Ndaj Bosnje – Hercegovinës shpesh ngrihen dyshime se nga ky vend kanë shkuar shumë luftëtarë në Siri dhe Irak. Dyshohet se ata janë pjesë e ISIS, por realiteti është krejt tjetër.

Provokimi është rregullisht i suksesshëm: shumë shpesh në vendin e vogël Gornja Maoça në verlindje të Bosnje-Hercegovinës ngrihen flamujt e të ashtuquajturit Shteti Islamik (IS). Flamujt vendosen mbi shtëpi të ndryshme. Bëhen fotografi dhe u dërgohen gazetarëve. Shumë shpejt nga Sarajeva niset njësia antiterror SIPA (State Investigation and Protection Agency), por deri sa mbërrinë atje, flamujt janë hequr.
Autoritetet nuk janë në zë të mirë në këtë rajon. Por në rastin e islamistëve radikalë nuk mund të kritikohen se nuk po veprojnë. Pas vitit 2011 kur 23-vjeçari Mevlid Jashareviq me një kallashnikov donte të futej në ambasadën amerikane në Sarajevë, u shkaktua një alarm dhe bastisje të mëdha në Sarajevë. Ndërsa kundër terroristëve që udhëtojnë në vendet e tjera në qershor është miratuar një ligj, i cili ndalon shkuarjen e qytetarëve të këtij vendi në vendet e tjera. Luftëtarët e xhihadit, apo ata të cilët i nxisin të tjerët që të shkpojnë në këtë luftë, mund të denohen deri me 10 vjet heqje lirie.
Me rastin e Jashareviqit në këtë vend u dëgjua për herë të parë se ai vjen nga fshati i vogël Gornja Maoça. Edhe dukja e tij e vehabistit flet për përkatësinë e tij në këto grupe. Vehabistët ndonjëherë quhen atje edhe salafistë, ndonëse në disa pika dallojnë. Sidoqoftë, ata bëjnë propagandë për domosdoshmërinë e fesë islame për “back to the roots”, pra kthimin në jetën si në kohën e profetit, me të gjitha dogmat dhe rregullat.

Një fe islame evropiane
Por botëkuptimi i fesë islame në këtë vend është krejt tjetër nga koha e para disa shekujve, pohon Enes Kariq, profesor në Fakultetin e shkencave islame në Sarajevë. Në vitin 1456 ka filluar sundimi i Perandorisë Osmane në Bosnje – Hercegovinë dhe procesi i islamizimit të popullatës në këtë vend. Ky proces ka zgjatur në mënyrë sukcesive më shumë se 160 vjet, shpjegon Kariq. Është e mundur të ketë pasur edhe kalime të shumta nga feja në fe, por shumica e banorëve të këtij vendi e kanë pranuar fenë islame, shpjegon ai. Myslimanët në atë kohë kanë paguar më pak tatime për Perandorinë Osmane, për dallim prej të tjerëve. Ata kanë pasur edhe pozita të larta në shtet dhe prona. Feja islame u zhvillua si një mësim urban – nga qytetet në fshatra, ndërsa interpretimet kryesore të fesë vinin nga medresetë. Feja islame në Bosnje-Hercegovinë ka mbështetur gjithmonë shkëmbimin me fetë e tjera, atë katolike dhe ortodokse.
Më së voni që nga viti 1878, pas vendimeve të Kongresit të Berlinit, myslimanët e Bosnje – Hercegovinës jetojnë me bindjen e një shteti sekularist. Një shoqëri pra ku vlejnë parimet kryesore tokësore. Për fenë ka pasur gjithmonë vend, por ajo nuk e ka pasur rolin primar në jetën e përditshme.
Problemi i luftëtarëve të huaj
Fakti që pavarësisht këtyre traditave u ngritën grupe me botëkuptime radikale të fesë, si vehabistët nga Gornja Maoça, ndërlidhet edhe me kohën e luftës 1992-1995. Në atë kohë vende të ndryshme me shumicën e popullsisë së fesë myslimane kanë dërguar luftëtarë në Bosnje – Hercegovinë për të luftuar në emër të fesë. Vlerësohet se gjatë luftës kanë qenë 2000 luftëtarë të tillë. Pas luftës një pjesë prej tyre ka mbetur në vend. Ata kanë marrë pasaporta të Bosnje – Hercegovinës dhe janë futur në sferat me influencë, në fondacionet saudite në Bosnje – Hercegovinë. Përmes tyre janë investuar edhe shumë para për ndërtimin e xhamive dhe përhapjen e vahabizmit. Nga radhët e tyre kanë dalë edhe deri në 160 luftëtarë nga ky vend të cilët kanë shkuar për të luftuar për të ashtuquajturin Shteti Islamik në Siri dhe Irak.
Në xhamitë vendase ekstremistët hasin në rezistencë. Por ka dy faktorë, që i shkojnë në favor kësaj fushe fetare, pohon Dennis Gratz, kryetar i social-liberalëve „Nasha stranka“. Nga njëra anë është varfëria dhe gjenda e rëndë ekonomike dhe tjetra, disa politikanë të afërt me presidentin turk Rehep Tayip Erdogan. Erdogani llogaritet si një mbështetës i orientimeve neo-osmane në politikën e jashtme turke dhe ndjek fenë konsrvatore islame. 37-vjeçari Gratz, i cili ka shkuar në shkolla në Gjermani dhe ka mbrojtur doktoraturën në Institutin e Hamburgut për Studime Paqësore dhe Siguri, thotë: “edhe unë praktikoj fenë islame, por ne në Bosnje – Hercegovinë jetojmë një fe që ka një traditë të vetën. Sekularizmi dhe laicizmi janë të vetëkuptueshme dhe nuk kontestohen fare nga shumica.”
Angazhimi i Perëndimit nuk duhet të ndërpritet
Në një studim për „U.S. Military Academy“ në West Point, analisti Steven Oluiq përshkruan këtë dilemë: “Aftësia e Bosnje – Hercegovinës që t’i rezistojë ekstremistëve dhe radikalëve varet në masë të madhe edhe nga angazhimi i Perëndimit në këtë rajon. Por edhe nga fakti që boshnjakët e moderuar (myslimanët boshnjakë) të përballen me fenë dhe ideologjinë radikale islame.“ Shumica në Bosnje – Hercegovinës e refuzon interpretimin radikal të fesë. Por duhet të vazhdojë mbështetja e Perëndimit.(dw)

