Ambasadori amerikan në Prishtinë, Philip Kosnett dhe ai ne Beograd, Kyle Scott, thanë të premten se Kosova dhe Serbia duhet të ndërmarrin veprimet që sigurojnë rifillimin e bisedimeve të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian dhe nëse e bëjnë këtë, është e mundur një marrëveshje normalizimi brenda vitit 2019.

Ata i bënë këto komente në një shkrim të përbashkët në të cilin theksohet se “udhëheqja politike e matur e vizionare mund të çojë te një marrëveshje gjithëpërfshirëse ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, marrëveshje që në thelb e ka njohjen e ndërsjellë”.

Ata shkruajnë se kjo do të vinte themelin për një të ardhme më paqësore dhe më të begatshme për të gjithë popujt në rajon.

“Për këtë arsye sot bëjmë thirrje: është koha që Kosova ta pezullojë taksën, që Serbia të përgjigjet në mënyrë konstruktive, që të marrin fund provokimet nga të dy anët, që Beogradi dhe Prishtina t’i kthehen dialogut të udhëhequr nga Bashkimi Evropian dhe që të dyja palët ta përqafojnë paqen guximshëm. Nëse e bëni këtë, jemi optimistë se mund të arrini një marrëveshje historike për normalizim në 2019-ën”.

Diplomatët theksojnë se palët e kanë mbështetjen e plotë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës “dhe ne do të bëjmë gjithçka që mundemi për t’ju ndihmuar që të keni sukses dhe të ndërtoni besimin e nevojshëm për ta ndërtuar dhe zbatuar një marrëveshje gjithëpërfshirëse”.

Në shkrim citohen letrat që presidenti Donald Trump u dërgoi udhëheqësve të Serbisë dhe Kosovës për t’i nxitur të dyja vendet që “ta shfrytëzojnë këtë çast dhe për të treguar udhëheqje politike në marrjen e vendimeve që i marrin parasysh interesat e të dy vendeve”.

Në shkrim theksohet se “Shtetet e Bashkuara nuk e caktojnë dhe nuk do të caktojnë se si duhet të duket zgjidhja, por besojnë se duhet të jetë e zbatueshme në Kosovë dhe në Serbi dhe duhet t’i ndihmojë qëndrueshmërisë afatgjatë të rajonit. Iu takon prijësve dhe ekipeve të tyre për t’i rifilluar bisedimet që udhëhiqen nga BE-ja për të hulumtuar çka është e mundshme dhe për të komunikuar në mënyrë të hapur me qytetarët e tyre – për të siguruar se negociatat pasqyrojnë vullnetin e popullit dhe për t’ju ndihmuar për të tejkaluar ankthin dhe dyshimin”.

“E kuptojmë se kjo nuk është e lehtë”, thuhet në shkrim. “Nuk jemi të verbër përpara ngjarjeve historike dhe tensioneve të vazhdueshme që kanë sjellë te mosbesimi dhe keqkuptimi që e rëndojnë marrëdhënien. Për këtë arsye, çfarëdo marrëveshje duhet të jetë e gjerë dhe e leverdishme për të anët, për t’ju dhënë të dyja vendeve, Kosovës dhe Serbisë hise në suksesin e saj. Kjo është arsyeja pse Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë të përkushtuara për të punuar me Serbinë dhe Kosovën për të siguruar që të dy anët në mënyrë efektive e ndërtojnë dhe e zbatojnë një marrëveshje jetëgjatë. Hapat e kohëve të fundit të ndërmarrë si nga Beogradi, po ashtu edhe nga Prishtina që ngrenë tensionet duhet të ndalen nëse do të ketë ndonjë shpresë për të mundësuar paqe, mbarësi dhe drejtësi të përhershme në rajon. Nëse të dy anët dështojnë për ta shfrytëzuar këtë mundësi, rrezikoni ta humbisni mundësinë më të mirë në një brez”.

Ata tërheqin vërejtjen se “status quo-ja ka shkaktuar ngecje të përparimit ekonomik dhe politik në të dy vendet, si dhe ka bërë që profesionistët dhe të rinjtë ta kërkojnë të ardhmen e tyre në vende më të qëndrueshme, me ekonomi më dinamike. Në vend të tyre po zënë rrënjë krimi i organizuar, korrupsioni dhe elementet e tjerë ekstremistë duke kërcënuar sigurinë në rajon dhe në Evropë”.

