Arkivi mujor: Qershor 2022

Shqipëria

Rama niset nga Spanja: Vij në atdhe me dy lajme të mira

Komento

ramaKryeministri i Shqipërisë, Edi Rama dhe delegacioni i tij janë nisur sot në Shqipëri pas vizitës në Madrid, ku morën pjesë në samitin e NATO-s.

Në një postim në Facebook kreu i qeverisë thotë se vjen në atdhe me dy lajme të mira: atë të kontributit shqiptar në aleancën e NATO-s dhe zgjidhjen e ngërçit për hapjen zyrtare të negociatave për anëtarësim në BE.

“Për në atdhe pas një samiti veçanërisht të ngarkuar të NATO-s, ku morëm sidoqoftë kënaqësinë e dyfishtë të një pune të mbarë, qoftë në aspektin e kontributit të Shqipërisë për Aleancën, qoftë në drejtim të zgjidhjes së ngërçit për hapjen zyrtare të negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian”, ka shkruuar Rama.

Kjo vjen disa orë pasi kreu i grupit parlamentar Taulant Balla foli në parlament për një dakordësi mes 27 vendeve anëtare të BE-së për të mbajtur javën e ardhshme konferencën e parë ndërqeveritare me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. /A2/

Maqedonia

Bullgaria dhe Maqedonia e Veriut pranojnë propozimin francez për zgjidhjen e ngërçit – Shkupi nis këshillimet e brendshme

Komento

MK BEAutoritetet në Maqedoninë e Veriut thanë të enjten në mbrëmje se kanë filluar këshillimet e brendshme rreth marrëveshjes me Bullgarinë për zgjidhjen e ngërçit mes tyre, në bazë të një propozimi francez. Marrëveshja i hap rrugën nisjes zyrtare të bisedimeve për anëtarësim në BE të Shkupit por dhe Tiranës.

 

Arritjen e një kompromisi e bëri të ditur i pari presidenti francez Emmanuel Macron, i cili drejtoi këto 6 muaj presidencën e Bashkimit Europian dhe u angazhua personalisht për gjetjen e një zgjidhjeje edhe gjatë samitit të NATO-s në Madrid.

“Jam i bindur se kemi arritur një zgjidhje kompromisi” deklaroi presidenti Macron gjatë një konference me gazetarë në Madrid, por pa dhënë asnjë hollësi.

Bullgaria anëtare e BE-së kishte refuzuar të miratojë kuadrin e negociatave të anëtarësimit për Maqedoninë e Veriut, për shkak të mosmarrëveshjeve mbi historinë dhe gjuhën.

Por ligjvënësit bullgarë votuan për të lejuar qeverinë të heqë veton e saj pas ndryshimeve në tekstin e kuadrit që do të garantonte të drejtat e bullgarëve në Maqedoninë e Veriut përmes ndryshimeve kushtetuese dhe do të angazhonte Shkupin të mbajë marrëdhënie të mira me Bullgarinë.

 

Qeveria e Maqedonisë së Veriut në një deklaratë të saj u shpreh se ka pranuar një propozim nga Presidenca franceze me ide që u referohen qëndrimeve të shprehura publikisht prej saj”, duke shtuar se “kjo është baza për hapjen e një procesi të gjerë konsultativ, fillimisht në Qeveri dhe partnerët e koalicionit, e më pas me Presidentin, Parlamentin dhe opozitën, si dhe me sektorin civil, ekspertët dhe publikun e gjerë në vend.

Kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Dimitar Kovaçevski, tha të enjten në mbrëmje se “çështjet historike nuk vihen në tryezën e bisedimeve me Bullgarinë dhe se propozimi francez me ndryshimet e bëra, nuk e kërkon këtë”.

Ai tha se propozimi do të diskutohet në të gjitha institucionet e rëndësishme të vendit, në parlament, me shoqërinë civile dhe ekspertët, por nuk është e qartë se sa kohë do të vazhdojnë debatet.

Presidenti i vendit Stevo Pendarovski dhe ministri i Jashtëm, Bujar Osmani, thanë se propozimi i modifikuar është shumë më i mirë se teksti i mëparshëm.

Askush nga autoritetet në Shkup nuk dha ndonjë hollësi se çfarë përmban propozimi.

Presidenti i Këshillit Europian, Charles Michel shkroi më herët gjatë ditës në Twitter se mirëpriste “zgjidhjen franceze për një marrëveshje që do të shtronte rrugën për hapjen e bisedimeve për anëtarësim me Maqedoninë e Veriut. Zgjidhja u jep përgjigje shqetësimeve të ngritura. Jemi më afër se kurrë. Tani është momenti të thuhet Po”, shkroi ai me një referencë të qartë ndaj Shkupit.

Kryeministri shqiptar Edi Rama, i bëri thirrje Maqedonisë së Veriut të pranojë propozimin francez. Ai shkroi se propozimi “që është edhe përfundimtari, i jep Maqedonisë së Veriut mundësinë e një pranimi pa rezervë dhe hap rrugën e nisjes zyrtare të negociatave për anëtarësimin e të dy vendeve në Bashkimin Europian! Vëllezërve maqedonas dhe shqiptarë në MV u them: Pranojeni!”, shkroi ai në rrjetet sociale.

