Autoritetet në Kosovë mirëpritën vendimin e një dite më parë të Komisionit për politikë dhe demokraci të Këshillit të Evropës për t’i hapur rrugën e anëtarësimit të Kosovës në këtë këshill, ndërsa po kritikohet ashpër nga autoritetet në Serbi.

Kryeministri i Kosovës Albin Kurti, e cilësoi vendimin një arritje shumë të madhe për vendin.

“Tash qytetarët e Republikës mund ta kenë qasjen në Gjykatën Evropiane për të Drejtat e Njeriut, por përtej kësaj është tejet lajm i mirë për Evropën, për kombin shqiptar, për demokracinë që në këtë epokë gjeopolitike e historike, Federata Ruse është jashtë e Republika e Kosovës po hynë brenda”, tha ai.

Kryeministri Kurti tha se institucionet e Kosovës do të vazhdojnë përpjekjet për anëtarësim edhe në institucionet tjera euro-atlantike.

Por kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës Ramush Haradinaj tha se hapja e rrugës për anëtarësim në Këshillin e Evropës është meritë e punës së aleatëve të vendit.

“Është pozicion i qartë i aleatëve me avancu Kosovën, mendoj se përkundër pengesave që qeveria dhe kryeministri Kurti ua ka nxjerrë aleatëve, ata prapë se prapë arritën këtë rezultat, këtë sukses për Kosovën. Është krejtësisht punë e tyre”, tha zoti Haradinaj.

Serbia kundërshton anëtarësimin e Kosovës në këtë këshill dhe presidenti i saj Aleksandar Vuçiç ka paralajmëruar edhe mundësinë e largimit të saj nëse Kosova bëhet anëtare, ndonëse në marrëveshjen e arritur një vit më parë në Bruksel dhe në Ohër, të dyja palët zotohen se nuk do të pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese.

Ministri i jashtëm në detyrë i Serbisë Ivica Daçiç tha se vendimi i Komisionit Politik të Këshillit të Evropës është shkelje e drejtpërdrejtë të interesave shtetërore dhe cenim i tërësisë tokësore të Serbisë. Ndërsa shefi i zyrës për Kosovën në qeverinë e Serbisë, Petar Petkoviç, tha në një deklaratë se anëtarësimi i Kosovës “do të ishte një gjest armiqësor ndaj Serbisë”.

Dy delegatë të Serbisë dhe një nga Bosnja e një nga Mali i Zi, votuan dje kundër rekomandimit të Komisionit për t’i bërë ftesë Kosovës për anëtarësim, ndërsa 31 votuan në favor të rekomandimit.

Me 18 prill Asambleja parlamentare pritet të votojë për këtë rekomandim ndërsa vendimi përfundimtar për anëtarësimin e Kosovës pritet në muajin maj, në Këshillin e Ministrave të Këshillit të Evropës.

Komiteti tha pas votimit se mirëpret një listë të gjerë të zotimeve të bëra me shkrim nga autoritetet e Kosovës ndërsa nënvizoi se themelimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe duhet të jetë një “angazhim pas anëtarësimit” për Kosovën, që do të ndihmonte për të siguruar mbrojtjen e të drejtave të serbëve të Kosovës.

Komisioni tërhoqi vërejtjen për rrezikun e dhunës së mundshme në Kosovë ndërsa theksoi se siguria do të varet nga “mbrojtja e të drejtave të komunitetit serb, shtensionimi i situatës dhe normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”.

Kosova aplikoi për anëtarësim në Këshillin e Evropës në prill të vitit 2022.

Procesi ishte bllokuar për shkak të moszbatimit të vendimit të Gjykatës Kushtetuese rreth pronave të Manastirit të Deçanit. Dy javë më parë qeveria e Kosovës njohu pronën prej rreth 24 hektarësh të manastirit, duke i hapur rrugën për anëtarësim në Këshillin e Evropës.

voa

Votimi kundër raportit për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës nga përfaqësuesja e Malit të Zi në Komisionin e Asamblesë Parlamentare të Këshillit për politikën dhe demokracinë, shkaktoi reagime të ashpra tek opozita në Malin e Zi.

“Vota e kryetares së delegacionit malazez Maja Vukiçeviç, e cila është përfaqësuese e partisë pro-ruse dhe pro-serbe, kundër anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës mund të mbrohet me tezën se veprimi i çdo deputeti është i pavarur, por nuk mund të mbrohet nga fakti se një votim i tillë do të dëmtojë para ndërkombëtarëve reputacionin dhe politikën e jashtme të Malit të Zi”, tha deputeti i Partisë Social demokrate në opozitë, Milosh Gjuriçkoviç.

