Arkivi mujor: Nentor 2015

Maqedonia

Tuda: Gjendje e vështirë e mediave në Maqedoni

Komento

tudaMediat në Maqedoni po ndeshen më vështirësi dhe sfida të mëdha, thotë analisti Uran Tuda. Në një intervistë për Zërin e Amerikës, zoti Tuda, i cili është pronar i stacionit televiziv TV Art Kanal, thekson se ligji i vitit 2013 për mediat në Maqedoni ka krijuar kushtet për monopol. Zoti Tuda gjithashtu thotë se autoritetet duhet të bëjnë më shumë për të zbardhur rrethanat e incidentit të dhunshëm të këtij viti në Kumanovë.

Në raportin e saj të fundit mbi lirinë e medias në botë, organizata Freedom House e klasifikon shtypin në Maqedoni si pjesërisht të lirë. Në raport thuhet se zbatimi i rregullave për mediat është i dobët dhe procesi i linçensimit është objekt i ndikimeve politike dhe ekonomike. Një nga arsyet e rënies së nivelit të lirisë së medias në Maqedoni janë edhe frikësimet dhe kërcënimet ndaj gazetarëve. Maqedonia ka një numër të madh  gazetash dhe stacione televizive private por mediat pro-qeveritare, përfshrië televizionin shtetëror të Maqedonisë, vazhdojnë të kenë një rol dominues në treg.  Analisti dhe pronari i stacionit televiziv TV Art Kanal, Uran Tuda, thotë se mediat e vogla të pavarura ndeshen me vështirësi dhe sfida të shumta:

 

“Ka sfida të shumta, ne jemi një nga stacionet më të vjetra private në Maqedoni që nga viti 1993. Një ndër vështirësitë më të mëdha ishin ato të vitit 2013, kur ndodhi dixhitalizimi dhe u krijuan monopole në këtë fushë. Është vetëm një operator që transmeton dhe unë mendoj se ndodhi një degradim sa i përket aspektit të informimit publik. Kjo ka krijuar edhe vështirësi financare për mediat private”.

Zoti Tuda është dakord me vlerësimin e organizatës Freedom House se media në Maqedoni ka shënuar rënie në vitet e fundit. Ai thotë se ligji për median i miratuar nga parlamenti maqedonas në vitin 2013 ka vështirësuar funksionimin e organizatave më të vogla të medias:

“Mund të them se me këtë ligj nuk u bë ndonjë përparim i mediave por përkundrazi ndodhi një degradim. Mediat në Maqedoni po vendnumrojnë në krahasim me vendet në Ballkan që na rrethojnë. Tregu mediatik është ndarë, partitë në pushtet kanë krijuar disa mekanizma të kontrollit. Në rast se kjo nuk ndryshon, Maqedonia nuk ka të ardhme mediatike dhe një të ardhme më të ndritur për qytetarët e vet”.

Megjithëse kanë kaluar gjashtë muaj nga ngjarjet e dhunshme në Kumanovë ku u vranë 24 njerëz dhe u dogjën mbi 100 shtëpi, ende nuk janë zbardhur plotësisht rrethanat e incidentit të armatosur atje. Për shumë analistë kjo mund të ketë qënë një ngjarje e organizuar nga qeveria për të tërhequr vëmendjen nga kriza politike në vend. Zoti Tuda thotë se mungesa e transparencës mbi këtë ngjarje dhe moszbardhja e plotë e rrethanave të incidentit të dhunshëm në Kumanovë, kanë patur një ndikim negativ. Ai thotë se vrasjet dhe shkatërrimi i pronës në Kumanovë kanë dëmtuar bashkëjetesën mes komuniteteve:

“Një ndër efektet negative mund të jetë largimi i bashkëjetesës. Ka një mungesë të transparencës mbi ngjarjet në Kumanove që pritet të zbardhen. Akoma ka një vakuum i cili duhet të zbardhet dhe ka të bëjë me shumë çështje të tjera në Maqedoni”.

Zoti Tuda thotë se duhet të ketë një transparencë më të madhe mbi proceset politike në Maqedoni për të krijuar kushtet për një të ardhme më të mirë për qytetarët e vendit. (voa)

Bota

Spanja dhe pavarësia e Katalonjës

Komento

Katalonja SpanjaQeveria spanjolle paraqiti sot një sfidë ligjore ndaj vendimit të ligjvënësve të Katalonjës për të kërkuar pavarësinë.

Parlamenti i këtij rajoni verilindor miratoi të hënën një plan për shkëputje. Mbështetësit e planit shpresojnë se ai do të çojë në pavarësinë e Katalonjës brenda 18 muajve.

Avokatët e qeverisë i kërkuan Gjykatës Kushtetuese ta pezullojë menjëherë rezolutën.

Kryeministri Mariano Rajoy tha se veprimi i qeverisë ka të bëjë me “mbrojtjen e një vendi të tërë.” Ai ka premtuar se do të përdorë të gjitha mjetet politike dhe ligjore për të mos e lejuar pavarësinë.

Katalonja është një rajon autonom me 7.5 milionë banorë që jep rreth 20 për qind të prodhimit ekonomik të Spanjës. (voa)

Maqedonia

Raporti Progresit për Maqedoninë – korrupsioni dhe implikimet politike problemet kryesore

Komento

Hahn1Maqedonia e mori rekomandimin e shtatë radhazi nga Komisioni Evropian për të hapur negociatat për anëtarësim në Bashkimin Evropian, me kusht zbatimin e plotë të marrëveshjes të korrikut/ qershorit dhe të fillohet me reformat sipas rekomandimeve të KE-së.

Këtë para pak çastesh para deputetëve në Komitetin e Punëve të Jashtme të Parlamentit Evropian (AFET-grupi) në Bruksel e njoftoi eurokomisari për negociata për zgjerim Johanes Han.

Duke e paraqitur Strategjinë për zgjerim për vitin 2015, Hani për Maqedoninë konfirmoi se ka rekomandim të ri me me kushtin e pritur.

“Për avancimin e arritur deri tani, zbatimi i marrëveshjes të korrikut është i rëndësishëm dhe Komisioni Evropian propozon hapjen e negociatave me Maqedoninë nën kushtin që të zbatohet  marrëveshja e korrikut dhe urgjentisht të fillohet me masat e reformave të rekomanduara nga KE-ja. Më tej me këtë çështje do të merremi pas zgjedhjeve parlamentare  në pranverën e vitit që vjen”, njoftoi Han para eurodeputetëve.

Sipas eurokomisarit ka nivel të lartë të harmonizimit me legjislativën evropiane, por është dëshmuar se qëndrimi politik është i rrezikuar për shkak të implikimit politik dhe korrupsionit.

“Në korrik është arritur marrëveshje politike, ku kanë ndërmjetësuar eurodeputetët Ivo Vajgël dhe Eduard Kuak edhe atë në mënyrën më të mirë që të merret vendim i krizës politike. Liderët politikë në vend duhet të jenë koshientë, se cilat janë prioritetet për reforma urgjente. Nevojitet që të përfundojë edhe reforma e Marrëveshjes së Ohrit, ndërsa masa shtesë për besim nevojiten mes bashkësive etnike”, shtoi Han.

