Samiti i Bashkimit Evropian për Ballkanin Perëndimor që do të mbahet më 17 maj në Sofje, rrezikon të shndërrohet në një dështim të madh për bllokun, derisa shtetet anëtare diskutojnë rreth asaj nëse takimi duhet të rezultojë me një deklaratë të përbashkët apo diçka më të vogël.

Drafti i parë i të ashtuquajturës “Deklarata e Samitit të Sofjes”, i krijuar nga 28 shtetet anëtare të Bashkimit Evropian dhe që është parë nga Radio Evropa e Lirë, ka qenë temë e diskutimit për ambasadorët evropianë fillimisht në fund të muajit mars.

Ndonëse deri më tash në draftin prej 13 paragrafëve ka shumë pak përmbajtje politike, është e qartë se pritjet nuk do të jenë të mëdha kur udhëheqësit evropianë të takohen me homologët e tyre nga Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi dhe Serbia, në takimin e tyre në kryeqytetin bullgar, pasi kanë kaluar më shumë se 15 vjet prej herës së fundit kur është mbajtur një samit i tillë.

Njëra prej pikave kryesore është prezenca e Kosovës në tavolinë, e cila përbën temë të diskutimit për pesë shtete të BE-së, siç janë, Qiproja, Greqia, Rumania, Sllovakia dhe Spanja, të cilat nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës.

Dokumenti iu referohet vendeve të BE-së si shtete, ndërsa gjashtë të tjera si “partnere të Ballkanit Perëndimor”.

Bazuar në një diplomat të familjarizuar me bisedimet por që nuk ka pasur mundësi të flasë, është thënë se Spanja ashtu sikurse Qiproja, Greqia dhe Rumania nuk dëshirojnë që dokumentin ta cilësojnë si deklaratë dhe do të preferonin që të njëjten ta quajnë “Përfundimet e presidencës bullgare”, apo që vetëm të konsiderohet si deklaratë e nënshkruar nga shtetet e BE-së.

Kryeministri spanjoll, Mariano Rajoy, ka dhënë shenja se mund të anashkalojë samitin me të gjitha palët në mënyrë të mos jetë pjesë e tavolinës së njëjtë ku do të jenë edhe përfaqësuesit e Kosovës.

Qasja e ashpër e Spanjës vjen si pasojë e referendumit në rajonin e Spanjës, Katalonjës në tetor të vitit 2017, të cilin Madridi e ka deklaruar joligjor.

Disa nga mosnjohësit janë po ashtu të pakënaqur me gjuhën e BE-së për zgjerim në këtë draft, në të cilin ceket se “BE-ja konfirmon mbështetjen e qartë për perspektivën evropiane të Ballkanit Perëndimor. Rruga evropiane mbetet e bazuar në kritere dhe merita individuale”, duke pretenduar se takimi i muajit maj nuk do të jetë për zgjerimin e BE-së.

Shtetet e tjera që kanë më shumë prirje për atë që shtetet e Ballkanit Perëndimor t’i bashkohen BE-së, sikurse Austria, Kroacia dhe Italia, janë duke shtyrë përpara gjuhën ambicioze për të ruajtur deklaratat e samitit të Ballkanit Perëndimor të mbajtur në Thessaloniki më 2013, ku është thënë se të gjitha shtetet në rajon një ditë do të bëhen anëtare të BE-së.

Në paragrafë të tjerë të draftit përfshihen pjesë ashtu që “vendet partnere të Ballkanit Perëndimor njohin rëndësinë primare të demokracisë, sundimit të ligjit dhe respektimit të të drejtave të njeriut dhe të atyre që u përkasin minoriteteve. Zbatimi efektiv i këtyre reformave e ka bazën në këto parime”.

Duke përmendur disa çështje bilaterale në rajon, në dokument theksohet se të gjashtë shtetet “zotohen për përmirësimin e marrëdhënieve ndërfqinjësore, stablitet rajonal dhe bashkëpunim.

Pavarësisht asaj se asnjë nga shtet nuk përmendet në tekst, duket se krijohet një referencë për Rusinë dhe Turqinë duke thënë se, “ne kemi vendosur për të luftuar së bashku tentimet e jashtme për dezinfomata, përmes një komunimimi strategjik e kibernetik”.

Një aneks i deklaratës është i bazuar në propozimin konkret për të rritur lidhjet në mes të Ballkanit Perëndimor dhe BE-së.

Në mesin e sugjerimeve përmendet edhe kompletimi i rrjetit rajonal të energjisë elektrike në tërë Ballkanin Perëndimor, krijimi i strategjisë për hekurudha, lansimi i një agjende digjitale për Ballkanin Perëndimor që përfshin uljen e shpenzimeve të romingut dhe dyfishimin e financimit të programit Erasmus+, për shkëmbimin e studentëve.