Në shkrim theksohet se asnjëri vend nuk përfiton nga pengesat dhe vonesat e vazhdueshme. “Qytetarët e Serbisë dhe Kosovës meritojnë të ardhme ku fëmijët dhe fëmijët e fëmijëve të njohin paqen dhe mbarësinë e jo konfliktin dhe vështirësitë ekonomike.

Një marrëveshje kompromisi, e qëndrueshme dhe e zbatueshme, është në interes të të dy vendeve. Qëndrueshmëria dhe mbarësia afatgjatë e Kosovës dhe Serbisë varen në kthimin te dialogu i udhëhequr nga BE-ja dhe guximi për të tejkaluar të kaluarën dhe të për të ndërtuar të ardhmen e përbashkët. Nëse Serbia dhe Kosova janë të gatshme për tu nisur në këtë shtegtim, Shtetet e Bashkuara të Amerikës do të qëndrojnë përkrah jush në çdo hap të rrugës”, shuhet në shkrimin e përbashkët të diplomatëve amerikanë.

Aktualisht bisedimet për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës që për pak ditë do të kremtojë 11 vjetorin e pavarësisë dhe Serbisë që refuzon të njohë atë, janë pezulluar për shkak të tensioneve ndërmjet të dyja palëve.

voa

Anëtarët e Këshillit të Sigurimit kanë rënë dakord për uljen e frekuencës së takimeve për Kosovën.

Anëtarët e Këshillit të Sigurimit kanë gjetur një kompromis në çështjen e ndryshimit të frekuencës së takimeve që mban për tu për aktivitetet e UNMIK-ut dhe për gjendjen në Kosovë nga raportimi i Sekretarit të Përgjithshëm.

Që nga viti 1999, kur u nxorr rezoluta 1244, ka qenë kthyer në rregull që çdo tre muaj Sekretari i Përgjithshëm i OKB të informonte Këshillin e Sigurimit për gjendjen e sigurisë, të drejtave të njeriut dhe të tjera në Kosovë. Po ashtu Këshilli i Sigurimit informohet një herë në tre muaj nga shefi i misionit të OKB, për aktivitetet e UNMIK. Ky ritëm nuk ka ndryshuar që atëherë, pavarësisht ndryshimeve që kanë ndodhur në Kosovë.

Prandaj vendet anëtare të Këshillit të Siiguriit që e kanë njohur Kosovën kanë kohë që kërkojnë që ritmi i takimeve informuese të ndryshojë, sepse gjendja në Kosovë është më e stabilizuar dhe se kriza të tjera në botë kërkojnë forcat dhe energjitë e Këshillit të Sigurimit. Por ato vende që nuk e kanë njohur Kosovën kanë këmbëngulur në të kundërtën.

Në muajin gusht të 2018, Mbretëria e Bashkuar, mbajti presidencën e radhës së Këshillit të Sigurimit dhe inicoi zgjerimin e afatit të mbajtjes së takimeve për Kosovën nga tre në katër muaj. Ideja u kundërshtua nga Rusia dhe anëtarë të tjerë të KS. Edhe tani në muajin shkurt, Mbretëria e Bashkuar inicoi diskutimin për të gjetur një kompromis në ciklin e raportimeve, duke mos e mbajtur takimin tani në muajin shkurt. Deri një ditë më parë, nuk ishte e sigurt nëse takimi do të mbahej apo jo.

Një kompromis ka qenë mbajtja e takimit të KS tani në muajin shkurt, dhe shtyrjen e afatit për takimet e tjera. Në vitin në vijim do të ketë edhe dy takime të tjera, një në qershor dhe një në muajin tetor. Kurse vitin e ardhshëm, më 2020 Këshilli i Sigurimit do të mblidhet vetëm dy here në vit, më prill dhe tetor. Se si do të zhvillohet më tej do të varet nga situata në vend, thotë në një njoftim presidenti i Këshillit të Sigurimit.