Zoti Gjuriçkoviç tha se një qëndrim i tillë shkakton shqetësim sepse vjen nga deputetja Vukiçeviç, e cila përfaqëson partinë e shumicës parlamentare dhe sipas paralajmërimeve së shpejti do të jetë pjesë e qeverisë.

Deputeti i opozitës Gjuriçkoviç, vuri në dukje se votimi kundër i deputetes Vukiçeviç, si dhe veprimet e kryetarit të parlamentit, Andrija Mandiç, dërgojnë mesazhin se Mali i Zi nuk është partner i besueshëm dhe se politika e jashtme e Malit të Zi nuk është më në përputhje me politikën e jashtme të BE-së.

Edhe Partia Demokratike e Socialistëve e ish-presidentit Milo Gjikanoviç ka reaguar ndaj votimit kundër të deputetes malazeze në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës.

Përfaqësuesi i kësaj partie Milosh Nikoliç tha në platformën X tha se Ministria e Jashtme duhet të sqarojë qëndrimin e saj.

“A i mbështet qeveria këto pikëpamje dhe a ka Mali i Zi një politikë të jashtme të bashkuar?”, thuhet në postimin e tij.

Kjo sipas zotit Nikoliç dëshmon se partitë pro-serbe dhe pro-ruse janë ideologë të qeverisë së re dhe se ky gjest do të dëmtojë marrëdhëniet në rajon.

voa

Pas miratimit të raportit për Kosovën nga Komisioni për Politikë dhe Demokraci Kosova një hap më afër anëtarësimit në Këshillin e Evropës.

Komisioni për Politikë dhe Demokraci i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës, miratoi të mërkurën (27.03.) raportin për Kosovën duke e afruar vendin një hap më tej drejt anëtarësimit të plotë në këtë Këshill. Anëtarët me 31 vota pro, katër vota kundër dhe një abstenim, miratuan raportin e raportueses për Kosovën Dora Bakojanis, dhe rekomanduan që Kosova të ftohet që të bëhet anëtare e Këshillit të Evropës, sepse vendi i ka plotësuar kushtet për t’u bërë anëtar i plotë. Hapi i radhës, do të jetë më 18 prill, kur ky raport do të hidhet në votim para Asamblesë Parlamentare në përbërjen e saj të plotë.

“Anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës do të ishte katalizator që Kosova të vazhdonte të bënte përparim në forcimin e të drejtave të njeriut, demokracinë dhe sundimin e ligjit si dhe të adresojë sfidat dhe çështjet shqetësuese”, thuhet në raport të Komitetit për Politikë dhe Demokraci. Në raport po ashtu thuhet se “duke pasur parasysh numrin e vendeve anëtare të Këshillit, që nuk e njohin Kosovën si shtet, Komiteti bëri thirrje për diplomaci, dialog dhe kompromis”, dhe në këtë mënyrë i bëhet thirrje “Komitetit të Ministrave që të sigurohen që anëtarësimi i Kosovës të bëhet pa paragjykime ndaj qëndrimeve të shteteve individuale sa i përket shtetësisë së Kosovës”.

Ditë historike për Kosovën

Zëvendësministri i Punëve të Jashtme Kreshnik Ahmeti, shkroi në profilin e tij se “të gjitha propozimet që të vendosen parakushte të reja, janë refuzuar nga shumica e anëtarëve të Komitetit, gjë që tregon se Kosova duhet të bëhet anëtare në maj të këtij viti dhe parakushtet e reja do të ishin të padrejta”.

Pas këtij votimi në Strasburg, çështja procedohet në Asamblenë Parlamentare më 18 prill dhe nëse merr miratimin edhe në këtë institucion, atëherë fjalën përfundimtare për anëtarësimin e Kosovës duhet ta japë Këshilli i Ministrave të Këshillit të Evropës gjatë një mbledhjeje që do të mbajë në muajin maj.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, miratimin e raportit të sotëm për Kosovën nga Komiteti për Politikë dhe Demokraci i KE-së, e cilësoi si një ditë historike për vendin.

“Ky hap pozitiv tregon se Kosova është gati dhe e aftë për të marrë pjesë në mënyrë të plotë në familjen e Këshillit të Evropës, duke ndarë detyrimet dhe përfitimet që vijnë me anëtarësimin”, shkroi presidentja Osmani.

Kosova ka aplikuar për anëtarësim në Këshillin e Evropës në maj të vitit 2022. Anëtarësimi i saj vazhdon të kundërshtohet nga Serbia dhe presidenti serb  Aleksandar Vuçiq ka paralajmëruar edhe mundësinë e largimit të Serbisë nga Këshilli i Evropës, nëse Kosova bëhet anëtare. Procesi i anëtarësimit të Kosovës kishte stagnuar për shkak të moszbatimit të vendimit të Gjykatës Kushtetuese rreth pronave të Manastirit të Deçanit. Ky vendim tashmë është zbatuar nga Kosova gjë që i hapi rrugën vendit për anëtarësim të plotë në Këshillin e Evropës.

dw

Delegacionet e Kosovës dhe Serbisë në Bruksel paraqiten propozimet e tyre për dinarin, por nuk u dakorduan. Palët akuzuan njëra-tjetrën, ndërsa Lajçak tha se propozimet qartësuan shumë gjëra.

