Në një intervistë ekskluzive me Deutsche Welle-n, komisioneri i zgjerimit, Johannes Hahn, thotë se imazhi aktual i Shqipërisë e vështirëson shumë një vendim pozitiv pro negociatave.

DW: Zoti Hahn, në një intervistë të dhënë para ca kohësh e përshkruanit veten si zjarrfikës dhe arkitekt të vendeve të Ballkanit Perëndimor. Në Shqipëri të shtunën shpërtheu zjarri. në protestë Me cilat mjete do të ofroheshit ju për të qetësuar gjendjen?

Johannes Hahn: Unë e thashë këtë atëherë në përgjigje të një pyetjeje për përshkrimin e detyrës sime dhe kjo ka të bëjë edhe me vendet fqinje. Me këtë doja të thoja se nga njëra anë përpiqem t’i zhvilloj gjërat nga ana konceptuale e nga ana tjetër më duhet të jem edhe në rajon me shpresën për të zgjidhur ndonjë problem akut. Në rastin e Shqipërisë, dhe kjo vlen edhe për vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, mendoj se është perspektiva evropiane motivi kryesor dhe në këtë drejtim unë mund t’i inkurajoj të gjithë përgjegjësit politikë që t’i kthehen punës parlamentare. Është detyrë e qeverisë që t’i afrohet opozitës dhe detyrë e opozitës që të vetëpërfshihet në mënyrë konstruktive, kritike por edhe të angazhuar. Kemi të bëjmë edhe me imazhin që jep Shqipëria në planin ndërkombëtar.

A do të ndikojë ky imazh mbi vendimin për negociatat e anëtarësimit?

Natyrisht. Imazhi që lë një vend ka ndikim shumë të madh te vendimmarrësit në Bashkimin Evropian. Këta janë përfaqësuesit e popullit dhe qytetari i thjeshtë që shikon pamjet e transmetuara në televizion e ka të vështirë ta kuptojë kur dëgjon se ky vend na qenka gati për të filluar bisedimet e anëtarësimit në BE. Pra, edhe një herë apeli im për përgjegjësit është që të jenë të vetëdijshëm për këtë situatë dhe se dihet që një pamje flet më shumë se njëmijë fjalë.

Megjithatë ministri i shtetit, Michael Roth, në një intervistë  për Deutsche Welle-n u shpreh pro hapjes së negociatave që në qershor.

Edhe unë jam për këtë, sepse negociatat e anëtarësimit ofrojnë pikërisht mundësinë që të ndikohet mbi zhvillimin e vendit në aspektin evropian me katalogun e vlerave evropiane dhe prandaj është më mirë që të fillohet sa më shpejt.

Në Maqedoninë e Veriut gjendja duket më premtuese se në Shqipëri. A ekziston mundësia që Maqedonia e Veriut të trajtohet më vete?

Synimi im është që të dy këto vende të trajtohen njëherazi, sepse edhe raportet do të vendosen njëherazi. Por unë nuk mund ta parashikoj se si do të vendosin vendet anëtare. Fakt është se Maqedonia e Veriut ka kontribuar shumë dhe konkretisht, jo vetëm në kuadër të kërkesave tona, por edhe duke kapërcyer grindjen për çështjen e emrit, por edhe me kapërcimin e konfliktit dypalësh me Bullgarinë, Maqedonia e Veriut ka krijuar kushtet që të jetë papritmas i vetmi vend në rajon, që nuk ka asnjë konflikt me fqinjët.

Pra, kjo do të thotë se, nëse Shqipëria nuk arrin të gjejë një kompromis, mund të çelen negociatat  vetëm me Maqedoninë e Veriut?

Negociatat e zgjerimit janë një proces që bazohen në meritat dhe arritjet e secilit vend. Do të ishte e padrejtë, nëse një vend do të priste, sepse një vend tjetër nuk arrin rezultate.

Kjo vlen në parim. Natyrisht, do të ishte ideale nëse të gjashta vendet do të hynin së bashku. Por kjo nuk është realiste. Por është e padrejtë ndaj atyre që janë angazhuar më shumë, që kanë arritur të gjejnë zgjidhje, që janë të aftë për kompromise, që janë në gjendje të sjellin rezultate. Këta nuk duhet të dënohen tani meqë janë më mirë se të tjerët.

Po grupi parlamentar i CDU/CSU-së ka thënë, se nuk do të arrijë të marrë një vendim që në qershor dhe se në fakt dëshiron ta shtyjë vendimin deri në shtator. E biseduat dhe ju me ta, apo nuk jeni dorëzuar ende dhe po vazhdoni të luftoni që ta sillni çeljen e negociatave në rend të ditës të Këshillit të BE-së qysh në qershor të këtij viti?

