Sipas gazetës “Financial Times” Rusia do të angazhojë edhe ushtarë nga Jemeni në luftën në Ukrainë. Kryeministri i Polonisë, Donald Tusk mendon se rreziku i një “lufte globale” është “serioz dhe real”.

Në luftën e saj agresore kundër Ukrainës, Rusia po përdor jo vetëm dronë luftarakë nga Kina dhe Irani, por edhe raketa balistike nga Pheniani. Rusia ka angazhuar edhe ushtarë nga Koreja e Veriut dhe së shpejti në luftë mund të marrin pjesë edhe ushtarë nga Jemeni. Sipas “Financial Times” milicia islamike Huthi po rekruton mercenarë për të shërbyer në ushtrinë ruse. Fjala është për disa qindra mercenarë jemenas që janë dërguar në Rusi përmes një sistemi të dyshimtë “trafikimi qeniesh njerëzore”.

Duke cituar persona të prekur, gazeta shkruan se disa prej meshkujve i kishin joshur në Jemen me perspektivën për punë në Rusi dhe për marrjen e nënshtetësisë ruse. Në momentin që kishin mbërritur në Rusi, ata i kishin rekrutuan me forcë në forcat e armatosura ruse dhe i kishin dërguar menjëherë në front në Ukrainë.

Rekrutimi nga një politikan huthi

Rekrutimi në Jemen kryhet nga një kompani e themeluar nga një politikan i shquar huthi. Gazeta “Financial Times”  ka në dispozicion një kontratë rekrutimi nga e cila merret vesh se meshkuj jemenas janë rekrutuar për ushtrinë ruse që nga muaji korrik. Milicia Huthi e mbështetur nga Irani ka sulmuar vazhdimisht cisternat perëndimore në zona të tilla si Gjiri i Adenit që prej fillimit të luftës në Lindjen e Mesme rreth një vit më parë.

Paralajmërim për një “luftë globale”

Nëse këto lajme janë të vërteta, “kjo është jashtëzakonisht shqetësuese”, thotë Ministria e Jashtme në Berlin. Rreziku i një “lufte globale” është “serioz dhe real”, paralajmëron kryeministri i Polonisë, Donald Tusk. Po a ekziston rreziku i ndërkombëtarizimit të mëtejshëm të luftës?

Apo mos vallë ky është tashmë një realitet? Valeriy Zalushnyi, ish-kreu i forcave të armatosura të Ukrainës, tani ambasadori i Ukrainës në Britaninë e Madhe, thotë se beson se Lufta e Tretë Botërore tashmë ka filluar – sepse në konflikt janë përfshirë prej kohësh shumë vende.

Ajo që duket e qartë është se sipas vlerësimeve të fundit, Rusia ka humbur tashmë 700,000 ushtarë, për shkak se janë vrarë ose plagosur në luftën në Ukrainë. Kjo është ndoshta një nga arsyet pse rreth 12,000 ushtarë nga Koreja e Veriut, të cilët sundimtari Kim Jong Un i dërgoi në Rusi, po luftojnë aktualisht, sidomos në rajonin e Kurskut.

Rusia ka probleme të mëdha me burimet

Në një intervistë për DW, Roderich Kiesewetter, ekspert për politikën e jashtme në grupin parlamentar të partisë CDU, tha se ky lajm nuk e habit, sepse “Rusia ka pasur probleme të mëdha me burimet prej disa kohësh, si në aspektin material në fusha të caktuara dhe atë njerëzor. Rusisë i duhet tani të paguajë shuma të larta parash për të mobilizuar ushtarët rusë dhe po josh tani ushtarë me falje borxhesh.”

