Departamenti i Shtetit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, departamenti për Byronë për Çështjet Ndërkombëtare të Narkotikëve dhe Zbatimit të Ligjit, ka publikuar sot raportin e Strategjisë së Kontrollit Ndërkombëtar të Narkotikëve.

Sipas këtij raporti të siguruar nga gazetarja e Top Channel Anila Hoxha dhe publikuar nga Ambasada Amerikane në vend, për Shqipërinë thuhet “vazhdon të bëjë përparime në përmirësimin e regjimit të saj kundër pastrimit të parave dhe luftimit të financimit të terrorizmit (AML/CFT). Shqipëria heton dhe ndjek penalisht korrupsionin në nivele të larta.

Ministria e re e Shtetit për Administratën Publike dhe Antikorrupsionin ka publikuar një strategji për të përmirësuar integritetin në sektorët e cënueshëm dhe për të parandaluar korrupsionin në administratën publike. Agjencia e Mbikëqyrjes Policore ka zgjeruar hetimet dhe arrestimet e policëve për shpërdorime, përfshirë korrupsionin. Megjithatë, sfidat mbeten në forcimin e zbatimit dhe të parandalimit të  korrupsionit”.

Sa i përket krimit të organizuar, raporti thotë se krimi i organizuar i udhëhequr nga shqiptarët luan një rol të rëndësishëm në furnizimin e tregjeve ndërkombëtare me kanabis, kokainë dhe heroinë, sipas autoriteteve të ligjzbatimit shqiptar.

Këto grupe të krimit të organizuar të udhëhequra nga shqiptarët ekspozojnë  krime, teknika komunikimi dhe pastrimi parash gjithnjë e më të sofistikuara. Ata operojnë në të gjithë Ballkanin, si dhe në Bashkimin Evropian (BE), Shtetet e Bashkuara, Kanada, Amerikën e Jugut, Mbretërinë e Bashkuar, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe në Turqi.

Rrjetet kriminale shqiptare kanë qasje të drejtpërdrejtë tek prodhimi i kokainës në Amerikën e Jugut dhe rrjetet e trafikimit që e sjellin kokainën në Evropë dhe Mbretërinë e Bashkuar. Ata përdorin ekonominë shqiptare, veçanërisht sektorin e ndërtimit, për të pastruar të ardhurat dhe kontribuojnë në korrupsion.

Krimi i dhunshëm në Shqipëri, përfshirë vrasjet, shpesh lidhet me krimin e organizuar, dhe gjyqtarë, prokurorë, policë, politikanë, gazetarë dhe aktivistë janë subjekt i frikësimit. Shqipëria merr pjesë në Koalicionin Global për të adresuar Kërcënimet e Drogave Sintetike, por gjatë kësaj periudhe raportimi zyrtarët nuk raportuan sekuestrimin e fentanilit ose drogave të tjera sintetike në sasi të konsiderueshme.

Prokurorët dhe agjencitë e zbatimit të ligjit shqiptar morën pjesë në ekipe hetimore të përbashkëta të rëndësishme për kërkesat e anëtarësimit në BE. Këto dhe operacione të tjera, shpesh të mbështetura nga këshilltarë të SHBA-së dhe BE-së, çuan në shkatërrimin e disa organizatave të rëndësishme të krimit të organizuar ndërkombëtar dhe trafikimit të drogës në vitin 2024. Struktura e Posaçme e Prokurorisë kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) e Shqipërisë mori pjesë në 35 ekipe hetimore të përbashkëta në vitin 2023 dhe zgjeruan përdorimin e tyre në vitin 2024.

Më tej në raport thuhet se SPAK-u sekuestroi dhe konfiskoi edhe asete të rëndësishme, përfshirë pasuri të paluajtshme, automjete, biznese dhe para të thata. Në një shembull, SPAK-u dhe Policia e Shtetit Shqiptar u bashkërenduan me Eurojust, Europol dhe autoritete të tjera duke patur si objektiv një grup të krimit të organizuar të udhëhequr nga shqiptarët që trafikonte kokainë dhe pastronte të ardhurat përmes kompanive që furnizonin fatura të rreme me vlerë rreth 400 milionë dollarë. Operacioni çoi në 66 arrestime dhe sekuestrimin e 360 kilogramëve kokainë, 4.3 milionë dollarë para të thata dhe armë e asete të tjera me vlerë 65 milionë dollarë.

Autoritetet shqiptare vazhduan të hetojnë kultivimin e kanabisit në vend dhe trafikimin ndërkombëtar të kanabisit. Për shembull, një operacion i përbashkët në vitin 2024 çoi në shkatërrimin e shtatë grupeve të strukturuara kriminale dhe sekuestrimin e 4.8 milionë dollarëve para të thata, armë zjarri, automjete dhe asete të tjera, si dhe 20 arrestime për akuza për vrasje, posedim të paligjshëm të armëve dhe kultivim dhe trafikim droge.

