Kaliforni, panairi i makinave të së ardhmes

BenzPanairet e makinave koncept në Los Angeles shërbejnë si vitrinë për stilin dhe teknologjinë e tyre. Por, shumica e këtyre makinave nuk ka gjasa të shiten ndonjëherë tek klientët. Ndryshe nga disa stile të veçanta në panairet e modës në Nju Jork, panairet e makinave koncept janë për të frymëzuar si pronarët e makinave ashtu edhe prodhuesit e tyre. Korespondetja e Zërit të Amerikës Genia Dulot vizitoi një panair makinash në Monterei të Kalifornisë.

Makina e parë koncept, Bucik Y-Job, u krijua në vitin 1938 nga Harley Earl, dizanjues i makinave për kompaninë General Motors. Ishte makina e parë që fenerët i kishte të ndërtuara brenda parakolpit dhe jo të vëna veças mbi të. Po ashtu pati një veçori rrënjësore, dritare elektrike. Gary Wells është pronar i makinës së tipit Buick Y-Job.

“Ishte makina e parë e dizanjuar me një qëllim të vetëm, për të treguar se çfarë do të sillte e ardhmja, për të parë këto elemete të ndryshme dhe për të tërhequr njerëzit.”

Buick Y-Job ishte makina e parë e krijuar nga dizanjuesit dhe jo vetëm nga inxhinierët. Synimi ishte bashkimi i efikasitetit me stilin. Tani, mbi 80 vjet më vonë, krijuesit e makinës elektrike sportive Lotus Evija po përpiqen për kombinimin e përsosur mes formës dhe funksionit.

Brenda 3 sekondash kjo makinë mundë arrijë shpejtësinë nga 0 në 100 kilometra në orë, me një shpejtësi maksimale prej 320 kilometra në orë. Për të patur këtë rendiment, makina është e lehtë dhe aerodinamike. Russell Carr është njeriu pas dizanjos së makinës sportive Lotus Evija.

“Për ndërtimin e kësaj makine jemi frymëzuar nga makinat e garave sportive dhe si ato menaxhojnë rrjedhjen e ajrit përmes makinës si dhe mbi sipërfaqet e jashtëme.”

Kompania Lotus thotë se do të prodhojë vetëm 130 makina të tilla. Në panair u paraqitën edhe disa motoçikleta.

Motoçikleta elektrike “Zeus Radial V8” nga kompania “Curtis Motorcycles” mund të përshkruajë 200 kilometra në qytet dhe 100 në autostradë me një karikim. Motorçikleta nuk bën zhurmë thotë Matthew Chambers që drejton kompaninë “Curtiss Motorcycles”.

“Jetojmë në një botë ku jemi të bombarduar nga informacionet ndaj eksperienca që ofrojnë motoçikletat tona është largimi nga ajo dhe ofrimi i nevojave që ka klienti”.

Automjetet konceptuale parashikojnë të ardhmen ndërsa për shumë inxhinierë nuk ka sfidë më të madhe sesa krijimi i makinës së të ardhmes.

Gernot Erler mbi sfidat e rinisë ballkanike

GernotRinia duhet të rifitojë besimin tek zhvillimi e integrimi në BE i vendeve të Ballkanit Perëndimor, thotë në intervistë për Deutsche Wellen, Gernot Erler, President i Shoqatës për Europën Juglindore.

Deutsche Welle: Shumë të rinj nga Ballkani duan të largohen drejt vendeve të BE, si i shikoni Ju gjendjen e të rinjve në Ballkan dhe në Europën Juglindore, aktualisht?

Gernot Erler: Më interesantja në këtë konferencë është që ne mësojmë nga vetë të rinjtë se, çfarë përvojash kanë pasur, si e shohin ata të ardhmen dhe cilët janë faktorët kyç që vendosin për qëndrimin e tyre në atdhe apo për emigrimin e tyre në një vend të Bashkimit Europian. Këtu shihet qartë, se sigurimi i vendeve të punës dhe të ardhmes janë faktorët kryesorë. Nga njëra anë këto vende munden të përfitojnë nga emigrimi i të rinjve, por ka disa të dhëna që tregojnë se një pjesë kërkon që të largohet për të mos u kthyer më ose të paktën nuk e kanë në plan në fillim që të kthehen përsëri në vendet e tyre. Të dhëna që ndryshojnë nga vendi në vend.

