Standardi i zgjedhjeve ka zënë këtë të enjte gjithë diskutimet në seancën plenare të Kuvendit. Opozita i konsideroi zgjedhjet jo të lira dhe rezultatin të fabrikuar nga blerja e votës, presionet, përdorimi i administratës dhe hedhja në qarkullimin e parave të pista.

“Po hyjmë në këtë sallë në seancën e funeralit të votës së lirë, që një klikë i shkatërroi në mënyrë përfundimtare, në mënyrë të papërgjegjshme. Preku dhe rrënoi me të gjitha mekanizmat e shtetit mafioz, e mafias shtetërore, e krimit shtetëror çdo parim të zgjedhjeve të lira dhe të ndershme. Edi Rama, kreu i meduzës së krimit shtetëror, emëroi në Kavajë, në Krujë dhe në bashki të tjera, me dhjetra e dhjetra kriminelë, të damkosur. Flamuri i këtyre zgjedhjeve ishte flamuri i zi i krimit. Fytyra e këtyre zgjedhjeve ishte faqja e zezë e krimit”, deklaroi ish-kryeministri Berisha.

Nga ana e tij ministri i Brendshëm, Saimir Tahiri tha se “këto ishin zgjedhjet më të lira.

“Unë ju sfidoj të thoni një emër të denoncuar, apo qoftë edhe thjeshtë të përmendur prej jush që nuk i është nënshtruar hetimit të policisë dhe institucioneve përkatëse duke marrë përgjigjie ju dhe qytetarët në një kohë rekord. Dua t’u bëj me dije se kishte vetëm 3 ankesa për regjistrime elektorale të zgjedhësve dhe ky është një standard i arrirë zgjedhor, krahasuar me të kaluarën”, u përgjigj ministri Tahiri.

Astrit Patozi nuk anatemoi procesin zgjedhor në tërësi, por deklaroi se opozita ka humbur, por mazhoranca, sipas tij, nuk ka fituar.

“Ne i humbëm qartësisht, por edhe qeveria nuk i fitoi dot zgjedhjet e 21 qershorit. Nuk ka asnjë nonsens logjik në këtë përfundim, sepse ka ndodhur edhe here të tjera, që betejat të mbyllen pa fitues. Natyrisht, që në letër qeveria ka arritur një rezultat të mirë, por edhe ajo vetë nuk po i gëzohet dot numrave. Dhe kjo, jo thjesht se Ilir Meta bën sikur i ka ngelur qejfi me Edi Ramën, sepse gjoja paska kapur në flagrancë udhëheqës socialistë, që nuk kanë rënë ende në dashuri me LSI-në, dhe kjo në ditët e sotme qenka e barazvlefshme me “krim kundër njerëzimit”. Këto ishin zgjedhje të këqija dhe kjo është më e pakta që mund të thuhet për këto. Natyrisht kjo nuk e përligj humbjen tonë, e cila sa më shumë të fshihet, aq më tepër rëndon mbi shpinën e kërrusur të opozitës sonë. por jo të gjithë e kanë të ndjenjë realisht. Shqiptarët janë duke pritur një ofertë të re për t’i nxjerrë nga kjo shpifësirë ku jemi zhytur të gjithë dhe për momentin po bën qejf Ilir Meta dhe Edi Rama. Ndaj për gjithë këto arsye dhe të tjera si këto, jam i bindur që ne i humbëm zgjedhjet, por edhe ju nuk i fituat ato”, tha Patozi.

Ndërsa Pandeli Majko theksoi se “nëse procesi do ishte manipuluar nga qeveria, opozita do të kishte djegur Parlamentin”.

“Nëse do të ishte e vërtetë kjo, sot këtu përsa ju njoh unë nga krijimi i PD, sot ju kishit për të hedhur në erë Kuvendin. Ja që s’e hodhët në erë. Jeni shumë të butë, shumë të qetë dhe kjo ka të bëjë edhe me një reflektim mbi rezultatin, i cili jo vetëm matematikisht, por edhe për arsye të tjera, ishte ai që ishte. Sa i përkte blerjeve të votave, presioneve…ne kemi qenë në situata të ndryshme dhe i kemi ndërruar disa herë vendet dhe nuk besoj që kjo ishte hera e parë në historinë e Shqipërisë ku flitet blerja e votës. Se kush e ka filluar?! Për ata që janë pak më të vjetër, e dinë shumë mirë këtë historinë e blerjes së votës”, deklaroi Majko.

/ Top Channel

“Fiks Fare” ndërmori disa ditë më parë një vëzhgim për cilësinë e akullit në kryeqytet.

Emisioni investigativ i Top Channel, në bashkëpunim me Institutin e Shëndetit Publik dhe Inspektoriatin Shëndetësor Shtetëror morën mostrat e akullit në disa subjekte private “bar-kafe”, të përzgjedhura rastësisht.

Këto të fundit u dërguan më pas për analiza, e pas marrjes së përgjigjeve u konstatua se, në disa subjekte, akulli i marrë ishte i ndotur mikrobiologjikisht.

Konkretisht, akulli shfaqte shenja të “Steptokokut fekal”, gjë që tregon se, uji që është shndërruar në akull ka shenja të ujërave të zeza.

Tre nga 7 subjektet, ku u morën mostrat e akullit, shfaqnin këtë problematikë. Dy institucionet kompetente, në ditët në vijim do të marrin masa ndaj subjekteve të gjetura në shkelje, por gjithashtu do të bëhen vëzhgime edhe në subjekte të tjera, për të parë sesi rezultojnë ato.

/ Top Channel

Në intervistë për DW Fred Abrahams thotë, se libri i tij është edhe një kritikë ndaj intelektualëve të Shqipërisë, që në përgjithësi, kanë dështuar në sfidimin e dogmave dhe të shërbyerin si një zë i pavarur.

DW: Titulli i librit tuaj është “Modern Albania” – Shqipëria moderne – një mbiemër ky me dy kuptime? A mendoni se Shqipëria është një vend modern?

Fred Abrahams: Titulli i librit “Modern Albania” është përdorur në kuptimin e një historie “bashkëkohore” apo të kohës së sotme, në kontrast me historinë e Shqipërisë para luftës ose nën Perandorinë Osmane. Me titullin unë nuk dua të sugjeroj se Shqipëria është një vend modern, në kuptimin një vend përparimtar, largpamës dhe progresiv. Përkundrazi, një temë konstante në libër është se sa vazhdon të jetë e ngarkuar Shqipëria me barrën e së kaluarës e saj.

DW: Një refren shumë i dashur i retorikës politike në Shqipëri është ai i revolucionit për përmbysjen e regjimit komunist. Për këtë tip të ri revolucioni pa gjak që ndodhi në disa nga vendet e tjera ish-komuniste, historian Timothy Garton Ash përdor termin “Refolution”, pra reformë dhe revolution. A ka pasur në Shqipëri një revolucion antikomunist.

Fred Abrahams: Shqipëria nuk ka pasur një revolucion. Por aty ekziston një mit shumë i fortë për një revolucion të tillë.