Nëse gjithçka përmbyllet në kohë, gjasat janë që konferenca e parë ndërqeveritare me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut mund të zhvillohen që javën e ardhshme.

voa

Ballkan

Qeveria e Abazoviqit në rrezik

Komento

Dritan AbazovicTradhti ndaj Malit të Zi, kapitullim i shtetit para Kishës Ortodokse Serbe, farsë… Këto janë disa vlerësimet e disa partive politike në Mal të Zi për një version të Marrëveshjes Themelore, që rregullon marrëdhëniet e shtetit të Malit të Zi me Kishën.
Reagimi më i ashpër ka qenë nga partitë që marrin pjesë në Qeverinë e Malit të Zi ose i ofrojnë asaj mbështetje politike në Kuvend: Partia Socialdemokrate (SDP) dhe Partia Demokratike e Socialistëve (DPS).

Kritikat janë përcjellë me paralajmërime se Qeveria, e zgjedhur dy muaj më parë, mund të humbasë mbështetjen në Kuvend, ku ka një shumicë prej vetëm tri votash.

Ajo që kundërshtohet me të madhe në propozim-tekstin e marrëveshjes së Qeverisë, është pjesa që e njeh subjektivitetin e Kishës Serbe në Mal të Zi gjashtë shekuj më herët se atë të Kishës në Serbi.

E njohur si Marrëveshja Themelore, ajo nënshkruhet me bashkësitë fetare për të rregulluar marrëdhëniet e ndërsjella pronësore dhe juridike.

Pas gati një dekade negociatash të pasuksesshme të qeverive të mëparshme, kryeministri aktual i Malit të Zi, Dritan Abazoviq, ka premtuar nënshkrim të shpejtë të Marrëveshjes Themelore me Kishën Ortodokse Serbe.

SDP kërcënon të rrëzojë Qeverinë

Pas publikimit të propozim-tekstit të Marrëveshjes Themelore më 28 qershor, për të cilin thuhet se ka pasur dakordim midis Qeverisë dhe Kishës Ortodokse Serbe, pasuan reagime të furishme.

Draginja Vuksanoviq, deputete e SDP-së, partisë që ka dy ministra në Qeverinë e Abazoviqit, tha se projekt-marrëveshja është “farsë, tradhti dhe okupim”.

Nga kjo parti thanë jozyrtarisht për Shërbimin e Ballkanit të Radios Evropa e Lirë se, nëse Qeveria e pranon këtë version të Marrëveshjes Themelore me Kishën, “Qeveria, në mënyrë të pashmangshme, do të bjerë dhe do të shpallen zgjedhje të reja parlamentare”.

Nga DPS-ja thanë se në tekst ka “qëllime dukshëm të këqija” ndaj Malit të Zi dhe shtuan se Qeveria është e obliguar që t’i mbrojë interesat kombëtare malazeze.

“Përndryshe, pasojat dihen”, tha Millosh Nikolliq, një zëdhënës i DPS-së.

Edhe Predrag Boshkoviq, nga kjo parti, tha se “dokumenti i përshtatur për Kishën Ortodokse Serbe” është përpjekje “për të vjedhur historinë dhe thesarin kulturor” të Malit të Zi dhe shtoi se ai nuk do të kalojë.

“Ka duruar ky shtet dhe pushtues më të mëdhenj. Do t’i durojë edhe këta”, tha ai.

Edhe pse DPS nuk është në Qeveri, kjo parti i jep mbështetje parlamentare Qeverisë së pakicës, të udhëhequr nga Abazoviq, e cila është votuar në fund të prillit të këtij viti.

Nga “Matica crnogorska”, institucion kulturor në Mal të Zi, thanë se me nënshkrimin e një marrëveshjeje të tillë, vendi “do të nënshkruante aktin e kapitullimit”.

Si u përgjigj Abazoviq?

“Përveçse kam dëgjuar që jam tradhtar, nuk kam dëgjuar ende se nene të caktuara të marrëveshjes nuk janë në rregull”, tha Abazoviq.

Ai tha se palët që janë të pakënaqura me tekstin e harmonizuar të Marrëveshjes Themelore me Kishën Ortodokse Serbe, kanë qenë në dijeni për përmbajtjen e saj.

“Përfaqësuesit e DPS-së dhe SDP-së e kanë ditur tekstin dhe nuk kanë pasur asnjë kundërshtim për pjesën normative”, tha Abazoviq.

Por, ministri i Mbrojtjes, Rashko Konjeviq, nga SDP-ja, publikoi një letër drejtuar kabinetit të Abazoviqit, e cila tregon se kjo parti ka kundërshtuar projekt-marrëveshjen.

Nga DPS-ja thanë se kryeministri po mashtron opinionin dhe se kjo parti ka kundërshtime për marrëveshjen.

Abazoviq takoi më 30 qershor në Beograd patriarkun e Kishës Ortodokse Serbe, Porfirije. Ky i fundit tha se miratimi i tekstit të Marrëveshjes Themelore mund të vendosë “kurorë” mbi normalizimin e marrëdhënieve midis Malit të Zi dhe Kishës Ortodokse Serbe.