Seanca para AFET e Europarlamentit zgjat akoma me pyetje dhe paraqitje të eurodeputetëve, ndërsa komisari Han në ora 12:30 në konferencë për shtyp në Komisionin Evropian gjithashtu publikisht do t’i prezantojë raportet e progresit në eurointegrimet e vendeve nga procesi i inkuadrimit. (INA)

Kulturë

Përplasja në Beograd kur rendita krimet më 1988

Komento
rexhep qosjaNë Ditarin e Akademikut Rexhep Qosja trajtohen ngjarje, çështje, personalitete, probleme, dukuri, procese shoqërore, politike, letrare, artistike, shkencore, filozofike, kulturore para së gjithash në Kosovë e në Shqipëri, por edhe në Jugosllavi e në botë.
Ditari i studiuesit Rexhep Qosja, me një pjesë të madhe të tij, është historia e ngjarjeve, veprimeve, politikave, sjelljeve e vetjeve për të cilat deri sot nuk është ditur apo shtrembëruar e vërteta: është historia e vërtetë e përpjekjeve shumëvjecare për ndryshimin e fatit të përparshëm historik të popullit shqiptar – për krijimin e shtetit të Kosovës, në të vërtetë për bashkimin kombëtar. Libri i botuar nga Toena, do të mund të gjendet në panair.
Nga prof. Rexhep Qosja*
26.4.1988
Mbas shkëmbimit të shkurtër të mendimeve pajtohemi që i pari të lexojë: kryetari i Shoqatës së Shkrimtarëve tanë, Ibrahimi. Në Shoqatën e Shkrimtarëve të Serbisë arrijmë rreth orës nëntë e dhjetë minuta. Kryetari, na thonë, është ende duke fjetur. Nuk kuptoj nëse e thanë me ironi a jo këtë që e thanë! Ky kryetar, megjithatë, vjen rreth orës dhjetë kur edhe ishte caktuar të fillojnë bisedat. Na thonë se bisedat do të mbahen në Shtëpinë e Rinisë, afër dhjetë minuta rrugë me vetura larg ndërtesës së Shoqatës së Shkrimtarëve të Serbisë në rrugën Francuska 7. Kur arrijmë te Shtëpia e Rinisë shohim se salla ishte e zënë prej pionierëve për të cilët aty po shfaqej një program.
Mbrapakthim! Do të bisedojmë në Shoqatën e Shkrimtarëve të Serbisë.
Ibrahim Rugova
…Mbas kryetarit të Shoqatës së Shkrimtarëve të Serbisë fjala iu dha kryetarit të Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, Ibrahim Rugova, i cili në emër të Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës i përshëndet të pranishmit në këto biseda e, mandej, e lexon fjalën e tij. Fjala e tij është më e mirë se ç’ e kam pritur unë dhe se ç’e kanë pritur, besoj, edhe shkrimtarët tanë të tjerë, që po marrin pjesë në këto bisedime: vërejtjet e bëra prej kolegëve, pas leximit të fjalëve të njëri-tjetrit në Prishtinë, ai i paska marrë parasysh dhe e paska korrigjuar referatin. Kritiku letrar Ibrahim Rugova, i cili pas demonstratave të rinisë sonë studentore dhe shkollore në mars dhe në prill të vitit 1981, kishte marrë pjesë në atë mekanizmin inkuizicional të Lidhjes së Komunistëve të Kosovës, që u mor me diferencimin ideopolitik të krijuesve, të profesorëve, të arsimtarëve dhe të mësuesve në arsimin e Kosovës, tani në këto biseda me shkrimtarët serbë për temën Serbët dhe shqiptarët në Jugosllavi sot, paraqitet në një version sadokudo më të mirë. Kurdo t’u kthehen kopeve delet e humbura, barinjtë do të gëzohen shumë, do të thoshte Naim Frashëri. Por, mendoj, shpejt e shpejt: kjo dele e humbur tani e sa vjet, por e kthyer sot në kopenë e vet, a është dele që nuk do të tretet rishtazi në kopenë e Lidhjes së Komunistëve që e ka bërë kryetar të Shoqatës sonë të shkrimtarëve – mbetet të shihet.
- Neve në Prishtinë na është thënë se organizuesit e këtyre bisedave janë marrë vesh që referuesve t’u bëhet e mundshme të flasin a të lexojnë sa ta quajnë vetë të arsyeshme, them.
- Le të jetë pesëmbëdhjetë minuta, përgjigjet Aleksandar Petrov.
- Do t’i them këtu, para jush, të gjitha ato që kam menduar se është e nevojshme t’i them, kurse ju, besoj, nuk do të jeni pakureshtje që të më dëgjoni. Kryetari i Shoqatës së Shkrimtarëve të Serbisë, Aleksandar Petrov, hesht, nuk e kundërshton përgjigjen time, kurse unë filloj të lexoj. Trysnia e tij e shprehur para se ta marr fjalën, më “detyron” t’i lë dy faqet e para e, mandej, edhe dy faqe të tjera, në të cilat flas për burokracinë politike kosovare, që m’u dukën në atë moment më pak ndikuese te dëgjuesit. Kur filloj ta lexoj pjesën e tekstit për Konferencën e Bujanit, dëgjuesit reagojnë:uuu! Kur e lexoj pjesën për ardhjen e popave pravosllavë në Pejë e dëgjoj reagimin e dytë të të pranishmëve: uuuuu! Kur e lexoj pjesën për migrimet e serbëve dhe të malazezve si pasojë e prapangeljes ekonomike të Kosovës e jo e ndonjë trysnie ndaj tyre dhe e mospajtimit me barazinë me shqiptarët e dëgjoj reagimin e tretë: uuuuuuu! që zgjat sa dy reagimet e para bashkërisht! Kur e lexoj pjesën për privilegjet e jashtëzakonshme që po u krijohen serbëve dhe malazezve në Kosovë dhe për padrejtësitë e mëdha që po u bëhen shqiptarëve reagimet uuuu! zgjasin dhe ngrihen jashtëzakonisht shumë!
Kryesuesi Aleksandar Petrov i qorton me zë të lartë reaguesit duke i rënë shishes së ujit të thartë me nuk e di çka i kishte qëlluar në dorë: mjaft! Mjaft! Heshtje! Heshtje! Dëgjuesit i pushojnë reagimet e zëshme! E vazhdoj fjalën duke pritur goditje në kokë me ndonjë gjë prej dëgjuesve të mllefosur. Arrij në fund të fjalës shëndosh e mirë! (Kur mbërrijmë në hotel, Bajram Krasniqi që në këto biseda ka ardhur i dërguar prej Institutit Albanologjik, më thotë se dëgjuesit (auditori)ishin shumë të elektrizuar derisa po lexoja, kurse disa prej tyre po i thoshin njëri-tjetrit: ai po flet për gazetarët e huaj!) Shkrimtari serb, që do të lexojë pas meje, do të lexojë shkurt, por do të shqiptojë fjalë jashtëzakonisht të vrazhda për gjendjen në Kosovë, kurse anëtari tjetër i Grupit tonë, që do të lexojë pas tij, Sabri Hamiti, do të lexojë disa fish më gjatë.
Duke dalë prej sallës, pas përfundimit të mbledhjes së kësaj paradite, një grua e moshuar ma ngjet për krahu, ma shkund dorën me një forcë që nuk pandehja se mund ta kishte aq e, mandej, më thotë:
- Më thuaj Qosja sa shqiptarë nga Jugosllavia kanë shkuar në Shqipëri?
- Kanë shkuar disa, kanë shkuar që të mos u bien në duar vrasësve të UDB-ës (të Sigurimit të Brendshëm Shtetëror), i them e vazhdoj. Të tjerët asnjë! Pse të shkojnë? Ata jetojnë në trojet e veta dhe nuk janë të gatshëm t’i lëshojnë pavarësisht çfarë zullumi po u bëhet atyre.
- Sigurisht! Pse të shkojnë te Enver Hoxha!
Teksa shkoqem prej duarve të plakës lapërdhare, ndiej se dikush tjetër ma ngjet për dore prapë! Shikoj: është një grua rreth tridhjetë-tridhjetë e pesë vjeçe, është bukur e gjatë, është syzezë e symadhe, është flokëzezë, Është e bukur.
- Të uroj për guximin, Qosja! thotë.
- Çfarë guximi është ai për të cilin po flisni! Për të thënë të vërtetat nuk duhet guxim, por ndërgjegje.
- Një orë fole për gjoja vuajtjet e shqiptarëve e asnjë fjalë nuk e the për krimet e tyre! Në mes të Beogradit i the të gjitha ato! Urime për guximin! Por, do të shohim më tutje! Reagimet e shkrimtarëve dhe të dëgjuesve të tjerë serbë ndaj fjalës sime nuk mbesin pa ndikim në humorin e disa kolegëve tanë nga Prishtina. Azem Shkreli dhe Agim Mala as shikim nuk më dhurojnë. Në fytyrat e tyre lexohet një si frikë e kushtëzuar pa dyshim prej mekanizmit politik partiak të cilit i janë vënë herët në shërbim!
Hasan Mekuli është i përmbajtur, nuk tregon asi shqetësimi, sado, siç do të shihet më vonë, e ndien fort. Kur më tregon se ka barkqitje kuptoj se sa i fortë ishte shqetësim i tij.
Frika e shokëve të mi, e Azem Shkrelit, e Agim Malës dhe e profesorit tim, Hasan Mekulit, besoj, do të kalojë në mbledhjen e pasdites kur do të marrin fjalën dy shkrimtarët serbë, të njohur si nacionalistë kundërshqiptarë, kundërkroatë dhe kundërmyslimanë, Millan Komneniqi dhe Zhivorad Stojkoviqi, të cilët, sigurt, do të thonë çka s’do të kenë qenë në gjendje as të ëndërrojnë e lëre më të dëgjojnë ndonjëherë.
28.5.1988
Agim Mala më tregon se ndërprerjen e vazhdimit të bisedave të shkrimtarëve serbë dhe shqiptarë mbi Serbët dhe shqiptarët në Jugosllavi sot e kanë kërkuar, në të vërtetë e kanë vendosur zyrtarët më të lartë serbë në Beograd. Njëri prej udhëheqësve krahinor, emrin e të cilit nuk ma tha e as unë nuk ia kërkova, sepse mund ta supozoj cili është, i ka thënë Agimit se kryetari i Komitetit Qendror të Lidhjes së Komunistëve të Serbisë, Sllobodan Millosheviqi, u ka telefonuar këtyre në Prishtinë, mbas bisedave të shkrimtarëve në Beograd, dhe u ka thënë:
- Dosta tih pluvotina!
E kjo shqip do të thotë:
- Mjaft aso pështyme! Ndoshta mund të përkthehet edhe kështu:
- Mjaft aso jargësh!
- Sinan Hasani, më tha më tej Agimi, disa herë ka kërkuar që shkrimtarët tanë të tjerë, që kanë marrë pjesë në bisedat me shkrimtarët serbë, në Beograd, të distancohen prej Rexhep Qosjes; dhe të distancohen prej meje për arsye se fjala ime ishte nacionaliste, prandaj politikisht e dëmshme! …
I them Agimit:
- Jam dënuar partiakisht që në vitin 1981, por tani kam dëshirë të më përjashtojnë prej Lidhjes së Komunistëve dhe të më përjashtojnë sa më parë, pavarësisht prej pasojave që mund të kem. Lidhja e Komunistëve objektivisht është parti rëndë e komprometuar. Kaherë është bërë e qartë se të jesh anëtar i saj do të thotë të kesh ndërgjegjen e ngarkuar, do të thotë të kesh edhe përgjegjësi për të gjitha ato të këqija, dhunë, padrejtësi, shtypje, ndjekje e përndjekje, shfrytëzime, që u bëhen masave në Jugosllavi. (“Gazeta Shqiptare”)
Sport