Korrupsioni, sundimi i dobët i ligjit dhe papunësia nxisin problemin e trafikimit të drogës në Shqipëri. Ndihma e SHBA-së përfshin këshillimin e SPAK-ut për çështjet e narkotikëve dhe krimit të organizuar; përmirësimin e bashkëpunimit ndërinstitucional në hetime; këshillimin dhe trajnimin e agjencive mbikëqyrëse për të hetuar dhe ndëshkuar korrupsionin dhe krimin e organizuar brenda agjencive të zbatimit të ligjit; dhe ofrimin e pajisjeve të specializuara dhe trajnimeve për të përmirësuar aftësitë ligjzbatuese.

Gjatë 12 muajve para tetorit të vitit 2024, një komision i pavarur shqiptar i mbështetur nga SHBA dhe BE shkarkoi 22 gjyqtarë dhe prokurorë për pasuri të pajustifikuara, me disa shkarkime gjithashtu të bazuara në kontakte me krimin e organizuar.

“Shqipëria duhet të vazhdojë përpjekjet për të forcuar sundimin e ligjit, për të shtrënguar rregulloret dhe mbikëqyrjen e pastrimit të parave dhe për të luftuar ndikimin e grupeve të krimit të organizuar kudo në  qeveri dhe shoqëri. Ligjzbatimi shqiptar duhet të zgjerojë bashkëpunimin me homologët ndërkombëtarë për të synuar në mënyrë proaktive rrjetet kriminale ndërkombëtare shqiptare”, theksohet në raport.

Përmbledhja e Raportit për Shqipërinë

Shqipëria vazhdon të bëjë përparime në përmirësimin e regjimit të saj kundër pastrimit të parave dhe luftimit të financimit të terrorizmit (AML/CFT). Shqipëria heton dhe ndjek penalisht korrupsionin në nivele të larta. Ministria e re e Shtetit për Administratën Publike dhe Antikorrupsionin ka publikuar një strategji për të përmirësuar integritetin në sektorët e cënueshëm dhe për të parandaluar korrupsionin në administratën publike. Agjencia e Mbikëqyrjes Policore ka zgjeruar hetimet dhe arrestimet e policëve për shpërdorime, përfshirë korrupsionin. Megjithatë, sfidat mbeten në forcimin e zbatimit dhe të parandalimit të  korrupsionit.

Korrupsioni, krimi i organizuar, boshllëqet në kornizën ligjore dhe rregullatore, dhe pengesat në komunikimin ndërinstitucional e bëjnë Shqipërinë të cënueshme ndaj pastrimit të parave. Organizatat kriminale shqiptare bashkëpunojnë me homologet e tyre në Evropë dhe Amerikën e Jugut, dhe trafikimi i narkotikëve dhe krimi i organizuar janë burime kryesore të fondeve të pastruara.

Pavarësisht trajnimeve të pamjaftueshme dhe teknologjisë së pamjaftueshme dhe mungesës së bashkëpunimit ndërinstitucional, ekipet hetimore të përbashkëta me partnerët ndërkombëtarë po shkatërrojnë grupet e krimit të organizuar transnacional. Reformat gjyqësore të mbështetura nga donatorët ndërkombëtarë kanë përmirësuar regjimin AML/CFT, por qeveria dhe institucionet duhet të zbatojnë plotësisht reformat për të shmangur rënien përsëri të sundimit të ligjit.

Dobësitë dhe metodologjitë e pastrimit të parave

Shumica e pastrimit të parave në Shqipëri lidhet me trafikimin e drogës dhe njerëzve, mashtrimin me kontratat qeveritare, evazionin fiskal dhe kontrabandën. Ekonomia kryesisht e bazuar në para të thata, kontrollet e dobëta kufitare dhe ligjzbatim i dobët doganor lehtësojnë një treg të zi për mallrat e kontrabanduara. Paratë e dërguara nga jashtë (remitancat) dhe investimet nga jashtë ndonjëherë fshehin burimet e fondeve. Kriminelët pastrojnë të ardhurat përmes blerjeve të pasurive të paluajtshme, projekteve të ndërtimit, aseteve virtuale dhe zhvillimit të bizneseve.

Më 15 shkurt 2024, parlamenti legalizoi bastet sportive, duke përmbysur ndalimin e vitit 2018. Ligji i ri, i cili hyri në fuqi më 27 mars 2024, legalizon bastet sportive vetëm në mjedis online dhe do të japë 10 licenca për kompani me reputacion. Ligji i ri ngre shqetësime se mbikëqyrja e dobët mund të lejojë krimin e organizuar të depërtojë në këtë aktivitet. Lojërat e fatit në kazino mbikëqyren nga Agjencia e Mbikëqyrjes së Lojërave të Fatit.

Ligjet dhe rregulloret kryesore kundër pastrimit të parave (AML)

Shqipëria ka kërkesa të hollësishme për njohjen e klientit (due diligence) (CDD) dhe raportimin e transaksioneve të dyshimta (STR). Në korrik të vitit 2024, autoritetet miratuan një strategji AML/CFT deri në vitin 2030.