Cili do ishtë mesazhi juaj për qeveritë e vendeve të Ballkanit për t’u zgjidhur ky problem?

Gernot Erler: Mesazhi është gjithmonë i njëjti, largimi nga ryshfeti, si në rastin e blerjes së diplomave. Kjo natyrisht që i demotivon të rinjtë, kur në kohën e tyre të studimeve shohin raste të tilla, pra kur nuk vlerësohet merita, por pagesa në para ose klientelizmi. Të rinjtë këtu thonë qartë, që kjo duhet të marrë fund dhe kështu me këtë do të luftohej një shkak i largimit të të rinjve.

Kë shikoni si sfidën kryesore të të rinjve në Ballkanin Perëndimor?

Gernot Erler: Sfida kryesore është ende gjendja sociale dhe dallimi në paga mes vendeve të tjera dhe Ballkanit, si edhe pasiguria për integrimin në Bashkimin Europian. Integrimi në BE ende është aspiratë e këtyre vendeve, por duket se ka ngecur, edhe pse që nga viti 2003 ata e kanë të drejtën për integrim në BE

Ju jeni për një kohë të gjatë president i Shoqatës për Europën Juglindore. A keni parë ndonjë ndryshim në këtë kohë sa u përket vendeve të rajonit?

Gernot Erler: Janë bërë 20 vite si President i Shoqatës për Europën Juglindore. Kishte kohëra, kur temat e integrimit ishin me rëndësi të veçantë, por kjo ka ndryshuar, sepse nuk ka një datë konkrete, se kur do të integrohen këto vende në Bashkimin Europian. Viti 2025 është një datë kyçe që është përfolur, edhe vetë zoti Junker, tha që deri atëherë disa vende të Ballkanit Perëndimor do të bëhen anëtarë të BE. Por kjo datë nuk është më e besueshme, sepse ka një ngecje të proceseve të integrimeve. Pas Slovenisë dhe Kroacisë nuk është integruar më asnjë vend tjetër edhe pse ka patur bisedime të shumta. Këto dyshime kanë ndryshuar shumë çka dhe duhen gjetur mënyra të tjera për stabilizimin e këtyre vendeve.

Ku mundeni ju si Shoqatë të ndikoni më shumë për stabilizimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor?

Gernot Erler: Ne duhet t’i stabilizojmë këto vende duke i mbështetur në drejtim të sundimit të ligjit, të luftimit të korrupsionit dhe aktiviteteve kriminale. Duhet të krijohen kushte për brezat e rinj, që ata të kenë një të ardhme në vendet e tyre, t’ju jepet një farë sigurie që edhe vendi i tyre është në zhvillim. E gjitha është një çështje e përzgjedhjes së strategjive të mençura dhe ndonjëherë është e rëndësishme të fokusohesh në një vend, sikurse Procesi i Berlinit që ka për fokus Bosnje-Hercegovinën. Por natyrisht neve na duhet strategji për të gjithë rajonin, jo vetëm për disa vende.

Gernot Erler është President i Shoqatës për Europën Juglindore, me qendër në Mynih. Intervista me Deutsche Wellen u zhvillua gjatë Konferencës „Formësimi i së Ardhmes të të Rinjve në Ballkanin Perëndimor dhe Europën Juglindore” në Këln.

 

Intervistën e zhvilloi Arbër Bajrami, Aida Salihbegovic.

Komisioni i Venecias, raport pas një muaji për zgjedhjet vendore në Shqipëri

Komisioni i VeneciasNjë delegacion i Komisionit të Venecias që ndodhet në Shqipëri, tha të mërkurën se pas një muaji, më 11 tetor, Komisioni do të nxjerrë njëraport me përfundimet lidhur me ligjshmërinë e akteve të presidentit Meta mbi zgjedhjet vendore; anullimin e datës 30 qershor, dhe dekretimin e tyre për në 13 tetor.

Delegacioni zhvilloi të martën dhe të mërkurën në Tiranë një seri takimesh me autoritetet kryesore të shtetit dhe politikës shqiptare, si dhe me përfaqësues të shoqërisë civile, lidhur me aktet e presidentit të Republikës, Ilir Meta, për zgjedhjet vendore.