Pas rënies së Murit të Berlinit, Ramiz Alia e kuptoi se Shqipëria duhet të ndryshonte, sepse ajo nuk mund të mbijetonte e vetme. Kjo pikëpamje u intensifikua pas vrasjes së Çausheskut në Rumani. Ramiz Alia dhe njerëz nga rrethi i tij i ngushtë më kanë thënë në intervistat që kam zhvilluar me ta, se donin që ta demokratizonin Shqipërinë. Unë nuk mendoj se ata ishin demokratë, por se ata ishin të shqetësuar dhe në kërkim të një mënyre, se si mund ta shmangnin për veten fatin që pësoi Çaushesku. Sidoqoftë ata iniciuan disa reforma. Të gjitha ndryshimet e bëra ishin nga lart dhe të gjitha brenda parametrave të partisë, si p.sh. pluralizmi famëkeq i mendimit. Ata liberalizuan ekonominë dhe reduktuan dënimet për disa të burgosur politikë. Ata lejuan median të botojë disa pikëpamje kritike. Dalëngadalë ata filluan t’i lironin zinxhirët, por nuk i hoqën ato.

Në vend të kësaj ata synonin të realizonin atë që Sofokli Lazri e quan “transferim i ndikimit”. Pra ata donin që pushteti të kalonte në duart e një grupi njerëzish të besuar, të cilët ose ishin anëtarë të PPSH-së, ose gëzonin përqafimin e dorës së ngrohtë të saj. Ishte fjala pra për intelektualë të besuar, të cilët duhet të merrnin në dorë kontrollin dhe pushtetin.

Megjithatë ka pasur edhe disa impulse të revoltës së vërtetë nga poshtë. Në janar 1990 protesta në Shkodër për të rrëzuar bustin e Stalinit, për shembull, është një shembull i tillë. Ose në mars 1990 protesta në Kavajë. Mësymja e ambasadave në korrikun e vitit 1990 ishte një moment i qartë kur shqiptarët i morën gjërat në duart e tyre, të frustruar nga hapat e zvarritur të reformës. Dhe sigurisht edhe lëvizja studentore e dhjetorit, kur të rinjtë me guxim thanë “mjaft!”

Por, pas secilit nga këto momente, partia arriti ta vinte situatën nën kontroll. Pra, unë mendoj se Jo, në Shqipëri nuk ka pasur një revolucion në kuptimin e një ndërprerjeje radikale të fijeve të së kaluarës. Por unë gjithashtu mendoj, se kjo ndoshta ishte një gjë e mirë. Sepse duke pasur parasysh shkallën e represionit dhe të dhunës në vend, apo shkatërrimin e aq shumë familjeve gjatë diktaturës, një revolucion i vërtetë në Shqipëri mund të kishte qenë shumë i përgjakshëm.

DW: Ju thoni që në Shqipëri edhe pse nuk kishte revolucion, ekziston një “mit për revolucionin”. Cilat janë shkaqet për këtë?

Fred Abrahams: Edhe pse në Shqipëri nuk ka pasur revolucion, ekziston një pikëpamje e përgjithshme si në Shqipëri edhe jashtë saj, se regjimi i errët komunist u përmbys nga një lëvizje demokratike. Unë shoh disa arsye për këtë.

Së pari, Partia Demokratike e ka përdorur këtë fabul, për qëllimet e saj politike. Kjo ishte një histori mjaft tërheqëse për t’u treguar – sidomos për Perëndimin: ne u ngritëm më këmbë dhe e mbytëm bishën. Sali Berisha e përdori mitin e revolucionit në të njëjtën mënyrë sikurse Enver Hoxha kishte përdorur mitin e çlirimit dhe të Luftës Nacional-Çlirimtare.

Së dyti, shqiptarët kanë një predispozicion për të pranuar mitet. Ata janë mësuar me to dhe në këtë mënyrë kjo histori dramatike mund të thithej me lehtësi. Po ashtu përdorimi i një fabule apo historie të tillë qetësuese, me efektin e një ninulle, bëhej për të shmangur reflektimin dhe vetëvlerësimin për atë se si ishte e mundur që një diktaturë e tillë kaq brutale mundi të zgjaste për katër dekada, dhe për atë që njerëzit i kanë bërë njëri-tjetrit.

Krijimi i mitit nuk është ndonjë gjë e papritur, për shkak se liderët e rinj politikë kërkonin të mbështestin dhe fuqizonin pushtetin e tyre. Por ajo që më duket interesante është, se sa e gatshme ishte bashkësia ndërkombëtare për ta pranuar mitin dhe madje edhe për ta promovuar atë. Sidomos qeveria e Shteteve të Bashkuara të Amerikës e përqafoi mbi të gjitha idenë se pas kthesës në Shqipëri ekzistonin ish-komunistët e poshtër përballë demokratëve mendjehapur.

DW: Si e shpjegoni ju faktin që bashkësia ndërkombëtare e pranoi këtë mit?

Fred Abrahams: Unë shoh disa arsye. Së pari, Shtetet e Bashkuara dhe qeveritë e tjera perëndimore dinin shumë pak për Shqipërinë në atë kohë. Uashingtoni nuk kishte marrëdhënie diplomatike dhe nuk kishte burime të shërbimeve sekrete. SHBA me të vërtetë nuk e njihnin as vendin apo as popullin. Një detaj i vogël, edhe pse në pamje të parë skajor, që dëshmon për këtë është që kur u vendosën marrëdhëniet diplomatike në mars të vitit 1991, Departamenti i Shtetit nuk kishte madje as edhe flamurin shqiptar për ceremoninë.

Së dyti, politikëbërësit amerikanë u verbuan nga drama e fuqishme e rilindjes së Shqipërisë. Kur James Baker vizitoi Tiranën në qershor të vitit 1991, njerëzit u përpoqën ta mbanin në krahë makinën e tij nga aeroporti. Pritja ishte tejet e përzemërt dhe madhështore dhe diplomatët amerikanë u ngashënjyen fort prej kësaj fitoreje të madhe të Luftës së Ftohtë.

Po ashtu ata ranë gjithashtu pre e një analize të thjeshtëzuar pra njeriu i mirë përballë njeriut të keq, apo kauboi dhe indiani, në një kohë që realiteti shqiptar ishte shumë më kompleks. Si mund ta shpjegonin ata për shembull, që Ilir Meta dhe Pandeli Majko shkuan me socialistët, ndërsa Gramoz Pashko, Sali Berisha dhe shumë anëtarë të tjerë të PPSH-së themeluan PD-në? Ndarja e politikanëve të Shqipërisë në politikanë të nderuar blu dhe politikanë mashtrues të kuq ishte për të krijuar një ndarje artificiale nga e cila Shqipëria vuan ende dhe sot.

Arsyeja e tretë ishte më shumë praktike, dhe lidhej me rajonin. Në atë kohë, shqetësimi kryesor në Uashington ishte lufta në Jugosllavi dhe, sa u përkiste shqiptarëve, që konflikti të mos përhapej në Kosovë apo Maqedoni. Në këtë mënyrë SHBA mbështeti me të gjithë forcën dhe ndikimin e saj Berishën dhe PD-në, sepse mendonin se kjo forcë do të kishte një ndikim moderues tek shqiptarët jashtë vendit.

Nëse ju shikoni deklaratat e para të PD-së, ato flasin për bashkimin e territoreve të banuara nga shqiptarët. Por kjo ndryshoi shpejt në “respektimin e të drejtave të vëllezërve dhe motrave tona.” Në këtë në mënyrë nga dokumentet që kam marrë nga Departamenti i Shtetit për këtë libër duket pra qartë: Uashingtoni ishte shumë i shqetësuar në lidhje me retorikën nxitëse. Dhe në fund ata arritën një marrëveshje faustiane me Berishën: Bëj çfarë të duash në Shqipëri, por mos shkakto rrëmujë përtej kufijve të vendit.

DW: Çfarë ndikimi mendoni se kishte kjo për Shqipërinë?