Tifozat Kuqezi bojkotojnë stadiumin e Prishtinës: Jo dy kombëtareve

Komento

tifozat kzTifozat Kuqezi nuk do të jenë në shkallët e stadiumit të Prishtinës në ndeshjen mes përfaqësueses së Kosovës dhe asaj të Shqipërisë, që luhet këtë të premte.

Ky vendim i grupimit më të madh të tifozëve të Kombëtares, i bërë publik përmes faqes së tyre në Facebook, kuqezi është marrë në vazhdën e qëndrimit të shprehur edhe më herët nga ky grupim për pasjen e vetëm një kombëtarje për shqiptarët.

“Këtë të premte, Kampionet tanë zhvillojnë ndeshjen e parë që pas kualifikimit historik në Kampionatin Europian ‘Francë 2016’, në shtëpinë e tyre të dytë autoktone, në Prishtinë. Ndeshja do të jetë e karakterit festiv, ndaj një grupimi tjetër të futbollistëve shqiptarë. Që nga themelimi, një ndër misionet bazë të Tifozave Kuqezi ka qenë që shqiptarët, edhe pse të ndarë në disa shtete, të kenë vetëm një Kombëtare dhe të përfaqësojnë vetëm një Flamur. Ne vazhdojmë të besojmë në kauzën tonë dhe për këtë arsye të premten nuk do të jemi prezent si grupim në Stadionin e Prishtinës”, thuhet në komunikatën e TKZ.

Megjithatë, grupimi bën thirrje që kjo ndeshje të shfrytëzohet për krijimin e një atmosfere festive në Prishtinë.

“Ne do të jemi prezent në Prishtinë për festën e madhe dhe u bëjmë thirrje te gjithë shqiptarëve në Kosovë, të shfrytëzojnë praninë e Kombëtares në Prishtinë dhe te festojnë në numër sa më të madh. Edhe ne si grupim, do të jemi të pranishëm në Prishtinë dhe do të festojmë gjithë së bashku ketë arritje historike të Kombëtares tonë”, thonë Tifozat Kuqezi.

TKZ mbyll deklaratën duke kërkuar me ngulm pasjen e vetëm një kombëtarje për shqiptarët.

“Sot më shumë se kurrë, janë krijuar kushte që të kemi vetëm një Kombëtare. Ne vazhdojmë të përkrahim ekipet shqiptare të të gjitha trevave që luajnë dhe do të luajnë në arenën ndërkombëtare dhe të mos mbesin të izoluar. Sidoqoftë, në përfaqësimin si Komb, duhet të jemi një dhe vetëm një. Kombëtarja që e kemi tani, është shembulli më i mirë i bashkimit, dhe suksesit”, thuhet në deklaratë.

/ Top Channel

Kosova

Raporti i Progresit për Kosovën

Komento

komisioni evropianKomisioni Evropian vlerëson përparimet e Kosovës në procesin e themelimit të Gjykatës së Posaçme për krime lufte dhe më bisedimet për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë. Vlerësimet janë pjesë e Raportit të Progresit të Komisionit Evropian për vendet e Ballkanit Perëndimor dhe Turqinë, i cili mat përparimin e këtyre vendeve drejt integrimeve evropiane dhe përcakton detyrimet për të përmbushur kriteret për këto integrime.

Në raportin për Kosovën thuhet se nënshkrimi i Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit ndërmjet Kosovës dhe Bashkimit Evropian më 27 tetor të vitit 2015, shënon një ngjarje të rëndësishme në rrugëtimin e Kosovës drejt së ardhmes evropiane. Me këtë marrëveshje është përmbyllur harta e MSA-së me të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor.

Në raport thuhet se “Kosova ka arritur përparime në dy detyrime ndërkombëtare. Parlamenti i Kosovës ka votuar për ndryshimet kushtetuese, për ngritjen e Gjykatës së Posaçme në muajin gusht duke hedhur poshtë votën kundër të muajit qershor”.