Zyrtarët publikë janë të ndaluar të mbajnë sasi të mëdha parash të thata jashtë sistemit bankar. Ata duhet të deklarojnë pasuritë çdo vit dhe të deklarojnë trajtimin preferencial financiar dhe uzufruktin nga asetet. Kompanitë duhet të regjistrojnë pronarët përfitues (uzufruktierët) dhe llogaritë bankare.

Struktura e Posaçme e Prokurorisë Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) ka autoritetin për sekuestrimin dhe konfiskimin e aseteve. Agjencitë e zbatimit të ligjit përdorin një ligj anti-mafia për të sekuestruar asetet e lidhura me trafikimin e drogës dhe të korrupsionit. Në maj të 2024, ministri i brendshëm njoftoi krijimin e Zyrës së Rikuperimit të Aseteve. Kjo zyrë do t’i japë përparësi gjurmimit dhe sekuestrimit të aseteve dhe fondeve nga aktivitetet kriminale.

Shqipëria dhe Shtetet e Bashkuara nuk kanë një traktat dypalësh për ndihmë juridike, megjithëse bashkëpunojnë bazuar në konventa shumëpalëshe dhe në bazë të mirëkuptimit dhe reciprocitetit. Një traktat dypalësh për ekstradimet është në fuqi.

Agjencia Shqiptare e Inteligjencës Financiare është anëtare e Grupit Egmont të Njësive të Inteligjencës Financiare. Shqipëria është anëtare e Komitetit të Ekspertëve për Vlerësimin e Masave Kundër Pastrimit të Parave (MONEYVAL), një organ rajonal në stilin e Task Forcës për Veprim Financiar. Shihni raportin më të fundit të vlerësimit të ndërsjellë të Shqipërisë për më shumë informacion.

Mungesat ligjore, politike dhe rregullatore të AML

Strategjia kundër korrupsionit kërkon mbrojtje për sinjalizuesit dhe korniza ligjore më të mira për të trajtuar korrupsionin, lobimin dhe financimin e partive politike. Autoritetet shqiptare vazhdojnë të përmirësojnë efektivitetin e tyre në përdorimin e sekuestrimit të aseteve dhe shkëmbimin e informacionit ndërkombëtarisht, por ato duhet të forcojnë kapacitetin AML/CFT dhe të zhvillojnë hetime dhe analiza sistematike financiare.

Gjyqtarët dhe prokurorët vazhdojnë të kontrollohen (vlerësimi kalimtar) për pasuritë e pajustifikuara. Në dhjetor të vitit 2024 Qeveria përfundoi një proces të monitoruar ndërkombëtarisht për vlerëismin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve dhe largoi ata me pasuri të pajustifikuara ose në lidhje me krimin e organizuar, megjithëse apelimet vazhduan. Që nga viti 2016, 44 për qind e gjyqtarëve dhe prokurorëve të vlerësuar u miratuan për të vazhduar në detyrë. Ligji kërkon që institucionet e tjera të pavarura të drejtësisë të kryejnë rishikime periodike për pasuri të pajustifikuara.

Dispozitat e CDD dhe STR të Shqipërisë nuk zbatohen plotësisht. Proceset për të rishikuar dhe përmirësuar cilësinë e STR-ve mbeten në zhvillim. Inspektimet për bizneset e shërbimeve të parave, noterët dhe tenderët qeveritarë nuk janë të forta. Sfida mbeten në sanksionet për përhapjen, monedhat virtuale, trustet dhe rregullimin e institucioneve jo-bankare.

Çështjet e ligjzbatimit/zbatimit dhe komentet

Shqipëria ka ndërmarrë hapa pozitivë; megjithatë, qeveria duhet të rrisë ende hetimet dhe ndjekjet penale për pastrimin e parave për të luftuar korrupsionin, krimin e organizuar dhe trafikimin e drogës; të përmirësojë bashkëpunimin ndërinstitucional; dhe të integrojë plotësisht SPAK-un në përpjekjet AML/CFT.

SPAK rriti numrin dhe kompleksitetin e hetimeve për pastrimin e parave dhe konfiskimet dhe kreu paralelisht hetime financiare dhe të aseteve kur dyshonte për asete të paligjshme; megjithatë, ndjekjet penale mbeten të ulëta. Në vitin 2023, SPAK sekuestroi asete me vlerë 43 milionë dollarë dhe, në vitin 2024, vazhdoi arrestimet dhe konfiskimin e aseteve të ish-zyrtarëve të lartë. Në shtator të vitit 2024, SPAK akuzoi ish-kryeministrin dhe të përcaktuar sipas “Aktit të Ndarjes Buxhetore të Departamentit të Shtetit, Operacioneve të Jashtme dhe Programevë të Ndërlidhura, 2021” me 7031 (c) Sali Berisha për korrupsion për veprime zyrtare për veprime zyrtare në dobi të interesave të familjes së tij. SPAK akuzoi edhe dhëndrin e tij për korrupsion dhe pastrim parash. SPAK sekuestroi pasuri të paluajtshme, llogari bankare dhe aksionet e dhëndrit në kompanitë e lidhura me korrupsionin.

