Në Shqipëri kryeministri Edi Rama foli sot për rastin e prishjes së disa ndërtesave në Himarë në kuadër të planit rregullues të qendrës së qytetit, i cili ditët e fundit rriti ndjeshëm tensionet mes Tiranës dhe Athinës, pasi Greqia pretendon se po goditen qëllimisht pjestarë të minoritetit grek. Por kryeministri Rama hodhi poshtë këto pretendime duke saktësuar se Himara nuk mund të konsiderohet zonë minoritare

Protestat e disa banorëve në Himarë kundër zbatimit të planit që synon ndërhyrje në qendrën e qytetit, u bënë shkas për reagime të forta të Greqisë dhe shkëmbime replikash mes dy vendeve ditët e fundit. Kryetari i Partisë Bashkimi për të Drejtat e Njeriut, Vangjel Dule akuzoi sot qeverinë se qëllimisht po godet minoritetin grek në atë zonë: “Nuk ka rilindje urbane që mund të fshehë qëllimin e vërtetë, që është mposhtja e frymës së atij komuniteti dhe grabitja e pronave”

Zoti Dule mbrojti ndërhyrjen e Athinës mbi këtë çështje duke kujtuar se edhe kushtetuta e Shqipërisë parashikon si detyrim mbrojtjen e interesave të qytetarëve të saj kudo që janë “po shtetet e tjera nuk e kanë këtë të drejtë dhe obligim për të folur dhe mbrojtur të drejtat e bashkëatdhetarëve të tyre kudo. Nuk e kanë të drejtën kolegët tanë, qeveritarë, deputetë, eurodeputetë grekë që të flasin për shkeljen e të drejtave të pjestarëve të minoritetit etnik grek në Shqipëri?”

Menjëherë pas tij ndërhyri kryeministri Edi Rama, i cili në fakt e kishte paralajmëruar që dje se do të fliste për këtë çështje dhe përplasjet e lindura me Greqinë. Sipas kryeministrit bëhet fjalë vetëm për 18 ndërtesa nga të cilat një banesë, një bujtinë dhe të tjerat lavazhe, kioska e objekte të rrënuara, duke e quajtur të pakuptimtë reagimin e Athinës: “Dikush që nuk e di ku fle lepuri i kësaj ferre që na shfaqet herë pas here nepër këmbë si një ëndërr e keqe, as që mund ta konceptojë dot sesi ka mundësi që një praktikë rutinë të kësaj natyre në Shqipërinë e sotme për 12 ndërtime pa leje dhe vetëm për 6 ngrehina në proces shpronësimi ligjor, të angazhojë një shtet fqinj me komunikata zyrtare që shprehin kundërshti ndaj Shqipërisë, deklarata partiake që kërkojnë ndëshkim europian për Shqipërinë dhe pastaj lloj-lloj gazetash, portalesh, historianësh dhe historish që nxjerrin tym fabrikash të antikitetit nacional populist, për të nxirë qeverinë e Shqipërisë, por fatkeqësisht pa e fshehur dot një sëkëlldi të çuditshme ndaj nesh, shqiptarëve dhe këtij vendit tonë të vogël që quhet Shqipëri dhe që kaq shumë ka dhënë dhe ka marrë në historinë e vet në atë vend mahnitës që quhet Greqi”

Për kryeministrin Rama nuk ka vend për t’i konsideruar himariotët si minoritarë grekë: “Këtë herë na ka dalë që banorët e prekur nga projekti i ri i bashkisë së Himarës, në fakt na qenkan deklaruar grekë dhe mund të paraqesin në mbështetje të kësaj deklarate dokumente përkatëse. Asnjë himariot, as mund të paragjykohet, as mund të gjykohet, dhe aq më pak të klasifikohet si banor homogjen, nënkupto grek, pse zemra ia thotë se përveç atdheut të babës, ka dhe një vend tjetër, për një atdhe tjetër”.

