një dokument që do t’u mundësonte qytetarëve të komunave shkarkimin e kryetarëve të tyre përmes një peticioni.

Policia e Kosovës tashmë ka përgjysmuar forcat në veri pasi qeveria e Kosovës tha më 11 korrik se është pajtuar për një gjë të tillë dhe të mbështesë mbajtjen e zgjedhjeve të reja në katër komunat me shumicë serbe, si pjesë e veprimeve për të ulur tensionet.

Pajtimi u arrit me 10 korrik në Bratislavë në një takim ndërmjet kryenegociatorit të Kosovës, Besnik Bislimi dhe të dërguarit evropian për bisedimet Kosovë – Serbi, Miroslav Lajçak.

Autoritetet në Kosovë i kanë kërkuar faktorit ndërkombëtarë që të parandalojnë ndërhyrjen e Serbisë në zgjedhjet e ardhshme që pritet të mbahen në veri të Kosovës, ndërhyrje këto që sipas tyre, shpeshherë kanë përfunduar me dhunë e frikësim të qyetarëve të asaj pjese.

Ligjvënësit dhe politikanët euro-perëndimorë thonë se duhet të ushtrohet diplomaci parandaluese, ndërsa dialogu i lehtësuar nga Bashkimi Evropian duhet të japë rezultate pozitive dhe zbatimi i Marrëveshjes së Ohrit duhet të respektohet.

voa