Në nëntor të vitit 2024, SPAK-u dhe policia shqiptare punuan me Europol dhe autoritetet italiane për të arrestuar 29 të dyshuar në një rrjet trafikimi narkotikësh të udhëhequr nga dy vëllezër shqiptarë dhe sekuestroi asete kriminale dhe drogë me vlerë 74 milionë dollarë.

Shqipëria duhet të zbatojë ligjet ekzistuese, të ndjekë udhëzimet rregullatore, të kryejë mbikëqyrje efektive, të përmirësojë bashkëpunimin e zbatimit të ligjit dhe të zgjerojë kapacitetin e policisë dhe të prokurorëve për t’u përqendruar në korrupsion, pastrimin e parave dhe krimet komplekse ekonomike. Shqipëria duhet të zbatojë plotësisht reformat e kodit penal të vitit 2016 dhe 2017.

tch

Aleksandër Krrashi, shoferi i betonieres, me të cilën u përplas makina ku udhëtonin katër të rinjtë në Fushë Prezë, që humbën jetën, ka pranuar se nuk kishte ndezur dritat sinjalizuese kur ndaloi anës rrugës.

 

“Dola në rrugë dhe më la nafta. Dola të kërkoja naftë, por harrova të ndez bllokazhin”, ka thënë i riu në dëshminë e tij para uniformave blu.

Ndërkohë, pas kqyrjes së kamerave të sigurisë, policia thotë se Enejdi Laçi që drejtonte mjetin tip “Benz”, ka parakaluar një kamion dhe pasi është rifutur në karrexhatë, është përplasur me betonieren e ndaluar, pasi nuk kishin fushëpamje dhe as ndriçim në rrugë.

Bazuar në ekspertizën e deritanishme, dyshohet se të rinjtë po lëviznin me një shpejtësi tej normave të lejuara, 140 km/h, megjithatë pritet hetimi i plotë.

tch

Gazetarja e Top Channel, Kleida Muka ka zbuluar identitetin e katër të rinjve që humbën jetën tragjikisht në aksidentin në Fushë-Prezë.

Ata janë Enejdi Laçi, Erildi Laçi, Enrikejd Kurti dhe Andi Laçi.

Ndërsa Aleksandër Krrashi është drejtuesi i betonieres, i cili u largua në momentin e aksidentit, por u kap më vonë nga policia dhe ndodhet në komisariat.

Pas hetimeve rezultoi se automjeti që drejtohej nga shtetasi Enejdi Laçi, 25 vjeç dyshohet se është përplasur me automjetin betoniere të drejtuar nga Aleksandër Krrashi, 24 vjeç, i cili pas aksidentit ishte larguar nga vendi i ngjarjes.

Si pasojë e përplasjes automjeti është përfshirë nga flakët dhe drejtuesi i automjetit Enejdi Laçi, 25 vjeç dhe tre pasagjerët në mjetin e tij Erildi Laçi, 20 vjeç, Enrikejd Kurti, 24 vjeç dhe Andi Laçi, 22 vjeç janë djegur për së gjalli brenda mjetit.

Drejtuesi i automjetit betoniere shtetasi Aleksandër Krrashi, 24 vjeç, i cili u largua nga vendngjarja është shoqëruar në komisariat.

tch

Sot, më 16 mars 2025, të dielën e dytë të Kreshmës, kushtuar Shën Grigor Palamait, pas Liturgjisë Hyjnore dhe në përputhje me Traditën e Shenjtë dhe Statutin e Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, u mbajt në Qendrën Sinodike në Tiranë mbledhja e Sinodit të Shenjtë të Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë me qëllim zgjedhjen e Kryepiskopit të ri.

 

Pas lutjes, anëtarët e Sinodit të Shenjtë, nën kryesinë e Mbikëqyrësit të Fronit Kryepiskopal, Hirësisë së tij Mitropolitit të Korçës Imzot Joanit, me vota kanonike në mënyrë unanime zgjodhën njëzëri pasuesin e të ndjerit Kryepiskopit Anastas.

Hirësia e tij Mitropoliti i Korçës Imzot Joani u zgjodh Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe gjithë Shqipërisë dhe Primat i Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë.

Më pas, në Katedralen e “Ngjalljes së Krishtit”, u zhvillua ceremonia e Mesazhit të Madh, ku Sinodi i Shenjtë njoftoi zyrtarisht rezultatin e zgjedhjes të nënshkruar nga të gjithë Kryepriftërinjtë e Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë: Mitropolitët e Korçës, Gjirokastrës, Apolonisë, Elbasanit, Beratit, Amantias dhe Episkopi i Krujës. Besimtarët orthodhoks që kishin mbushur katedralen dhe oborrin e saj, në një atmosferë gëzimi dhe lavdërimi ndaj Zotit, thirrën “Aksios” (I Denjë) për Primatin e ri të Kishës së Shqipërisë. Në vijim Kryepiskopi i ri Imzot Joani lexoi Mesazhin e Madh dhe e nënshkroi atë në Tryezën e Shenjtë, duke konfirmuar zyrtarisht pranimin e detyrës së lartë.