Delegacioni i Komisionit të Venecias u takua të mërkurën me komisionin hetimor parlamentar, që po ndjek procedurat shkarkimin e presidentit, pas nismës së një grupi deputetësh.

Një ditë më parë delegacioni zhvilloi takime me përfaqësues të partive politike, si dhe me presidentin Meta.

Të hënën zoti Meta deklaroi para komisionit hetimor parlamentar, se shtyu datën e zgjedhjeve vendore, sepse opozita nuk po merrte pjesë në votime dhe se me zgjedhje pa dy alternativa, qytetarëve u mohohej e drejta kushtetuese e zgjedhjes.

Zoti Meta tha se forcat politike ishin shumë konfliktuale gjatë qershorit, megjithë përpjekjet e tij për një takim paqtues, ndaj ai vendosi të shtyjë datën e zgjedhjeve pas njoftimeve për dhunë, incidente dhe një goditje të selisë së parlamentit me mjete zjarrvënëse.

Shumica socialiste ftoi Komisionin e Venecias të japë një interpretim të çështjeve kushtetuese, që lindën pas anullimit të 30 qershorit nga Presidenti.

Përfaqësues të të majtës janë shprehur se ky opinion i Komisionit të Venecias do të jetë udhërrëfyes edhe punën e mëtejshme të Komisionit Hetimor parlamentar.

Sipas Kushtetutës së Shqipërisë, pasi parlamenti të votojë shkarkimin me shumicë dërrmuese të votave. Presidentin e Republikës mund ta shkarkojë për shkelje të rëndë të Kushtetutës, vetem Gjykata Kushtetuese me një vendim përfundimtar.

voa

Incidenti/ Burri i ministres Shahini sulmon fizikisht zyrtarin e Lëvizjes Vetëvendosje

shahiniBurri i ministres së Arsimit Besa Shahini, Dardan Molliqaj ka sulmuar fizikisht zyrtarin e Lëvizjes Vetëvendosje Haki Abazi.

Incidenti ka ndodhur në ambientet e redaksisë së televizionit T7.

Sipas asaj që raporton Kallxo.com Haki Abazi ka qenë në korridor në dalje të studios pas debatit në T7, bashkë me Rexhep Hotin, dhe Dardan Molliqaj ka shkuar me zë kërcënues, ia ka kapur duart përcjellësi i tij dhe filloi një përleshje fizike.

“Unë kam qenë në dalje, kam qenë duke ecë me Rexhep Hotin, dhe ata më kanë sulmuar”, tha Abazi. Sipas Abazit, lidhur me rastin autori i emisionit Leonard Kerquki, e ka njoftuar Policinë.

Incidentin e ka konfirmuar edhe drejtuesi i emisionit “Pressing”, Leonard Kerquki. Për shkak të këtij incidenti, ai tha se nuk do të mund ta vazhdojë emisionin.

“E kishim planifikuar ta vazhdonim pjesën e dytë të emisionit me dy analistët, Jusuf Thaçi dhe Rron Gjinovçit, në fakt gjatë ndërprerjes të shkurtër prej 2-3 minutave ka ndodhur një incident fizik. Z. Haki Abazi thotë se është sulmuar prej Dardan Molliqajt dhe prej shoqëruesit të tij, meqenëse nuk mundëm të flasim me Dardaninin na mbetët që të themi këtë dhe të insistojmë që t’i shikojmë inçizimet, video e kamerave të sigurisë për të parë se çfarë ka ndodhur. Më vjen keq për këtë që ka ndodhur, nuk ka qenë asnjëherë qëllimi i këtij emisioni që të vijnë deri në këto situata të tilla”, ka thënë Kerquki.

Kallxo.com raporton se ka tentuar të kontaktojë me Dardan Molliqaj por ai ishtë i padisponueshëm në telefon.

Top Channel

Maqedonia e Veriut me pagën më të ulët mesatare në rajon

DenarSipas të dhënave më të reja zyrtare, pagat më të larta mesatare në rajon i ka Sllovenia dhe Kroacia, ndërsa më të ulëta janë në Maqedoninë e Veriut, Shqipëri dhe Serbi.

Paga mesatare neto në Slloveni arrin në 1108 euro dhe ky është shteti i vetëm në rajon, në të cilin paga mesatare neto kalon shumën e 1 mijë eurove. Paga mesatare në Slloveni është dyfish më e madhe nga thuajse të gjitha vendet e rajonit, përveç Kroacisë – vend anëtar i BE-së, ku paga mesatare arrin në 873.9 euro.