Fred Abrahams: Unë e kuptoj se pse Uashingtoni dhe qeveritë evropiane perëndimore i dhanë PD-së dhe Berishës mbështetjen e tyre. Kjo ishte logjike dhe e saktë. Si udhëheqës, Berisha ishte zgjedhja e qartë: i vendosur, njeri që dinte të artikulonte mendimet, i fortë, dhe me njohuri të mira të anglishtes. Ai ishte me distancë prej të tjerëve politikani më i talentuar i asaj kohe.

Ajo që unë nuk e kuptoj është se pse qeveritë perëndimore i dhanë atij një mbështetje të tillë jokritike. Kur ai filloi të shfaqte autoritarizmin e tij dhe etjen për hakmarrje, SHBA heshti. Kur ai keqtrajtoi një gazetar, SHBA heshti. Kur ai e futi kreun e opozitës në burg SHBA heshti. Fatos Nano mund të ketë qenë fajtor, por gjykimi i tij ishte një farsë.

Unë kam pyetur Bill Ryerson dhe, më të rëndësishmin, Chris Hill, se pse ata nuk kanë thënë asgjë. Dhe ata më thanë se pas së kaluarës së vështirë të Shqipërisë ata e prisnin që rruga e saj të ishte me gunga. Po ashtu Hill ka folur edhe për bashkëpunimin e Shqipërisë në rajon.

Unë mendoj se heshtja e tyre ishte një gabim i madh. Sigurisht Berisha ishte njeriu i tyre, por ata duhet t’i kishin vënë disa kufij. Ata mund të vazhdonin ta mbështesnin ende Berishën, por edhe t’i thoshin që të respektonte disa kufizime në lidhje me pushtetin e tij personal. Meqë të tilla kufij nuk kishte, Berisha e interpreton heshtjen si një dritë jeshile për veprimet e tij.

Ia vlen të përmendet se prishja e Berishës me SHBA nuk lidhej me gjyqet farsë, spiunimin e opozitës apo arrestimet e gazetarëve. Ajo erdhi kur ai filloi të luante jashtë kufijve me çështjen e Omonias dhe të Greqisë.

DW: Si ndikuan qëndrime dhe sjellje të tilla në rajon?

Fred Abrahams: Kjo është një ironi e madhe. SHBA dhe të tjerët e vunë stabilitetin rajonal mbi demokracinë. Ata vunë individët mbi institucionet. Por autoritarizmi i Berishës çoi drejtpërsëdrejti në ngjarjet tronditëse të vitit1997, që ishin më shumë një krizë politike sesa një krizë ekonomike. Kur pas plaçkitjes së depove të armëve, një kallashnikov kushtonte më lirë se sa një bukë. UÇK-ja e pa këtë menjëherë si mundësinë e saj historike, dhe ata e kapën shansin. Nuk është rastësi që lufta e Kosovës nisi në vitin 1998. Ndoshta lufta do të ndodhte gjithsesi, këtë unë nuk e di, por situata e vështirë dhe shkrirja e shtetit në Shqiperi ishte një shkëndijë kritike. Pra fokusi dritëshkurtër i bashkësisë ndërkombëtare në lidhje me stabilitetin në fund dështoi.

DW: A ka ndryshuar politika e SHBA-së ndaj Shqipërisë sot?

Fred Abrahams: Ajo ka ndryshuar shumë. Në fillim ajo kaloi sërish së tepërmi në anën tjetër dhe ishte jokritike ndaj Partisë Socialiste, pavarësisht korrupsionit masiv dhe lojës së pandershme. Pas vitit 1997, SHBA-ja dhe Evropa synon të rivendosnin rendin. Ka pasur edhe një bashkëpunim të ngushtë mes CIA-s dhe SHIK-ut në luftën kundër terrorizmit në vitin 1998 – për këto kam shkruar edhe në libër.

Por sot politika e SHBA-së ka gjetur ekuilibrin. Ambasadorët shprehen rregullisht publikisht në lidhje me korrupsion apo ndërhyrjet ndaj gjyqësorit. Ata mbajtën qëndrim kritik në lidhje me Gërdecin dhe skandalet e tjera. Ata mbrojnë gjyqësorin. Sot ata e kuptojnë se duhet bërë më shumë për ndërtimin e institucioneve.

DW: Çfarë prisni nga libri juaj?

Fred Abrahams: Unë pres që shumë njerëzve nuk do t’ju pëlqejë mënyra se si i kam portretizuar në libër. Dhe ky nuk është vetëm Berisha dhe anëtarët e tjerë të PD, por edhe Nano, Meta, Rama dhe politikanë të tjerë, të cilët shpesh i shohin postet e tyre si mundësi se sa si përgjegjësi. Libri është një kritikë ndaj elitës politike në Shqipëri.

Është gjithashtu një kritikë ndaj intelektualëve të Shqipërisë të cilët në përgjithësi, kanë dështuar në sfidimin e dogmave dhe të shërbyerin si një zë i pavarur. Shqipëria do të jetë “moderne” në kuptimin tjetër të fjalës, kur fjala “intelektual” në shqip do të ketë më tepër kuptimin e një mendimtari kritik dhe me ndikim në vend, se sa të një personi, i cili është diplomuar në universitet, sikurse përdoret sot.

Fred Abrahams është studies, publicist, ekspert i të drejtave të njeriut dhe konsulent pranë Human Right Watch në Berlin.

Libri i tij i fundit “Modern Albania – from Dictatorship to Democracy in Europe” ofron një vështrim të thellë në historinë e re të rënies së regjimit komunist në Shqipëri dhe të sprovave dhe vuajtjeve që kaloi vendi në 25 vitet e fundit. Ai bazohet në përvojën personale të autorit, në më shumë se njëzet vjet punë kërkimore dhe analizën e qindra e dokumenteve, dikur sekrete, nga Shqipëria dhe SHBA, si dhe në intervista me personalitete kyç, shqiptarë dhe të huaj, që kanë luajtur rol në politikën e vendit që nga viti 1990 – mes tyre edhe ish-anëtarë të Byrosë Politike, udhëheqësit e opozitës, agjentë tëshërbimeve sekrete, diplomatë, apo themeluesit e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Libri sapo është botuar nga New York University Press. Për më tepër shih: www.modern-albania.com.

Duke e cilësuar këtë javë si shumë të rëndësishme në marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Gjermanisë, qoftë për vizitën e kancelares Merkel në Tiranë, qoftë edhe për hapjen e bizneseve të reja gjermane në kryeqytet, kryetari i zgjedhur i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj ka vlerësuar këto nisma biznesi të cilat do të hapin deri në 1 mijë vende pune në kryeqytet.

“Tirana të jetë në pararojë të hapjes së biznesit ndaj Gjermanisë. Konteksti në të cilin po ndodhin të gjitha këto investime është një kontekst fantastik për t’ia filluar një biznesi. Ky është një lajm i mirë për Vaqarrin dhe Tiranën sepse kompania do të punësojë brenda vitit, 1 mijë vetë”, tha Veliaj.

Duke u ndalur tek ambicia e bashkisë së re të Tiranës, Veliaj theksoi se prioritet është që, duke bashkëpunuar me kompani te suksesshme, 50% e punësimeve të reja që ndodhin në Shqipëri të ndodhin në Tiranë, për t’u siguruar që Tirana të jetë qyteti që vendos shembullin e të bërit biznes të suksesshëm në Shqipëri.

Nga ana e tij, ministri i Mirëqënies Sociale dhe Rinise, Blendi Klosi falenderoi të gjitha kompanitë e huaja që vendosin të investojnë në Shqipëri duke shprehur mbështetjen e qeverisë.