Abazoviq tha pas takimit se është e nevojshme që të kryhen të gjitha procedurat në nivel të grupeve punuese dhe të organeve të tjera në Qeverinë e Malit të Zi dhe në Kishën Ortodokse Serbe.

Kush nuk kundërshton?

Vetëm Fronti Demokratik (DF), parti pro-serbe dhe pro-ruse, nuk shprehu kundërshtime, duke thënë se marrëveshja me Kishën Ortodokse Serbe është e pranueshme për të, nëse Kisha e vlerëson si të mirë.

Ish-kryeministri Zdravko Krivokapiq, paraardhës i Abazoviqit, tha se versioni i publikuar i Marrëveshjes Themelore është pothuajse identik me atë që Qeveria e tij i ka dërguar për miratim Kishës Ortodokse Serbe, në korrik të vitit të kaluar. Qeveria e Krivokapiqit ka qenë në marrëdhënie të ngushta me Kishën Ortodokse Serbe.

Çfarë është e diskutueshme?

Për kundërshtarët e versionit të Marrëveshjes Themelore është i diskutueshëm fakti që Kisha Ortodokse Serbe në Mal të Zi njihet si subjektivitet juridik nga viti 1219, ndërsa në Serbi subjektiviteti i saj juridik njihet nga viti 1836.

Pra, sipas propozim-marrëveshjes, pjesë të Kishës Ortodokse Serbe, përkatësisht katër dioqeza që veprojnë në Mal të Zi, janë gati gjashtë shekuj më të vjetra se vetë kisha “nënë” – selia e së cilës është në Beograd.

Për më tepër, Kisha Ortodokse Serbe në Mal të Zi do të ishte “më e vjetër” se vetë shteti i Malit të Zi.

Një tjetër çështje e diskutueshme është edhe ekstraterritorialiteti i Kishës.

Sipas versionit të marrëveshjes, shteti malazez i garanton Kishës Ortodokse Serbe se organet shtetërore nuk mund të marrin masa të sigurisë në objektet dhe hapësirat e saj, pa miratimin paraprak të organeve përgjegjëse të Kishës, përveç kur bëhet fjalë për mbrojtje urgjente të jetëve dhe shëndetit.

Përveç që Kisha Ortodokse Serbe garanton paprekshmërinë e pronës mbi objektet fetare tashmë të regjistruara, shteti ka marrë përsipër regjistrimin edhe të pasurive të paluajtshme të paregjistruara në pronësi të dioqezave të Kishës Ortodokse Serbe në Mal të Zi.

Partitë dhe institucionet pro-malazeze e shohin një formulim të tillë si “kapje” të thesareve kulturore dhe historike të Malit të Zi.

Termi “themelore”

Mali i Zi, deri më tani, ka nënshkruar Marrëveshje Themelore me Selinë e Shenjtë në Vatikan dhe me marrëveshje ka rregulluar edhe marrëdhëniet e ndërsjella me komunitetin islam dhe me atë hebre.

Pikërisht termi “themelore” është i diskutueshëm në marrëveshjen me Kishën Ortodokse Serbe, sepse ajo nuk është subjekt i së drejtës ndërkombëtare dhe nuk e ka statusin e kishës shtetërore në Mal të Zi.

Marrëveshja Themelore, e nënshkruar nga Qeveria e Malit të Zi me Selinë e Shenjtë, në qershor të vitit 2011, përmban atë përcaktues, sepse është marrëveshje ndërmjet shtetit të Malit të Zi dhe shtetit të Vatikanit, i njohur ndërkombëtarisht.

Kur janë nënshkruar marrëveshjet me komunitetin islamik dhe hebre në Mal të Zi, termi “themelore” ka rënë.

Disa politikanë dhe ekspertë thonë se nënshkruese të marrëveshjes me Kishën do të duhej të ishin katër dioqezat e Kishës Ortodokse Serbe, që janë të regjistruara në Mal të Zi, e jo selia e tyre në Beograd.

Përvojë të ngjashme ka pasur Kroacia.

Në dhjetor të vitit 2001, kryeministri i atëhershëm i Kroacisë, Ivica Raçan, ka nënshkruar marrëveshje me Kishën Ortodokse Serbe në Kroaci. Në emër të Kishës ka nënshkruar Mitropoliti i Zagrebit dhe Lubjanës, Jovan.

Marrëveshja nuk ka qenë “themelore”, por “marrëveshje për çështje të interesit të përbashkët”, dhe nuk është nënshkruar nga patriarku i atëhershëm i Kishës Ortodokse Serbe, Pavle.

Negociatat e Malit të Zi për Marrëveshjen Themelore me Kishën Ortodokse Serbe kanë nisur dhjetë vjet më parë, gjatë qeverisjes së DPS-së, e cila ka rënë nga pushteti në gusht të vitit 2020.

rel

 

Bota

NATO përfundon takimin, shtohen trupat në Evropë, Rusia rreziku kryesor

Komento

nato madridNë ditën e fundit të takimit të nivelit të lartë të NATO-s në Madrid, Presidenti Biden foli në një konferencë shtypi për planet e qeverisë amerikane për rritjen e pranisë ushtarake në Evropë. Ai deklaroi se do të mbrohet çdo centimetër territor i NATO-s. Nga ana e saj, aleanca po planifikon të shtatëfishojë forcat e saj të reagimit të shpejtë.