Kreu i qeverisë kujtoi se ndërsa për një rast të tillë Tirana vihet nën një mori akuzash nga Greqia” “çfarë duhet të themi ne për mbajtjen si një dordolec në kufij mes nesh dhe Greqisë të ligjit të luftës që është matrica e të gjitha çështjeve apo shumicës së çështjeve të pazgjidhura me Greqinë dhe është strumbullari i një mase të madhe çështjesh të të drejtave të njeriut që kanë në sfond diskriminimin e shqiptarëve. Nuk është thjesht një mbetje arkaike aty, por është një akt që prodhon pasoja konkrete për qytetarët shqiptarë. Të drejtat e njeriut, liria e lëvizjes, e drejta për të kërkuar pronat dhe dëmshpërblimet, në rrugë të rregullt dhe proçeduriale. Kjo është e gjitha ajo që quhet çështja came. Asgjë tjetër. Ne kërkojmë këtë dhe vetëm këtë”

Zoti Rama saktësoi se Shqipëria as nuk ka patur dhe as ka pretendeime territoriale ndaj Greqisë, dhe se e shkuara nuk mund të jetë një pengesë për të ardhmen e përbashkët, por shtoi ai zgjidhjet e bazuara në rregulla dhe të drejtën ndërkombëtare, janë në interes jetik për të dy shtetet. (voa)

Në Shqipëri ministri i Financave Arben Ahmetaj tha sot se ka arritur marrëveshjen mbi buxhetin e vitit të ardhshëm dhe politikat bazë të tij me Fondin Monetar Ndërkombëtar, e cila megjithatë sipas Fondit është e kushtëzuar nga mënyra se si do të zgjidhen detyrimet e prapambetura të qeverisë. Përfaqësuesja e FMN-së tha gjithashtu se rritja e pagave dhe e pensioneve do të jetë e moderuar

Ministri i Financave u shpreh optimist për paketën buxhetore të hartar në bashkëpunim me Fondin monetar, duke deklaruar se për 2017 borxhi publik pritet të bjerë me 3 pikë përqindje ndërsa defiçiti i përgjithshëm do të jetë në nivelin e 2 përqind. Sipas zotit Ahmetaj rritja ekonomike e parashikuar do të jetë në nivelet e 3,8 përqind: “Bashkërisht parashikojmë përshpejtim të rritjes edhe në vitin 2017 (nga 3.4% për 2016 në 3.8%) dhe duke kaluar pragun e 4% në horizontin afatmesëm. Rritja ekonomike mbështetet tek kërkesa e brendshme si dhe Investimet e huaja të drejtpërdrejta (veçanërisht në sektorin e energjisë). Rigjallërimi i rritjes ekonomike do të ndikojë dhe në rënien e mëtejshme të papunësisë që ka dhënë shenja pozitive që vitin e kaluar”.

Ministri i Financave tha se falë reformave të realizuara, kryesisht në fushën e financave publike është bërë e mundur që krijimi i detyrimeve të reja të vihet nën kontroll. Por mënyra se si kjo do të arrihet, përbën dhe kushtin që Fondi monetar ka vënë kur dha dakortësinë për buxhetin e ardhshëm. Kur erdhi në pushtet 3 vjet më parë qeveria u detyrua të shlyejë disa qindra milionë dollarë detyrime të krijuara nga ekzekutivi i mëparshëm, por dhe ajo vetë duket se nuk ka mundur të shmangë këtë fenomen: “Krahas aprovimit të buxhetit dhe paketës fiskale për të cilat është rënë dakord, qeveria është angazhuar për masa paraprake për të trajtuar çështjen e detyrimeve të prapambetura të qeverisjes qendrore dhe për të fuqizuar tatimin mbi pronën”, deklaroi drejtuesja e misionit te FMN-së Anita Tuladhar.

Gjatë prezantimit të sotëm, as ministri i Financave dhe as zonja Tuladhar, nuk dhanë detaje mbi buxhetin dhe paketën fiskale. Ndërsa qeveria ka folur për një rritje të madhe të pagave dhe pensioneve, misioni i FMN-së saktësoi se në raport me Prodhimin e Brendshëm bruto, fondi i pagave nuk do të ndryshojë nga ai i këtij viti: “Buxheti mundëson rritjen e moderuar të pagave të sektorit publik dhe pensioneve, duke e ruajtur nivelin e shpenzimeve për paga si përqindje e PBB-së në nivelin e vitit 2016″.

Misioni i Fondit Monetar do të rikthehet në fillim të vitit për të bërë rishikimin e fundit të programit trevjeçar me Shqipërinë i cili u miratua në shkurt të 2014. (voa)

Sondazhi i sapo publikuar në Tiranë i mbështetur nga Fondacioni Konrad Adenauer nxjerr në pah perceptimin e qytetarëve mbi qeverisjen qendrore e lokale, gjendjen social-ekonomike dhe besueshmërinë tek forcat politike.