“Bashkia e re e Tiranës ka shumë vend për kompani të suksesshme dhe me kaq emër të madh. Çdo investitor do të marrë falenderimet e qeverisë shqiptare”, tha Klosi.

Si Veliaj ashtu edhe Klosi, duke parë investimet e fundit në vend, i bënë edhe njëherë thirrje të gjithë të rinjve që të zgjidhni arsimin profesional sepse edhe vendet e punës që po hapen synojnë ata studentë që kanë një zanat.

/ Top Channel

Pas dy javë bisedime me autoritetet në Tiranë, Misioni i Fondit Monetar Ndërkombëtar deklaroi se ekonomia shqiptare ka arritur përparim në gjysmën e parë të këtij viti, ndonëse jo ende në nivelet e pritshme.

Shefi i Misonit të FMN-së për Shqipërinë, Nadim Ilahi, deklaroi në Tiranë se Fondi pret më shumë nga Shqipëria që gjysmën e dytë të vitit të sigurojë rritjen ekonomike deri në 2,7 për qind.

Në një konferencë të përbashkët shtyp me drejtuesit e ekonomisë shqiptare, zoti Ilahi, theksoi se Shqipëria po bën progres, programi ekonomik po ecën mirë, ka shenja të rimëkëmbjes ekonomike, ndonëse kjo është e moderuar. Ndërsa nga kriza financiare greke nuk priten rreziqe me rëndësi.

“Sistemi bankar shqiptar është tejet likuid dhe i mirëkapitalizuar. Kjo përfshin edhe bankat me kapital grek. Rëndësia e tyre në ekonominë shqiptare ka rënë dhe kriza mund të sjellë një ndikim normal dhe të ulët. Po ashtu prej disa vitesh kanë rënë edhe remitancat, paratë e emigrantëve nga Greqia, pra edhe nga kjo pikëpamje risku është shumë i ulët” – tha zoti Ilahi.

Sipas tij, qeveria i ka arritur objektivat mbi buxhetin, duhet të ecë më e sigurtë në rrugën e konsolidimit të borxhit edhe vitin tjetër. FMN e ka nxitur qeverinë që të reduktojë borxhin, ndërsa reforma në sistemin energjitik duhet të vazhdojë.

Ministri i financave, Shkëlqim Cani, tha se misioni konstatoi që programi i bashkëpunimit është në rrugën e duhur, dhe se ritmet duhen shtuar për pjesën e dytë të vitit.

Sipas tij, ekonomia në gjysmën e parë u dëmtua nga vështirësitë e motit të keq, nga ulja e kërkesës së jashtme, sepse edhe vendet e BE-së ulën ritmin e tyre ekonomik. Por këto faktorë janë kalimtarë dhe rritja ekonomike do të forcohet në pjesën e dytë të vitit.

“Po vazhdojmë shlyerjen e detyrimeve të prapambetur, dhe rritja ekonomike do t’i afrohet 3 për qindshit. Në dy vitet e ardhshme rritja do të jetë rreth 3,5-4 për qind. Kërkesa e brendshme po rritet, normat e interesit janë të ulëta, pritet të fillojnë dy investime të huaja të drejtëpërdrejta si TAP, dhe shpresojmë rritjen e kreditimit” – tha zoti Cani.

Sipas tij, rritja ekonomike do të jetë më pak se 3 për qind, ose 2,7 për qind, inflacioni më i ulët se parashikimi dhe këtu ndikuan ulja e cmimit të naftës dhe mineraleve si dhe rënia e çmimeve të bursës.

Lidhur me zhvillimet në greqi zoti Cani tha se efektet e situatës në ekonominë shqiptare janë nën kontroll dhe se ajo që po ndodh në Greqi nuk është lajm.

Ai tha se Shqipëria ka 5 vjet që po përshtatet me këtë gjendje. Bankat me kapital grek janë banka shqiptare, të shkëputura nga bankat mëma. Këto banka janë nën kontrollin e autoriteteve shqiptare; kapitalet janë të konsoliduara dhe nuk ka asnjë rrezik për qytetarin shqiptar.

Komentet e ministrisë së financave dhe Misionit të Fondit i konfirmoi edhe Banka e Shqipërisë si autoritet i pavarur.

Sipas saj, treguesit ekonomikë janë të shëndetshëm, borxhi publik është nën kontroll, ndërsa ekonomia shqiptare është e gatshme të përballojë ndonjë goditje nga kriza greke. Sistemi bankar shqiptar është i qëndrueshëm dhe aktualisht është frenuar shtimi i kredive me probleme, tha Banka e Shqipërisë. (voa)

Një tjetër biznes privat i rëndësishëm gjerman nisi të operojë në Shqipëri. “Tirana Business Park” përuroi fazën e parë të këtij investimi me vlerë totale 100 milionë euro, i shtrirë në një hapësirë prej 22 hektarë, në shërbim të aktivitetit të bizneseve.

Drejtori ekzekutiv i TBP-së, Michael Ulmer, tha se sot është kulminacioni i një pune jo të lehtë nisur nga familja gjermane Lindner që në vitin 2006: “U deshën dy vite bisedime nga “Lindner Group” theksoi ai për të vendosur së investuari në Shqipëri, ku për zbatimin e projektit në ndërtimin e Tirana Business Park kanë punuar 800 persona”.

Ambasadori gjerman në Tiranë, Helmut Hoffman, e quajti këtë investim si më të madhin që vjen nga Gjermania, pas atij të aeroportit “Nënë Tereza”: “Deri në fazën përfundimtare në vitin 2022, ky biznes do i sjellë Shqipërisë 9 000 vende pune dhe se ky është një tregues se gjërat janë duke ecur mirë”.

Në fjalën përshëndetëse, kryeministri Edi Rama deklaroi se “tani me këtë biznes duhen pak minuta nga Tirana për të shkuar në këtë copëz Gjermanie që është instaluar në Vorë”.

“Tirana Business Park është një nyje nevralgjike me potencial të madh për bizneset e rajonit. Investimet gjermane, krahas sjelljes së parave në vendin tonë dhe punësimit, mbi të gjitha sjellin kulturë pune”, tha Rama.

Në daljen e parë publike si kryetar i ardhshëm i Bashkisë Tiranë, Erion Veliaj e quajti këtë investim si një aset fantastik që i shtohet Tiranës.

Top Channel ka mësuar se më 8 Korrik, në ambientet e Tirana Business Park, do të mbahet një forum ekonomik me pjesëmarrjen e 200 bizneseve gjermane, ku pritet të mbajë edhe një fjalë kancelaria Angela Merkel, në kuadër të vizitës së saj 1 ditore në Tiranë.

/ Top Channel

Banka Botërore ngre shqetësimin e infektimit të ekonomive të Shqipërisë dhe rajonit te Ballkanit nga kriza greke.

Në raportin e Perspektivës Globale, publikuar së fundmi, Banka Botërore thekson se “presioni ekonomik e financiar në Greqi paraqet një rrezik shtesë për parashikimet e rajonit, pavarësisht se ekspozimi i vendeve të tjera të Eurozonës është ulur që nga viti 2010“.

Sipas raportit, sistemi Bankar në Shqipëri, Bullgari, Maqedoni, Serbi dhe Rumani, mbetet i pambrojtur përmes degëve të konsiderueshme të bankave greke.

Mes këtyre vendeve, raporti dallon Shqipërinë dhe Bullgarinë ku bankat me kapital grek përbëjnë 18% të totalit të bankave dhe 23%, duke paraqitur rrezikun e përhapjes së ndikimit të sistemit financiar grek edhe në këto vende.