Presidenti Putin ka kohë që ka punuar ngushtë me grupin terrorist islamik Hamas ose me milicët huthi, të cilat që të dyja mbështeten nga Irani: “Prandaj nuk është për t’u habitur që tani po rekrutohen ushtarë nga Jemeni. Thuhet se nuk janë terroristë Huthi, por shtetas nga Jemeni që i joshin në Rusi me premtime të rreme dhe më pas i rekrutojnë praktikisht me forcë.”

dw

Një armëpushim midis Izraelit dhe grupit militant Hezbollah me seli në Liban hyri në fuqi të mërkurën herët në mëngjes, duke çuar në ndalimin e luftimeve që udhëheqësit amerikanë dhe francezë thanë se mund të hapin rrugën për një armëpushim edhe në Rripin e Gazës.

Ndërsa armëpushimi hyri në fuqi, një valë makinash po shkonin drejt Libanit jugor, ku disa muaj luftimesh të ngjeshura dhe urdhrat izraelitë për evakuim i detyruan banorët të largoheshin nga shtëpitë e tyre.

Ushtria izraelite paralajmëroi banorët të qëndrojnë larg fshatrave në të cilat kishte urdhëruar më parë evakuime.

Shtetet e Bashkuara, së bashku me Francën, luajtën një rol thelbësor në ndërmjetësimin e zgjidhjes, të cilën Kabineti i Sigurisë i Izraelit e miratoi të martën vonë.

Presidenti amerikan Joe Biden e quajti armëpushimin “një hap kritik … për t’i dhënë fund dhunës” në Lindjen e Mesme. Ai tha se Irani dhe përfaqësuesit e tij, Hezbollahu në Liban dhe militantët e Hamasit në Gaza, “kanë paguar një çmim të rëndë” në më shumë se një vit luftime ndaj forcave izraelite.

Ai tha se marrëveshja “është hartuar për të siguruar një ndërprerje të përhershme të armiqësive”.

Por, Presidenti Biden paralajmëroi që “nëse Hezbollahu ose dikush tjetër thyen marrëveshjen dhe përbën një kërcënim të drejtpërdrejtë për Izraelin, atëherë Izraeli ruan të drejtën për vetëmbrojtje në përputhje me ligjin ndërkombëtar, ashtu si çdo vend, në përballjen me një grup terrorist që synon shkatërrimin e atij vendi”.

Udhëheqësi në largim i SHBA-së, me më pak se dy muaj të mbetur në mandatin e tij katërvjeçar, tha se tani kur Hezbollahu ka rënë dakord për t’i dhënë fund sulmeve të tij ndaj Izraelit, “Hamasi ka një zgjedhje për të bërë. E vetmja rrugëdalje e tyre është lirimi i pengjeve (që po mban në Gaza), përfshirë qytetarët amerikanë”.

Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu tha se ai mbështet një armëpushim me Hezbollahun, në mënyrë që Izraeli të përqendrojë vëmendjen e tij në kërcënimin më të gjerë që paraqet Irani, të rifreskojë forcat e tij dhe të izolojë Hamasin në luftën e tij të vazhdueshme kundër Izraelit në Gaza.

Kryeministri Netanyahu u zotua se nëse Hezbollahu ripërtërinë sulmet e tij ndaj Izraelit ose riarmatoset, Izraeli do të rifillojë menjëherë bombardimet ndaj militantëve në Liban.

Lëvizja e kryeministrit Netanyahu drejt përfundimit të luftimeve gati 14 muajshe me Hezbollahun, pasoi një ditë sulmesh izraelite ndaj objektivave militantë në Liban.

Sulmi izraelit kishte në shënjestër 20 ndërtesa për të cilat ushtria tha se ishin fortesa të Hezbollahut, duke paralajmëruar banorët civilë që jetonin atje të largoheshin dhe të mbanin një distancë prej të paktën 500 metrash. Ky ishte numri më i madh i ndërtesave të shënjestruara në një ditë të vetme.

Sulmet dukej se ishin një përpjekje e fundit e Izraelit për të siguruar përparësi në luftën e tij me Hezbollahun. Militantët filluan të sulmojnë Izraelin në tetor të vitit 2023 në mbështetje të militantëve të Hamasit, që luftojnë me Izraelin në Gaza.