Kryepiskopi i porsazgjedhur Imzot Joani ka qenë bashkëpunëtor i ngushtë i të ndjerit Kryepiskop Anastas për 32 vjet, nga të cilat 27 vite si Mitropolit i Korçës. Ai është dalluar për veprën e tij baritore dhe kontributin në rindërtimin e Kishës, zhvillimin e arsimit teologjik dhe forcimin e veprimtarive bamirëse të Kishës.

I diplomuar me rezultate të shkëlqyera në studimet teologjike në SHBA, ai u kthye në Shqipëri për të kontribuar përkrah Kryepiskopit Anastas në rimëkëmbjen e Kishës së shkatërruar të Shqipërisë. Që nga viti 1993 ka shërbyer si profesor në Akademinë Teologjike të Durrësit, përkthyes i shumë teksteve teologjike dhe autor i tekstit të parë të Dogmatikës në gjuhën shqipe. Ai themeloi revistën “Tempulli”, përfaqësoi Kishën në takime ndërortodokse dhe ndërkristiane dhe është nderuar me tituj të spikatur për kontributin e tij në kulturë, arsim dhe dialog ndërfetar. rtsh

Kush është Joan Pelushi, Kryepeshkopi i ri i Kishës Ortodokse që pason Anastas Janullatos

Joan Pelushi ka lindur në janar 1956 në Tiranë, në një familje bektashiane. Ai u konvertua në të krishterë në vitin 1975-ën, gjatë vitit të matures pasi një shok i krishterë orthodhoks i fshehtë, sipas tij, i huazoi një kopje të Dhiatës së Re në frëngjisht.

Ai ka studiuar për disa vite në shkollën teologjike ortodokse të Kryqit të Shenjtë pranë Bostonit në Shtetet e Bashkuara.

At Joani është diplomuar nga Fakulteti Ortodoks i Teologjisë Kryqi i Nderuar në Amerikë (Holy Cross Orthodox School of Theology, Boston), me gradën “Master of Divinity”. Ka studiuar në SHBA falë një burse studimi të themeluar atje nga shqiptarët në Amerikë në kujtim të Peshkop Fan Nolit.

Ai ka shërbyer më parë si pedagog dhe dekan i Akademisë Teologjike të Kishës Ortodokse Shqiptare.

Me t’u diplomuar në “Kryqin e Shenjtë” me Master në studimet Teologjike, u rikthye në Shqipëri, ndërsa Kryepeshkopi Anastas e caktoi që të japë mësim në Seminar, si edhe të shërbej ne vende të tjera brenda Kishës.

Ai e hirotonisi në dhjak në 27 shkurt 1994, e më pas si prift në 4 dhjetor të të njëjtit vit. Në 1995-ën ai merr një të drejtë studimi edhe rikthehet në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studime të mëtejshme.

Kur u kthye në 1996-tën, caktohet si drejtor i Seminarit Teologjik në Durrës, si edhe ngrihet në rangun e Arkimandritit në 19 nëntor.

Në 18 korrik 1998, u zgjodh si Mitropoliti i Korçës edhe u fronëzua dy ditë më pas.

Ai ka përkthyer një numër librash në shqip:1-Mbi Shpirtin e Shenjtë, botuar më 1996.2-Besimi Ortodoks. Vëll. I Doktrina, botuar më 1997.3-Besimi Ortodoks. Vëll. II Adhurimi, botuar më 1997.4-Besimi Ortodoks. Vëll. III Shkrimi i Shenjtë dhe Historia e Kishës, botuar më 2000.5-Besimi Ortodoks. Vëll. IV Spiritualiteti, botuar më 2002.6-Shën Siluani, botuar më 2003.7-Dogmatika, (Dispensë) tekst mësimor në Akademinë Teologjike.8-Shenjtorët iliro-shqiptarë, (Dispensë) 9-Predikime.

Gjithashtu ish Mitropoliti i Korçës Joani ka botuar artikuj të shumtë në gazetën “Ngjallja”, ka referuar kumtesa nëpër simpoziume shkencore brenda dhe jashtë vendit duke përfaqësuar me dinjitet Kishën Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë. tch

 

Komisionerja për zgjerim Marta Kos thotë se Komisioni Europian, nuk është i kënaqur nga largimi i disa institucioneve amerikane, nga financimi i SPAK, por ajo jep garanci se do të jetë Bashkimi Europian që do mbështesë SPAK dhe institucionet e reja te drejtësisë me asistencë teknike e financiare ne drejtimin forcimin e kapaciteteve dhe pavarësisë së Prokurorisë së Posaçme.

 

Komisioneria zbulon për Top Channel sapo janë dhënë 270 milionë euro për shtetin e së drejtës nga fondi një miliard që përfshin plani i rritjes për Shqipërinë, Zyrtarja e lartë e Komisionit Europian vlerëson punën e SPAK duke nënvizuar se ky institucion i drejtësisë gëzon besimin e plotë të BE dhe se  sulmet ndaj prokurorëve të posaçëm po ndiqen nga Brukseli.