“Kosova gjithashtu ka konfirmuar përkushtimin e saj për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë, duke arritur marrëveshje me Beogradin mbi çështjen e energjisë, telekomit, urës në Mitrovicë dhe mbi ngritjen e Asociacionit të komunave të banuara me shumicë serbe”, thuhet në raport, në të cilin kritikohen “pengimet e dhunshme të seancave plenare nga anëtarët e opozitës, të cilat kanë ndikuar në funksionalitetin e parlamentit”.

“Kjo duhet zgjidhur urgjentisht”, thuhet në raport, në të cilin theksohet se ”përkushtimi i vazhdueshëm ndaj bisedimeve me Serbinë të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian, vazhdon të jetë përparësi”.

Duke paraqitur raportin para deputetëve të Parlamentit Evropian në Komitetin për Politikë të Jashtme, komisionari Johannes Hahn, tha se në raport është marrë parasysh fakti se gjashtë muajt e krizës politike që pasuan zgjedhjet e përgjithshme të qershorit të vitit 2014, kanë vonuar reformat thelbësore në Kosovë.

Raporti tërheq vërejtjen në faktin se siç thuhet, sistemi gjyqësor vuan nga mungesa e llogaridhënies dhe u nënshtrohet ndërhyrjeve politike. Përpjekje të mëtejshme janë të nevojshme për të siguruar pavarësinë në zbatimin e ligjit për të parandaluar dhe për të luftuar korrupsionin brenda gjyqësorit, për të rekrutuar dhe trajnuar personel më të kualifikuar dhe për shpërndarjen e duhur të burimeve.

Kosovës, thuhet mes tjerash në raport i duhet një qasje gjithëpërfshirëse dhe strategjike për të siguruar rezultate reale në luftimin e korrupsionit endemik.

Hetimet e rralla të korrupsionit të nivelit të lartë nuk kanë çuar në dënime. Raporti kritikon Kosovën edhe për mungesën e rezultateve në luftën kundër krimit të organizuar që e cilëson të jetë endemik po ashtu.

Kosova ka shtuar përpjekjet në luftën kundër terrorizmit, por po vazhdon të përballet me sfida që kanë të bëjnë me radikalizmin.

Në fushën  e lirisë së medias Kosova përballet me kuadër ligjor të fragmentuar dhe jo efektiv. Transmetuesi publik është i brishtë përballë trysnisë politike dhe nuk ka fonde të qëndrueshme.

Dhuna ndaj grave dhe qasja e kufizuar e tyre në pronë dëmton ushtrimin e plotë të të drejtave të tyre.

Raporti mes tjerash i kërkon Kosovës forcimin e mbrojtjes së  personave me nevoja të veçanta dhe atyre që u përkasin pakicave kombëtare në veçanti komuniteteve rome, ashkali dhe agjiptase. (voa)

Shqipëria

Raporti i Progresit për Shqipërinë

Komento

Komisioni europian vlerëson se vendi ka ende punë për të përmbushur përparësit kyce që janë identifikuar si kusht për hapjen e bisedimeve për anëtarësim. Kritika të forta sistemit të Drejtësisë dhe shqetësime për korrupsionin

komisioni evropianRaporti i Progresit për Shqipërinë i publikuar sot nga Komisioni europian vëren se vendi ka bërë hapa përpara, por ende nuk ka përmbushur plotësisht 5 përparësitë kyce që do t’i hapnin rrugën nisjes së bisedimeve për anëtarësim. Për secilën nga këto përparësi, raporti përcakton dhe detyrat konkrete që Shqipëria duhet të kryejë gjatë vitit të ardhshëm. Dokumenti është tejet kritik lidhur me gjendjen e sistemit të Drejtësisë, ndërsa vlerëson gjithashtu se korrupsioni mbetet i përhapur. Komisioni europian kërkon që vendi të ketë gjurmë të besueshme provash në luftën ndaj korrupsionit dhe krimit të organizuar

Raporti i Komisionit europian bën fillimisht një paraqitje analitike të zhvillimeve në Shqipëri. Ai nis me një vlerësim të shkurtër për zgjedhjet e qershorit të 2015 të cilat “u zhvilluan pa incidente të mëdha. Duhet të trajtohen ende shqetësimet lidhur me paanshmërinë dhe profesionalizimin e autoriteteve zgjedhore dhe politizimin e përgjithshëm të procesit zgjedhor”.

Lidhur me situatën politike, raporti vëren marrëveshjen e fundvitit të shkuar që coi në mbylljen e bojkotit nga ana e partisë demokratike. “Megjithatë mbetet ende shumë për t’u bërë për të adresuar kulturën politike ndarëse dhe për të siguruar një dialog ndërpolitik më konstruktiv. Hapa fillestarë janë ndërmarrë me përgatitjet e legjislacionit për përjashtimin e të dënuarve për krime nga postet publike”. Duke folur për ngritjen pas marrëveshjes së dhjetorit, të dy komisioneve hetimore dhe komisionit parlamentar ad hoc për dekriminalizimin, ndonëse ky term nuk përmendet, raporti thekson se “veprimtaria e tyre mbetet e ndikuar nga polarizimi politik”.

Në dokument theksohet se “disa përparime janë bërë në funksionim e parlamentit, në vecanti në përmirësimin e transparencës së ligjbërjes”. Ndërsa lidhur me rolin e tij në procesin e integrimit, raporti thekson ngritjen e Këshillit Kombëtar të Integrimit. Megjithatë sipas tij “kapacitetet e parlamentit për të monitoruar zbatimin dhe përputhshmërine e ligjeve të reja me ato të BE-së mbetet të kufizuara. Koordinimi me degët e ekzekutivit duhet forcuar. Mekanizmat e tjerë të kontorllit, si sesionet me pyetje përgjigje, mbeten të pashfrytëzuar”.

Sa i përket qeverisjes, Raporti vëren se “qeveria mbajti në fokus trajtimin e përparësive kyce për hapjen e bisedimeve për anëtarësim, duke ndjekur një seri reformash të nevojshme për avancimin në rrugën e integrimit europian. Disa përparime janë bërë në nivelin e qeverisjes vendore me nisjen e zbatimit të reformës administrative-territoriale dhe miratimin e strategjisë së decentralizimit. Megjithatë përpjekje thelbësore nevojiten për të qartësuar funksionet dhe përgjegjësitë e njësive të reja të qeverisjes vendore dhe për të rritur kapacitetet e tyre financiare dhe administrative”.

Komisioni europian vë theksin në nevojën e resektimit të vendimeve të Gjykatës Kushtetuese e cila “është shprehur në 12 raste që lidheshin me funksionimin e institucioneve shtetërore. Zbatimi i shpejtë i vendimeve të Gjykatës është thelbësor, dhe në rastet kur kërkohet përshtatja e legjislacionit apo ndryshimi i praktikave të punës, qeveria dhe parlamenti duhet të garantojnë vënien e tyre në jetë”.

Me rëndësi konsiderohet veprimtaria e institucioneve të pavarura. “Nevojiten përpjekje të mëtejshme për të garantuar profesionalizimin dhe depolitizimin e institucioneve të pavarura. Shqipëria duhet të marrë në konsideratë mundësinë për të përfshire dispozita të harmonizuara lidhur me emërimin dhe shkarkimin e drejtuesve të institucioneve të pavaruara, një proces seleksionimi të bazuar në meritë dhe transparent si për drejtuesit ashtu dhe pjestarët e bordeve drejtuesve, autonomi financiare dhe autonomi në ngritjen e strukturave të tyre të brendshme”.