Smartfone-t, celularët inteligjentë luajnë një rol dytësor në Cebit. Ajo që ka më shumë rëndësi këtu është lidhja në rrjet e gjërave – qoftë në industri ose për jetën e përditshme. Një rol qendror në Hanover luan Kina.

Cebit-i i këtij viti ka moton: të kthehemi tek rrënjët – drejt një panairi biznesi, siç ishte në mes të viteve 1980. Më pak laraman dhe i zhurmshëm, më tepër prozaik dhe joemocional. Por jo më pak i rëndësishëm: sepse digjitalizimi është i gjithëpranishëm, ai ndërhyn jo vetëm në përditshmërinë e njerëzve, por po ashtu në modelet e biznesit të sipërmarrjeve. Organizatorët e panairit kanë menduar për këtë moton “d!conomy”, një krijesë fjalësh nga “digjital!” dhe “economy”.
Interneti për ta prekur me dorë
“Kjo përshkruan megjithatë saktësisht hyrjen e vrullshme të digjitalizimit në të gjithë sektorët ekonomikë dhe shoqërorë”, thotë shefi i Cebit-it, Oliver Frese. “Përpara se “interneti i gjërave” të kthehet në realitet, sipërmarrjeve u duhet të investojnë miliarda në infrastrukturën e telekomunikacionit, në proceset të analizimit të të dhënave, në mjetet e vlerësimit deri në qendra të kapacitetit të lartë llogaritës.”
Përparësia e Cebit-it ndaj panaireve të tjera është që këtu është e dukshme e gjithë fusha e digjitalizimit dhe nuk përqendrohet vëmendja vetëm në produkte të caktuara. Me sa duket koncepti i ri ka sukses: 3300 ekspozues nga 70 vende kanë ardhur, midis tyre shumë firma të mëdha në degën e IT, si: Samsung, Vodafone, Deutsche Telekom, Huawei, HewlettPackard, Intel, por edhe Dropbox-i dhe Xiaomi. Xiaomi? Në Gjermani nuk e njeh askush, por në Kinë kjo sipërmarrje është numri një me smartfonët e saj. Kina luan këtë vit një rol kryesor në Hanover, ajo është vendi partner i panairit. Një në pesë ekspozues ka ardhur nga Kina.
Spostim drejt Lindjes
“Kina është vendi partner më i fuqishëm, që ka patur ndonjëherë Cebiti, me më shumë se 600 sipërmarrje nga Perandoria e Mesit”, thotë shefi i Panairit, Frese. “Kina është zhvilluar nga një bankë e thjeshtë pune në një ofruese globale të zgjidhjeve për botën digjitale.” Sipërmarrje si Huawei dhe ZTE janë që tani ofruese të cilësisë më të lartë në pajisjen e rrjeteve si p.sh. në Evropë. Frese: “Ne përjetojmë shumë qartë një spostim të hartës drejt Lindjes”.
Çfarë mbetet përballë një zhvillimi të tillë të vrullshëm për degën e IT-së së Gjermanisë? Vetëm roli i spektatorit që habitet? Jo, thotë Dieter Kempf, president i shoqatës së degëve Bitkom. Sipas një sondazhi aktual, 86 përqind e 500 sipërmarrjeve të pyetura nga Bitkomi e shohin digjitalizimin më tepër si shans, se sa si rrezik. Numri i vendeve të punës në këtë degë po rritet pa ndërprerje.
Kempf pret në Cebit “një numër të madh produktesh konkrete, si në fushën e industrisë, ashtu edhe në shërbime, por edhe në sektorin privat, ku përmes digjitalizimit lindin oferta të reja për zgjidhjen e problemeve, ku gjejnë përdorim teknologji të reja.” Analiza e sasive të mëdha të të dhënave (Big Data Analytics” është një shembull i tillë. “Por edhe ndërthurrja e sistemeve klasike të IT-së me sisteme IT të afërta me produktet, si sensorika dhe përpunimi i informacionit – këtu do të shohim shumë shembuj”. (dw)