 

Komisioneren Kos e intervistoi gazetari i politikës në Top Channel, Muhamed Veliu:

 

Muhamed Veliu: Komisionere, shumë faleminderit për këtë intervistë në Top Channel, dhe nëse nuk gaboj, është intervista e parë që jepni që kur jeni në këtë pozicion.

Komisionerja Marta Kos: Shumë faleminderit! Vërtet, është e para, sepse i thashë vetes dhe ekipit tim se 100 ditët e para dua të punoj, dua të njihem me portofolin tim, kështu që po është hera e parë dhe jam veçanërisht e lumtur që po ndodh këtu në Tiranë.

 

Muhamed Veliu:  Të gjithë e dimë se zgjedhjet janë një tipar i rëndësishëm për demokracinë në çdo vend. Çfarë do të kërkoni ju në Komisionin Evropian sa i takon fushatës elektorale dhe ditës së votimit në zgjedhjet parlamentare të 11 majit?

Komisionerja Marta Kos: Zgjedhjet janë një pjesë shumë e rëndësishme e çdo demokracie dhe shpresoj që njerëzit fillimisht të shkojnë të votojnë dhe të shprehin vullnetin e tyre se çfarë të ardhmeje duan të shohin për Shqipërinë. Kështu që hapi i parë është shumë i rëndësishëm, që sa më shumë njerëz të shkojnë të votojnë.

Pastaj, sigurisht, shpresoj që të gjitha partitë politike që do të marrin pjesë në fushatën zgjedhore t’i japin popullit shqiptar mjaftueshëm informacion që ata të mund të marrin vendime të informuara në ditën e zgjedhjeve. Ju e dini që kjo është e vetmja mundësi që qytetarët të vendosin për të ardhmen.

Sigurisht që ka edhe hapa të tjerë të vegjël, por ky është një hap i madh dhe unë pres që debati i partive politike të jetë i mirë, që të përfshijë të gjitha aspektet e mundshme të ardhmërisë së Shqipërisë, jo vetëm në lidhjen me BE-në.

Ju e dini që ne thoshim që në fakt ky është kremtim i demokracisë, se zgjedhjet duhet të kremtojnë demokracinë dhe kam vërtet besim të plotë se Shqipëria do të jetë gjithmonë në rrugën drejt BE-së.

 

Muhamed Veliu: Komisionere, le të ndalemi pak në një çështje shumë të rëndësishme për Shqipërinë dhe shoqërinë shqiptare, shtetin e së drejtës që sapo përmendët. Pra, si i shihni rezultatet e SPAK-ut deri tani dhe sa shqetësuese janë për Komisionin Evropian sulmet ndaj këtij institucioni dhe kreut të këtij institucioni, zotit Dumani, të cilin sapo e takuat, dhe prokurorëve të tjerë specialë?

Komisionerja Marta Kos: Reforma në drejtësi ishte, në fakt, parakushti që të mund të fillonim negociatat. Pra, ky ishte një hap i madh përpara në rrugën tuaj evropiane, por kjo nuk është e lehtë. Ju përmendët shtetin e së drejtës. E dini se çfarë është në të vërtetë shteti i së drejtës? Shtet i së drejtës do të thotë që njerëzit mund t’i besojnë sistemit tuaj, ligjeve tuaja dhe nëse po përdoren në mënyrën më të mirë të mundshme për popullin shqiptar.

Ndaj, sa i përket SPAK-ut dhe institucioneve të tjera gjyqësore, jam e lumtur që SPAK-u ka qenë i suksesshëm dhe e mbështes vërtet pavarësinë e SPAK-ut, sepse ju e dini se ndarja e pushteteve në çdo vend është shumë e rëndësishme. Kemi parlamentin, kemi pushtetin ekzekutiv, pra qeverinë, dhe pastaj kemi sistemin e pavarur gjyqësor. Pra, nuk ka të bëjë vetëm me SPAK-un që duhet të jetë i pavarur, ka të bëjë me të gjitha institucionet e drejtësisë që duhet të jenë të pavarura dhe të punojnë në një mjedis ku njerëzit e besojnë realisht se Shqipëria ka një sistem të drejtë apo drejtësi për të gjithë, realisht për të gjithë.

 

Muhamed Veliu: Komisionere, janë të shqetësuar në Bruksel për sulmet me mënyra të ndryshme ndaj SPAK-ut dhe veçanërisht ndaj zotit Dumani?

Komisionerja Marta Kos: Ne nuk shqetësohemi kur e ndjekim këtë çështje. Deri tani kemi parë që SPAK-u ka funksionuar mirë, ndaj ka besimin tonë. Nuk është asnjëherë… e përmenda edhe më parë, se të kalosh nëpër reforma apo ndryshime, nuk është kurrë e lehtë. Është një proces transformimi dhe jo të gjithë mund të jenë të kënaqur me atë që po ndodh në këtë proces transformimi. Ndaj, sigurisht që po e ndjekim, por nuk jemi të shqetësuar.

 

Muhamed Veliu: Komisionere, po përballemi me një realitet të ri. SHBA-ja ka tërhequr mbështetjen teknike që i ka dhënë SPAK-ut. Si do të vazhdojë Komisioni Evropian ta mbështesë SPAK-un, veçanërisht për të ruajtur gjënë më të rëndësishme, pavarësinë e tij?