Pas Krocisë është Mali i Zi, ku sipas të dhënave zyrtare të Entit Shtetëror të Statistikave në vend, paga mesatare në muajin korrik 2019 ka qenë 511 euro.

Pagat mesatare më të vogla janë në Maqedoni dhe Shqipëri, ndërsa në Serbi dhe Bosnjë e Hercegovinë janë pak më të larta.

Sipas të dhënave paga mesatare neto në Maqedoninë e Veriut është 409.8 euro, ndërsa në Shqipëri është 423 euro.

Paga mesatare neto në Serbi është 454.7 euro, kurse në Bosnjë e Hercegovinë 469 euro./Telegrafi/

Shoqata Mjekësore Amerikane: Mos përdorni cigaret elektronike

cigaret elektronikeShoqata Mjekësore Amerikane po bën thirrje që të shmanget përdorimi i cigareve elektronike, të cilat dyshohen si shkaktare e 450 rasteve të fundit me sëmundje mushkërish në të gjithë vendin, duke përfshirë pesë vdekje.

Shoqata, një nga grupet më me ndikim të mjekëve në SHBA, i bëri thirrje Administratës së Ushqimit dhe Barnave të shpejtojë nxjerrjen e rregulloreve për cigaret elektronike, duke përfshirë një ndalim të menjëhershëm të pajisjeve aromatike që tërheqin të rinjtë.

Të hënën, Administrata e Ushqimit dhe Barnave i dërgoi një letër të fortë paralajmërimi prodhuesit më të madh të cigareve elektronike, JUUL, duke e akuzuar se në mënyrë të paligjshme ka ngritur pretendime të pa vërtetuara në lidhje me sigurinë e produkteve të saj dhe se i marketon ato tek të rinjtë.

Kompania JUUL tha në një deklaratë se po e shqyrtonte letrën dhe se do të bashkëpunojë plotësisht.

Megjithëseshumica e ekspertëve janë dakord se cigaret elektronike nuk janë aq të rrezikshme sa thithja e tymit të duhanit, ende nuk ka studime shterruese për t’i shpallur ato plotësisht të sigurta.

voa

Apple paraqet produktet e reja, përfshirë telefonin iPhone 11

iPhone 11Përballë konkurrencës në rritje nga kompanitë që ofrojnë telefona inteligjentë me çmime më të ulëta, Apple paraqiti versionet e reja të iPhone-it të martën në ngjarjen e përvitshme të kompanisë për prezantimin e produkteve të reja në Kaliforni. Së bashku me ofertat e

reja, Apple gjithashtu tërhoqi vëmendjen e konsumatorëve dhe kritikëve për një gjë që nuk e bëri, rritjen e çmimit. Korrespondenti i Zërit të Amerikës, Richard Green sjellë më shumë hollësi mbi strategjinë më të re të gjigantit të teknologjisë.

“Për klientët tanë që duan teknologjinë më të sofistikuar, ne kemi krijuar diçka me të vërtetë të veçantë dhe unë jam i entuziazmuar ta prezantoj tani para jush.”

Në selinë e kompanisë në Kupertino të Kalifornisë, shefi ekzekutiv i kompanisë Apple, Tim Cook njoftoi se versionet e reja të iPhone-it, të quajtur iPhone 11 Pro dhe iPhone 11 Pro Max, tani janë të pajisur me një kamera të tretë që i sjell ato në të njejtin nivel me kamerat në telefonat inteligjentë të kompanive rivale Samsung dhe Huawei.

“Me këto tre kamera ju keni mundësi të jashtëzakonshme. Për shembull, ju mund të zgjidhni opsionin zmadhimit të fotografisë, atë zgjerimit horizontal ose të zgjerimit horizontal ultra që kap sfondin me rrethinën e plotë”, thotë Phil Schiller, Nënpresident i Marketingut në kompaninë Apple.

Por në një veprim të befasishëm, Apple njoftoi se çmimi fillestar i iPhone 11 do të jetë 700 dollarë, 50 dollarë më i ulët se sa çmimi i telefonit të mëparshëm iPhone XR që doli vitin të kaluar dhe shumë më ulët se sa çmimi prej 1,000 dollarësh për dy modelet e tjera iPhone 11. Ulja e çmimit pasqyron prirjen e fundit të konsumatorëve për t’i mbajtur telefonat e tyre aktual edhe pas daljes së modeleve të reja, më të shtrenjta.