Në këtë draft është përmendur mbështetja për projektin që lidh zonat bregdetare të Kroacisë, Malit të Zi dhe Shqipërisë dhe projektin Autostrada e Paqes që lidh Nishin me Prishtinën. (rel)

Lista Srpska i ka dhënë ultimatum qeverisë së Kosovës që deri me 20 prill të themelojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Ndryshe do të shpallte njëanshëm një asociacion. Në Prishtinë nisen hapat e parë…

Qeveria e Kosovës me mbështetje edhe të Presidentit Hashim Thaçi, riaktivizoi ekipin menaxherial, i cili do të bëjë draftimin e statutit për Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Riaktivizimi i këtij grupi punues bëhet në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet në fuqi. Njoftimin e bëri të ditur kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj, i cili thotë se në këtë proces do të ketë përfshirje edhe të faktorit ndërkombëtar.

Përbërja e ekipit

“Draftimi i statutit do të jetë një proces transparent dhe gjithëpërfshirës, i cili do të përbëhet nga 3 mekanizma punues: Ekipi menaxhues, Komiteti zbatues si dhe Grupi nacional konsultativ, të cilët do të garantojnë përfshirje të gjithë spektrit politik, shoqërisë civile dhe mekanizmave të tjerë relevant të shoqërisë. Në këtë proces do të jenë të përfshirë edhe mekanizma ndërkombëtarë, të cilët e kanë ndihmuar Kosovën në të gjitha fazat dhe ky do të jetë një hap i rëndësishëm i Kosovës në rrugën e saj të integrimeve euro-atlantike”, thotë në njoftimin për medie kryeministri Ramush Haradinaj. Sipas tij, “drafti final i statutit, në fund të procesit bashkë me direktivën, do të dërgohen në Gjykatën Kushtetuese, për t’u siguruar se është në përputhje të plotë me Kushtetutën e Republikës së Kosovës”.

Riaktivizimin e ekipit menaxherial, i cili do të bëjë draftimin e statutit për asociacionin e komunave me shumicë serbe, e përshëndeti Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, i cili thotë se “Kosova është e përkushtuar për dialog dhe për të ndërtuar marrëdhënie të mira në mes të të gjitha komuniteteve në Kosovë”.

Presidenti i mirëpret vedimin

“E mirëpres gatishmërinë e Qeverisë së Kosovës që të bëjë funksional Ekipin Menaxhues për draftimin e statutit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Ky është një hap tjetër i rëndësishëm i Kosovës në përmbushjen e obligimeve ndërkombëtare. Kosova është shembull i akomodimit të të gjitha komuniteteve dhe i promovimit të dialogut si mjet i vetëm për ndërtimin e paqes së qëndrueshme, në Kosovë dhe në rajon”, shprehet Presidenti Thaçi.

Krijimi i asociacionit të komunave me shumicë serbe është tema me e debatueshme në dialogun Kosovë-Serbi që zhvillohet me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian. Serbia vazhdimisht akuzon Prishtinën zyrtare se nuk po përmbushë këtë pikë të marrëveshjes së 19 prillit të vitit 2013 për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi.

Javën e shkuar lista Srpska që në kuvendin e Kosovës përfaqësohet me 10 deputetë, u largua nga qeveria e Kosovës, pasi që autoritetet e Prishtinës arrestuan dhe dëbuan shefin e Zyrës për Kosovën në qeverinë e Serbisë, Marko Gjuriq. Duke marrë shkas për këtë arrestim, lista Srpska me mbështetjen edhe të Presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiq, i dhanë ultimatum Prishtinës zyrtare, që deri më datën 20 prill, nëse nuk fillon puna në hartimin e statutit të asociaciont, atëherë ata do ta bëjnë në mënyrë të njëanshme.

Ultimatumi serb

“Asociacioni nuk është kundër askujt, por është institucion edhe i serbëve edhe i shqiptarëve edhe i goranëve edhe i romëve. Policia dhe forcat paqëruajtëse KFOR, duhet të ofrojnë sigurinë e çdo qytetari. Së bashku me shqiptarët do ta ruajmë qetësinë. Ne jemi për qetësi dhe paqe dhe dua të paraqes një porosi të presidentit Vuçiq se ai dhe shteti i Serbisë, nuk do të lejojnë që serbët të maltretohen apo vriten”, pati deklaruar Goran Rakiq, kryetar i listës Srpska. Sipas tij, statuti i Asociacionit, do të hartohet në bashkëpunim me Prishtinën dhe Beogradin, sipas Marrëveshjes së Brukselit të 19 prillit 2013, por ku nuk merret parasysh vendimi i Gjykatës Kushtetuese të Kosovës. E vendimi i Gjykatës Kushtetuese të Kosovës, parashikon që Asociacioni i komunave serbe mund të themelohet vetëm në bazë të kushtetutës së Kosovës e që këtij Asociacioni nuk i jepet autonomi.