Komisionerja Marta Kos: Kjo është një pyetje shumë e rëndësishme. Bashkëpunimi mes Bashkimit Evropian në procesin e negociatave me Shqipërinë bazohet jo vetëm në faktin që Shqipëria duhet të japë rezultate, por edhe që Bashkimi Evropian të ndihmojë.

E njëjta gjë ka qenë edhe për vendin tim, Slloveninë, për çdo vend tjetër kandidat në të kaluarën, dhe e njëjta gjë është edhe për Shqipërinë. Nuk nuk jemi të kënaqur që disa institucione amerikane po largohen nga financimi i institucioneve të ndryshme, jo vetëm për SPAK-un, por edhe të shumë organizatave të shoqërisë civile.
Jam e lumtur që përmes Planit të Rritjes, sot u konfirmuan dy marrëveshje në parlament, do të mund të ndërhyjmë deri diku.

Për shembull, afro 270 milionë nga një miliard i kemi ndarë për themeloret dhe për shtetin e së drejtës.
Kështu që për këtë nuk kam frikë. Kjo do të thotë… por në të njëjtën kohë, kur flas për reformat e nevojshme dhe mbështetjen e Shqipërisë, është shumë e rëndësishme që ne t’ju sfidojmë gjatë gjithë kohës dhe ju të na sfidoni ne, që të ecim sa më shpejt. Kur them se duhet t’ju sfidojmë, do të kthehem përsëri në kohën kur vendi im, Sllovenia, ishte në procesin e negociatave.

I thamë vetes, o Zot, vërtet duhet t’i bëjmë të gjitha këto? Po. Kjo nuk ka të bëjë vetëm me faktin që Shqipëria të përgatitet më mirë, por ka të bëjë edhe me faktin që Bashkimi ynë Evropian të jetë i sigurt që kur ju, Shqipëria, të bëhet anëtare e BE-së, do të jetë dicka 100% e mirë për Bashkimin Evropian. Pra, për të dyja palët është e rëndësishme që vendet anëtare të jenë në gjendje ta përqafojnë Shqipërinë dhe sigurisht që me këtë të jenë të kënaqur edhe njerëzit në Shqipëri, të cilët, siç e dini, janë shumë në favor të anëtarësimit në BE.

Dhe nëse mund të shtoj diçka këtu, jam shumë mirënjohëse që mund ta bëjmë këtë intervistë, sepse media mund të luajë një rol vërtet të rëndësishëm. Qeveria nuk mund të arrijë në çdo fshat dhe te çdo qytetar i Shqipërisë, por me ndihmën e medieve mund të përhapim informacione mbi përfitimet e anëtarësimit në BE.

Me ndihmën e gazetarëve të BE-së mund të marrim komente mbi çka njerëzit ndoshta nuk e shohin se po funksionon mirë dhe ne mund ta bëjmë më mirë. Pra, në këtë aspekt, media e lirë apo liria e shprehjes janë shumë të rëndësishme dhe unë e shoh median si aleate për ta bërë këtë, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në shtetet anëtare.

Dhe një nga detyrat që kam për veten time është të bëjmë një fushatë komunikimi në vendet anëtare ku do të flasim se pse është gjë e mirë që Shqipëria të bëhet anëtare e BE-së.

tch

Pak përpara largimit nga Tirana Marta Kos, Komisionerja për zgjerimin në Komisionin Europian në një intervistë me gazetarin e  Top Channel Muhamed Veliu, vlerëson hapat e Shqipërisë drejt BE-s me çeljen e disa grup kapitujve.

 

“Shqipëria po ecën shumë mirë” vlerëson ajo. Edhe Tirana thotë komisioneria është përfituese nga fondi një miliard euro i Planit të Rritjes së BE dhe se me këto para do të inkurajohet zbatimi i reformave të nevojshme.

Zgjerimin e BE-s me vendet e Ballkanit perëndimor në kontekstin e ri gjeopolitik të luftës në Ukrainë, ajo e komenton si një zhvillim historik për ta bërë Evropën më të fortë.

Por, sipas saj mbyllja e kapitujve nga Shqipëria, nuk do të thotë automatikisht anëtarësim i plotë në BE.

 

 Muhamed Veliu : Komisionere, shumë faleminderit për këtë intervistë në Top Channel, dhe nëse nuk gaboj, është intervista e parë që jepni që kur jeni në këtë pozicion.

Komisionerja Marta Kos: Shumë faleminderit! Vërtet, është e para, sepse i thashë vetes dhe ekipit tim se 100 ditët e para dua të punoj, dua të njihem me portofolin tim, kështu që po është hera e parë dhe jam veçanërisht e lumtur që po ndodh këtu në Tiranë.

 

Muhamed Veliu: Komisionere, cila është ndjesia aktuale mes vendeve të BE-së në lidhje me zgjerimin e BE-së, duke marrë parasysh zhvillimet gjeopolitike me luftën në Ukrainë, për shembull, dhe Rusinë që ndërhyn në Ballkanin Perëndimor sa më shumë që mundet?