Në Raport përmendet dhe shqetësimi për kërkesat në rritje për azil “qartazi të pabaza, të paraqitura nga qytetarët në shtete anëtare BE-së dhe të Shengenit”, duke kërkuar nga qeveria trajtimin e këtij fenomeni.

Në mënyrë të detajuar Raporti bën një analizë të përmbushjes nga ana e Shqipërisë së pesë përparësive kyce.

 

Reforma e administratës publike

Raporti vlerëson se “përgatitja e Shqipërisë është e moderuar. Përparim i mirë është bërë në fushat që përfshihen në kuadër reformës së administratës publike si përparësi kyce, vecanërisht me miratimin e një strategjie përfshirëse dhe Kodit të ri të procedurave administrative”. Megjithatë, sipas dokumentit, përpjekje të tjera janë të nevojshme në fushat që dalin jashtë kësaj përparësie kyce, vecanërisht në përmirësimin e politikave të zhvillimit dhe koordinimit dhe në kapacitetet e gjykatave administrative

Komisioni europian thekson se “në mënyrë që të përmbush përparasinë kyce të reformës në administratën publike, përgjatë viti të ardhshëm, Shqipëria duhet në vecanti:

-Të vazhdojë të dëshmojë që rekrutimi dhe shkarkimi i nëpunësve civil të jetë i bazuar në meritë dhe transparent, në mënyrë që të arrihet objektivi i një administrate publike profesionale dhe të depolitizuar

- Të ketë informacione të sakta mbi vendet e disponueshme në shërbimin publik përmes sistemit informativ të menaxhimit të burimeve njerëzore dhe ta lidhë atë me sistemin e thesarit

- të përgatitet për zbatimin e Kodit të ri të procedurave administrative  dhe të ecë paralelisht me rivlerësimin dhe përputhshmërinë e legjislacionit që lidhet me të”

 

Sistemi gjyqësor

Kjo është dhe fusha ku notat kritike janë shumë të forta. “Niveli i përgatitjes së sistemit gjyqësor shqiptar është në një fazë fillestare”, vlerëson raporti, ndërsa shton se “disa përparime janë bërë  vitin e shkuar, vecanërisht me ngritjen e Komisionit parlamentar ad Hoc për Reformën në Drejtësi, për realizimin e një procesi reforme të gjerë dhe përfshirës”.

Në analizën e këtij sistemi, Raporti vëren se “administrata gjyqësore është e avashtë dhe vendimet gjyqësore nuk zbatohen gjithmonë. Trajnimi profesional i gjyqtarëve është i papërshtatshëm dhe pavarësia e tyre nuk është plotësisht e siguruar. Përgjegjshmëria e gjyqtarëve dhe prokurorëve është e pamjaftueshme dhe korrupsioni në sistemin gjyqësor është gjerësisht i përhapur. Bashkëpunimi ndërinstitucional, është i varfër dhe burimet janë të pamjaftueshme”.

Sa i përket pavarësisë së gjyqësorit, Raporti thekson se ajo “është e sanksionuar në Kushtetutë. Megjithatë, në praktikë është e kompromentuar nga mënyra tejet politike e emërimeve të anëtarëve të Gjykatës së Lartë dhe asaj Kushtetuese, dhe hapësira e madhe e diskrecionit që gëzon Këshillli i Lartë i Drejtësisë në emërimin, promovimin dhe transferimin e gjyqtarëve. Në parim gjyqtarët dhe prokurorët vendosin në mënyrë të pavarur për proceset e vecanta. Në praktikë, pavarësia e tyre është e kufizuar dhe ka njoftime të rregullta për drejtësi selektive dhe ndërhyrje politike në procese gjyqësore”.

Raporti vijon më tej duke nëvizuar se “kuadri ligjor për procedimet disiplinore ka paqartësi dhe disa procedime mund të përdoren për të ndikuar në mënyrë të papërshtatshme gjyqtarët. Ministri i Drejtësisë ka kompetencën ekskluzive për nisjen e procedimit disiplinor ndaj gjyqtarëve, gjë e cila është në kundërshtim me standartet e BE-së. Gjykatësit dhe prokurorët janë të detyruar të deklarojnë pasuritë e tyre cdo vit. Megjithatë, pavarësisht rasteve të shumta të mosrespektimit të këtij detyrimi, deri tani, asnjë vendim përfundimtar për ndëshkime nuk është marrë. Gjyqësori, përgjithësisht, përceptohet se është tejet i korruptuar”.

Komisioni europian përcakton dhe detyrat që duhen realizuar brenda vitit të ardhshëm, ndonëse disa prej tyre janë tejkaluar këto dy muajt e fundit, për shkak se Raporti e shtrin analizën e tij deri në mesin e shtatorit të kaluar.

Sipas Komisionit europian, në mënyrë që të përmbushë përparësinë kyce që lidhet me reformën e sistemit gjyqësor, vitin e ardhshëm Shqipëria duhet vecanërisht që

-të miratojë strategjinë e reformës në gjyqësor, shoqëruar me planin e veprimit, dhe të ecë, përmes një procesi konsultimesh përfshirëse, me hartimin e drafteve dhe miratimin e masave të nevojshme institucionale, legjislative dhe proceduriale, bazuar në standartet europiane dhe praktikat e mira

-të plotësojë vendet vakante në Këshillin e Lartë të Drejtësisë dhe në gjykatat administrative

-të shtrijë sistemin e unifikuar të menaxhimit elektronik të proceseve dhe të sigurojë që ai të jetë efektiv, përfshirë dhe buxhetin e nevojshëm të mirëmbajtjes

-të publikojë të gjitha vendimet e gjykatave me arsyetimin respektiv brenda një afati kohor të arsyeshëm

 

Lufta kundër korrupsionit

Korrupsioni mbetet një fenomen shqetësues për Shqipërinë, edhe për shkak të mungesës ende të rasteve domethënës të ndëshkimit. Sipas Raportit “një farë përparimi është realizuar vitin e shkuar, vecanërisht përmes miratimit të një strategjie dhe plani veprimi. Megjithatë korrupsioni është i përhapur dhe më shumë përpjekje nevojiten për të patur gjurmë solide në hetimin, ndjekjen dhe dënimet në të gjitha nivelet, vecanërisht për rastet ku janë të përfshirë zyrtarë të nivelit të lartë. Pavarësia e institucioneve të përfshira në luftën kundër korrupsionit duhet të përforcohet, duke qenë se mbeten vulnerabël ndaj trysnisë politike dhe ndikimeve të tjera të papërshtatshme”

Dokumenti i Komisionit europian vëren se “një numër rastesh të profilit të lartë, përfshirë disa, ku faktet për dyshime për veprime të paligjshme nga ana e zyrtarëve të lartë, gjykatësve, kryebashkiakëve dhe ish ministrave, ishin publikuar nga mediat, nuk u hetuan asnjëherë seriozisht”.

Raporti shpreh shqetësimin se falë korrupsionit “infiltrimi në sektorin publik dhe privat i krimit të organizuar, vazhdon të mbetet një cështje shqetësimi madhor dhe duhet të trajtohet me urgjencë. Ndikimi politik ndaj autoriteteve ligjzbatuese dhe gjyqësorit – nënvizohet më tej – është një cështje që përbën shqetësim. Aktorët politikë shpesh kritikojnë rastet e korrupsionit që janë ende në hetim apo dhe vendimet e gjykatave”.