Pas Bankave, raporti përmend remitencat [të ardhurat nga emigrantët] si një faktor në rrezik, duke saktësuar se Shqipëria merr dërgesa nga emigrantët në Greqi sa 3.7% e prodhimit te brendshëm bruto.

Por Banka e Qendrore e Shqipërisë përjashton mundësinë e transmetimit të krizës greke përmes sistemit bankar.

Klodian Shehu, drejtor i Departamentit te Stabilitetit Financar pranë Bankës së Shqipërisë, thotë se bankat me kapital grek në vend kanë mbyllur pothuajse tërësisht dy kanalet e mundshme të transmetimit të krizës: së pari, ato nuk marrin hua nga bankat greke dhe së dyti, nuk po financojnë borxhin grek.

Por zoti Shehu nuk përjashton mundësinë e ndikimit, e cila sipas tij do të duket tek tregtia e investimet.

Ndërsa, në një njoftim për mediat, Shoqata Shqiptare e Bankave siguroi se zhvillimet në vendin fqinj nuk ndikojnë në stabilitetin dhe funksionimin normal të bankave në Shqipëri.

Sistemi bankar shqiptar, ku përfshihen edhe bankat me kapital grek, është financiarisht i pavarur nga sistemet bankare në vende të tjera, shpjegon shoqata.

Në një njoftim për shtyp, theksohet se “të gjitha bankat tregtare operojnë në Shqipëri si njësi të pavarura ligjore. Asnjë nga bankat tregtare në Shqipëri nuk është degë e një banke të huaj”.

Shoqata përjashton mundësinë që masat e marra nga qeveria apo banka qendrore Greke të kenë ndonjë efekt ligjor në Shqipëri.

Bankat greke do të qëndrojnë të mbyllura deri në datën 5 korrik. Në këtë datë grekët do të vendosin me referendum nëse pranojnë ose jo, paketën e shpëtimit të kreditorëve ndërkombëtarë.

Afati i pagimit të këstit të radhës së Greqisë ndaj kreditorëve, përfundon sot, në 30 qershor. (rel)

Në intervistë me DW Prof. Dr. Werner Daum, ish-ambasadori ad interim i Gjermanisë në Shqipëri (1987-1990), flet për hapjen e ambasadës më 2 korrik 1990, periudhën e ndryshimit dhe raportin e veçantë me Shqipërinë.

DW: Zoti Daum, ju ishit përfaqësuesi i parë i Gjermanisë, që shkuat në Shqipëri me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në vitin 1987. Çfarë Shqipërie gjetët, cilat qenë mbresat e fillimit?

Daum: Mua m’u bë shpejt e qartë, se ai ishte një vend gjithë magji, plot bukuri natyrore, dhe për një evropianoperëndimor, të mësuar me nxitimin e shekullit të 20-të ishte një kthim prapa në mënyrën se si njerëzit kanë jetuar për shumë shekuj. Ishte në një farë mënyre një muze, që fillimisht ta mbante të fshehur faktin, që njerëzit dëshironin të iknin me çdo kusht prej tij.

DW: Nga ky muze shqiptarët mundën të dalin vonë, megjithëse Jofef Strauss i ofroi qeverisë shqiptare një ndihmë qysh në vitin 1984, që u refuzua. Cilat qenë tani prioritetet kryesore të politikës së jashtme gjermane në lidhje me Shqipërinë?

Daum: Në orientimin e ri në politikën ndaj Lindjes në kohën e Willi Brandit dhe Genscherit Gjermania synonte që të vendoste marrëdhënie të mira dhe të ngushta, edhe pse ishin sisteme të ndryshme politike. Ideja ishte jo vetëm që të bashkëbisedohet, por edhe të ketë shkëmbime njerëzish dhe idesh në sa më shumë fusha, në mënyrë që edhe nëse këto nuk kontribuojnë për kapërcimin e antagonizmit Lindje-Perëndim, gjithsesi është me mirë bashkë, se sa kundër njëri-tjetrit. Ky program u realizua me të gjitha shtetet e Evropës, me të gjitha shtetet e Evropës Juglindore, përveç Shqipërisë. Shqipëria ishte vendi i fundit, me të cilin ne jo vetëm që donim të vendosnim lidhje për të patur marrëdhënie diplomatike, por donim të vendosnim marrëdhënie në sa më shumë fusha të jetës sociale dhe njerëzore.

DW: Deri në verën e vitit 1990 jeni përpjekur në mënyrë shumë aktive për të nxitur komunikimin, që i shërbente zgjimit dhe hapjes së vendit. A ishte e lehtë kjo duke patur parasysh ngërçin e sistemit?

Daum: Ishte e thjeshtë dhe e vështirë njëkohësisht. Menjëherë pasi hapa ambasadën në Tiranë dhe vendosa formalisht marrëdhëniet diplomatike, menjëherë pas kësaj, më duket dy tri javë më vonë kërkova nga ministria ime një kurs të gjuhës shqipe. Mora pushim 14 ditë dhe bëra një kurs intensiv privat të gjuhës shqipe në Paris në Ecole de Langues Orientales dhe pas këtyre 14 ditëve flisja deri diku shqip. Ky për mua ishte çelësi jo vetëm për të kuptuar gjuhën dhe për të lexuar Zërin e Popullit, por për të biseduar gjithmonë me njerëzit, kur ishte e mundshme. Jo vetëm se dija shqip, por për arsye se përfaqësoja vendin më të rëndësishëm evropian, u njoha shpejt me të gjithë ato, që lejoheshin të kishin kontakt me të huajt në Shqipëri dhe sidomos për shkak të preferencave të mia përpiqesha të njihesha me shkrimtarë, artistë, intelektualë dhe kam qenë shumë i lumtur për përzemërsinë dhe çiltërsinë, me të cilën jam pritur.

DW: Ka patur një sërë aktivitetesh, disa ekspozita, si ajo e piktorit të njohur gjerman Horst Janssen.

Daum: Unë kisha bindjen se arti, si klasik edhe bashkëkohor, është çelës për të hapur zemrat e njerëzve. Unë vetë krahas profesionit të diplomatit kam edhe një jetë të dytë intelektuale, kam shkruar disa libra, madje mjaft syresh, kam qenë edhe kurator muzeumi, në vitin 2001 kam bërë ekspozitën e madhe të Shqipërisë në Mynih. Kisha shumë dëshirë që edhe në art t’u jepja shqiptarëve shansin për të parë origjinalet, sepse arti nuk mësohet dot nga librat. Ai mësohet nga veprat origjinale. Përmes aktivitetit tim si kurator në Mynih kisha kontakte të mira në Gjermani. Kemi patur një ekspozitë interesante me lojëra shahu, me figura klasike shahu pjesërisht prej qelibari dhe fildishi të periudhës prej shekullit të 18-të deri sot, që pati një sukses grandioz te shqiptarët, të cilët e duan shahun. Apo Horst Janssen, që ju përmendët, pastaj kisha njohje të tërthorta me shkrimtarin gjerman Martin Waltzer, i cili erdhi dhe banoi tek unë një javë dhe që u entuziasmua ashtu si dhe unë nga njerëzit në Shqipëri. Dhe kjo më hapi shumë, shumë dyer dhe shqiptarët e kuptuan se qënka dikush, që nuk interesohet vetëm për art dhe kulturë, por edhe për ne.

DW: Edhe me anë një artikulli për Nënë Terezën keni ndihmuar që ajo të marrë vizë për të vizituar Shqipërinë, gjë që i ishte refuzuar deri atëherë pesë, apo gjashtë herë.