 

NATO e konsideron takimin e Madridit si tepër të rëndësishëm për të ardhmen e aleancës në një botë më konkuruese dhe më të rrezikshme. Shtetet e Bashkuara u zotuan të rrisin më tej praninë e forcave amerikane në Evropë. Presidenti Joe Biden deklaroi sot në një konferencë për shtyp se do të mbrohet çdo centimetër territor i NATO-s.

“Nga ana jonë, Shtetet e Bashkuara po veprojnë ekzaktësisht siç kisha thënë se do të vepronin, nëse Putini do të fillonte sulmin. Po forcojmë praninë e forcave tona në Evropë. Po dislokojmë anije të tjera në Spanjë. Po dislokojmë njësi të tjera të mbrojtjes ajrore në Gjermani. Më shumë (avionë) F-35 në Britani. Dhe për të forcuar krahun tonë lindor, një shtab të ri të përhershëm në Poloni për Korpusin e 5-të të Ushtrisë Amerikane; një brigadë të re forcash luftarake në Rumani; dislokime të mëtejshme në vendet balltike. Gjërat po ndryshojnë, për t’iu përshtatur botës që kemi sot”, tha Presidenti Biden.

Gjithashtu, NATO po planifikon një rritje me shtatë herë të forcës së saj të reagimit të shpejtë, në rreth 300 mijë trupa.

“Është pjesë e riorientimit të NATO-s, pas dekadash operacionesh ndërkombëtare për menaxhimin e krizave, për t’u fokusuar tek mbrojtja e territorit aleat”, thotë Charly Salonius-Pasternak, nga Instituti Finlandez i Marrëdhënieve Ndërkombëtare.

NATO gjithashtu pritet të zgjerohet. Finlanda dhe Suedia morën ftesë zyrtare pasi Turqia hoqi veton e saj në prag të takimit. Secili vend anëtar duhet të miratojë kërkesat proces që mund të përfundojë edhe brenda disa javëve.

“Është një nga elementët që e bënë Madridin një takim historik. Ishte e mrekullueshme, që u arrit që në fillim. Anëtarësimi i Finlandës dhe Suedisë në NATO mundëson rikonceptimin e mbrojtjes së Evropës Veriore”, thotë zoti Salonius-Pasternak.

Pozicionimi i ri strategjik i NATO-s paraqitet në dokumentin “Koncepti Strategjik” të miratuar gjatë sesionit të së martës.

“E bën të qartë se Rusia përbën rrezikun më domethënës dhe më të drejtpërdrejtë për sigurinë tonë”, tha Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jen Stoltenberg.

Ndërsa NATO forcon mbrojtjen, Ukraina vazhdon të përballet me forcën e plotë të sulmit rus.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy iu drejtua samitit nga Kievi.

“Kjo nuk është një luftë që po bën Rusia vetëm kundër Ukrainës. Kjo është një luftë për të drejtën për të diktuar rrethanat në Evropë – për atë se si do të jetë rendi botëror në të ardhmen”, tha zoti Zelenskyy.

NATO ra dakord për një paketë të re afatgjatë mbështetjeje për Ukrainën. Vendet anëtare të NATO-s po dërgojnë armatime të rënda, por Ukraina thotë se ka nevojë për shumë më tepër.

“U është dashur të bëjnë shumë trajnime fillestare. E kanë bërë këtë. Disa sisteme janë dorëzuar. Pra, po jepen pak nga pak, për fat të keq”, thotë Jim Townsend, ish-Zëvendës Ndihmës Sekretari amerikan i Mbrojtjes për Evropën.

Anëtarëve të NATO-s iu bashkuan vendet aleate nga rajoni Indo-Paqësor: Japonia, Koreja e Jugut, Australia dhe Zelanda e Re. Për herë të parë, Koncepti i ri Strategjik i NATO-s përmend Kinën.

“Shohim një partneritet strategjik të thelluar mes Moskës dhe Pekinit, dhe një vendosmëri në rritje të Kinës; politikat e saj shtrënguese kanë pasoja për sigurinë e aleatëve (në NATO) dhe partnerëve tanë“, tha zoti Stoltenberg.

Takimi i nivelit të lartë në Madrid shënon një moment historik për NATO-n – në përballjen me sfida të reja, që nga ndryshimet klimatike dhe deri tek Kina. Por Koncepti i saj i ri Strategjik është i qartë – se Rusia paraqet rrezikun më të madh të sigurisë – dhe aleanca duhet t’i përshtatet këtij kërcënimi.

voa

Kosova

Lajçak: Situatë e re në procesin e bisedimeve Kosovë – Serbi

Komento

lajcakPërfaqësuesi i posaçëm i Bashkimit Evropian për bisedimet Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak, tha të enjten në Beograd se vendimi i një nate më parë i qeverisë së Kosovës mbi përdorimin e targave të makinave dhe dokumenteve personale të lëshuara nga autoritetet serbe, ka krijuar një situatë të re në marrëdhëniet ndërmjet të dyja palëve dhe ka ndryshuar “planet dhe temat” e diskutimeve gjatë vizitës së tij në rajon.