Qendra Shqiptare për Qeverisje të Mirë, një organizatë joqeveritare në Tiranë e mbështetur nga fondacioni gjerman Konrad Adenauer ka nisur realizimin e një sondazhi, të cilin e konsideron si “Barometri social-politik i Shqipërisë”,  me qëllim që të sjellë të dhëna dhe fakte nga perceptimi i përgjithshëm publik mbi qeverisjen dhe vlerësimin e alternativave më të mira në raport me pritshmëritë e qytetarit. Në mënyrë periodike sondimi do të përsëritet si një skaner për dinamikat e zhvillimit në vend, për të nxjerr në pah të dhëna si një  bazë shumë e rëndësishme dhe pikë referimi në analizat që do të bëhen duke marrë në konsideratë edhe të dhëna, statistika dhe informacione nga faktorë dhe institucione të tjera kërkimore dhe shkencore.

Arben Çejku, drejtor i Qendrës, thotë për Deutsche Welle-n se, sondazhi që sapo është publikuar ka pasur në fokus qeverisjen e mirë në nivel qëndror dhe nivel lokal; besueshmërinë e qytetarëve tek institucionet e tyre publike; gjendjen social-ekonomike të qytetarëve; sjelljen e tyre politike dhe besueshmërinë tek forcat politike; pritshmëritë që qytetarët kanë për të ardhmen e tyre.

“Sondazhi me 13 pyetje në terren zgjati 6 ditë, nga data 11 deri 16 korrik 2016. Gjatë këtyre ditëve është synuar marrja e një kampioni sa më të qartë dhe sa më të plotë nga qytetarët, pavarësisht kohës së nxehtë të verës. Nga sondazhierët janë shfrytëzuar orët më të përshtatshme të ditës, me qëllim që të realizohet një numër sa më gjithëpërfshirës personash të grupmoshave, gjinive dhe profesioneve të ndryshme”.

Ndër problemet më të mëdha vijon të mbetet papunësia

Duke vlerësuar rezultatet e përgjigjeve të 1951 të pyeturve në zona të ndryshme të vendit kupton për besueshmërinë shumë të ulët të qytetarëve tek institucionet publike si dhe tek partitë politike, që reflekton përmasat e një zhgënjimi të madh. Gjithashtu vërehet se shumica dërmuese e të pyeturve nuk janë të kënaqur me qeverisjen dhe ata shohin pak shpresë në përmirësimin e gjendjes. Një nga problemet më të mëdha sociale vazhdon të mbetet papunësia e lartë, pavarësisht se sondazhi u krye në qytete përgjithësisht të zhvilluara, në krahasim me qytete të tjera më periferike, ku papunësia mendohet të jetë më e lartë.

Konkretisht në të dhënat e mbledhura del se qytetarët prej 1951 të intervistuarave, vërehet se besueshmëria e qytetarëve është: tek Presidenca 9 %; Parlamenti 4 %; Qeveria 12 %; Gjyqësori 2 % dhe Opozita 10 %, ndërkohë që  63 % e të anketuarve nuk besojnë tek asnjëri nga institucionet.

Mbi 70 % e të pyeturve, përgjigjen se politika nuk kujdeset aspak për problemet e tyre të përditshme. Kur u pyetën për shembull se  “a mendoni se politika është realisht e përkushtuar për zgjidhjen e problemeve tuaja të përditshme?”, 18 % kanë  thënë “Pak”, kurse 76 % e tyre “Aspak”. Kjo përgjigje është e njëjtë për pothuajse të gjitha grupmoshat nga 18 vjeç e lart. Përqindjen më të lartë të zhgënjimit e kanë qytetet Durrës (83 %) dhe Elbasan (80%), që konsiderohen edhe si zona industriale shumë pranë Tiranës, ku zhgënjimi nga politika është 77%.