Daum: Po, por jo direkt me një artikull. Siç e dimë të gjithë Nënë Tereza është shqiptare, por e lindur në një kohë, kur nuk ekzistonin ende shtetet moderne të Maqedonisë dhe Shqipërisë. Ajo ka lindur në Shkup si shqiptare, por nëna dhe motra e saj dhe më duket edhe babai kanë jetuar në Tiranë. Nëna e motra kanë qenë dhe besoj se janë ende të varrosura në Tiranë. Nënë Tereza kishte bërë për një kohë të gjatë kërkesë për një vizë si vizitore, dhe nuk ia kishin dhënë. Sigurisht për arsyen se ishte një përfaqësuese e angazhuar e katolicizmit dhe regjimi e urrente fenë në përgjithësi, dhe veçanërisht kishën katolike e urrente dhe e përndiqte dhe e ka shfarosur. Unë kisha dëgjuar për këtë dhe në fakt në një intervistë me një gazetë përmenda që ajo ka dëshirë të vizitojë varrin e nënës dhe motrës së saj në Tiranë dhe një herë i thashë gojarisht ministrit të Jashtëm, Reis Malile, se sigurisht që do të ishte më mirë në interesin e Shqipërisë që ta presë një person me renome botërore si Nënë Tereza, se sa ta merrte vesh bota, që një grua e tillë pengohet të vizitojë varrin e nënës së saj. Dhe kur bëri kërkesën tjetër, nënë Terezës iu dha viza. Mendoj se kam arsye të besoj, se kjo ka ndodhur, ngaqë unë e pata theksuar dhe më vonë kam marrë një letër falendërimi nga Nënë Tereza, të cilën e kam edhe sot dhe jam shumë krenar, që kam një letër të shkurtër nga Nënë Tereza me nënshkrimin e saj.

DW: Zhvillime të tilla si vizita e Nënë Terezës e forconin shpresën për ndryshime. Muajt e verës 1990 ishin plot tension, pritje, padurim e ankth se çfarë do ndodhte. Njerëzit e parandjenin ndryshimin, por askush nuk guxonte, duke patur parasysh ashpërsinë e regjimit. Ishte si brenda një tenxhereje me presion, që mund t’i shpërthente kapaku. Si e përceptonit ju këtë situatë?

Daum: Kjo më ka dhënë shkas që t’i them vetes, unë dua të ndihmoj këtu. Unë duhet t’i mbështes me sa të mundem këto ndjenja shprese, dhe unë isha shumë i vetëdijshëm për faktin, se njerëzit, shumica e njerëzve, kishin një frikë esktreme. Ata e dinin se çfarë u kishte ndodhur më parë atyre, që kishin vënë sadopak në diskutim regjimin, qoftë edhe me fjalë dhe në këtë situatë ndërmjet frikës dhe dëshirës për ndryshime, shpresa siç e thatë, e kishte shumë, shumë të vështirë të manifestohej. Por që kokat e njerëzve kishin ndryshuar, këtë e vija re qartë.

DW: A mund të thuhet se ambasadat perëndimore ndihmuan në mënyrë aktive, që shqiptarët të hynin në oborret e tyre dhe të kërkonin strehim. Tashmë ishte fakt, i provuar në vendet e tjera lindore, se ikja e njerëzve i hiqte legjitimitetin regjimit dhe shkaktonte rrëzimin e tij. A keni kontribuar edhe ju në mënyrë të drejtpërdrejtë?

Daum: Refugjatët e parë hynë në ambasadën greke, ata ishin shqiptarë të etnisë greke, që flisnin greqisht, nja njëzet të rinj, që shpresonin se në këtë mënyrë do të iknin nga vendi për të gjetur një të ardhme jashtë Shqipërisë. Të tjerë të rinj, që falë historisë, por edhe falë afërsisë me radion dhe televizionin italian, dinin italisht, hynë në amasadën italiane. Në ambasadën gjermane askush. Ato, që kishin kërkuar ndërkohë strehim në ambasada, shpresonin se do të mund të dilnin nga Shqipëria, por kjo objektivisht nuk ishte shumë e sigurtë. Kishte raste precedente, të cilat i venisnin shpresat. Pastaj mendova, këto njerëz që duan të ikin nga burgu Shqipëri, që duan të ikin nga dhunimi jo vetëm i lirisë, por edhe i fesë, shkojnë te grekët dhe italianët, dhe as nuk u shkon ndër mend të vijnë te gjermanët. Dhe thashë me vete, unë dëshiroj që edhe te ne të strehohen njerëz, disi kemi për t’ia bërë, dhe nëse do të ketë sukses me një numër të konsiderueshëm, kjo do ta destabilizojë edhe regjimin. Pas ketij vendimi i hapa portat e ambasadës, dhe mbasdite vonë i ndeza të gjitha dritat, që kishte në ndërtesën e ambasadës dhe në oborr. Dhe me të vërtetë nga ai çast erdhën fillimisht disa, pastaj më shumë, dhe në fund u bënë 1399 vetë gjithsej, që u strehuan në ambasadën tonë.

DW: Disa të rinj kanë hyrë me kamion në oborrin e ambasadës, duke rrëzuar murin rrethues. Përse kjo hyrje me kamion, kur porta ishte ndërkohë e hapur?

Daum: Historia me kamionin ka qenë disa ditë më vonë, nuk mund ta them me saktësi se kur, katër apo pesë ditë më vonë, sepse natyrisht situata çdo ditë ndryshonte, madje çdo orë. Kishte vazhdimisht momente, kur shfaqej sigurimi, rrethonte territorin e ambasadës për të penguar që të tjerë njerëz të hynin në ambasadë dhe gjatë një momenti të tillë, tre, katër ditë pas fillimit, erdhi kamioni, rrëzoi murin dhe ato, që ndodheshin brenda në kamion, kërcyen në tokë dhe ishin në ambasadë.

DW: Sidoqoftë ju kishit mbi supe një përgjegjësi të madhe për kaq shumë njerëz (3199) në oborrin e ambasadës suaj. A keni mundur të flini i qetë ato ditë? Kishit frikë, apo mendonit se e gjitha do të përfundonte mirë?

Daum: Unë natyrisht që kam shpresuar se e gjitha kjo do të kishte një përfundim të mirë. Unë isha në një moshë të kaluar në atë kohë. Unë nuk e kam bërë një gjë të tillë nga entuziazmi rinor, apo për aventurë, por i kisha menduar shumë mirë edhe rreziqet. Unë e kisha mjaft të qartë se Shqipëria mund të reagonte me dhunë policore dhe ushtarake dhe siç mora vesh më vonë, ishte menduar me të vërtetë shumë seriozisht një gjë e tillë. Nga ana tjetër mendoja se në fundin e shekullit të 20-të përdorimi i dhunës në një situatë të tillë është diçka aq e tmerrshme, saqë do të kishte patur si pasojë fundin e menjëhershëm psikologjik të regjimit, një kryengritje popullore, si dhe shkëputjen komplete nga shtetet e huaja. Pra në përgjithësi isha i mendimit, se do të kishim sukses.

Ai ishte edhe një konfrontim, nuk ishte vetëm aksion humanitar, por ishte, siç i thonë në frengjisht një bras der fer, një konfrontim i dhunshëm ndërmjet qeverisë shqiptare dhe meje dhe unë më shumë isha i mendimit se qeveria shqiptare do të ishte e detyruar të lëshonte pe, por përsëri plotësisht i bindur nuk isha. Por duhet ta pranoj, se kam qenë shumë i gëzuar që gruaja ime nuk ndodhej aty, dhe shumë i gëzuar, kur çdo gjë përfundoi mirë, sepse jo vetëm refugjatët, por ndoshta edhe ne do ta kishim paguar me jetë.