 

Qeveria e Kosovës vendosi të mërkurën që të kufizojë deri në fund të shtatorit përdorimin aktual të targave të makinave që hyjnë nga Serbia apo janë të regjistruara në Serbi dhe të vendosë masën e reciprocitetit për përdorimin e dokumenteve personale të qytetarëve serbë që hyjnë në Kosovë.

Vendimi nxiti reagimin e zemëruar të Beogradit. Presidenti serb, Aleksandar Vuçiç, tha se Prishtina me këto vendime “synon të dëbojë serbët nga Kosova”, ndërsa akuzoi vendet kryesore perëndimore për mbështetjen e vendimeve të Prishtinës..

Presidenti serb i cili në mbrëmjen e së mërkurës u takua me zotin Lajçak, tha se “dialogu është rrëfim bosh”.

“Çfarë bisedimesh pas vendimeve të tilla? Nuk ka gjë prej tyre”, tha ai, duke akuzuar autoritetet në Prishtinë se “po planifikojnë ndërhyrje në veriun e Kosovës më 1 tetor”.

Zoti Lajçak nuk deshi të komentojë të enjten këtë pohim të presidentit serb por tha se “duhet të kërkojmë zgjidhje nëpërmjet bisedimeve dhe jo nëpërmjet përplasjeve”.

Zoti Lajçak i cili të enjten shkoi në Beograd pas një vizitë treditëshe në Prishtinë, tha se tashmë është krijuar situatë e re që ka ndryshuar planet e tij.

“Unë erdha në rajon që të përgatis takimin e radhës të udhëheqësve dhe të flasim për përparmin në procesin e normalizimit të marrëdhënieve. Tani duhet të zgjidhim këtë situatë. Nuk guxojmë të lejojmë ndonjë krizë”, tha ai.

Që nga fillimi i tetorit të vitit të kaluar Kosova dhe Serbia zbatojnë një marrëveshje të përkohshme sipas së cilës targave të makinave u vendosën fletë ngjitëse aty ku shihen simbolet shtetërore të të dyja palëve. Marrëveshja e përkohshme u arrit më 30 shtator pas disa ditësh trazirash në veriun e Kosovës, ku grupe serbësh bllokuan rrugët për të kundërshtuar vendimin e qeverisë së Kosovës për vendosjen e masave të reciprocitetit për përdorimin e targave.

Ndonëse ishte vendosur një afat gjashtë muajsh për një marrëveshje përfundimtare rreth kësaj çështjeje, më 13 maj palët dështuan të pajtohen rreth saj.

Qeveria e Kosovës vendosi të mërkurën që makinat që kanë targa me shkurtesat e qyteteve të Kosovës e që janë lëshuar nga autoritetet serbe, t’u mundësohet regjistrimi me targa të Kosovës, RKS nga 1 gushti deri më 30 shtator të këtij viti.

Qeveria e Kosovës vendosi po ashtu që personat që hyjnë në Kosovë me dokumente personale të lëshuara nga autoritetet e Serbisë, të pajisen me një fletë-deklarim që përkohësisht e zëvendëson përdorimin e dokumenteve të tilla.

Një masë e tillë zbatohet nga autoritetet serbe ndaj qytetarëve të Kosovës që nga viti 2008 kur ajo shpalli pavarësinë.

Kosova dhe Serbia janë përfshirë në një proces bisedimesh për normalizimin e marrëdhënieve që nga viti 2011 dhe që atëherë janë arritur një varg marrëveshjesh, por zbatimi i tyre është ende një sfidë.

Serbia e mbështetur nga Moska, kundërshton pavarësinë e Kosovës që është njohur nga vendet kryesore perëndimore.

voa

Bota, Shëndeti

Sa ujë i duhet trupit tonë dhe për çfarë i duhet?

Komento

ujiNjeriu mund të jetojë tri minuta pa oksigjen, 30 ditë pa ushqim, por vetëm tri ditë pa marrë lëngje, thotë rregulli i artë. Pa ujë në trupin e njeriut nuk funksionon asgjë.

 

Trupi i një të sapolinduri përbëhet nga 80 përqind ujë. Kur plakemi, përmbajtja e ujit në trup ulet dhe arrin në rreth 60 përqind. Qelizat dhjamore përmbajnë më pak ujë se sa qelizat e tjera të trupit. Prandaj mbipeshat kanë përqindje më të ulët uji se sa njerëzit e dobët, dhe përmbajtja ujore tek gratë është më e ulët se tek burrat. Për të gjithë ne është jetike që duke pirë lëngje ta ushqejmë trupin vazhdimisht me ujë.

Disa organe përmbajnë jashtëzakonisht shumë ujë. Këtu bëjnë pjesë për shembull syt, që përbëhen nga 90 përqind ujë. Muskujt kanë me 80 përqind ujë po ashtu përmbajtje të lartë lëngjesh. Për ta ushqyer trupin mjaftueshëm me ujë, ne duhet të bëjmë një gjë: të pijmë, të pijmë dhe sërish të pijmë ujë.

