Gara për kandidatin demokrat për president është thuajse e mbaruar. Por edhe pse Bernie Sanders është pas Hillary Clintonit, kursi i tij i majtë ka ndikim të madh në parti edhe ndaj Clintonit.

Edhe pse senatori Bernie Sanders do ta humbasë garën për nominimin nga radhët e demokratëve, ai mund të ndjehet si fitues: ai mund të ndikojë në drejtimin e ardhshëm të partisë së tij më shumë dhe kështu edhe në të gjithë politikën amerikane. Kur Sanders shpalli vitin e kaluar kandidaturën e tij, ai konsiderohej si një çudi politike: një senator i pavarur nga Vermonti i vogël, i cili e përshkruan veten si një socialist demokratik. Dhe, edhe pse “socialist” në politikën amerikane është zakonisht një fyerje.

Por që nga zgjedhjet paraprake në muajin shkurt Sandersi po shfaqet si një forcë e madhe politike në fushatën zgjedhore amerikane. Ai fitoi në 18 shtete dhe renditet me rreth 300 vota delegatësh pas kundërshtares së tij dhe ish-Sekretares së Shtetit Hillary Clinton. Të martën (më 10 maj) ndoshta ai mund të fitojë edhe disa delegatë të tjerë në Uest Virxhinia (West Virginia). Ai konsiderohet aty si favorit.

Miliona dhurues të vegjël për Sandersin

Senatori ka vënë në lëvizje një fushatë të tërë, e cila mbështetet kryesisht nga të rinjtë dhe klasa punëtore. Që nga fillimi i fushatës së tij ai ka mbledhur 182 milionë dollarë (160 milionë euro) në formën e miliona dhurimeve të vogla individuale.

Pavarësisht humbjeve të tij të fundit në katër shtete në verilindje të Shteteve të Bashkuara Sandersi ka bërë të ditur se do të vazhdojë të qëndrojë në garë. Nxitjen për këtë atij ia dha një fitore e papritur në Indiana. Megjithatë, shanset e tij për të fituar nominimin po bëhen gjithmon e më të vogla. “Deri në nominim është një rrugë e përpjetë dhe te ngushtë”, thotë Neil Sroka, drejtor i komunikimit pranë grupit të lobit “Demokracia për Amerikën” që mbështet Sandersin. Ndërsa sa i përket numrit të delegatëve normalë që ka senatori pas vetes ai nuk është dhe aq keq në krahasim me Hillary Clinton, ajo ka pas vetes shumë më tepër të ashtuquajtur superdelegatë.

714 superdelegatët janë zyrtarë aktualë ose të mëparshëm dhe figura drejtuese të partisë, të cilët mund të votojnë pavarësisht votave në shtetet e tyre. Nëse i numërojmë pra superdelegatët, atëherë zonjës Clinton i mungojnë më pak se 200 vota për të siguruar nominimin dhe për të hyrë në nëntor në garë kundër kandidatit republikan Donald Trump.

Efekti i Sandersit

Sipas analisitit politik John Nichols edhe nëse humb kandidatura e Bernie Sanders nuk do të mbetet pa ndikim. Mbështetësit e Sandersit po përpiqen që të shtojnë presionin në mënyrë që në kongresin e partisë të arrijnë përmes votimit të delegatëve që janë pro tij një kurs majtas të partisë, tha Nochols në bisedë me DW-në.

Mesazhet populiste të Sandersit kanë bërë që tashmë që Hillari Klinton të marrë një kurs të majtë për çështje të tilla si tregtia, paga minimale dhe sigurimet shoqërore.

Kështu Clinton ishte në kohën e saj si Sekretare e Shtetit pro marrëveshjes për tregtinë e lirë në zonën e Oqeanit Paqësor, TTP-së. Kjo synonte heqjen e shumicës së kufizimeve për tregtinë dhe investimet në zonën e Paqësorit. Në zonën e tregtisë së lirë bëjnë pjesë Shtetet e Bashkuara, Japonia dhe dhjetë vende të tjera, por jo Kina. Në fillim të fushatës së saj Clinton nuk u shprehej me zë të lartë për këtë temë. Kurse Sandersi u shpreh kundër saj duke e quajtur si kërcënim për vendet pune në SHBA. Ndërkohë edhe KCinton është kthyer publikisht në kundërshtare të TTP-së.

Edhe në lidhje me pagën minimale, e cila për momentin është 7,25 dollarë ora, Klinton u shpreh për një ngritje prej 12 dollarësh, kurse Sanders për 15. Nju-Jorku dhe Kalifornia, dy nga zonat më të fushqime ekonomike në SHBA e kanë ngritur ndërkohë pagën mininale në 15 dollarë.