Dallime të mëdha në qëndrime kishin përfaqësuesit e Kosovës dhe ata të Serbisë në takimin e 25 marsit në Bruksel, ku u diskutua për çështjen e përdorimit të dinarit serb në Kosovë. Ndërmjetësi i dialogut Mirosllav Lajçak, siç shkroi në platformën X, megjithatë shpreson që javën e ardhshme me 04.04, kur palët prapë do të takohen në Bruksel, të gjendet një zgjidhje për dinarin.

“Ne u ripajtuam që të takohemi prapë javën e ardhshme me ambicien që të gjejmë një zgjidhje”, shkroi Lajçak.

Të dyja palët në takimin e së hënës në Bruksel paraqiten propozimet  e tyre, diskutuan për to por nuk dhanë detaje. Palët kritikuan njëra-tjetrën, ndonëse Lajçak tha se propozimet qartësuan shumë gjëra.

Dallimet janë të mëdha

Kryenegociatori i Kosovës, Besnik Bislimi, tha se dallimet janë të mëdha, ndërsa propozimin e Kosovës ai e cilësoi si konstruktiv.

“Mendoj që pala jonë ka paraqitur një propozim shumë konstruktiv, i cili mundëson që mbështetja financiare të shkojë te përdoruesit final. Por pa u lënduar në asnjë moment rregullorja e Bankës Qendrore (BQK) dhe korniza legjislative e vendit tonë, për arsye se fokusi ynë ka qenë qytetari për të cilin jemi të bindur se ka nevojë dhe duhet të ketë mundësi të pranojë edhe më tej mbështetjen financiare të cilin shteti i Serbisë e ka paguar deri më tani”, tha Bislimi. Sipas tij, “një zgjidhje për rregulloren e BQK-së, që parasheh euron si valutën e vetme për pagesa, është e mundur dhe lehtë e arritshme. Por kërkohet vullnet politik i të dyja palëve.

“Propozimi i palës nga Prishtina nuk ofron zgjidhje”

Të kundërtën pohon kryenegociatori i Serbisë, Petar Petkoviq, sipas së cilit, propozimi i Prishtinës “nuk çon drejt një zgjidhje kompromisi”.

“Propozimi ynë është i balancuar, merr parasysh interesat e popullit serb në Kosovë dhe është bërë në marrëveshje me ekspertët tanë. Në anën tjetër, ishte  propozimi i Prishtinës, për të cilin nuk do të doja të flisja tani, por mjafton të them se ana tjetër nuk bënë as përpjekjen më të vogël që ajo letër të mund të quhet propozim, që shkon në drejtimin e një zgjidhje kompromisi”, tha Petkoviq. Sipas tij, ai nuk e di në cilin drejtim do të shkojë dialogu. Ai akuzoi Prishtinën zyrtare, se “nuk ka vullnet politik për të arritur një zgjidhje”.

“Pala serbe do të përpiqet që të vazhdojë funksionimin e bankës së Serbisë në Kosovë, përmes (Kursimores së Postës), në mënyrë që serbët të marrin pagat, pensionet dhe ndihmën tjetër. Ky është thelbi i propozimit tonë”, tha Petkoviq.

Rregullorja në fuqi nga shkurti

Nga data një shkurt në Kosovë përmes një rregulloreje të BQK, u ndalua përdorimi i dinarit për pagesa me para të gatshme. Nisja e zbatimit të kësaj rregullore nxiti reagimin e Beogradit dhe të komunitetit ndërkombëtar. Shtet e Quint-tit, i kërkuan Kosovës që ta pezullojë rregulloren, për t’iu dhënë kohë qytetarëve të prekur serb që të përshtaten me praktikën e re. Por qeveria e Kosovës vazhdon të refuzojë suspendimin e rregullores. Megjithatë ajo pajtohet që të gjenden mënyrat më të mira që qytetarët serb që jetojnë në Kosovë të marrin ndihma financiare nga Serbia, por vetëm në euro, e cila është valuta e vetme zyrtare në Kosovë.

dw

I dërguari evropian Miroslav Lajçak tha se javën e ardhshme në Bruksel pritet vazhdimi i bisedimeve Kosovë – Serbi për çështjen e përdorimit të dinarit serb. Zoti Lajcak takoi të hënën kryenegociatorët e Kosovës dhe Serbisë për të diskutuar propozimet për gjetjen e një zgjidhjeje për personat e prekur nga rregullorja e Bankës Qendrore të Kosovës për operacionet me para të gatshme.