Ne në Vjenë kemi një shprehje: Vetëm një letër dorëzohet. Asgjë tjetër. Prandaj edhe unë do të përpiqem deri në momentin e fundit, që të arrijmë një vendim. Ia vlen dhe ua kemi borxh partnerëve tanë që ta mbajmë fjalën, kur ata i përmbushin kushtet që ua kemi vendosur ne mbi bazën e vendimeve të marra njëzëri nga të gjitha vendet anëtare.

Për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut u fol tashmë gjerë e gjatë. Më 29 maj do të dalin progres-raportet e të gjitha vendeve. Çfarë do të lexojmë aty për vendet e tjera?

Shumë gjëra të mira, por edhe shumë gjëra kritike. Siç ndodh rëndom me progres-raporte. Ka përparime aty këtu, por ka edhe stanjacion. Për shembull, te bisedat mes Serbisë dhe Kosovës, të cilat kanë ngrirë prej disa muajsh. Shpresoj se tani do të shkrijnë, jo vetëm për shkak të stinës. Pra, për ta thënë më shkoqur: se së shpejti do të fillojnë bisedimet. Edhe këtu kemi të bëjmë me perspektivën evropiane për të dy vendet dhe një marrëveshje obliguese ndërmjet vendeve është në fund të fundit bazamenti për perspektivën europiane.

Zonja Merkel dhe Zoti Macron kanë nisur një iniciativë për t’i mbështetur këto biseda. Cilat janë mjetet më efektive që ka në dorë Bashkimi Evropian për t’i lëvizur të dyja palët drejt kompromisit?

Besueshmëria. Nëse çelim negociatat e anëtarësimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut – kjo nuk do të thotë se ato hyjnë nesër në BE, ky është një proces disavjeçar që kërkon edhe shumë përpjekje,- atëherë kjo është joshja më e mirë për serbët dhe kosovarët që të ulen në tryezën e negociatave. Sepse ajo që do të duhet të arrijnë ata nuk do të pritet me duartrokitje të mëdha në asnjë vend. Kërkon guxim dhe kurajë nga aktorët veprues që të ulen në një tryezë dhe të hartojnë një kompromis, i cili do të kërkojë lëshime nga të dyja palët për të arritur në një rezultat përfundimtar.

Hyn këtu edhe liberalizimi i vizave?

Nuk lidhet drejtpërdrejt me këtë çështje. Por sa i përket besueshmërisë, po.
Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, është i mendimit se pa SHBA-të nuk do të ketë negociata të suksesshme. E shihni dhe ju kështu?

Ekziston një dakordim i qartë ndërkombëtar se si duhen bërë këto negociata. Natyrisht është mirë nëse kemi mbështetje edhe nga aktorë të rëndësishëm ndërkombëtarë dhe kur bashkësia ndërkombëtare është e bashkuar. SHBA-ja është e rëndësishme si mbështetëse, por struktura aktuale e negociatave, nën drejtimin e Përfaqësueses së Lartë, aktualisht Federica Mogherinit, është e mjaftueshme.

Pyetja e fundit, për ju si “arkitekt” i Ballkanit Perëndimor, nëse më lejohet t’i kthehem edhe njëherë vetëpërshkrimit të përmendur në krye të intervistës. Vitin e kaluar ju e mbështetët idenë e ndryshimit të kufijve në Ballkan. E shihni ende si zgjidhje të mundshme për normalizimin e marrëdhënieve Serbi-Kosovë?

Unë vetëm kam thënë se kjo nuk duhet tabuizuar menjëherë. E sqarova menjëherë se zgjidhja që do të vijë në fund të ditës nuk duhet të jetë në kosto të të tretëve. Tani është ende herët të flitet për zgjidhjet që vijnë në pyetje. Sepse marrëveshja që do të arrihet mes dy vendeve do të jetë shumëpërfshirëse. Një vend qendror në marrëveshje do ta zërë çështja e pakicave, sepse ka shumë serbë në të gjithë territorin e Kosovës dhe jo në një zonë të caktuar të Kosovës. Kështu do të jetë edhe në të ardhmen. Pra, marrëveshja do të përfshijë shumë pjesë të një rebusi, të cilat shpresojmë që së bashku të japin një panoramë shumë të bukur.