Marrëveshja e armëpushimit, e ndërmjetësuar nga diplomatët amerikanë dhe francezë, përfshin një ndërprerje luftimesh dhe një periudhë 60-ditore gjatë së cilës Izraeli dhe Hezbollahu do të tërhiqen nga Libani jugor.

Sipas marrëveshjes, forcat izraelite janë të detyruara të tërhiqen në jug të kufirit Liban-Izrael, ndërsa Hezbollahu të lëvizë në veri të lumit Litani. Plani kërkon që ushtria libaneze, e cila nuk është e përfshirë në luftimet Izrael-Hezbollah, të patrullojë rajonin midis dy palëve ndërluftuese.

Luftimet në Liban kanë shkaktuar një krizë humanitare, duke zhvendosur qindra mijëra njerëz.

Të hënën, Programi Botëror i Ushqimit i Kombeve të Bashkuara njoftoi se ka ofruar ndihmë urgjente për më shumë se gjysmë milioni njerëz në Liban që nga fillimi i konfliktit.

Në sulmin e tetorit 2023 ndaj Izraelit që shkaktoi luftën në Lindjen e Mesme, militantët e Hamasit vranë 1200 njerëz dhe kapën rreth 250 pengje. Izraeli thotë se beson që Hamasi po mban ende 101 pengje, duke përfshirë 35 që ushtria thotë se janë të vdekur.

Kundërsulmi i Izraelit në Gaza ka vrarë më shumë se 44,235 palestinezë, sipas ministrisë së Shëndetësisë të territorit, e cila nuk bën dallim midis luftëtarëve dhe civilëve në numërimin e saj. Ushtria izraelite thotë se numri i të vdekurve përfshin mijëra luftëtarë të Hamasit, ndërsa ministria e Shëndetësisë thotë se më shumë se gjysma janë gra dhe fëmijë.

Hamasi dhe Hezbollahu janë cilësuar si grupe terroriste nga Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar dhe vende të tjera perëndimore.

voa

Vendet anëtare të NATO-s konfirmuan mbështetjen e tyre për Ukrainën të martën gjatë bisedimeve me zyrtarët e Kievit. Takimi u mbajt në përgjigje të sulmit rus me një raketë balistike eksperimentale, me rreze të mesme veprimi, javën e kaluar.
Ambasadorët që përfaqësojnë 32 vendet anëtare të NATO-s u informuan nga zyrtarë të lartë ukrainas pasi Kievi thirri një takim të forumit të bashkëpunimit midis NATO-s dhe Ukrainës.

“Shefi i zbulimit nga departamenti i mbrojtjes së Ukrainës dhe komandanti në detyrë i forcave ajrore iu bashkuan takimit përmes lidhjes me internet. Ata informuan aleatët mbi detajet e sulmit dhe pasojat e tij të mundshme”, tha në një deklaratë Nataliia Galibarenko, ambasadorja e Ukrainës në NATO.

“Ata informuan se ky sulm i egër ishte një demonstrim i hapur i forcës nga Rusia dhe një përpjekje e pafrytshme për të frikësuar aleatët”, shtoi ajo.

Presidenti rus Vladimir Putin tha të enjten se Moska goditi një objekt ushtarak ukrainas me një raketë të re balistike hipersonike, me rreze të mesme veprimi, në përgjigje të vendimit të Uashingtonit dhe Londrës që Kievi të godiste territorin rus me armë të avancuara perëndimore.

NATO tha në një deklaratë pas bisedimeve se “sulmi, i cili kishte në shënjestër Dnipron, shihet si një përpjekje tjetër e Rusisë për të terrorizuar popullsinë civile në Ukrainë dhe për të frikësuar ata që mbështesin Ukrainën ndërsa mbrohet nga agresioni i paligjshëm dhe i paprovokuar i Rusisë”.

voa

Donald Trump do të kthehet në Shtëpinë e Bardhë. Ai kërkon nga Europa investime më të mëdha për ushtrinë. Veçanërisht për Gjermaninë mund të nisin kohë të vështira në aspektin e politikës së sigurisë.