Kundërshtimet e Asociacionit

Më e zëshmja kundër themelimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe, është lëvizja Vetëvendosja. Kryetari i kësaj partie deputet në kuvendin e Kosovës, Albin Kurti, tashmë disa herë e ka përsëritur që ai është kundër dialogut me Beogradin për këtë temë, por jo kundër dialogut me serbët e Kosovës. “Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe në Kosovë i akorduar në Bruksel në vitin 2013 është projektuar si një republikë serbe brenda në Kosovë, duke ndjekur shembullin e asaj në Bosnje-Hercegovinë. Për ne kjo është e papranueshme dhe këtë nuk do ta lejojmë që të ndodhë”, thotë Albin Kurti.

Faza e re e dialogut

Kosova dhe Serbia për më shumë se pesë vjet zhvillojnë dialog për normalizimin e marrëdhënieve. Të dy presidentët, ai i Kosovës, Hashim Thaçi dhe Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq, tashmë janë dakorduar që të hyhet në një fazë të re të dialogut Kosovë-Serbi. Presidenti i Kosovës, Hashim Thaci, tha sot në një konferencë për dialogun që po zhvillohet në Prishtinë, me temën “Skenarët e ‘Finales së Madhe’ ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”, se “shoqëria kosovare, ka një pajtim të gjerë që duhet kryer punët e papërfunduara në raportet me Serbinë.

“Përmbyllja e dialogut politik me Serbinë, me marrëveshjen ligjërisht obligative, është interes nacional i Kosovës, i cili nuk njeh vijat ndarëse qeveritare dhe opozitare. Në këtë proces, ne duhet të jemi të bashkuar për ta mbyllur këtë kapitull të rëndë dhe tragjik historik dhe për t’i hapur udhë Kosovës për të qenë shtet i barabartë me të gjitha shtetet e tjera në OKB, në BE, dhe në paktin NATO”, u shpreh Thaçi.

E për një marrëveshje finale me Kosovën ka folur edhe Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq, duke thënë se Serbia është e gatshme për kompromis me shqiptarët e Kosovës, ndërsa, më herët ka thënë se Gjermania insiston për një marrëveshje obligative me Kosovën.

“Gjermania insiston në marrëveshje juridikisht obligative ndërmjet Kosovës dhe Serbisë që nga viti 2008, por për të gjitha këto vite disa në Serbi kanë gënjyer se nuk është kështu”, është shprehur ditë më parë presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiq. (dw)

Kuvendi i Kosovës e ka mandatuar Komisionin Hetimor që të shqyrtojë përputhshmëritë e procedurave të ndjekura me Kushtetutën dhe ligjet në fuqi, lidhur me arrestimin dhe deportimin nga Kosova të gjashtë shtetasve turq.

Pas një seance të jashtëzakonshme dhe debateve të gjata deri në orët e mbrëmjes së ditës së mërkurë (04.04), Parlamenti i Kosovës me shumicë votash miratoi një rezolutë me të cilën do të formohet një komision hetimor parlamentar, për të ndriçuar rastin e deportimit të gjashtë shtetasve turq nga Kosova. Tre drejtuesit kryesorë të shtetit: presidenti, kryeministri dhe kryetari i Kuvendit kanë deklaruar se nuk kanë pasur informacione për këtë operacion që u zhvillua me (29.03) nga Agjencia Kosovare e Inteligjencës (AKI) dhe Ministria e Punëve të Brendshme.

Përbërja e rezolutës

-Formohet Komisioni Hetimor Parlamentar për ndriçimin e rastit të dëbimit të gjashtë shtetasve turq me datë 29 mars 2018.

-Kërkohet nga Grupet Parlamentare që brenda tre ditësh të dërgojnë në Kryesinë e Kuvendit emrat e përfaqësuesve të tyre në këtë Komision, në përputhje me Ligjin për Hetime Parlamentare

.

-Në funksion të ndriçimit të kësaj çështjeje, Kuvendi obligon të gjitha institucionet relevante që lidhen me çështjen në fjalë t’i përgjigjen kërkesave të Komisionit Hetimor

-Kuvendi mandaton Komisionin Hetimor të shqyrtojë përputhshmëritë e procedurave të ndjekura lidhur me këtë rast me Kushtetutën dhe ligjet në fuqi.

Gjashtë shtetasit turq me datën 29 mars u arrestuan në Kosovë dhe të njëjtën ditë u deportuan në Turqi. Ata ishin drejtues dhe profesorë në kolegjin “Mehmet Akif” në Kosovë, pjesë e rrjetit të shkollave “Gulistan”, të organizatës Feto, që në Turqi cilësohet organizatë “terroriste”.