Vendet e P3 të Këshillit të Sigurimit, pra treshja e përhershme, SHBA, Britania e Madhe dhe Franca kërkojnë edhe ndryshimin e mandatit të UNMIK. Nuk dihet çfarë është diskutuar dhe rënë dakord për këtë pikë.

dw

Përfaqësuesit politikë të shqiptarëve të komunave në jug të Serbisë Preshevës, Medvegjës e Bujanocit, që në terminologjinë politike njihen edhe si Lugina e Preshevës, thonë se po presin që Prishtina të reflektojë pozitivisht për përfshirjen e kërkesave të tyre në dialogun e Brukselit.

Shaip Kamberi, kryetari i Komunës së Bujanocit, tha për Radion Evropa e Lirë se aktualisht po punohet që çështja e Luginës së Preshevës të jetë në agjendën e bisedimeve politike ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Ai tha se deri më tani nuk ka ndonjë ftesë nga Prishtina zyrtare që ndonjëri nga përfaqësuesit politikë të Luginës së Preshevës të jetë pjesë e Ekipit negociator të Kosovës.

“Unë besoj se edhe pse nuk jemi pjesë e Ekipit negociatar do të kemi mundësi që bashkë me ekipin e presidentit (Hashim Thaçi) dhe delegacionin shtetëror, t’i shprehim brengat dhe interesat tona, të cilat do të adresohen në Bruksel. Besojmë se është momenti i fundit që çështja e Luginës së Preshevës të trajtohet dhe të gjendet një zgjidhje e drejtë”, tha Kamberi.

Ai konsideron se në asnjë rast nuk mund të ketë një marrëveshje të drejtë nëse nuk trajtohet edhe çështja Luginës së Preshevës, e cila, siç thotë ai, mund të mbetet një burim i tensioneve të vazhdueshme mes dy shteteve.

“Ne jemi deklaruar shumë qartë se nëse Kosova vendosë që në marrëveshje me Serbinë të shqyrtohet edhe mundësia e korrigjimit të kufirit, interesi ynë është që ne të bashkohemi me Kosovën. Në të kundërtën, nëse Kosova si prioritet sheh diçka tjetër, atëherë minimumi që duhet të bëjë Kosova, është që të vendosë reciprocitet me të drejtat e serbëve në Kosovë për shqiptarët e Luginës së Preshevës, sepse nuk mund të këtë në asnjë moment marrëveshje që sjell stabilitet afatgjatë në Ballkanin Perëndimor nëse edhe Lugina e Preshevës nuk trajtohet në këto bisedime”, tha Kamberi.

Përfshirja e komunave, Preshevë, Medvegjë e Bujanoc në kuadër të territorit të Kosovës si pjesë e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, është përmendur në disa raste nga presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi. Sipas tij, marrëveshja gjithëpërfshirëse, duhet të ketë edhe mundësinë e korrigjimit të kufirit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ide kjo që deri më tani nuk ka gjetur mbështetje në spektrin politik në Kosovë.

Njëherësh, Thaçi gjatë dy-tri takimeve që ka zhvilluar me përfaqësuesit e Luginës së Preshevës u ka premtuar atyre se kërkesat e banorëve të këtyre komunave për bashkim me Kosovën, do t’i prezantojë në tavolinën e bisedimeve me Serbinë në Bruksel, në kuadër të procesit që po lehtësohet nga Bashkimi Evropian.

Idetë e presidentit Thaçi, janë kundërshtuar ashpër sidomos nga kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj.

Kryetari i Këshillit Kombëtar Shqiptar në Luginën e Preshevës, Ragmi Mustafa, tha për Radion Evropa e Lirë, se normalizimi i marrëdhënieve në mes Kosovës dhe Serbisë, domosdo do të kalojë përmes Luginës së Preshevës.

Ai tha se pa e trajtuar çështjen e Luginës së Preshevës konform kërkesave, sipas tij, legjitime të shqiptarëve të atjeshëm, nuk mund të arrihet një marrëveshje paqeje në mes Kosovës dhe Serbisë.