Sipas Komisionit europian, në mënyrë që të përmbushë përparësinë kyce lidhur me luftën kundër korrupsionit, vitin e ardhshëm, Shqipëria duhet që në vecanti

- të dëshmojë përparim të mëtejshëm në krijimin e gjurmëve solide provash në hetimin ndjekjen dhe dënimet në të gjitha nivelet; të sigurojë ndjekjen e ecurisë së rasteve të shumta të denoncuara në prokurori nga ILDKP-ja

- të ndryshojë legjislacionin lidhur me përgjimet dhe survejimin, afatet për hetimet dhe pranimin e provave nga gjykata, që të përmirësojë efikasitetin e hetimeve në rastet e korrupsionit, në linjë me standartet europeiane dhe praktikat e mira.

- të intensifikojë përpjekje për të garantuar aksesin direkt në bankat e të dhënave për prokurorët dhe policinë.

 

Lufta kundër krimit të organizuar

Raporti vlerëson se “një farë përparimi është bërë vitin e kaluar në përforcimin e bashkëpunimit policor ndërkombëtar, në vecanti në luftën kundër trafikut të drogës. Megjithatë bashkëpunimi mes prorkurorisë dhe policisë mbetet për t’u cuar përpara më tej. Ndjekja efektive gjyqësore e ecurisë së rasteve të krimit të organizuar dhe cilësia e akuzave duhet të garantohet. Numri dënimeve përfundimtare mbetet i papërfillshëm krahasuar me vlerën e cmuar të tregut kriminal të drogës në nivel lokal dhe rajonal. Hetimet financiare mbeten të pashfrytëzuara dhe niveli i aseteve të konfiskuara është i ulët”.

Sipas Komisionit europian “në mënyrë që të përmbushë përparësinë kyce lidhur me luftën kundër korrupsionit, vitin e ardhshëm, Shqipëria duhet që në vecanti

- të dëshmojë përparim të mëtejshëm në krijimin e gjurmëve solide të provave në hetime proaktive, ndjekjen dhe dënimet, përfshirë shpartallimin e rrjeteve kriminale  të të gjitha formave të krimit të organizuar

- të ndryshojë legjislacionin lidhur me përgjimet dhe survejimin, afatet për hetimet dhe pranimin e provave nga gjykata, për të forcuar efikasitetin e hetimeve në rastet e krimit të organizuar, në linjë me standartet europeiane dhe praktikat e mira.

- të ngrejë një politike efikase të burimeve njerëzore dhe një proces për promovimin dhe transferimin e policëve bazuar në meritë, si dhe të alokojë burimet e përshtatshme për policinë dhe prokurorinë në luftën kundër krimit të organizuar

 

Të drejtat e njeriut dhe mbrojtja e minoriteteve

Raporti për këtë përparësi kyce vëren se “kuadri ligjor për mbrojtjen e të drejtave të njeriut është përgjithësisht në linjë me standartet europiane. Megjithatë zbatimi është i kufizuar dhe respektimi i të drejtave të njeriut mbetet i pamjaftueshëm”.

Raporti nënvizon dhe mangësitë në këtë fushë:

– mbetet për tu garantuar respektimi i të drejtës së pronës. Procesi i regjistrimit, kthimit dhe kompensimit të pronave nuk është përfunduar

– Romët dhe egjiptianët kanë kushte jetese shumë të vështira, përjashtim të shpeshtë social dhe diskriminim për shkak të zbatimit të paefektshëm të politikave dhe një bashkëpunimi ndërinstitucional të varfër

-mekanizmat institucional për mbrojtjen e të drejtave të fëmijëve janë të pakët. Sisitemi i drejtësisë për të miturit nuk respekton standartet ndërkombëtare

Sipas Komisionit europian, në mënyrë që të përmbushë përparësinë kyce që lidhet me mbrojtjen e të drejtave të njeriut, vitin e ardhshëm Shqipëria duhet që në vecanti:

- të bëjë përparim në zbatimin e strategjisë 2012-2020 për të drejtën e pronës, procesin e regjistrimit të pronave, kthimit dhe kompensimit të tyre,

- të përmirësojë kushtet e jetesës për romët dhe egjiptianët, të dëshmojë përparim lidhur me rezultatet konkrete në fushën e antidiskriminimit

- të shtojë përpjekjet për ta sjellë drejtësinë për të miturit në linjë me standartet europiane (voa)

Maqedonia
Komento

Miratimi nga parlamenti, pjesë e reformave të dakortësuara nga 4 partitë kryesore të vendit. Ndryshime në Kodin zgjedhor, atë Penal apo dhe vendimi mbi themelimin e Komisionit anketues për skandalin e përgjimeve

parlamenti mkParlamenti i Maqedonisë miratoi paketën e ligjeve që dalin nga marrëveshja e ashtuquajtur e Përzhinës, të arritur në mes të drejtuesve të katër partive më të mëdha në vend. Bëhet fjalë për ndryshimet në Kodin zgjedhor, për ndryshime dhe plotësime të Kodit penal, për ligjin për mbrojtjen e privacisë, ligjin për mbrojtjen e denoncuesve, ligjin për qeverinë, si dhe për vendimin mbi themelimin e Komisionit anketues për skandalin e përgjimeve.

Miratimi i ligjeve është pjesë e reformave të dakortësuara nga partitë VMRO-DPMNE, Lidhja Social Demokrate, Bashkimi Demokratik për Integrim dhe Partia Demokratike Shqiptare në bisedimet e gjata dhe të mundimshme, të ndërmjetësuara nga komisioneri evropian Johannes Hahn dhe më pas nga eksperti belg Peter Van Hautte, si dhe ambasadorët e SHBA-së dhe BE-së në Shkup.

Ligjet e reja i paraprijnë zgjedhjeve të parakohshme të planifikuara për në prill të vitit të ardhshëm, por para tyre, kryeministri aktual Nikolla Gruevski duhet të japë dorëheqjen, të formohet një qeveri e përkohshme, e cila në të vërtetë do të ketë ndryshime të vogla. Shumica e ministrave do të vazhdojnë të ruajnë postet. Një përfaqësues i LSDM-së opozitare pritet të vihet në krye të Ministrisë së Punëve të Brendshme, sikundër dhe një tjetër i po kësaj partie që do të drejtojë Ministrinë e çështjeve sociale. Ministrat dhe zëvendësministrat e dy partive rivale maqedonase në qeverinë e pritshme do të kenë të drejtën e vetos, për sa i përket përgatitjeve për zgjedhjet, por dhe emërimeve apo shkarkimeve eventuale të zyrtarëve nëpër ministritë përkatëse.

Ndërkaq, Kodi zgjedhor parasheh, mes tjerash, formimin sipas një modeli të ri të Komisionit Shtetëror të Zgjedhjev: shumica parlamenatre dhe opozita do të propozojnë nga tre anëtarë, ndërsa tre të tjerë do të zgjidhen me konsensus e që do të jenë ekspertë të njohur publikisht.

Deputetët nga diaspora, në vend se në tre njësi zgjedhore siç ishte deri tash, do të zgjidhen në një njësi të vetme, që do të përfshijë Amerikën, Evropën dhe Australinë. Tre deputetëve të atjeshëm do t’u nevojitet një numër votash, aq sa është numri më i ulët i votave të një deputeti në gjashtë njësitë zgjedhore në Maqedoni. Do të rritet dhe përfaqësimi i grave, nga 33% në 40%.

Partitë politike shpresojnë se me këto ndryshime do të shmangen parregullsitë e rëndomta zgjedhore. Nga ana tjetër, zbatimi i reformave të tjera shikohet me një dozë skepticizmi nga një pjesë e partive të vogla dhe e analistëve në vend. (voa)

Bota

Ndërron jetë në moshën 96 vjeçare ish-kancelari socialdemokrat Helmut Schmidt

Komento

Vështrimin e papërcaktuar të tij e mbulonin retë e tymit të cigares Menthol. Kështu e njihnim kancelarin e vjetër Helmut Schmidt. Si kancelar ai ishte një autoritet. Jo i dashur, por i respektuar, mendon Volker Wagener.