DW: Kjo ishte gati e pamundur, sepse shteti kishte marrë fund ekonomikisht, nuk kishte më ushqime në dyqane. Konfrontimi do të ishte vetëvrasje edhe për regjimin.

Daum: Kështu mendoj edhe unë, mendja ma thoshte se regjimi do të detyrohej të lëshonte pe, ky ishte vlerësimi im për situatën, përndryshe nuk do ta kisha bërë gjithë atë. Por ama isha i vetëdijshëm se po i hyja edhe një rreziku.

DW: Kur refugjatët morën lejen për t’u duhet të kenë përjetuar një nga momentet më të lumtura në jetë. Por edhe në lirinë e fituar vazhdojnë sfidat e së përditshmes. Në Gjermani atyre u është dashur të përshtaten, të integrohen, ndryshimi ka qenë fillimisht i madh e shokues. A keni takuar ndonjërin prej tyre më vonë në Gjermani?

Daum: Kam patur vazhdimisht rast t‘i takoj. Është interesante se shqiptarët rradhë dalin vetëm. Shqiptarët shkojnë zakonisht vetë i dytë, apo vetë i tretë. Edhe shqiptaret. Dhe në vitet më pas, në ato raste kur ndodhesha në Gjermani, më qëllonte shpesh që në tren dëgjoja shqip. Madje edhe gjatë një shëtitjeje në natyrë pranë Manhajmit, në një rrugë mes fushave, takova disa shqiptarë dhe u fola. Gati gjithmonë do të ndodhej aty njëri prej të tremijëve, ose së paku vëllai apo motra e njërit prej të tremijëve. Por kur i takoja, ishte fare rastësore.

DW: A gëzoheshin që ju takonin, a ju kanë shprehur mirënjohje?

Daum: Patjetër që po.

DW: Ju i keni hapur dyert e ambasadës pa marrë urdhërin nga Boni. Kjo ishte një përgjegjësi me rrezik. Sa ia vlen të rrezikosh për të marrë vendime pa miratimin e qendrës, kur e kërkon nevoja e momentit?

Daum: Kjo ështe e imagjinueshme dhe e mundur vetëm në raste ekstreme. Një diplomat është i varur nga qendra. Boni atëherë nuk donte që unë të mbështesja në mënyrë aktive lëvizjen e refugjatëve. Unë kam patur pastaj, për ta thënë në mënyrë të zbutur, vështirësi tepër të mëdha me eprorët e mi politikë. Normalisht krimi më i madh i një diplomati është, kur nuk e bën atë, që i thuhet shprehimisht, por si në rastin tim, bën të kundërtën. Por ka edhe situata të tilla, kur nuk mban më përgjegjësi të drejtpërdrejtë para ministrit tënd, por para vetes dhe Zotit, dhe kjo ishte një situatë e tillë.

DW: Nganjëherë njeriu pyet veten, si është e mundur që diktatura të tilla si ajo në Shqipëri, të jetojnë rehat, pa u bezdisur nga njëri për dekada të tëra. Dhe askush nga jashtë nuk interesohet të ndryshojë diçka.

Daum: Për fat të keq bota në 25 vitet e fundit ka ndryshuar politikisht dhe nëse më pyesni mua personalisht, për të keq. Fundi i historisë është se vetëm një fuqi botërore konsideron, se duhet të përcaktojë fatet e kësaj bote. Kjo fuqi botërore e ndan botën në shtete dhe regjime, që e mbështesin atë dhe në të tilla, që nuk e mbështesin. Dhe për fat të keq koncepti i të drejtave të njeriut është zhvleftësuar, saqë fjala të drejta të njeriut përdoret për të kritikuar, apo për t’i margjinalizuar ato shtete, që nuk konkordohen politikisht me SHBA, dhe largohen sytë nga çdo formë e shkeljes të të drejtave të njeriut, nga shtypja e lirisë së mendimit, e lirisë se shtypit në ato shtete, që janë aleatë me SHBA.

DW: Në vendet, ku keni shërbyer, krahas punës së diplomatit jeni marrë edhe me punë shkencore, keni bërë libra për historinë e traditat e Sudanit, të Jemenit , përmbedhje me përalla jemenite. Çfarë nevojitet për t’i bërë të dyja, disiplinë, përkushtim, dashuri?

Daum: Po, falemnderit për fjalën, që thatë në fund. Kjo gjë kërkon shumë dashuri. Unë i kam dashur të gjitha vendet, ku kam qenë, pavarësisht nga regjimet politike, dhe kjo për arsyen se kam dashur njerëzit dhe sepse në të gjitha këto vende kam gjetur diçka fare të veçantë në historinë e tyre, secili nga këto vende, që sapo përmendet, është krejt i veçantë, një individualitet unik, ashtu siç janë njerëzit individë të veçantë. Dhe pikërisht Shqipëria është një vend jashtëzakonisht mbresëlënës. Ajo, që më ka mbërthyer më së shumti në Shqipëri, është kultura bizantine, që deri atëherë e njihja vetëm nga këndvështrimi shkencor. Kulturën bizantine unë e kam jetuar të gjallë në Shqipëri me kishat, pikturat murale, ndërtimet, kështjellat, por edhe me mënyrën se si kultivohet bujqësia dhe në raportin me mjedisin natyror real. Kështu duhet të ketë jetuar perandoria bizantine, kështu njerëzit duhet të kenë besuar pak edhe te shpirtrat që jetonin në pyje, të cilët i kanë hedhur në afresket e mrekullueshme. Kjo më ka mrekulluar më së shumti në Shqipëri. Dhe natyra e mahnitshme, egërsia e alpeve, lumejtë në malet e larta, pyjet dhe të gjitha këto të mbajtura bashkë nga njerëzit, të cilët kishin një çiltërsi dhe ngrohtësi dhe një humanizëm, që nuk e prisje kurrë duke patur parasysh regjimin.

DW: Domethëne jeni përpjekur që thelbin, të bukurën e një vendi t’ia bëni të njohur publikut gjerman?

Daum: Kjo është njëra anë, ana tjetër është, se unë mësova atje jashtëzakonisht shumë. Ato që përjetova dhe pashë në Shqipëri, më prekën personalisht në shpirt. Më vonë jam marrë me studimin e tyre. Shqipëria më ka dhënë shumë me vete.

DW: Më vonë keni organizuar një ekspozitë për Shqipërinë në Mynih dhe keni publikuar një libër mbi Shqipërinë.