Qendrimi i paparashikueshëm i Donald Trump-it u krijon shqetësime të mëdha politikanëve gjermanë. A do të shprehë ai sërish kritika të ashpra ndaj Gjermanisë, ashtu si edhe gjatë mandatit të tij të parë presidencial? A do të ankohet ai kundër NATO-s, e veçanërisht kundër partnerëve të tij europianë, apo madje mos vallë do të kërcënojë me daljen e vendit të tij nga aleanca?

Të gjitha këto është e vështirë të parashikohen – dhe në Berlin kjo krijon një lloj shqetësimi. Kur ministrja e Jashtme Annalena Baerbock pas fitores në zgjedhje i ofroi Trump-it “partneritet dhe miqësi”, në të përfshihej edhe dëshira për besueshmëri në kohë të vështira.

Për Gjermaninë NATO është e domosdoshme

Që marrëdhëniet gjermano-amerikane qendrojnë mbi një bazament solid, për këtë askush nuk ka dyshim në asnjërën anë të Atlantikut. Presidenti demokrat, Joe Biden e ka theksuar shpesh, që SHBA në rast të një sulmi “do të mbrojnë çdo centimetër të territorit të NATO-s”. Për anëtarët europianë të NATO-s kjo ka qenë një garanci qetësuese. Në rast konflikti Gjermania me ushtrinë e saj, Bundeswehr, me rreth 180.000 ushtare dhe ushtarë dhe e armatosur jo mjaftueshëm do të ishte në varësi të mbrojtjes elementare nga aleanca mbrojtëse.

Por nën republikanin Donald Trump do të vijë një erë e re krejt ndryshe sa në kohën e transatlantikasit të bindur Biden. Jo vetëm, që Europa në botëkuptimin gjeopolitik të Trump-it luan një rol sekondar, shumë pas Kinës dhe rajonit të Indo-Paqësorit, por Trump e konsideron edhe mbrojtjen e Europës si një detyrë primare europiane, e jo amerikane.

Europa duhet të investojë më shumë për sigurinë e saj

Aktualisht SHBA paguan pjesën më të madhe në NATO dhe vë në dispozicion numrin më të madh të ushtarëve si dhe aftësitë thelbësore për zbulimin dhe logjistikën. Trump, që shpesh e ka cilësuar si shumë të kushtueshme për SHBA-në anëtarësinë në NATO-s, mund ta kufizojë ndjeshëm këtë angazhim.

Ministri gjerman i Mbrojtjes, socialdemokrati Boris Pistorius reagoi menjëherë: “Ne europianët duhet të bëjmë më shumë për sigurinë tonë. Ne duhet të arrijmë të realizojmë një “burden sharing” (ndarjen korrekte të barrës)”, deklaroi ai pas fitores së Trump – duke u bërë thirrje kolegëve të tij nga Franca, Polonia, Britania e Madhe dhe Italia që të konsultohen për aftësitë mbrojtëse të Europës.

Për ta përmirësuar këtë pas fitores së Trump duket sot më emergjente se kurrë më parë – dhe Gjermania mund të luajë një rol drejtues në këtë drejtim. Por pikërisht tani Gjermania ndodhet në një krizë qeveritare, që po çon drejt zgjedhjeve të parakohshme parlamentare më 23 shkurt. Prej kohësh ekspertët e sigurisë kërkojnë, që Europa duhet të jetë në gjendje pa SHBA-në që të realizojë operacione ushtarake.

Trump është i fokusuar tek paraja, shumë para dhe tek “deals”, gjithçka mund të jetë çështje pazaresh – këtë stil politik ka ndjekur ai gjatë mandatit të parë (2017-2021). Qysh atëherë ai rregullisht vërente, se sipas tij, shpenzimet gjermane për mbrojtjen janë shumë të ulëta. Gjermania i ka borxh NATO-s “shuma gjigante”, pretendonte Trump. Ish-kancelarja kristiandemokrate, Angela Merkel, reagonte e irrituar.

Mbrojtje vetëm me para?