Helmut SchmidtIsh-kancelari socialdemokrat Helmut Schmidt

Helmut Schmidt-i me stilin e tij ishte një ikonë. Ai ishte shembull. Fjalimet e tij në Bundestagun Gjerman hyjnë në ato që mbahen mend. Edhe sikur të kujtosh modulimin e papërsëritshëm të zërit të tij. Ai ishte një mjeshtër i gjuhës së folur. Një njeri që i bënte të vibronin shenjat e pikësimit. E gjitha kjo e kombinuar me aurën e një kryefamiljari të rreptë, gjithmonë të menduar dhe vetëm mesatarisht të butë. Për disa breza rresht ai ishte shpjegues i botës komplekse ose, siç e shprehu njëherë biografi i tij: burri më i ri i vjetër.

Nga shoku i partisë dhe paraardhësi në post Willy Brandt atë e ndanin botë. Të dy përfaqësonin spektre tepër të ndryshme sociologjike dhe ideologjike të socialdemokracisë: Brandt-i prekte zemrat dhe ishte politikan që u hapte sytë njerëzve. Njeri për ëndrra politike. Schmidt-i mishëronte shtresën e mesme, borgjezinë. Pragmatik deri në mërzi, ai donte të arrinte mendjet e njerëzve. Ai ishte i interesuar për menaxhimin e krizave. Dhe kriza kishte mjaft në kohën e tij. Vizionet politike ishin tmerr për të. Ai që ka vizione, ai duhet të shkojë te mjeku, thoshte ai në mënyrë lakonike.

Një qytetar i zakonshmëm elitar

Helmut Schmidt-i ishte një fenomen. Ata që e mbajnë mend jo vetëm Schmidt-in e periudhës kur nuk ishte politikan aktiv, por edhe si kancelar në vitet 70 dhe 80 ndërkohë sot janë gati në moshën e pensionit. Pas kësaj kohe ai ishte kryemësues i shtetit, që jepte mësime, nganjëherë pa humor dhe me qendrimin e atij që ka patjetër të drejtë. Që për të gjithmonë etalon ishte vetja dhe se aq i bënte për frymën e epokës, këtë e dëshmojnë shkeljet që bënte gjithmonë dhe kudo si duhanpirës. Schmidti tymoste edhe ku ekzistonte rreptësisht ndalim duhani dhe askush as nuk mendonte ta ndalonte për këtë. Ai kishte padyshim diçka elitare, po megjithatë e shihte veten gjithmonë si qytetar i zakonshëm. Fjalën “shok” të zakonshme te socialdemokratët e dëgjoje rrallë prej tij. Por të drejtuarit me “ju”, edhe shokëve të tij më të ngushtë, mbeti për gjithë jetën e tij tipar karakteristik i modës së vjetër.

Një njeri poliglot

Helmut Schmidti ishte në shumë aspekte një tip jashtë normave dhe imazheve. Për një socialdemokrat ai ishte tepër i vëmendshëm për interesat e tregut, funksionimin e të cilit ai e kuptonte tepër mirë. Dhe si qytetar i ditur ai nuk do të kishte qenë trup i huaj as në radhët e konservatorëve dhe liberalëve. Duhet të kenë qenë këto veti jo tipike për një të majtë që e bënë Schmidt-in mik edhe të Presidentit aristokrat francez liberal-konservator Giscard d’Estaing.

“Linja” e tij me Giscardin funksiononte në rrafshin intelektual. Schmidti ishte një njeri që ishte në gjendje ta dallonte artin nga artizanati, luante më mirë se mesatarisht piano, shkruante libra dhe shkroi qindra artikuj gazetash. Me plotëkuptimin e fjalës, bota ishte shtëpia e tij – dhe ai, jo pa qendrime snobiste – edhe e tregonte këtë. Helmut Kohli u shpreh për të njëherë “ai pëlcet nga arroganca qytetare”.

Kancelar i së bëshmes, jo i së dëshirueshmes

Cilësitë e tij dolën në pah në kohën e krizave. Në periudhën e tij në post ndodhën dy kriza të forta të naftës. Njëkohësisht ai veproi kundër preferencave të shtrenjta sociale, që qenë zgjuar në kohën e paraardhësit të tij në post, Willy Brandt.

Sfida më e madhe për të ishte terrori me bomba i Fraksonit-të-Ushtrisë-së-Kuqe, i cili e vuri para provës shtetin. Vija e tij e ashpër në luftën antiterror ishte e suksesshme, Schmidti e vuri në pozicion dhe në gjendje mbrojtjeje shtetin. Besnik ndaj motos së tij: “Edhe demokracitë kanë nevojë për udhëheqje.”

Të qeverisësh kundër frymës së kohës

Në periudhën më të fuqishme të lëvizjes së paqes, Helmut Schmidti ndoqi një politikë, e cila ishte diametralisht e drejtuar kundër frymës së kohës. Me këtë ai u pozicionua jo vetëm kundër shumë gjermanëve, por edhe kundër pjesës më të madhe të partisë së tij. Koncepti i vendimit të dyfishtë të NATO-s – armatim dhe negociata- koncepti i tij, në fund e gjunjëzoi ekonomikisht Bashkimin Sovjetik.

Vetëm kur blloku lindor pësoi kolaps u sollën ndaj tij si e meritonte, si Kancelar federal ai atëherë ishte i izoluar. Schmidt-i ndihej i detyruar të vepronte sipas parimit të balancës së pushtetit, si kusht për sigurimin e paqes, ngjashëm si politika e barazpeshimit e Bismarkut. Me sukses. Helmut Schmidt-i shkroi jo vetëm si Kancelari i pestë i Gjermanisë një kapitull të madh të historisë së Gjermanisë, ai mbeti edhe pas largimit nga posti i Kancelarit në vitin 1982 për dekada një gjerman shumë i respektuar dhe shpjegues i botës. (dw)

Kosova

Johanna Deimel: Serbia duhet ta njohë Kosovën

Komento

Votimi në UNESCO ka pasur edhe anët pozitive për Kosovën. Por Serbia nuk mund ta bllokojë Kosovën, thotë ekspertja Johanna Deimel në intervistë me Deutsche Wellen.

Jahanna DeimelDeutsche Welle: Zonja Deimel, Gjermania ka qenë një prej mbështetësve kryesore për anëtarësimin e Kosovës në UNESCO. Si e shihni ju dështimin e votimit të djeshëm?

Johanna Deimel: Ky votim mund të shihet nga dy anë. Një njërën anë, për Kosovën ka qenë ky një sukses i madh, sepse asaj i kanë munguar vetëm tri vota për të fituar shumicën e duhur, që nuk ësthë keq. Ky është një hap tjetër drejt njohjes së Kosovës. Shansi tjetër për anëtarësim është në vitin 2017, ndaj nuk mund të thuhet se nuk ia ka vlejtur. Kosova nuk është anëtarësuar në UNESCO, por ka arritur në mbështetje të gjërë. Dhe në anën tjetër, votimi ka qenë një sukses i madh për kundërshtarët e anëtarësimit të Kosovës – Serbinë dhe Rusinë. Edhe për këtë mund të gjenden argumenta, sepse megjithë faktin që Prishtina dhe Kosova garantojnë ruajtjen dhe kujdesin për vlerat kulturore, ato kanë nevojë për mbrojtjen e KFOR-it. Situata politike në Kosovë është relativisht jo e qendrueshme. Besoj se përdorimi i gazit lotësjellës në Parlament dhe në institucione, nuk ka ndihmuar përmirësimin e imazhit të Kosovës dhe nuk ka ndihmuar për t’i bindur vendet e tjera që të votojnë për anëtarësimin e Kosovës në UNESCO.