“Ju keni njerëz që kanë paguar një mijë dollarë për një telefon. Ata ndoshta nuk do ta zëvendësojnë atë për dy a tri vjet. Prandaj, kjo është gjithmonë e vështirë. Kjo synon të tërheqë më shumë përdorues të pajisjeve të brezit të vjetër dhe ata që nuk përdorin sistemin iOS”, thotë analisti i teknologjisë, Wayne Lam.

Shefi ekzekutiv i kompanisë Apple, Tim Cook gjithashtu tha se kushdo që blen iPhone të ri ose kompjuterin e përmirësuar të dorës iPad do të marrë një abonim falas një vjeçar për shërbimin e ri të transmetimit të videove Apple TV Plus, i cili fillon më 1 nëntor. Apple thotë se shërbimi i ri, i cili do të ofrojë seriale origjinale, komedi dhe përmbajtje të tjera, do t’u ofrohet abonuesve të rinj me vetëm pesë dollarë në muaj, duke e vendosur atë në konkurrencë të drejtpërdrejtë me kompaninë Netflix dhe shërbimet e tjera të videove online.

iPhone-t e rinj, së bashku me versionet e përmirësuara të iPad-it dhe orës së dorës Apple, do të dalin në shitje më 20 shtator.

voa

Përparëse inteligjente për gatim

ushqimiVideot e gatimit në internet janë një mjet i domosdoshëm për ata që gatuajnë në shtëpi, por përdorimi i një pajisjeje celulare në kuzhinë mund të mos jetë i volitshëm. Një studente e Universitetit të Nju Jorkut e ka zgjidhur problemin duke e kthyer përparësen tradicionale të kuzhinës në një telekomandë për pajisjet.

Anna Oh është fillestare kur bëhet fjalë për gatimin, kështu që ajo bën atë që bëjnë shumë për të përmirësuar aftësitë e tyre të kuzhinës – shikon video në internet. Por gjërat ndonjëherë bëhen të rrëmujshme. . .

“Ishte e bezdisshme të prekja iPad-in shpesh me duart me yndyrë.”

Anës i erdhi në mendje një zgjidhje – një përparëse inteligjente që i lejon përdoruesit të navigojnë vidiot online pa prekur ekranin.

“Mund ta përdorësh këtë përparëse si një telekomandë për të kontrolluar përmbajtjen e videove gjatë gatimit”, thotë Anna Oh.

Përparësja përdor një mikrokontrollues Arduino, një kompjuter me një çip të vetëm që ka lidhje Bluetooth. Gjithçka është e lidhur, bile edhe stampat e përparëses.

“Kjo mund të duket si përparëse normale por copa e saj është me një material përçues që unë mund ta programoj”.

Përparësja mbështetet tek përdorimi i materialeve alternative për të krijuar qarqe elektrike në vend të metodave tradicionale si instalimet dhe saldimet elektrike, duke e bërë më të lehtë integrimin e tyre në copë dhe materiale.

“Çdo stampë ka një lidhje elektrike për një komandë të caktuar.”

Secila stampë është e programuar për një funksion të caktuar dhe prekja e tyre do të ndalojë ose do të luaj videon apo do ta kthejë atë mbrapsht apo para. Nëse do të ngresh volumin? Thjesht lëviz këtë zinxhir nga e majta në të djathtë.

Anna shqyrtoi mundësinë e dhënies së komandave me zë por teknologjia rezulton të jetë më pak e dobishme në kuzhinë.

‘Komandat me zë mund të duan më shumë kohë sesa thjesht të prekësh butonin”, thotë Anna.

Ana ka ndërthurur mirë dizajnin e përparëses me teknologjinë. Moduli elektronik mund të shkëputet në mënyrë që përparësja të mund të lahet në lavatriçe.

“Doja që përparësja ime të dukej thjesht si një përparëse gatimi e zakonshme”.

Rezultati – një recetë e shijshme.

voa

Tiranë: Çështja Tahiri provë e drejtësisë së reformuar

gjykataA është marrë me trafik droge dhe ka bashkëpunuar me një grup kriminal trafikantësh ish-ministri i Brendshëm Tahiri? Gjykata e Krimeve të Rënda e shtyu për në 19 shtator vijimin e procesit të nisur dy vjet më parë.