“Në konsultime e sipër me të gjithë, ne kemi kërkuar që tema e Luginës së Preshevës të vendoset në tavolinë sepse konsiderojmë që kjo e përbën ekuivalencën me trajtimin e çështjes së pakicave, përkatësisht serbëve në Kosovë. Në kuadër të saj, jemi konsultuar edhe për modalitetet, por derisa nuk përfundon çështja e platformës, nuk e besoj se mund të ketë involvim të drejtpërdrejtë. Mund të theksoj që në të gjitha takimet që kemi pasur, të gjitha institucionet, përfshirë këtu edhe Këshillin Kombëtar Shqiptar, të gjithë jemi vënë në dispozicion të Ekipit të dialogut, përkatësisht jemi vënë në dispozicion të negociatave për të ndihmuar këtë proces”, tha Mustafa.

Mustafa pranon se procesi i bisedimeve në Bruksel është i ndërlikuar, por thotë se spektri politik në Luginën e Preshevës beson që aty do të trajtohet edhe çështja e Luginës.

“Shqiptarët e Luginës së Preshevës asnjëherë nuk kanë dashur të involvohen në mes politikës që zhvillohet në Prishtinë. Megjithatë, ajo që për ne është e rëndësishme është që të përfaqësojmë denjësisht interesat e shqiptarëve të Luginës së Preshevës, përkatësisht kërkesat legjitime rreth dialogut dhe duke shprehur ambicien legjitime për t’iu bashkuar”, u shpreh Mustafa.

Përfaqësuesit e këtyre komunave, që shpesh përkufizohen edhe si Luginë e Preshevës, thonë se vullneti i tyre politik është që t’i bashkohen Kosovës dhe rikujtojnë se këtë vullnet e kishin shprehur edhe përmes referendumit të mbajtur në vitin 1992.

Në atë referendum, të cilin autoritetet serbe nuk e njohin, rreth 97 për qind e votuesve shqiptarë në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë, të shpërndarë në 71 vendbanimeve, ishin deklaruar për “autonomi politiko-territoriale me të drejtë bashkimi me Kosovën”.

rel

Zëdhënësja e Bashkimit Evropian, të mërkurën (06.01) sqaroi, se BE si lehtësuese e dialogut nuk e përcakton agjendën se çfarë do të diskutohet në negociatat Prishtinë-Beograd dhe se kjo bëhet nga palët.

Ky reagim vjen pas komenteve, që janë bërë pasi mediat në Kosovë raportuan, se kinse BE-ja ka kërkuar përfshirjen e Trepçës në kuadër të dialogut. “Në pyetjen nëse Trepça është pjesë e dialogut – BE-ja si lehtësues gjithmonë ka qenë e qartë se agjenda e dialogut vendoset nga Prishtina dhe Beogradi, ne nuk komentojmë për pikat që ata duan t’i diskutojnë. Ato i sjellin në debat çështjet që i konsiderojnë të hapura dhe ato duhet të pajtohen a do të diskutojnë për secilën çështje në mënyrë që të arrihet një marrëveshje ligjërisht e detyrueshme lidhur me të gjitha çështjet e diskutueshme”, ka thënë Koçijançiç.

Ajo këto komente i ka bërë një ditë pas takimit të bashkë-kryesuesve të Ekipit Shtetëror për Dialog, Shpend Ahmeti dhe Fatmir Limaj me diplomatë në Bruksel. Takimi i bashkëkryesuesve është bërë pa njoftimin e mediave dhe pa u dhënë ndonjë deklaratë. Në Prishtinë ky takim u vlerësua edhe si i fshehtë, për shkak të mungesës së plotë të komunikimit me gazetarë apo pjesëtarë të tjerë të publikut.

BE-ja e ka quajtur punën e ekipit të Kosovës si konstruktive dhe ka shtuar, se e mirëpret “angazhimin e ekipit të Dialogut dhe përkushtimin e tyre për të shfrytëzuar shansin dhe të zgjidhin mosmarrëveshjet e kahmotshme në kuadër të mandatit të qartë nga Kuvendi i Kosovës”.

Më tej në deklaratën e Koçijançiq thuhet, se BE-ja nuk dëshiron që mosmarrëveshjet në rajon t’i importojë në BE së bashku me destabilitetin që ato bartin me vete.

“Pa normalizim gjithëpërfshirës të marrëdhënieve Prishtinë-Beograd përmes një dialogu të lehtësuar nga BE-ja nuk mund të ketë paqe të qendrueshme në rajon”, ka thënë ajo.

dw