 

Uji domosdoshmëri absolute

Trupi i njeriut humbet çdo ditë rreth dy litra ujë. Një nga rrugët është nëpërmjet lëkurës, me të cilën rregullohet edhe temperatura e trupit. Kjo vlen sidomos në mot të nxehtë. Por edhe ajri i thatë dhe i ngrohtë e bëjnë këtë gjë. Veshkat, që na çlirojnë nga helmet e trupit, shkarkojnë lëngje në formën e urinës. Nëse nuk kemi pirë mjaftueshëm, urina jonë ka ngjyrë të verdhë të ndezur. Po të jetë urina në ngjyrë të murme, atëherë kjo shihet si sinjal serioz, që tregon se diçka nuk shkon. Nëpërmjet zorrëve lëngjet shkarkohen edhe me jashtëqitjen. Edhe me frymëmarrjen ne humbasim lëngje në formë pikash të vogla.

Këto humbje uji duhet t’i kompesojmë prandaj na duhet të pijmë çdo ditë rreth 1,5 deri 2 litra lëngje. Gjatë aktiviteteve të mundimshme trupore, si për shembull gjatë sportit, në mot me temperatura të larta, kur kemi ethe, të vjella ose diare, nevoja për lëngje rritet. Nuk është nevoja të jetë vetëm ujë. Supat, frutat ose perimet e ndryshme i bëjnë mirë trupit dhe ndihmojnë të furnizohen rezervat. Kjo është sidomos e nevojshme, sepse trupi i njeriut i tregon simptomat e para që me humbjen e një deri dy përqind të lëngjeve. Kur humbet rreth shtatë përqind të sasisë së lëngjeve, trupi i njeriut ndodhet në rrezik: Rrahjet e shpeshta të pulsit ose marrja e mendve tregojnë se të gjitha reaksionet dhe proceset e trupit kanë nevojë për lëngje. Kur mungesa e lëngjeve arrin në dymbëdhjetë përqind atëherë në rastin më të keq mund të shkaktohet gjendje shoku ose madje rënie në koma.

 

Truri ynë ka nevojë për lëngje për t’u mbrojtur 

Edhe truri ynë dhe palca kurrizore nuk mund të punojnë pa lëngje. Ne kemi rreth 140 mililitra lëng nervash dhe truri, një lëng që nga mjekësia quhet: Liquor cerebrospinalis. Ky është një lëng i tejdukshëm, në të cilin si të thuash truri ynë noton në kafkë, dhe është ai që e mbron nga tronditjet. Çdo ditë ne krijojmë rreth një gjysmë litri nga ky lëng, i cili shpërbëhet sërish dhe natyrisht duhet zëvendësuar.

 

Shenjat e para që tregojnë se trupi ka nevojë urgjente për ujë, janë dhimbja e kokës dhe marrja e mendve, tharja e mukozave të gojës dhe grykës, dhe mbase edhe rëndimi i gëlltitjes. Ne ndiejmë lodhje, mungesë energjie, por nuk e lidhim këtë gjë menjëherë me mungesën e lëngjeve.

Në mot të nxehtë dhe me humbje më të madhe të lëngjeve për shkak të djersitjes, mund të ndodhë që qarkullimi i gjakut të ndalojë dhe ne të rrëzohemi përtokë. Trupi ynë na e tregon menjëherë nëse ka ardhur koha të pijmë diçka, sepse edhe tensioni i gjakut rritet. Pa lëngje të mjaftueshme gjaku ynë trashet dhe nuk mund ta përballojë më pa probleme qarkullimin.

 

Sa më e madhe mosha, aq më e vogël etja 

Sa më shumë rritet mosha, aq më shumë ulet ndjenja e etjes. Dhe nuk ndodh rrallë, që njerëzit e moshuar të harrojnë të pijnë mjaftueshëm. Kjo mund të çojë ndër të tjera në marrje mendsh, turbullime, çrregullime ose humbje të vetëdijes. Gjatë mungesës ekstreme të lëngjeve, mjekët duhet t‘i fusin trupit sasitë e nevojshme nëpërmjet infuzionit.

Por disa të moshuar nuk pijnë me qëllim sa duhet lëngje, sepse nuk mund të kontrollojnë urinimin aq mirë sa moshat e reja. Ata pijnë shumë pak ose nuk pijnë fare lëngje, nga frika se mund të urinojnë pa dashur ose se do u duhet të shkojnë shpesh në banjë gjatë natës.

 

Kur kemi nevojë të veçantë për lëngje 

Kur kemi diare ose të vjella, trupi ynë ka nevojë për më shumë lëngje se sa minimumi prej 1,5 litrash në ditë. Nëse sasia e ujit nuk rivendoset shpejt, atëherë trupi ynë thahet. Edhe gjatë marrjes së medikamenteve të caktuara, për shembull të ashtuquajturat diuretika, duhen pirë shumë lëngje. Ato nxisin urinimin dhe i heqin lëngjet trupit, për të penguar përshembull mbledhjen e ujit, edemat, ënjtjet.