Gjykata e Krimeve të Rënda e shtyu për në 19 shtator vijimin e procesit gjyqësor për rastin Saimir Tahiri, ish-ministrit të Brendshëm. Rifillimi i gjyqit të martën bëri publike përfundimin e hetimeve dhe pretencën e prokurorëve: 12 vjet burg për Tahirin, të akuzuar për veprën penale të bashkëpunimit me një grup kriminal në trafikimin e lëndëve narkotike drejt Italisë, në periudhën 2013-2015, kur ai ishte Ministër i Brendshëm në mandatin e parë qeverisës të kryeministrit Rama.

Dënimi apo dhënia e pafajësisë nga Gjykata shihet si test për Drejtësinë e reformuar  të Shqipërisë, si test i të bërit prej saj drejtësi dhe hedhjes poshtë të kompromiseve politike.

Tahiri: kam besim tek drejtësia, jam i pafajshëm

Ish-ministri Tahiri tha të martën,  pas pretencës së akuzës, se ka besim tek drejtësia dhe kërkoi pafajësi. Ai tha se  e pret me padurim seancën e 19 shtatorit, pasi „ është i pafajshëm” dhe ndaj tij po bëhet „ një proces gjyqësor i stisur, i gënjeshtërt me akuza të pabazuara në prova”.

„ Ato që thotë Prokuroria shqiptare janë gënjeshtra dhe antimafia italiane i ka hedhur poshtë. Kam dhënë dorëheqje nga mandati i deputetit, që të përballem me drejtësinë si qytetar. Kam refuzuar t‘i përgjigjem akuzave të Prokurorisë duke shpresuar se e vërteta do dalë në dritë”, deklaroi Tahiti pas përfundimit të seancës.

Ende në politikë ata që iu fshehën drejtësisë

Shpresë tek drejtësia dhe njëherazi sulm ndaj saj. Me këtë kombinim ish-ministri Tahiri mbrojti të martën qëndrimin e tij lidhur me akuzat e prokurorisë. “Në këtë vend ka deputetë që kanë vrarë njerëz dhe nuk kanë shkuar as në Prokurori, kurse unë kam dhënë dorëheqje si deputet. Ata që i fshehën drejtësisë, sot janë në politikë. Praktika ka treguar se sot i ke në krye ata që kanë akuza për vrasje njerëzish dhe për vjedhje stratosferike”, deklaroi Tahiri për gazetarët pas përfundimit të seancës por pa përmendur emra.

Prokuroria hetime për lidershipin socialist?

Tahiri duket, se e ka vënë në vështirësi organin e akuzës që dha pretencën ndaj tij për 12 vjet burg, kur u ndal në domethënien e një përgjimi, që i përket vitit 2013 dhe fushatës së PS për zgjedhjet parlamentare të 2013, që sollën PS në pushtet.

“Nëse Prokuroria ka një përgjim, ku ministri i Brendshëm harxhon 20 milionë euro në fushatë, kur  kisha vetëm 1 muaj në detyrë ndërkohë dhe dy trafikantë bisedonin që ai merr 5 milionë euro apo harxhon 20 milionë euro në fushatë elektorale, nëse Prokuroria e merr seriozisht këtë përgjim duhet të bënte hatanë, nuk duhet të kursente njeri pa hetuar, duhet të kishte hapur hetim pas hetimi, ç’është ky njeri, kjo parti, këta njerëz që harxhokan 20 milionë euro në një fushatë elektorale”, tha Tahiri.

Drejtësi nga drejtësia

Procesi gjyqësor ndaj ish-inistrit të Brendshëm Tahiri është i pari në Shqipëri, që po zhvillohet nga drejtësia e reformuar, me gjykatës dhe prokurorë që kanë kaluar vettingun. Në këto rrethana, vendimin e  Gjykatës së Krimeve të Rënda nuk e pret me padurim vetëm ish-ministri i Brendshëm Tahiri por edhe qytetarët. Ata presin që drejtësia e reformuar të bëjë drejtësi, që Struktura e Posaçme Antikorrupsion (SPAK) të veprojë dhe përligjë pritshmëritë e tyre për drejtësi të pavarur nga politika, profesionale dhe të pakorruptueshme. Në pothuaj tri dekada pandëshkueshmëria e politikanëve të lartë erdhi dhe u betonizua në Shqipëri.