Në Shqipëri kryeministri Edi Rama tha të martën se është i gatshëm të dialogojë me opozitën, por jo të negociojë për të shtyrë datën e zgjedhjeve të 30 Qershorit, duke saktësuar se nuk mund të negociohet për të shkelur Kushtetutën e vendit. Oti Rama tha se nuk ndjehet i shqetësuar nga deklarimet e opozitës se nuk do të lejojë mbajtjen e zgjedhjeve vendore, duke u shprehur se “në një vend të Natos të kërcënosh të destabilizosh është një kuturisje qorre” tha ai.

Mes palëve politike në vend qëndron ende në mes një hendek i madh në qëndrimet që ndajnë. Ndërsa opozita këmbëngul në dorëheqjen e kryeministrit Edi Rama dhe në zhvillimin e zgjedhjeve të parakohshme, përfshirë shtyjen e atyre të 30 Qershorit kreu i qeverisë tha sot se është i gatshëm për dialog, por jo të negociojë datën e zgjedhjeve. “Dialogu është i patjetërsueshëm dhe i pazëvendësueshëm në procesin e bashkëjetesës demokratike në një vend normal dhe në një shoqëri që bazohet në zgjedhjet e saj te vota. Dhe vendi ka nevojë më shumë se asnjëherë për dialog. Por – saktësoi më tej zoti Rama – negociata nuk ka, që të jemi të qartë, në kuptimin e një procesi negociatash që lidhen me 30 Qershorin. Se nuk kemi asnjë mundësi të negociojmë Kushtetën e Shqipërisë. Zgjedhjet e 30 Qershorit do mbahen në atë datë”.

Opozita nga ana e saj është përbetuar se nuk do të lejojë mbajtjen e zgjedhjeve vendore. Kryeministri theksoi se nuk është i shqetësuar. “Në një vend të Natos të kërcënosh të destabilizosh është një kuturisje qorre e një përmase që nuk di ta përshkruaj, sepse nuk është vetëm shteti e ligji. Këtu janë interesa të sigurisë kombëtare që lidhen me sigurinë më gjerë. Nuk kam asnjë shqetësim lidhur me 30 Qershorin. Do bëjmë çmos të informojmë qytetarët dhe ndjekësit që do kenë mbetur deri në 30 Qershor në këtë rrugë pa kryer, se ligji është shumë i qartë dhe pa ekuivok për këdo që tenton të prek të drejtën kushtetuese të popullit për të zgjedhur”, theksoi kryeministri.

Por edhe sot pasdite, kryetari demokrat Lulzim Basha theksoi se “zgjedhje të marra peng me krimin dhe nga një kryeministër që bashkëpunon me të, kanë mbaruar”, duke shtuar se “përdhunuesi serial i zgjedhjeve, nuk mund të jetë kujdestar i zgjedhjeve. Kjo është e padiskutueshme, e panegociueshme. Nuk ka njeri në Shqipëri të besojë se me Edi Ramën kryeministër, mund të ketë një proces të lirë zgjedhor”.

Opozita vijon me protestat e saj në sheshe, por sipas kryeministrit një qeveri nuk mund të rrëzohet as me kapsolla e as me bomba Molotov, ndërsa i bëri jehonë reagimeve të shumta ndërkombëtare që dje i kërkuan zoti Basha dhe kryetares së Lsi-së Monika Kryemadhi të dënojnë aktet e dhunës dhe përgjegjësit e tyre.

Në daljen e tij për gazetarët zoti Basha përsëriti sot se “nuk ka e nuk do të ketë asnjë kthim pas. Bashkimi ynë ka marrë përmasat që i tejkalojnë kufijtë politikë të mbështetësve të opozitës. Eshtë një bashkim popullor”. Kreu demokrat ritheksoi se “rruga qe kemi përpara është fare e qartë: Ne do të vazhdojmë aksionin qytetar, duke ndërthurrur protestat me alternativën , vizionin për të ndërtuar ekonominë, mundësi për mirëqenie për të gjithë shqiptarët”.

Për incidentet gjatë protestës së mbrëmshme u arrestuan 7 persona. Ndërsa sot Gjykata vendosi që nga 50 të arrestuarit për aktet e dhunës gjatë së shtunës, të mbajë në burg vetëm 20 prej tyre. Një vendim që u kundërshtua me forcë nga opozita e cila I konsideron ata “të burgosur politikë të një rregjimi monist”, tha zoti Basha duke theksuar se vendimi u mor nga një gjykatës i cili siç tha ai është babai i nënkryetarit të rinisë socialiste, FRESH. “Këtij pseudogjyqtari politik i them se asgjë nuk do të shpëtojë nga bindja e verbër ndaj urdhrave politike”, deklaroi zoti Basha.

voa

Pavarësisht protestave të opozitës, qeveria gjermane është për hapjen sa më parë të bisedimeve për Shqipërinë, konfirmoi për DW ministri shtetit Michael Roth, pas takimit me ministrin e Jashtëm në detyrë të Shqipërisë.