Sipas vëzhguesit Nichols “në qoftë se Hillary Clinton fiton shumicën e delegatëve, atëherë ajo nuk do t’i pranojë plotësisht parimet e Sanders. Por nëse ajo do të përfshijë disa aspekte, atëhere mund ta mbledhë partinë rreth vetes dhe ta bëjë atë më të fortë për zgjedhjet në vjeshtë.” (dw)

Mё 9 maj BE-ja nderon ish-ministrin e Jashtёm francez Robert Schuman, qё mё 9 maj 1950 formuloi idenё e BE. Qё nga viti 1985 kryetarёt e shteteve dhe tё qeverive vendosёn ta kremtojnё 9 majin si ditёn e Europёs.

Më 23. korrik 1952 hyri në fuqi në Evropë Montanunioni. Komuniteti Evropian për qymyrin dhe çelikun ishte bërthama e Komunitetit Ekonomik Evropian, që u krijua në vitin 1957 me traktatet e Romës. Nga Komuniteti Ekonomik Evropian u krijua në fillim të viteve 1990-të Bashkimi Evropian. Montanunion, në të cilin bënin pjesë Franca, Italia, Gjermania, Belgjika dhe Hollanda e Luksemburgu, u propozua nga ministri i atëhershëm i Jashtëm francez Robert Schuman.

Schumann dhe Adenauer hedhin themelet e BE-së

Pesë vjet kishin kaluar që prej fundit të Luftës së Dytë Botërore dhe RFGJ-ja nuk kishte festuar as njëvjetorin e saj, kur ministri i Jashtëm francez Robert Schuman propozoi administrimin e përbashkët të prodhimit të qymyrit dhe të çelikut. Plani Schuman ishte një revolucion: Një zyrë mbinacionale do të ngarkohej me kompetenca vendimmarrëse. Marrëdhëniet gjermano-franceze ishin të ngarkuara me mosbesim: A do të binte Gjermania përsëri si pas Luftës së Parë Botërore në megallomani nacionaliste dhe do të kërcënonte fqinjët e saj? Apo horrori i luftës dhe i vrasjeve do t’u jepte dorë forcave demokratike dhe paqedashëse dhe ato do të mundësonin pajtimin? “Evropa duhet të pushojë së qeni një vend betejash, ku palët armike mbyten në gjak. Nga ky vetëdijësim i paguar kaq shtrenjtë, ne duam të ecim në rrugë të reja, që na çojnë në një Evropë të bashkuar dhe në paqe.”

Kështu u shpreh Robert Schuman, një nga pionierët e pajtimit, i cili kishte atdhe Gjermaninë, Luxemburgun dhe Francën dhe kishte përjetuar të dyja luftërat botërore. Schumann kishte lindur në perandorinë gjermane me gjuhë amtare atë të Luksemburgut. Ai jetoi, studioi dhe punoi në Luxemburg, Bon, Mynih, Berlin, Strasburg dhe Metz.

Robert Schuman, ish-ministri i Jashtёm francez

Kur Alsazas-Lorena pas Luftës së Parë Botërore 1919 nga Gjermania i kaloi Francës, Schuman mori nënshtetësinë franceze. Në Francë ai filloi karrierën politike. Megjithëse ai gjatë gjithë jetës e foli frëngjishten me theks, pak pas Luftës së Dytë Botërore ai u bë kryeministër i Francës dhe më vonë ministër i jashtëm. Si i tillë ai ndërmori një iniciativë, që e ka ndryshuar Evropën deri sot e kësaj dite. “Qeveria franceze propozon që të vendosë prodhimin gjerman dhe francez të qymyrit dhe të çelikut nën një administrim të përbashkët.”

Me propozimin për një Montanunion me qarkullimin pa doganë të mallrave ndërmjet Francës dhe Gjermanisë, që duhej të ishte e hapur edhe për vende të tjera, Schuman donte të ankoronte bashkëpunimin e vazhdueshëm dhe lidhje të forta ndërmjet dy vendeve, dikur të armiqësuara. Te kancelari Konrad Adenauer ai gjeti një partner në anën gjermane, i cili ndiqte të njëjtat qëllime. “Hekuri dhe çeliku kanë luajtur një rol fatal në dekadat dhe shekujt e fundit në luftërat e popujve evropianë kundër njëri-tjetrit, sepse të gjitha armët ishin prej hekuri dhe çeliku. Tani hekuri dhe çeliku duhet t’i bashkojnë popujt evropianë në një terren të përbashkët të veprimit dhe mendimit.”

Nënshkrimi i Marrëveshjes “Montanunion” më 18.04.1951 në Ministrinë e Jashtme në Paris

“Schuman vizionar i madh evropian”

Plani Schuman, themelimi i mëvonshëm i Montanunion-it konsiderohen sot si momenti i lindjes së Komunitetit Evropian, sepse në deklaratën e tij ministri i Jashtëm francez parashikonte integrimin e mëvonshëm të shteteve të tjera anëtare. Bindja e tij ishte, që Montanunioni do të çonte në një Union më të madh dhe më të fortë: “Ky propozim vë për herë të parë në jetë një federatë evropiane, e cila është thelbësore për sigurimin e paqes.”