E shkuara, jo e largët, ofron raste flagrante të këtij realiteti. Ndër to më të spikaturat janë trazirat e vitit 1997, kur shembja e skemave piramidale e ҫoi vendin në prag të luftës civile, kur popullsia civile hapi depot e armëve dhe u armatos, kur  bandat kriminale lulëzuan. Por viti i mprapshtë 1997 ka mbetur, edhe sot e kësaj dite, në errësirën e kompromisit politik mes dy palëve. I kryer para 22 viteve, ai kompromis, rezultoi fatal: i hapi rrugën mbylljes për arësye proceduriale të  hetimeve për korrupsion dhe ” avullimin” e 230 milion eurove në projektin për ndërtimin e rrugës Durrës –Kukës në vitin 2010,  vrasjes së 4 qytetarëve, protestues të parmatosur në 21 janar 2011 apo kanabizimit të Shqipërisë pas shkatërrimit të fortesës së drogës në Lazarat, në 2014. Bërja drejtësi ndaj ish-ministrit të Brendshëm Tahiri, dënimi i tij me burg ose dhënia e pafajësisë  duhet të dëshmojë të jetë  fillimi i fundit të kompromiseve të tilla politike dhe i të bërit  drejtësi.

Qytetarët e Shqipërisë, BE dhe SHBA , që kanë investuar fonde të mëdha financiare dhe ekspertizë për kryerjen e reformës në Drejtësi presin ndëshkimin e ish-politikanëve të lartë në pothuaj tri dekada si edhe politikanëve të lartë apo atyre aktualë për korrupsion, abuzim me fonde publike apo akte kriminale.

dw

SHBA: Pasiguri për masat ndaj “epidemisë së sulmeve kibernetike “

PaswordZyrtarët e sigurisë nuk druhen t’i përshkruajnë rreziqet me të cilat përballen Shtetet e Bashkuara në hapësirën kibernetike.

“Mendoj se të gjithë e dime se jemi në mes të një epidemie globale në internet,” paralajmëroi kryejuristi i Agjencisë së Sigurisë Kombëtare në një konferencë javën e kaluar.

Ndërsa Këshilltari Ligjor agjencisë, Glenn Gerstell shkoi edhe më tej.

“Mendoj se është ndoshta e drejtë të themi se gjendja do të vazhdojë të përkeqësohet. Mundësitë për keqpërdorim të hapësirës kibernetike po rriten me një ritëm të shpejtë … Aftësitë tona për t’u mbrojtur nuk po përshpejtohen me të njëjtin ritëm”, shtoi ai.

Kostoja është e konsiderueshme.

Qendra e Ankesave për Krimet e Internetit e Byrosë Federale të Hetimeve mori më shumë se 351,000 ankesa në vitin 2018, viti i fundit i plotë për të cilin janë të disponueshme të dhënat, me humbje për kompanitë dhe individët që kapin shifrën 2.7 miliardë dollarë.

Dhe zyrtarët theksojnë se bëhet fjalë vetëm për rastet për të cilat ata janë në dijeni. Shumë prej tyre nuk raportohen. Dhe ndikimi i mundshëm është i kënsiderueshëm.

Zyrtarët amerikanë e kanë përshkruar ekonominë e vendit si një “gërshetim” të sistemeve të ndryshme që janë integruar në një “strukturë të përbashkët”. Por ata thonë se kundërshtarët e Shteteve të Bashkuara, si Kina, shohin një rrjet objektivash të ndërlidhura, shumica e të cilave nuk janë nën kontrollin e agjencive qeveritare amerikane.

“Pjesa më e madhe e shërbimeve për të cilat ne jemi të intersuar në Shtetet e Bashkuara, gjenden tek kompanitë private”, tha Tonya Ugoretz, zëvendës ndihmës drejtore për kibernetikën, në Zyrën Federale të Hetimeve.

“Ka shumë aspekte të ekspozuara dhe mundësi për aktorët me qëllime keqdashëse, shtoi ajo, duke folur javën e kaluar në një konferencë të sigurisë. Kompleksiteti i kësaj fushe veçse është rritur”.