Daum: E thashë e përmenda, që historia e vendit më ka impresionuar. Dhe një pjesë e kësaj mahnitjeje ishte fakti, se sa pak dihej për Shqipërinë jashtë saj. Ishte një njollë në hartë, por unë po konstatoja, se sa histori kulture dhe arti fshihej në këtë copë tokë. Që në Tiranë mora vendim, që të bëja një ekspozitë për Shqipërinë. E thashë më parë, që përmes profesionit tim, edhe përmes profesionit tjetër timit, kisha lidhje me muzetë gjermane. Muzeu në Mynih u entuziazmua nga ideja për të bërë një ekspozitë për Shqipërinë. Unë që në kohën time në Shqipëri i kisha gjetur bashkëpunëtorët, intelektualët shqiptarë, që do të shkruanin për tema të ndryshme dhe kisha vizituar intensivisht me kuratorët muzetë dhe depot e artit, sidomos të ikonave dhe të artit popullor, duke bërë lista dhe fotografi të objekteve, që vinin në konsideratë për t’u ekspozuar. Pas ngjarjeve në ambasadën tonë në vitin 1990 Shqipëria jetoi vite të vështira, që nuk e bënin të mundur për të realizuar një projekt të tillë të madh dhe të shtrenjtë. Në vitet 90-të kam qenë pastaj disa herë në Shqipëri për të vazhduar me përgatitjen e ekspozitës. Më kujtohet mirë, kur kam qenë në Berat dhe se si kemi marrë nëpër duar të gjitha ikonat në qilarin e kalasë, në fund dukesha si afrikan, i mbuluar me 1 cm pluhur, ashtu si ikonat, por megjithatë e kisha mbushur bllokun me shënime. Ka zgjatur rreth 10 vjet, derisa në 2001 u hap ekspozita. Ajo përmbante një pjesë mbi prezantimin e historisë dhe kulturës së Shqipërisë dhe një pjesë të veçantë me prezantimin e artit të ikonave. Të dyja u pasqyruan në dy katalogje. Eskpozita qe shumë e suksesshme, pati 3200 vizitorë, pastaj ajo shkoi në Salzburg, e njëjta ekspozitë, ku edhe aty pati një numër të madh vizitorësh. Që andej shkoi në Torino, ku u eskpozua me shumë sukses me disa ndryshime. Besoj se patëm mundur t’u dhurojmë shumë njerëzve pak njohuri për bukurinë e këtij vendi të vogël Ballkanik.

DW: Ndoshta prezantime të tilla ndihmojnë për të rritur edhe në Shqipëri vetëdijën për vlerësimin e rëndësisë së vendit.

Daum: Ndoshta. Ekspozita entuziazmoi shumë vizitorë. Dhe unë shpresoj, ashtu siç e formuluat edhe ju, që edhe në Shqipëri t’u ketë dhënë njerëzve ndjenjën, se Shqipërinë jashtë nuk e shohin vetëm si vendin më të varfër të Evropës, por edhe si një vend, që ka kontribuar mjaft për kulturën evropiane dhe për historinë evropiane, jo vetëm me Skenderbeun.

DW: Ndoshta i keni ndjekur zhvillimet politike në Shqipëri, si i vlerësoni ato si një vëzhgues i jashtëm?

Daum: Për këtë nuk dua të them gjë, e them pa asnjë ironi, që politika nuk më ka interesuar kurrë në jetën time. Shqipëria ka statusin e vendit kandidat të BE, Shqipëria është anëtare e NATO-s, kjo është gjë shumë e mirë, por mendoj se gjërat thelbësore në jetën e vetë njerëzve, si dhe të vendeve dhe shteteve nuk qëndrojnë te politika, por tek rrënjosja brenda vetes, te mjedisi që njeh, te shpresat, që lidh me veten dhe familjen tënde, këto janë gjërat thelbësore dhe unë mendoj se një kishë bizantine në Shqipëri është më me vlerë se NATO dhe Bashkimi Evropian të marrë së bashku.

DW: Vitet e kaluara ka patur raste të demtimit dhe të plaçkitjes së ikonave dhe kishave me vlerë kombëtare.

Daum: Po e kam dëgjuar, për fat të keq. Kriminaliteti është një gjë e tmerrshme. Atë e shohim jo vetëm në Shqipëri, e shohim kudo në botë, është shumë e tmerrshme se si shkatërrohen thesaret e artit nga kriminelët, që janë për mendimin tim më keq së vrasësit, sepse kur shkatërrohen veprat e kulturës janë të pazëvendësueshme.

Intervistën e zhvilloi Angjelina Verbica

Studiuesit në Tiranë pohojnë se kriza ekonomike greke do të ndikojë negativisht më shumë tërthorazi sesa drejtpërdrejt mbi ekonominë shqiptare, por nuk ka arsye për panik.

Sipas tyre, në përputhje me gjendjen e rajonit, Shqipëria nga ana e saj duhet të kryejë me këmbëngulje reformat dhe rritjen ekonomike.

Drejtuesi i Qendrës për Kërkime ekonomike, Zef Preçi, thotë që në të dy rastet, nëse Greqia del apo jo nga eurozona, kriza e saj ndikon negativisht mbi ekonominë shqiptare.

Analistët pohojnë se statusi i emigrantëve, i sistemit bankar dhe investimeve të huaja mund të ngadalësojnë zhvillimin e ekonomisë shqiptare.

Pedagogu i Fakultetit Ekonomik, në Universitetin e Tiranës, Olti Rrumbullaku, thotë se ekonomia shqiptare nuk është fort e lidhur me atë greke, përveç një pjese të vogël në shërbime telefonike dhe bankare. Me Italinë është e lidhur shumë më tepër.

Bankat greke në Shqipëri janë të pavarura me ligj nga bankat mëma dhe mund të shkëputen shumë lehtë prej tyre.

Sipas tij, bankat greke u këshilluan disa vjet më parë që të mos ekspozohen shumë ndaj rreziqeve dhe në fakt ato janë të mirëkapitalizuara dhe kanë dhënë më pak kredi.

Studiuesit pohojnë se vendet e Ballkanit po kryejnë shumë sakrifica dhe reforma për të përmbushur kërkesat e antarësimit apo hapjen e negociatave.

Ata ndruhen se duke u marrë me daljen e një vendi antar nga brenda, BE nuk do të merret shumë me vendet e tjera që aspirojnë antarëismin nga jashtë.

Analistët pohojnë se vendet e rajonit duhet të punojnë vetë për rritjen ekonomike, dhe të mos presin ndonjë shtim të investime europiane, sepse nuk ofrojnë ndonjë avantazh konkurrues.

Sipas profesor Rrumbullakut, kompanitë greke janë tërhequr gradualisht nga Shqipëria si në tregjet e karburanteve, telefonisë etj. I vetmi shqetësim janë emigrantët shqiptarë në Greqi, që po vuajnë njëlloj si banorët grekë, por ata ka disa vite që i kanë ulur afër zeros dërgimin e parave në Shqipëri.

Ndërsa Zef Preçi nga Qendra për Kërkime Ekonomike, thotë se shqiptarët e pasur në Greqi mund të shkojnë vende të tjera, nëse nuk gjejnë në atdheun në atdheun e kushte më të lehta për të bërë biznes.

Studiuesit besojnë se shqiptarët mund të kthehen në atdhe nëse kanë më shumë shpresë për forcimin e ligjit dhe tregje të rregullta, në të kundërt, ata integrohen në jetën e shteteve të tjerë.

Sipas tyre, kjo krizë e greqisë në raportet me BE as do të largojë bankat greke nga Shqipëria as do të kthejë emigrantët.

Por kjo gjendje do të ndikojë negativisht jo drejpërdrejt në shumë mënyra mbi ekonominë shqiptare, e cila është prej shumë vitesh me një rritje minimale e të papërfillshme. (voa)

Gjykata e Krimeve të Rënda në Tiranë ka dhënë paraditen e së hënës masën e sigurisë “arrest me burg” për shtetasin Klodian Selimi.

Selimi akuzohet si pjesëmarrës në të ashtuquajturin “grupi i zjarrit” në Lazarat, që i mori jetën efektivit të RENEA-s, Ibrahim Basha.

Më vonë gjatë ditës e njëjta gjykatë pritet të japë edhe masat për anëtarët e tjerë të këtij grupi, Elvis Boçin dhe Dervish Gabën.

Ndërsa të martën do të jepet për vëllezërit Aliko, të konsideruar si përgjegjësit kryesorë për hapjen zjarr ndaj uniformave blu.

/ Top Channel