 

Alkooli i largon lëngjet trupit 

Edhe alkooli ia merr trupit lëngjet, sepse nxit urinimin. Veshkat mundohen të shpëlajnë substancat helmuese nga trupi, prandaj ne duhet të shkojmë shpesh në banjë për të urinuar. Alkooli shkakton zbrazjen në hypothalamus të të ashtuquajturës vasopresin. Vasopresina është një hormon që rregullon rezervat ujore të veshkave. Nëse trupi i njeriut nuk ka në dispozicion sasinë e duhur të këtij hormoni të rëndësishëm, atëherë veshkat shkarkojnë shumë ujë. Ekuilibri ujor çrregullohet, gjithçka bie në kaos.

 

Edhe shumë ujë mund të jetë i dëmshëm 

Nëse pijmë pesë ose më shumë litra ujë brenda disa orëve, kjo mund të jetë me rrezik për jetën dhe të ketë si pasojë hiperhidratimin, pra mbytjen me ujë të trupit. Veshkat nuk arrijnë të rregullojnë dhe shkarkojnë sasinë e madhe të lëngjeve. Një nga pasojat më të këqija mund të jetë edema e trurit, enjtja e tij.

Sasi të mëdha uji pihen gjatë garave kush pi më shumë ujë. Kjo gjë e mbirëndon trupin. Jo vetëm që veshkat nuk e bëjnë dot më punën e duhur, por edhe bilanci i kripërave shkatërrohet. Sa duron trupi dhe si e duron varet nga mosha, pesha dhe gjendja shëndetësore. Edhe këtu duhet parë që të mos teprohet.

dw

Bota, Shkenca

Makinë me panele diellore

Komento

makina me panel diellorNjë makinë e pajisur me panele diellore pritet ⁠të udhëtojë rreth 620 kilometra pa ndalim.

 

Kompania holandeze Lightyear ka njoftuar se këtë vjeshtë do të fillojë të prodhojë makinën e parë në botë të pajisur me panele diellore.⁠

Kompania thotë se makina do të jetë në gjendje të udhëtojë rreth 620 kilometra pa ndalim dhe mund të vazhdojë të udhëtojë edhe deri në 70 km plus në ditë falë energjisë së mbledhur nga panelet diellore.

Karikimi i baterisë së makinë përmes paneleve diellore mundëson furnizimin edhe për udhëtime të gjata. Por gjithashtu kjo do të thotë që drejtuesit e automjeteve do të shpenzojnë edhe më pak kohë në pikat e karikimit – ose mund të mos kenë nevojë fare për to.

dw

Shqipëria

NATO synon ndryshimet më të mëdha prej Luftës së Ftohtë

Komento

natoLiderët e NATO-s pritet që të arrijnë pajtueshmëri për një përforcim të madh të aleancës në krahun lindor, kur të takohen të mërkurën në Madrid.

Qëllimi i këtij vendimi është forcimi i aleancës, pas pushtimit rus në Ukrainë.

Ky vendim përbën “ndryshim themelor në parandalim dhe mbrojtje”, brenda aleancës, ka thënë Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, në nisje të samitit treditor.

Ai ka thënë në disa komente paraprake se vendimet e këtij samiti do të bëjnë rishikimin më të thellë të politikave për mbrojtje prej Luftës së Ftohtë.

Lufta në Ukrainë ka krijuar një atmosferë të re brenda aleancës perëndimore, pas disa viteve të mospajtimeve të brendshme dhe rritjes së tensioneve mes Shteteve të Bashkuara dhe Evropës, në kohën sa Donald Trump ka qenë president i SHBA-së.

Presidenti francez Emmanuel Macron e ka përmendur më 2019 se NATO-ja po përballej me “vdekje të trurit”, teksa rriteshin dilemat për rrugën që po merrte aleanca.

Fundi kaotik i intervenimit 20-vjeçar të SHBA-së dhe NATO-s në Afganistan, ka ndikuar pak, derisa lufta në Ukrainë ka vënë theksin te qëllimi kyç i aleancës: mbrojtja kolektive.

Pushtimi rus në Ukrainë “e ka bërë edhe më të qartë” sa e rëndësishme është NATO-ja për të ardhmen, ka thënë kryeministri spanjoll Pedro Sanchez në nisje të takimit.

Përveç frymës së re, NATO-ja do të pranojë edhe anëtarë të rinj, pasi Suedia dhe Finlanda kanë vendosur të braktisin neutralitetin dhe të anëtarësohen në këtë aleancë, pas nisjes së pushtimit rus.

Turqia është pajtuar të martën që të heqë veton për anëtarësimin e të dyja këtyre shteteve në NATO, pas nënshkrimit të zotimeve nga Suedia dhe Finlanda për luftim të terrorizmit.

Ankaraja ka kundërshtuar anëtarësimin e këtyre dy shteteve për disa javë, duke i akuzuar për mbështetje të Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit (PKK) dhe YPG-së, një milici kurde me bazë në Siri.

Ankaraja i konsideron të dyja këto organizata si terroriste.

Të mërkurën, aleanca trans-atlantike pritet të arrijë marrëveshje për të pozicionuar më shumë pajisje afër Rusisë, përfshirë armët e rënda, të rrisë numrin e trupave të NATO-s në Evropën Lindore dhe të rrisë numrin e forcave në gatishmëri të lartë nga 40,000 në 300,000.