Megjithëse aftësia për të përdorur një telefon inteligjent për t’i folur frigoriferit, për të gjetur se çfarë të duhet të blesh në dyqanin e ushqimeve, mund të jetë një lehtësi, një gjë e tillë në të njëjtën kohë paraqet rrezikshmëri. Një kriminel që mund të depërtojë në rrjetin e internetit në shtëpi dhe në sistemin e frigoriferit, mund ta përdorë teorikisht atë informacion për të siguruar llogari bankare ose materiale të tjera të ndjeshme.

Kur ekspertët shtojnë edhe ndikimin e teknologjive të reja dhe atyre në rritje, si inteligjenca artificiale ose rrjetet 5G, shumë shohin rrezikshmëri.

Mbrojtja e numrit në rritje të objektivave që janë në shënjestër të sulmeve në internet është e vështirë, ashtu si edhe rikuperimi pas dëmeve.

Ndërsa Shtetet e Bashkiara ka shënuar disa suksese në rikuperimin e fondeve të humbura ose të vjedhura – FBI raportoi një normë rikuperimi prej rreth 75% në 2018 – dëmi nga të dhënat e vjedhura ose sekretet tregtare mund të zgjasë.

Në të njëjtën kohë, ekziston një nervozizëm në rritje, veçanërisht mes kompanive të sektorit privat të cilat mendojnë se qeveria amerikane nuk po i lejon të ndërmarrin veprime më agresive dhe mbase më efektive.

“Ata nuk po përballen thjesht me veprimtari rutinë kriminale, por shpesh me metoda të përziera, me kriminelë të lidhur me shtete të tjera të cilat po kryejnë gjithnjë e më shumë aktivitete kriminale,” tha John Carlin, një ish-ndihmës Prokuror i Përgjithshëm në Departamentin e Drejtësisë të Shteteve të Bashkuara, i cili tani përfaqëson kompani që janë goditur nga sulmet në internet.

“Ata as nuk lejohen të ndërmarrin hapa vetë për të frenuar sulmet që po ndodhin për shkak të implikimeve të sigurisë kombëtare, as të ndërmarrin veprime për të mbledhur informacion jashtë rrjeteve të tyre,” tha ai.

“As ata nuk po marrin të dhëna shtesë zbulimi në vijën e parë yë frontit të kërcënimit, në mënyrë që të mund të ndërmarrin hapa paraprake për t’u vetëmbrojtur.”

Si rezultat, po flitet vazhdimisht që kompanitë të lejohen të “kundërsulmojnë”, për të gjurmuar dhe hakmarrë kundër aktorëve në internet që i kanë vënë në shënjestër.

Ka informacione se kompanitë kanë filluar ta bëjnë një gjë të tillë.

“Ka shenja që kjo po ndodh në një lloj tregu ndërkombëtar në zhvillim e sipër, për ato që mund të quheni shërbime mbrojtëse,” sipas Wyatt Hoffmanit me Nismën e Polittikave Kibernetike të Fondacionit Carnegie për Paqe Ndërkombëtare.

Tani për tani, “kundërpërgjigje” të tilla nuk janë të ligjshme në Shtetet e Bashkuara dhe përpjekjet e ligjvënësve për t’i legalizuar nuk kanë fituar mbështetjen e duhur në Kongres.

Zyrtarët e qeverisë amerikane gjithashtu vazhdojnë të kërkojnë që çdo kompani që dyshon se janë bërë viktima të hakerimit, të kontaktojnë organet e rendit.

“Shumica e studimeve që kam parë sugjeron se koha mesatare që duhet për të zbuluar një depërtim kibernetik është rreth gjashtë muaj, pa dyshim disa muaj,” tha Zëvendës Ndihmësi i Prokurorit të Përgjithshëm Adam Hickey gjatë një diskutimi për mundësinë e kundërpërgjigjes me hakerim.

Disa kompani që prodhojnë programe kompjuterike janë bashkuar me zyrtarët e qeverisë për të paralajmëruar kompanitë që mos t’i marrin gjërat në duart e tyre.

“Thjesht nuk funksionon, thotë Rich Boscovich me njësinë e krimit dixhital të Microsoft-it, duke paralajmëruar për pasoja të padëshiruara. Rrezikshmëria është shumë e madhe. Pra kundërpërgjigjia me të njëjtën monedhë është diçka që nuk duhet bërë”.

voa