Megjithatë në fillim të viteve 50-të nuk ishte pjekur ende koha për zgjerimin e planeve të Schuman-it. Dy vjet më vonë ai dha dorëheqjen nga funksioni i ministrit të Jashtëm, sepse nuk ishte në gjendje të realizonte idenë e Bashkësisë Evropiane. U deshën edhe shtatë vjet, derisa shtetet evropiane qenë të gatshme, që të angazhoheshin për lidhje më të ngushta me anë të marrëveshjes së Romës. Por përpjekjet e Schuman-it u shpërblyen: Ai u bë presidenti i parë i Parlamentit Evropian.

Adenauer pati thënë më vonë, se Schuman që në vitin 1950 kishte qenë një vizionar i madh evropian: “Ai pa më tej, nga sa shihja unë, kur propozoi Montanunion. Mos mendoni se ai e ka propozuar Montanunion për arsye ekonomike! Ajo ishte një çështje e rëndësishme politike.”

Dhe ishte fillimi i një bashkimi që thellohej, që sot përfshin 27 shtete me rreth një miliardë qytetarë. Montanunion nuk ekziston më. Marrëveshja fillestare e vitit 1952 skadoi pas 50 vjetësh. Rregullat e Montanunion-it vazhduan në vitin 2002 në marrëveshjet e reja të BE-së. (dw)

Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan po akuzon fuqitë perëndimore që po luftojnë ekstremistët e Shtetit Islamik në veri të Sirisë se ato nuk po ndihmojnë qeverinë e tij për të luftuar xhihadistët në territorin turk. Duke folur të dielën në Stamboll, presidenti Erdogan tha se Evropa e ka lënë Turqinë të vetme në luftën e saj kundër militantëve.

“Asnjëri prej atyre vendeve që thonë se po luftojnë kundër Shtetit Islamik në Siri, nuk ka pësuar asnjë viktimë e as nuk ka paguar një çmim të madh për përfshirjen në këtë përpjekje. Ata (duke iu referuar BE-së ) na lanë vetëm në luftën tonë kundër kësaj organizate, e cila na ka dëmtuar përmes sulmeve vetvrasëse dhe sulmeve tjera kundër qytetit të Kilis (qytet kufitar në Turqinë juglindore). Dallimi mes reagimeve ndaj shpërthimeve në Ankara dhe Stamboll me ato ndaj sulmeve në Paris dhe Bruksel nuk është asgjë tjetër veçse një padrejtësi konkrete”.

Komentet e tij erdhën një ditë pasi autoritetet thanë se bombardimet turke vranë 55 militantë të Shtetit Islamik në veri të Sirisë. Sulmet ishin një kundërpërgjigje ndaj sulmeve me raketa të militantëve një javë më parë ndaj qytetit të Kilisit, ku u vranë 20 njerëz.

Ushtria turke ka publikuar një video të sulmeve ajrore në rajonet Suran, Tal El Hisn, në veri të Alepos, Baragidah dhe Kusakcik.

Ankesa e zotit Erdogan është shenja e fundit e fërkimit midis Ankarasë dhe Brukselit, i cili i ka bërë thirrje Turqisë të reformojë ligjet kundër terrorizimit që thuhet se po përdoren gjithnjë e më shumë kundër kritikëve dhe kundërshtarëve të presidentit turk.

Zoti Erdogan këmbëngul se Turqia po përballet me kërcënime të dyfishta nga rebelët kurdë dhe Shteti Islamik dhe ka nevojë për forcimin e ligjeve kundër terrorizmit. (voa)

Skandali i shkaktuar nga rrjedhja më e madhe ndonjëherë e të dhënave rreth kompanive sekrete në të quajturat Dokumentat e Panamasë, hyn të hënën në një fazë të re sot kur Konsorciumi i Gazetarëve Investigativë të publikojë një dosje të dhënash ku mund të zhvillohen kërkime. Në këtë dosje me informacione mund të dalin detaje për rreth 200 mijë subjekte dhe individë nga më shumë se 200 vende të botës dhe territore të lidhura me llogaritë e fshehta bankare.

Dokumentet e Panamasë, llogariten në rreth 11.5 milion dosje që i përkasin firmës ligjore Mossack Fonseca. Dokumentat prej thuajse 40 vjetësh, tregojnë se si firma ka ndihmuar njerëz të pasur të krijojnë firma për të fshehur pasuritë apo evituar taksat dhe sanksionet.