DW: Një vit më parë, Shqipërisë iu premtua “çelja e negociatave” nëse do të plotësonte disa kushte. A do të mbahet premtimi në qershor 2019, apo do të shtyhet për më vonë?

Michael Roth: Ne vazhdojmë ta mbështesim perspektivën e anëtarësimit të Shqipërisë dhe të Ballkanit Perëndimor në BE. Ne duhet t’i mbajmë premtimet tona. Një vit më parë, në qershor, i dhamë Shqipërisë disa detyra me vete, dhe kam përshtypjen se Shqipëria i ka përmbushur këto detyra: reforma ligjore, lufta kundër krimit të organizuar, kontrabandës së drogës, ndërtimi i një administrate moderne. Në këto fusha janë bërë përparime të mëdha. Unë madje shkoj aq larg sa të them se ndoshta nuk ka vend që të ketë përmbushur kaq shumë detyra para çeljes së negociatave të anëtarësimit. Sigurisht ka akoma shumë për të bërë, por jam optimist, se mbi bazën e kritereve të qarta që janë përmbushur, mund të bëhet një diskutim pozitiv për çeljen e negociatave të anëtarësimit me Shqipërinë.

Nuk do të luajnë rol aspak protestat të cilat, të shtunën e kaluar, kanë pasur edhe përshkallëzime të dhunshme?

Kritika është normale në çdo demokraci të gjallë, por dhuna, si mjet i demokracisë apo i politikës, është absolutisht e papranueshme. Ne jemi shumë të shqetësuar për situatën politike në vend në Shqipëri dhe gjithashtu për përgjegjësinë e opozitës për dhunën. Pres që opozita të reagojë drejt në përgjegjësinë e saj për demokraci. Nuk është aspak e qartë për mua se si ajo mund të shpallë një bojkot parlamentar, se si bojkoton zgjedhjet lokale. Parlamenti është pikërisht vendi ku duhen bërë debatet kritike. Nuk mund t’i ikësh kësaj përgjegjësie. Kam përshtypjen se opozita sikur nuk është aspak e interesuar që Shqipëria të anëtarësohet në BE dhe se po ndjek një politikë penguese të papërgjegjshme në kurriz të popullit të Shqipërisë. Kjo nuk është e pranueshme! Dhe përsëris: Nëse qytetarët kritikojnë qeverinë e tyre, ose parlamentarët, kjo duhet marrë seriozisht. Askush prej nesh nuk po e zbukuruon situatën në Shqipëri. Por këto shpërthime të dhunës nuk duhet të bëhen normalitet, as në Shqipëri e as në të gjithë Evropën.

Qëndrimi juaj has në moskuptim në shumë shqiptarë, madje edhe tek intelektualët. Tekefundit, opozita akuzon kryeministrin se ka blerë vota me ndihmën e krimit të organizuar. A ushtruat presion, ose a i kërkuat ju së paku ministrit në detyrë Cakaj që këto raste abuzimit të ndiqen penalisht?

Kur unë sikurse edhe qeveria ime jemi për sundimin e ligjit, ky sundim i ligjit duhet gjithashtu të zbatohet në praktikë. Kjo nuk ka të bëjë fare me presion. Por, i takon drejtësisë shiptare të marrë përgjegjësinë dhe të sqarojë akuzat. Kjo është një pritshmëri e qartë, të cilën natyrisht e kemi ndaj Shqipërisë, por për këtë nuk është përgjegjëse qeveria shqiptare, por kryesisht drejtësia shqiptare, dhe kjo është e pavarur. Kjo do të thotë se këtu është vështirë të ndërhyhet nga jashtë.

Me fjalë të tjera, Shqipëria së shpejti mund të fillojë bisedimet e anëtarësimit?

Unë do të angazhohem që të çelen negociatat e anëtarësimit. Sepse unë besoj se Shqipëria i ka bërë detyrat e shtëpisë, Bashkimi Europian duhet t’i qëndrojë angazhimeve të veta. Por kjo nuk është e vetkuptueshme. Ne të gjithë e dimë për diskutimet kontroverse. Por duhet të jemi të drejtë dhe të vendosim mbi bazën e fakteve dhe nuk duhet të harrojmë kurrë se stabiliteti dhe paqja në Ballkanin Perëndimor janë me interes të madh për Gjermaninë, por edhe për Bashkimin Evropian.

dw