Aleatët e NATO-s janë ende duke finalizuar përbërjen e trupave që do të angazhohen në Evropën Lindore, pasi disa vende anëtare dëshirojnë të shmangin bazat e përhershme për shkak të kostove të mëdha.

Baltiku, sidomos Estonia, kanë shtyrë NATO-n që të ndryshojë taktikat pas pushtimit rus në Ukrainë dhe që të sigurojë mbrojtje të plotë të territorit në Evropën Lindore.

Aleanca perëndimore me 30 vende anëtare, pritet të pajtohet edhe për një koncept strategjik që vë në pah misionet dhe detyrat e NATO-s.

Përditësimi i fundit i politikave është bërë më 2010.

Aty pritet që Rusia të kategorizohet si kërcënimi më i madh për NATO-n në 10 vjetët e ardhshëm, si dhe të përmendet Kina për herë të parë.

Vendet partnere të NATO-s në rajonin e Indo-Paqësorit – Australia, Zelanda e Re, Japonia dhe Koreja Jugore – janë duke marrë pjesë në samit, një shenjë se lufta në Ukrainë ka marrë gjithë vëmendjen e aleancës.

Vendet anëtare të NATO-s po planifikojnë që të tregojnë përkushtim se do t’i ndihmojnë Ukrainës në periudhë afatgjatë me pajisje, trajnim dhe modernizim të pajisjeve ushtarake të periudhës sovjetike.

rel

Kosova

“S’detyroj askënd!”, Lajçak: Çështja e shqiptarëve në Serbi nuk ka qenë asnjëherë pjesë e dialogut, Kosova mund ta propozojë nëse dëshiron

Komento

lajcakPërfaqësuesi special i Bashkimit Evropian për dialogun Kosovë-Serbi dhe çështje të tjera rajonale të Ballkanit Perëndimor, Mirosllav Lajçak deklaroi se çështja e shqiptarëve në Serbi nuk ka qenë asnjëherë pjesë e dialogut. Sipas tij, nëse Kosova dëshiron ta bëjë pjesë të dialogut, atëherë i takon që të propozojë këtë dhe pastaj të shihet nëse do të pajtohet edhe Serbia, sepse janë palët ato që vendosin se çka është pjesë e agjendës. “Unë nuk detyroj askënd sepse me të vërtetë besoj që ju dëshironi të normalizoni marrëdhëniet dhe roli im është që të ndihmoj në këtë proces”, tha Lajçak. Lajçak ka shtuar se kjo temë asnjëherë nuk është propozuar zyrtarisht apo formalisht. Mirosllav Lajçak ndërkohë ka folur edhe për listën e detyrave të Qeverisë së Kosovës dhe asaj të Serbisë që nuk janë realizuar ende. “Unë i kam dy lista, një për Qeverinë e Kosovës dhe një për atë të Serbisë, por partnerët e mi veç e dinë mirë këtë listë, dhe e azhurnoj rregullisht. Nuk dua ta prezantoj këtë listë publikisht, atë e ndaj vetëm me shtetet anëtare, dhe kur flasim me to, në rastin e Serbisë e kemi Kapitullin 35, ndërsa kemi mekanizma të tjerë për Kosovën”, tha ai.

Këto deklarata Lajçak i ka bërë në emisionin “Kallxo Përnime”, ku është pyetur se a mendon që do të jetë negociatori apo lehtësuesi i fundit që do t’u kërkohet t’i besojmë. “Mandati im specifik thotë normalizimi dhe marrëveshja ligjërisht obligative, dhe u jap fjalën që do të bëj gjithçka që është e mundur në kuadër të mandatit tim që të arrij deri te këto synime”, tha ai.

Lajçak është pyetur edhe për votimin për herë të katërt në jug të Serbisë, në Bujanovc. “Siç pres nga njerëzit e tjerë që të respektojnë mandatin dhe kompetencat e mia, njëjtë nuk dua të përzihem në mandatet apo përgjegjësitë e të tjerëve, prandaj po pres që të shoh qëndrimet e palëve të përfshira në këtë proces, si OSBE por edhe Delegacioni i BE-së në Serbi, pra po pres që së pari të shoh vlerësimet e tyre të situatës”, tha ai.

bw

Shqipëria

I nxehti afrikan në Shqipëri, sot temperaturat shënojnë 39 gradë!

Komento

vapaKëtë të mërkurë vijojnë të jenë prezente masat ajrore me origjinë Afrikane duke diktuar në vendin tonë mot të kthjellët dhe të nxehte gjate paradites.

Pjesa e dytë e ditës sjellë kalim të vranësirave nëpër të gjithë territorin e vendit ku më të theksuara vranësirat pritet të  paraqiten në zonat veriore dhe verilindore.

Sipas Meteoalb parashikohet që orët e mbrëmjes të vijojnë nën dominimin e motit të kthjellët dhe të nxehtë.

Temperaturat e ajrit do të rriten në mëngjes dhe në mesditë duke luhatur vlerat ditore nga 16°C deri në 39°C.

Era do të fryjë mesatarisht me shpejtësi 35 km/h nga drejtimi Jugore duke krijuar në brigjet detare dallgëzim mbi 2 ballë.

Top Channel