Që Trump do ta shtrojë sërish temën e shpenzimeve të mbrojtjes, kjo pritet. Edhe gjatë fushatës elektorale ai vazhdimisht i referohej kësaj teme. Kush nuk përmbush objektivin e NATO-s “dy përqind”, pra dy përqind të produktit bruto në vend si investime për mbrojtjen, nuk do të mbrohet nga SHBA, gjëmonte republikani përpara mbështetësve që e brohorisnin.

Të tilla deklarata, sipas ekspertes së sigurisë Ulrike Franke nga European Council on Foreign Relations, janë të rrezikshme: “Vetëm një deklaratë e tillë e nënvleftëson NATO-n jashtë mase, sepse kredibiliteti i  NATO-s bazohet tek besimi që në aleancë njeri i vjen në ndihmë tjetrit”, thotë ajo për DW.

Edhe Stefanie Babst, ish-shefe e strategjisë në NATO, sheh me shqetësim drejt mandatit të dytë presidencial të Donald Trump: “Trump nuk e konsideron NATO-n si aleancë vlerash, por si një shoqatë shërbimesh.” Kush paguan, merr mbrojtje – ky qëndrim është “vërtetë helm për NATO-n”. Nga përçarja në NATO përfiton në fund presidenti rus Vladimir Putin, nënvizon ekspertja.

A do të ketë së shpejti një boshllëk në buxhetin gjerman për mbrojtjen? 

A do ta humbiste Gjermania si një vend i ashtuquajtur “mosplotësues i detyrimit të pagesës” premtimin për mbrojtje nga SHBA nën administratën e re – pavarësisht se në të janë të dislokuara armët bërthamore amerikane për demonstrimin e forcës?

Sivjet qeveria gjermane për herë të parë pas dekadash shpenzoi dy përqind të produktit bruto në vend për mbrojtjen – duke e përmbushur detyrimin e vendeve anëtare të NATO-s. Megjithatë kjo u arrit vetëm falë të ashtuquajturit aset i veçantë (në fakt borxhe të reja) prej 100 miliardë eurosh për Bundeswehrin, që vuri në dispozicion qeveria pas sulmit rus ndaj Ukrainës.

Megjithatë: më 2026 ose 2027 ky fond do të jetë shpenzuar. Do të jetë detyrë e qeverisë së re për ta rritur afatgjatë buxhetin e mbrojtjes. Në rast të kundërt Gjermania sërish mund të bjerë nën kuotën e dy përqindëshit dhe të përballet me kritikën e aleatëve. Gjatë mandatit të parë presidencial Trump pati kërcënuar, se do të tërheqë një pjesë të trupave të SHBA-së të – si “sanksion” ndaj shpenzimeve të pakta për mbrojtjen, sipas tij.

Kërcënon fundi i mbështetjes së SHBA-së për Ukrainën

Një temë tjetër, që u krijon kokëçarje europianëve, është ndihma ushtarake për Ukrainën. Edhe në këtë drejtim SHBA është donatori kryesor pasuar nga Gjermania. Deklarimet e Trumpit lidhur me këtë temë të bëjnë të druash, se nuk do të ketë më ndihma të mëtejshme të SHBA-së.

Që europianët mund ta kompensonin këtë mungesë, për këtë ka dyshime ekspertja e sigurisë Ulrike Franke. Sipas saj më pak para nuk është aq problem, se sa mungesa e furnizimeve me armë. “Problematika sipas mendimit tim janë pajisjet ushtarake. Ne keto dy vjet e gjysmë kemi parë se si janë zbrazur arsenalet tona. Ajo që ne nuk e kemi bërë mjaftueshëm, është rritja e prodhimit tonë industrial.” Gjermania ndonëse e ka rritur ndjeshëm prodhimin e saj të armatimeve që nga fillimi i luftës së Ukrainës, kjo u nis nga një nivel fare i ulët, si me prodhimin e municioneve.

Çfarë “deal-i” do t’i propozojë Trumpi Putinit?