Çfarë janë parajsat fiskale?

Regjistrimi dhe funksionimi i një kompanie ose idividi jashtë kufirit kombëtar. Marrëveshja është bërë shpesh me qëllimin të përfitimeve financiare, ligjore dhe tatimore.

Një kompani e inkorporuar me qëllim të operimit jashtë vendit ku është regjistruar, që njihet gjithashtu si një kompani guackë. Individët apo kompanitë shpesh përdorin “kompani fantazëm” për të fshehur pronësinë ose informacione të tjera rreth burimit të fondeve për kompaninë e përfshirë.

Përdoruesit legjitimë të llogarive në Parajsat Fiskale

Ideja e parajsës fiskale për të menjanuar taksat, një vend që ofron taksa të ulëta dhe privaci të lartë, nuk është e paligjshme. Një kompani mund të vendoset në një vend të tillë me qëllim të përfitimit nga taksat e ulëta, si dhe për veprime legjitime si financimet e biznesit, bashkimin apo bljerjen e kompanive apo planifikimin e pasurive dhe taksave.

Përdorimet e paligjshme

Është e paligjshme për një individ apo kompani që të shmangë raportimin e të ardhurave nga llogaritë në vende të huaja nëse autoriteti kombëtar i taksimit u kërkon atyre raportimin e tyre, ose një institucion financiar “offshore” përdoret për të maskuar burimet e fondeve apo pronësinë ose për pastrim parashë apo evazion fiskal.

Shmangia e taksave përballë evazionit fiskal

Menjanimi i taksave i mundëson një individi apo biznesi që të zvogëlojë shumën e tatimit mbi të ardhurat të përcaktuar me ligj duke pretenduar për zbritje të lejueshme dhe përfitime. Evazioni fiskal është i paligjshëm sepse i mundëson një individi apo biznesi që të menjanojë qellimisht pagimin e taksave.

Mossack Fonseca konsiderohet si një prej ofruesve më të mëdhenj në botë të shërbimeve në parajsat fiskale. Prej kompanive në dokumentacionin e firmës ligjore, një në dy janë në Ishujt Britanik Virgin, duke e bërë atë vendin numër një për fshehjen e taksave.

Cilat emra të njohur përmenden në dokumente?

Mes pronarëve të kompanive të regjistrauara në Parajsa Fiskalepërfshihen 140 politikanë, përfshi 12 udhëheqës politikë aktualë dhe të shkuar; miliarderë; yje të sportit; trafikantë droge; mafiozë si dhe të paktën 33 kompani dhe individë në listën e zezë të qeverisë amerikane.

Firma ligjore Mossack Fonseca thotë se nuk ka bërë gabime dhe se nuk është burimi i rrjedhjes së dokumenteve. Deri tani, burimi i informacionit nuk ka treguar identitetin apo gjininë. Ishte gazeta gjermane Süddeutsche Zeitung që u kontaktua më shumë se një vit më parë me dokumentet e enkriptuara nga Mossack Fonseca. Gazeta gjermane dhe ICIJ bashkuan forcat për të analizuar dokementet në fjalë. Afro 400 gazetarë prej më shumë se 100 organizatash mediatike në 80 vende kanë marrë pjesë në studimin e dokumenteve.

Kryeministri i Islandës, Sigmundur David Gunnlaugsson, vëndosi të japë dorëheqjen pasi dokumentet në fjalë tregonin se gruaja e tij zotëronte një kompani në parajsën fiskale që i kishte borxhe bankave të dështuara në Islandë. Kryeministri britanik David Cameron është kritikuar lidhur me investimet në të shkuarën në një llogari “offshore” të krijuar nga i ati i tij kur ishte gjallë. Ai ka pranuar se ka përfituar nga fondi në parajsën fiskale por ka hedhur poshtë se ka bërë ndonjë gabim.

Kryeministi pakistanez Nawaz Sharif nuk ka pranuar se ka bërë ndonjë gabim ai apo djemtë e tij ndërsa dokumentet tregonin se fëmijët e tij ishin në pronësi të disa kompanive. Presidenti rus Vladimir Putin po ashtu ka mohuar akuzat për korrupsion mes bashkëpunëtorëve të tij më të ngushtë, duke thënë se “Dokumentet e Panamasë janë pjesë e fushatës së Perëndimit për të minuar Rusinë”. Dokumentet sugjerojnë se trasaksione rreth 2 miliard dollarëshe ishin fshehur nëpër banka dhe kompani të fshehta nga bashkëpunëtorët e Putinit.

Presidenti i Ukrainës Petro Poroshenko po ashtu ka mbrojtur përdorimin e një llogarie në parajsa fiskale. Në dokumente gjenden po ashtu edhe 10 fugura të rëndësishme politike të Kinës që nga presidenti Xi Jinping. (voa)