“Diskutimet tona të gjata ndihmuan për të sqaruar detaje të rëndësishme”, shkroi zoti Lajçak.

Takimi i sotëm ishte vazhdim i takimit të së martës së kaluar kur palët u zotuan të dalin më propozime të reja për zgjidhjen e situatës së krijuar pas rregullores së Bankës Qendrore të Kosovës, sipas së cilës euroja është valuta e vetme që mund të përdoret për pagesa të gatshme në Kosovë.

Rregullorja që ka hyrë në fuqi me një shkurt, nxiti reagimin e zemëruar të Beogradit, dhe shqetësimet e diplomacisë perëndimore për ndikimin e saj në jetën e serbëve të Kosovës që vazhdojnë të mbështeten financiarisht nga Beogradi.

Kryenegociatori i Kosovës Besnik Bislimi, tha se dallimi ndërmjet propozimeve të palëve është shumë i thellë, prandaj pati një pajtim për një takim të radhës për të parë nëse ka mundësi afrimi drejt një zgjidhjeje.

“Mendoj që pala jonë ka nxjerrë një propozim shumë konstruktiv që mundëson që mbështetja financiare të shkoj te përdoruesi final pra pa u lënduar në asnjë moment rregullorja e Bankës Qendrore dhe korniza legjislative e vendit tonë”, tha ai.

Zoti Bislimi tha se janë duke kërkuar një zgjidhje siç tha praktike që nuk ka simbolikë, në mënyrë që të mos dëmtohen qytetarët, ndërsa shprehu bindjen se një zgjidhje është e mundshme. “Mendoj që është shumë lehtë, vetëm duhet vullnet politik i të dyja palëve”, tha zoti Bislmi

Kryenegociatori serb Petar Petkoviç, tha se propozimi i Serbisë është i baraspeshuar dhe merr parasysh interesat e popullit serb në Kosovë ndërsa sipas tij Prishtina nuk bëri asnjë hap drejt kompromisit.

“Kjo është ajo që më shqetëson më shumë. Nuk e di se në cilin drejtim do të shkojë dialogu. Më shqetëson pozita dhe e ardhmja e popullit serb në Kosovë, kur e shihni se nuk ka vullnet politik nga ana tjetër për të arritur një zgjidhje”, tha zoti Petkoviç duke nënvizuar se Serbia do të vazhdojë të negociojë me gjithë fuqinë e saj për të arritur një zgjidhje.

“Ne do të bëjmë gjithçka që është në fuqinë tonë për të ruajtur paqen dhe popullin tonë në Kosovë, të cilit po i shkelen të drejtat e njeriut dhe pengohen të marrin pagat, pensionet dhe përfitimet sociale për shkak të Prishtinës dhe (Albin) Kurtit”, tha ai.

Diplomatët i kanë bërë thirrje qeverisë së Kosovës të pezullojë rregulloren e Bankës Qendrore dhe t’u jepet kohë qytetarëve të prekur për t’u përshtatur me situatën e re. Kjo çështje është shndërruar në temë mospajtimesh mes qeverisë në Prishtinë dhe diplomacisë perëndimore.

Shtetet e Bashkuara kanë theksuar se mungesa e bashkërendimit nga qeveria e Kosovës lidhur me këtë çështje ka ndikuar në cilësinë e partneritetit ndërmjet të dy qeverive.

Qeveria e Kosovës ka përsëritur se rregullorja e Bankës Qendrore është e panegociushme ndërsa ka shprehur gatishmërinë për të ndihmuar qytetarët serbë që përballen me probleme për të marrë pagesat nga Serbia.

Kryetari i parlamenti të Kosovës Glauk Konjufca tha sot se qëndrimi i qeverisë është i qartë.

“Sa i përket kësaj se çfarë pasoja ka shkaktuar ajo, ato mund të adresohen secila në mënyrë të veçantë, sa i përket jetës praktike se si funksionon komuniteti serb atje, pagat, benefitet, pensionet, ato mund të gjendet ndonjë zgjidhje si të paguhen e kryhen këto, mirëpo a do të kthehet sërish dinari si çështje e valutës të transaksionit të Republikës së Kosovës unë nuk besoj që ka kthim mbrapa më”, tha zoti Konjufca.

Ndihmës sekretari amerikan i Shtetit për Evropën dhe Euroazinë, James O’Brien tha javën e kaluar se shpreson që qeveria e Kosovës do të marrë veprime në ditët në vijim që janë në përputhje me kërkesat e këtij komuniteti, përfshirë rregulloren e Bankës Qendrore për ndalimin e përdorimit të dinarit serb për pagesa të gatshme në Kosovë ndërsa theksoi se miqtë e Kosovës duan që kjo rregullore të rishqyrtohet.

voa