Benjamin Netanyahu siguroi sot një shumicë të qartë nga e djathta mes 120 deputetëve të Parlamentit të ri për të formuar qeverinë e ardhshme izraelite, theksoi presidenca.

“Të paktën 67 parlamentarë nga 120 mbështetën kryeministrin në ikje, Benjamin Netanyahu pranë presidentit, Reuven Rivlin, me qëllim që ky i fundit ta ngarkojë për formimin e qeverisë së re”, theksoi zëdhënësi i presidencës, Jason Pearlman.

Ndaj pritet që Presidenti të ftojë të mërkurën në mbrëmje Netanyahun, në postin e kryeministrit që prej vitit 2009, për ta ngarkuar zyrtarisht për formimin e qeverisë.

Netanyahu mori mbështetjen e deputetëve të partisë së tij të djathtë (Likud), dy partive nacionaliste (Vatra hebreje, Izrael Beiteinu), dy formacioneve ultra-ortodokse (Shass dhe Lista e Bashkuar e Torah) dhe partisë së qendrës së djathtë Kulanu.

Amerikani Alexander Graham Bell është ndoshta më i njohur si shpikës i telefonit.or ai luajti një rol të madh edhe në regjistrimin e zërit, duke sjellë risi edhe në këtë fushë. Muzeu Kombëtar Smithsonian i Historisë Amerikane në Uashington ka hapur një ekspozitë me regjistrimet e para zanore të realizuar nga Belli qysh në vitet 1880. Korrespondentja e Zërit të Amerikës June Soh vizitoi muzeun dhe na sjell disa regjistrime që mendohej se kishin humbur.

Ky është regjistrimi i vetëm i njohur i zërit të Alexander Graham Bellit. Disku prej dylli dhe kartoni është i vitit 1885. Aty janë regjistruar fjalët e shpikësit duke numëruar dhe duke bërë provë.

Carlene Stephens është kuratore e ekspozitës me titull “Dëgjoni zërin tim”.

“Ne kishim një dokument me nënshkrimin e Bellit, por kur dëgjuam zërij e tij u emocionuam shumë.”

Ekspozita përmban disa prej koleksioneve që ruhen në Laboratorin Volta të Bellit në Uashington. Regjistrimet eksperimentale e bëra me teknika të ndryshme dhe materiale të tilla si disqe dylli apo qelqi bashkë me dokumentet përshkruese, paraqesin regjistrimet zanore më të hershme të bëra ndonjëherë.

“Ai erdhi në Smithsonian me kutitë e vulosura prej teneqeje, të cilat u depozituan në depon e posaçme të muzeumit për t’u ruajtur në rast se do të kishte ndonjë problem me patentën. Ajo ishte një periudhë me konkurencë të madhe në fushën e shpikjeve në teknologjitë e komunikimit.”

“Grafofoni më i hershëm, siç u quajt nga Belli, e ndryshoi krejtësisht fonografin e Tomas Edisonit. ”

Tingujt që kishin mbetur të heshtur për më shumë se një shekull, u zbuluan dy vjet më parë nga dy fizikanë, Carl Haber dhe Earl Cornell, në Labortorin Kombëtar Lawrence Berkeley dhe nga një specialist i Bibliotekës së Kongresit.

Specialisti Peter Alyea në këtë Bibliotekë, shpjegon se kjo teknikë e quajtur Irene e luan zërin nga një disk apo një cilindër regjistrimi pa e prekur sipërfaqen delikate.

“Sistemi regjistrues fotografon sipërfaqen e materialit ku është bërë regjistrimi. Këto imazhe hidhen në kompjuter ku përpunohen dhe kthehen në tinguj.”

Carlene Stephens thotë se qendra Smithsonian shpreson të digjitalizojë më shumë se 500 regjistrimet e hershme zanore që ka në koleksionin e saj. Ajo thotë se këta tinguj nga e kaluara mund të shërbejnë si frymëzim për brezin e ri të shpikësve dhe novatorëve. (voa)