Edhe deklarimi i zëshëm i Trumpit, se do t’i japë fund “në 24 orë” lufës në Ukrainë, shkakton irritime në Gjermani. Mund të ndodh, që Trump “të arrijë një deal të çfarë do lloji me Putnin – dhe europianët nuk do të jenë as unik sa duhet dhe as vërtetë në gjendje, që ta refuzojnë këtë deal”, tha Franke për DW. Ky është sipas ekspertes “një skenar horror”.

Nëse Trump përpiqet të arrijë një marrëveshje me Putin, me shumë gjasë Ukraina nuk do të jetë në tryezën e bisedimeve – dhe as Europa nuk do të jetë, hamendëson Thomas Kleine-Brockhoff, drejtor i Shoqatës gjermane për Politikën e Jashtme. Askush nuk do të dojë të pranojë, që të jetë i përjashtuar. Ndaj, propozimi i tij është, që vendet e mëdha europiane duhet të krijojnë një grup kontakti me Ukrainën, për të peshuar kushtet për një armëpushim – e kjo duhet bërë përpara se Trump të nisë mandatin më 20 janar.

dw

Inflacioni prek fort pensionistët në Turqi. Në Stamboll është hapur një “shtëpi pensionistësh”, ku shumë të moshuar shijojnë kontaktet sociale dhe pijet me fare pak para.

“Shtëpia e pensionistëve” quhet kafeneja në lagjen e Stambollit Beyoğlu. Ajo frekuentohet nga shumë pensionistë, sepse këtu të moshuarve u bëhen ulje çmimesh, pasi ndryshe ata nuk do të mund t’ia dilnin jetesës me pensionet që marrin. Selahattin Aydogan thotë, se preferon të vijë këtu, pasi nuk mund të paguajë një kafe në kafenetë e qytetit. Një kafe kushton 5 lira, rreth14 cent, një çaj kushton gati 4 cent.

Projekt i opozitës

Ky është një projekt i subvencionuar i kryetarit të minibashkisë. Ai i përket partisë së opozitës CHP dhe me kafenenë për pensionistët ai fiton pikë. Sepse pensionistët në Turqi janë në gjendje të vështirë, ndonëse presidenti Erdogan pretendon, se qëkurse ai është në pushtet, ka përmirësim të jetësesës për të moshuarit në Turqi.

Presidenti Erdogan në deklarimet e tij, thekson, se “në 21 vitet e fundit ne kemi ndërmarrë shumë masa për të përmirësuar cilësinë e jetesës së pensionistëve. Më parë pensionistët jetonin në një nivel shumë të mjerueshëm.”

Pak përpara zgjedhjeve vitin e kaluar Erdogan si dhuratë elektorale i rriti sërish pensionet. Por inflacioni i lartë, thotë pensionisti Syleyman Metinyurt, sërish krijon kushte të vështira financiare dhe rritja e pensionit nuk ndihet aspak. “12.500 lira është pensioni minimal, që paguhet aktualisht. Por çfarë mund të bësh me këtë shumë, rreth 330 euro? Besoj e dini sa janë qiratë në Stamboll. Kërkohen shuma astronomike.”

Pensionistët protestojnë

Gati 2 milion pensionistëve turq u duhet të kenë të ardhura shtesë mbi pensionin, ndaj ata punojnë, si Leyla Ermagen. Ajo shet kapuçë që i punon vet me shtiza. Por pa ndihmën e fëmijëve as këto të ardhura shtesë nuk do t‘i mjaftonin. Presidenti, thotë ajo, e ka humbur kontaktin me popullin e vet. Leyla Ermagen, thotë, se “Populli ka uri. Ai duhet të ushqejë popullin tonë e pastaj të mendojë për të shpëtuar vëllezërit e besimit tonë jashtë vendit.”

Leyla është e angazhuar në sindikatën e pensionistëve, sepse do të protestojë për rritjen e pensioneve. Sepse situata e tanishme, thotë ajo, na bën të ndihemi si qytetarët të klasit të dytë.

dw