Pyetje të drejtëpërdrejta për qytetarët

Oneda Kabashi, studente, pjestare e grupeve në terren që realizuan sondazhin me qytetarët tregon për Deutsche Welle-n se është ndjekur një metodologji që pyetjet të ishin sa më të drejtëpërdrejta, duke qenë më afër me problematikën që njerëzit përballen në përditshmëri. Kurse Gjorg Kodra, drejtues i grupeve të punës në terren, thotë se para se të realizohej ky sondim u bë një test në fund të vitit të kaluar me fokus vetëm Tiranën. “Kjo na shërbeu që të kolaudonim metodologjinë për të qenë sa më afër realitetit social e politik. Ka pasur dhe vështirësi gjatë marrjes së përgjigjeve, sepse një pjesë e qytetarëve ishin hezitues për t’ë bashkëpunuar, kjo për vetë specifikat e vendit tonë ku sondazhet dhe anketat nuk janë dhe aq familjare për publikun. Hezitimet më të mëdha i hasëm në pikërisht në ato zona që janë dhe më problematiket në standardet social dhe ekonomike. Por gjithësesi anëtarët e grupeve në terren ishin të trajnuar dhe me durim dhe këmbëngulje kanë vijuar etapat e kryerjes së sondazhit”.

Reforma në drejtësi u pranua më shumënga presioni ndërkombëtar

Dy pyetje të këtij sondazhi ishin të drejtëpërdrejta për çështjen shumë të debatuar në Shqipëri, reformën në drejtësi. Njëra, nëse nga ata që u pyetën kuptohej diskutimi rreth kësaj reforme dhe pyetja tjetër lidhej me besimin tek ky proces.

Lektori i Shkencave Politike në Universitetin “Aleksandër Moisiu” në Durrës, Prof. asoc. dr Afrim Krasniqi, duke komentuar përgjigjet e qytetarëve mendon sondazhi nxjerr ne pah faktin se reforma u imponua nga lart, nga elitat politike dhe faktori ndërkombëtar. Sipas tij, qytetarët poshtë nuk arritën ta njohin atë në detaje apo në elementët që duhet të sjellin ndryshimin.

“Vetëm 24% janë shprehur se e kanë kuptuar reformën, shifër e ulët, dhe bëhet akoma më e ulët kur merret parasysh e dhëna se sondazhi është bërë kryesisht në zonat më të njohura urbane dhe qytetare, pra tek pjesa më e informuar e shoqërisë. Ky përfundim i ndihmon drejtuesit e reformës, faktorin ndërkombëtar dhe partnerët shqiptarë, ta zhvendosin procesin nga zyrat luksoze të Tiranës tek qytetarët poshtë, për të krijuar pritshmëri dhe besim publik real tek ata”, thotë për Deutsche Welle-n prof. asoc. dr Afrim Krasniqi.

Ndërkohë për pyetjen lidhur me besimin tek rezultatet e kësaj reforme sipas tij, kjo tregon diferencë midis perceptimit publik për mbështetjen e reformës-mbi 90% – në sondazhet e tjera ndërkombëtare, dhe besimit praktik se një gjë e tillë do realizohet në rastin shqiptar – 50%.

“Gjysma e të pyeturve kanë pak besim, sepse shohin se reforma, e nisur nga BE dhe SHBA, ndeshi në rezistencë nga partitë në Shqipëri, nga vetë gjyqësori dhe nga institucionet e tjera, pra, nga vetë ata aktorë që do jenë ne të ardhmen vendimmarrës e përgjegjës për jetësimin e reformës. Kjo mendoj se është arsyeja që qytetarët kanë pak besim absolut, 19%. Nëse partitë dhe elita politike do ishte mbështëtese reale e reformës, dhe nese vetë gjyqësori do ishte pjesë pozitive e procesit të ndryshimit, besimi publik do ishte më i madh. Katër muaj pas miratimit të paketës kushtetuese për reformën ende parlamenti nuk ka miratuar ligjet kryesore dhe ende nuk ka hapa konkrete për jetësimin e saj. Nese opozita perdori mjetet kushtetuese edhe për ta vonuar procesin, mazhoranca de facto ka bërë të njëjtën gjë”.

Lektori i Shkencave Politike në Universitetin “Aleksandër Moisiu” në Durrës merr si shembull faktin se reforma kërkon edhe ndryshime në ligjin e partive dhe jetësimin e autoritetit kombëtar të dosjeve të së kaluares, dy kompetenca që i ka mazhoranca dhe të cilat ende nuk janë përmbushur.

“Madje e para as nuk është në rendin e ditës dhe në prioritetet e saj. Kjo do të thotë se reforma u pranua nga palët më shumë në saj të presionit ndërkombëtar sesa ndërgjegjësimit të tyre për nevojën jetike të reformës dhe se të gjitha palët politike janë të interesuara ta shtyjnë procesin pas zgjedhjeve parlamentare 2017 – diçka që qytetarët e kuptojnë dhe ndaj e refuzojnë.” (dw)