Qeveria dhe partitë në pushtet në Kosovë thonë se zhvillimet e dhunshme dhe përdorimi i gazit lotësjellës në Parlament e ka dëmtuar imazhin e Kosovës jashtë vendit. Sa qëndrojnë këto pohime?

Për një vend që ka shpallur pavarësinë në vitin 2008 dhe kërkon njohjen e këtij shteti, këto zhvillime të dhunshme e kanë dëmtuar shumë imazhin e vendit. Por pikërisht në këtë kohë Brukseli ka nënshkruar me Kosovën Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit, dhe kjo meriton vërtetë të festohet. Kjo dëshmon se Brukseli është i gatshëm të bashkëpunojë me këtë vend për ta zhvilluar, reformuar dhe për ta afruar me BE. Unë i dënoj këto zhvillime, sepse një vend që synon të bëhet shtet me parime demokratike, nuk mund të sillet kështu.

Për çfarë zhvillimesh e keni fjalën?

E kam fjalën për sulmet me gaz lotësjellës në Parlament.

Serbia ka bërë një fushatë shumë të gjërë kundër antëtarësimit të Kosovës në UNESCO. Sa do ta influencojë votimi i djeshëm dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, sepse një pjesë e marrëveshjeve parashikonte mos pengimin e anëtarësimit të Kosovës në organizatat rajonale dhe ndërkombëtare?

Bisedimet gjithësesi janë momentalisht të ngrira. Kjo është një kohë e ngricave në raportet mes Kosovës dhe Serbisë, ndër tjera edhe për shkak të refuzimit të opozitës që të krijohet Asociacioni i komunave me shumicë serbe. Raportet mes këtyre dy vendeve janë për momentin shumë të tendosura. Ndaj Brukseli duhet të bëj presion për vazhdimin e dialogut, sepse Kosova është shtet i pavarur. Këtë duhet ta pranojë edhe Serbia.

Votimi në UNESCO tregoi se Serbia do t’i bllokonte të gjitha përpjekjet e Kosovës për anëtarësim në BE apo në organizmat e tjerë, në qoftë se ajo më parë anëtarësohet në BE. Pra a duhet të kushtëzohet Serbia me njohjen e Kosovës, para se të futet në BE?

Kjo është shumë e qartë. Ekziston kapitulli 35, ku flitet për normalizimin e raporteve ndërfqinjësore. Normalizimi duhet të vijë dhe në fund, Serbia duhet ta njohë Kosovën.

Në kohën kur Rusia e ka shtuar influencën e saj në Serbi, mendoni se normalizimi i raporteve Kosovë-Serbi është realitet?

Është e vërtetë që atje ekziston një influencë ruse, por do të thosha se influenca e Brukselit është më e fuqishme. Serbia nuk do të bëhet anëtare e Bashkësisë Ekonomike Euro-Aziatike, por anëtare e Bashkimit Evropian. Ndaj edhe duhet t’i përkushtohet plotësimit të kushteve të BE.

Raportet e tendosura mes Serbisë dhe Kosovës me siguri që nuk ndikojnë pozitivisht as në gjendjen e përgjithshme në rajon. Sa e rrezikshme paraqitet gjendja atje, kur dihet se së fundi ka pasur aksione të dhunshme edhe në Maqedoni, Kosovë, Mal të Zi?

Natyrisht që Serbia është një vend qendror në Ballkan dhe ajo influencon zhvilimet edhe në vendet e tjera. Por medoj se shumë gjëra kanë lëvizur. Mali i Zi do të bëhet ndoshta anëtar i NATO-s. Mali i Zi, Maqedonia dhe Kroacia kanë votuar për anëtarësimin e Kosovës në UNESCO, që do të thotë se ka lëvizje pozitive. Serbia është e rëndësishme, por raportet mes Serbisë dhe Kosovës janë futur në rrugën e normalizimit dhe kjo duhet të ndodhë patjetër.

Si e shpjegoni ju dhunën e fundit që kemi parë në Maqedoni, Mal të Zi dhe Kosovë?

Sfondin e dhunës nuk e di, por potenciali i zhgënjimit në këto vende është shumë i lartë. Kjo ka të bëj me mungesën e perspektivës ekonomike, sepse të rinjtë nuk shohin perspektivë. Ndërsa në Maqedoni kemi një sistem autokratik të presidentit Gruevski dhe shefit të shërbimit sekret, me një përgjim masiv. Ndaj njerëzit kanë reaguar me kundërdhunë ndaj dhunës së shtetit. Unë nuk e mbështes dhunën, por kjo mund të jetë një prej shpjegimeve.

Sa real është rreziku që BE ta “harrojë” Ballkanin dhe të humbasë kontrollin atje, për shkak të problemve të veta të brendshme?

Problemet në BE janë natyrisht shumë të mëdha. Aktualisht kemi një katastrofë humanitare, më të madhen pas Luftës së Dytë Botërore. Këto janë sfida të mëdha dhe ky është një test për BE, i cili ndoshta nuk përfundon mirë. Por nuk besoj se BE e ka lënë pas dore Ballkanin. Gjendja atje po shikohet me shqetësim të madh dhe shpresoj se do të vazhdojnë ndihmat për këtë rajon. Besoj se problemet janë të shumëllojshme dhe mund të cënojnë edhe stabilitetin e brendshëm në këto vende. Ndaj BE duhet t’i ndihmojë ato dhe ky projekt nuk duhet të dështojë.

Kjo deklaratë po më duket më shumë si dëshirë, sepse zoti Jean Asselborn, udhëheqësi i Presidencës së radhës në BE, ka deklaruar para dy ditësh se BE do të shpërbëhet nëse mungon solidariteti. Si mund të motivohen vendet e Ballkanit në këtë situatë që të vazhdojnë reformat dhe përpjekjet për anëtarësim në BE, kur nuk ësthë e sigurt nëse BE do të mbijetojë?

Kjo është një pyetje shumë e rëndësishme, sepse edhe unë mendoj se ky është një problem shumë i madh. Në Raportin e Progresit për Turqinë për shembull, jepen vlerësime politike për shkak të krizës me refugjatët dhe zotit Erdogan i bëhen lëshime, sepse ai është një faktor i rëndësishëm për tejkalimin e kësaj krize. Ndërkohë që mbyllen sytë para mangësive në sektorin e shtetit juridik, apo për shkeljen e të drejtave të njeriut dhe mediave në Turqi. Ky ësthë një sinjal i keq edhe për autokratët e tjerë që ekzistojnë në Ballkan.

Megjithë këtë krizë, mendoni se Ballkani ka shanse të mira që një ditë të anëtarësohet në BE?

Ne nuk kemi hequr dorë nga projekti i BE. Shpresoj se BE do të dalë edhe më i fuqishëm prej kësaj krize dhe do të vazhdojë procesi i zgjerimit të BE. Në Ballkan kemi një krizë të madhe me refugjatët dhe atje nuk na duhen edhe kriza politike. Pra zgjerimi i BE duhet të vazhdojë.

Edhe vet kancelarja Merkel ka deklaruar së fundi se mbyllja e kufirit me Ballkanin Perëndimor mund të shkaktojë konflikte atje…

Natyrisht që raportet atje janë të tendosura. Këtë e kanë dëshmuar edhe tensionet e fundit mes Kroacisë dhe Serbisë për shkak të refugjatëve. Nëse i mbyllim kufijtë e jashtëm me siguri që do të ishte shumë vështirë të flitet për një Evropë me lëvizje të lirë.