Autoritetet kanë shkelur të drejtat e njeriut

Shumë organizata të shoqërisë civile në Kosovë që angazhohen për të drejtat e njeriut, thanë se gjashtë shtetasve turq u janë shkelur të drejtat dhe ata u deportuan në Turqi, pa ju dhënë e drejta e ankesës për heqjen e leje-qëndrimit në Kosovë. Një hetim për këtë rast e ka nisur edhe avokati i popullit, i cili tha për mediet lokale se, shqetësimet e tij kanë të bëjnë me “zbatimin e ligjeve vendore, përkatësisht ligjit për të huajt që në një vlerësim paraprak këto ligje nuk janë zbatuar”.

“Kemi hapur hetime në momentin kur kemi kuptuar që ata janë deportuar nga Kosova. Kjo është në kundërshtim të plotë me standardet ndërkombëtare që janë të zbatuesh

me në Kushtetutën e Kosovës. Kjo konsiderohet si një prej shkeljeve më të rënda që ka të bëjë me mbrojtjen nga keqtrajtimi, turpërimi, trajtimi ç’njerëzor dhe degradues që është neni 3 i Konventës Evropiane”, thotë avokati i popullit, Hilmi Jashari.

“Konventa Evropiane për të Drejtat dhe Liritë Themelore të Njeriut dhe Protokollet e saj, saktëson qartë garancitë procedurale në lidhje me dëbimin e të huajve. Në kuptim të nenit 3, nenit 6, nenit 8 dhe nenit 13 të KEDNJ-së, ashtu siç edhe Parimit themelor të mos-kthimit, sipas Konventës për Refugjatë të vitit 1951, përgjegjësia bie tek autoritetet shtetërore kompetente lidhur me situatën e krijuar”, thuhet në një njoftim të avokatit të popullit.

Akuzat mes Erdoganit dhe Haradinajt

Deportimi i gjashtë shtetasve turq nga Kosova dhe dorëzimi tek autoritetet e Turqisë, për të cilin veprim pasi e mori vesh nga mediet, ishte kundër kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj. Menjëherë ka reaguar edhe presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, i cili kërcënoi kryeministrin Ramush Haradinaj. “Haradinaj do ta paguajë”, tha Erdogan, pas vendimit të kryeministrit Haradinaj  që ta shkarkojë ministrin e Brendshëm dhe shefin e AKI.

Gjashtë shtetasit turq akuzohen nga autoritetet turke për “terrorizëm”, si pjesëtarë të organizatës që drejtohet nga kleriku Fetullah Gylen, i strehuar në SHBA-së. E Ramush Haradinaj në kundërpërgjigjen e tij për Presidentin Erdogan, tha se “Kosova nuk ka hyrë në asnjë punë të brendshme të Turqisë”.

“Për ata që nga larg na gjykojnë dua t’u them se nuk na njohin, ju mungon njohja për shqiptarët në trojet e tyre, në atdheun e tyre. Bëjnë mirë të na njohin, sepse kur na njohin e dinë mirë se nuk është në traditën tonë me hy në punët e shtëpisë së dikujt tjetër”, tha Haradinaj. Ai shtoi se “Kosova dhe unë nuk kemi hyrë në asnjë punë të brendshme të Republikës së Turqisë. E punët tona të shtëpisë nuk do t’i bëjë kurrë askush në emër tonë në Kosovë, do t’i bëjmë vetëm ne, atëherë kur i bëjmë”.

Arrestime edhe në vendet tjera?

Agjencia gjermane e lajmeve DPA, shkruan se “Qeveria e Turqisë është zotuar se do të kryejë operacione tjera jashtë territorit të saj, për të sjellë në Turqi mbështetësit e klerikut fetar Gulen, të cilin Ankaraja zyrtare e akuzon për përpjekjen për grushtshtet në Turqi në gusht të vitit 2016. Bekir Bozdag, zëvendëskryeministër turk, ka thënë madje se  “Shërbimi kombëtar i inteligjencës turke deri tash ka kapur 80 anëtarë të FETO-s në 18 vende dhe i ka sjellë ata në Turqi”. Por ai nuk ka dashur të saktësoj në cilat vende ka qenë aktiv shërbimi sekret turk. Më pas zëdhënësi i Erdoganit, Ibrahim Kalin, tha se Turqia nuk është përfshirë në asnjë aktivitet ilegal jashtë vendit. Në Kosovë për shembull, sipas tij, kthimi i personave me shtetësi turke është bërë në marrëveshje me autoritetet lokale. Dhe pikërisht sqarimi i veprimit të autoriteteve vendore duhet të jetë detyra kryesore e Komisionit hetimor parlamentar. (dw)