Komisionerja Marta Kos: Keni të drejtë. Zgjerimi sot është krejtësisht në një mjedis të ndryshëm nga ai që ishte pesë vjet më parë. Pra, gjeopolitika na ka bërë që kur flasim për zgjerimin, duhet të shohim tablonë e madhe dhe tabloja e madhe është se zgjerimi në të vërtetë është bashkimi i Evropës.

Kjo do të thotë që ta bëjmë Evropën jo vetëm më të madhe, por edhe më të fortë dhe ky zgjerim është prioriteti i Komisionit aktual. Është gjithashtu shumë në favor të shteteve anëtare, ndaj mendoj se kjo është mundësia historike që duhet ta shfrytëzojmë.

Pse është kaq e rëndësishme kjo? Ju e dini, në të kaluarën e kemi përdorur zgjerimin për të sjellë vendet që në fakt mund të kontribuojnë për paqen, lirinë, prosperitetin dhe stabilitetin në Evropë. Vendi im, Sllovenia, u integrua në BE pas rënies së Murit të Berlinit apo pas përfundimit të Luftës së Ftohtë.

Në atë kohë ishte e pamundur për të gjitha vendet e ish-Jugosllavisë dhe nuk ishte e mundur as për Shqipërinë, por tani është. Jo vetëm për vendet e Ballkanit Perëndimor, por ju përmendët edhe Ukrainën dhe Moldavinë, dhe mendoj se kjo është vërtet ajo çka kemi sot, mundësia historike për ta bërë Evropën më të fortë, për ta bërë Evropën jo vetëm më të fortë në kuptimin që të kemi ekonomi më të fortë, por edhe sa i përket vlerave dhe demokracisë.

 

Muhamed Veliu: Komisionere, si po ecën Shqipëria me përgatitjet për përfitimin e fondeve nga Plani i Rritjes së BE-së?

Komisionerja Marta Kos: Shqipëria, vendi juaj, po ecën shumë mirë, jo vetëm sa i përket Planit të Rritjes. Në Bruksel, rreth 1.000 persona po punojnë që vendi juaj të mund të bëhet anëtar i BE-së dhe kjo është diçka e madhe, jo vetëm në shërbimet e mia, që do të thotë se Shqipëria po kryen reformat dhe kërkesat tona në rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian. Dhe ju e dini se pas ditës së sotme unë mund të shoh që kjo nuk është vetëm ajo çka po bën qeveria, por ky është vërtet një orientim pro-evropian që unë e ndiej në çdo hap të vizitës sime.

Jam takuar me shoqërinë civile, isha në Kolegjin e Evropës, jam takuar me gra të fuqishme nga fusha të ndryshme, jam takuar me përfaqësues të sistemit gjyqësor të Shqipërisë dhe të gjithë më kanë thënë se anëtarësimi në BE është prioriteti ynë.

Tani që t’i kthehemi pyetjes suaj në lidhje me Planin e Rritjes. Jam vërtet një grua me fat që ndodhem këtu në Tiranë – ndodhi që parlamenti juaj ratifikoi dy marrëveshje shumë të rëndësishme, të cilat do të na mundësojnë, mua dhe ekipit tim, të shpërndajmë para-financimin javën e ardhshme.

Pra, e gjithë paketa është 1 miliard Euro dhe Shqipëria mund t’i përdorë këto para.

Ju e dini se 1 miliard Euro janë shumë, janë 1.000 milionë, kështu që me këto para do t’ju inkurajojmë të bëni të gjitha reformat e nevojshme dhe deri tani, urime, Shqipëria po ecën shumë mirë. Kur them deri tani, nuk është ende fundi, e dini, kemi shumë për të bërë, ju duhet të bëni 20 reforma të rëndësishme këtë vit.

Kjo ka të bëjë me lirinë e medias, ka të bëjë me të drejtat e grave dhe shumë fusha të tjera të shtetit të së drejtës, dhe nga ana tjetër, edhe një lajm i mirë, jeni aq mirë saqë do të mund të hapim së shpejti dy grup-kapituj të rinj, të dytin dhe të tretin, dhe ndoshta deri në fund të vitit të ardhshëm do të mund të hapim gjithë grup-kapitujt dhe duke nisur nga viti i ardhshëm e në vazhdim vetëm do t’i mbyllim.

 

Muhamed Veliu: Progresi i deritanishëm i Shqipërisë në hapjen e kapitujve që përmendët me BE-në, a mund të japë shpresë që të gjithë kapitujt të mbyllen deri në vitin 2027, siç synon qeveria shqiptare dhe siç theksoi kryeministri gjatë takimit tuaj sot?

Komisionerja Marta Kos: Kjo varet shumë nga ju, nga qeveria juaj, nga parlamenti juaj. Deri tani keni arritur shumë, kështu që nuk kam dyshim se do të arrini edhe më shumë, por ky është një proces, ju e dini. Do të më pëlqente të thosha: “Ju premtoj”, por nuk mundem. Por mund t’ju premtoj se do të bëj gjithçka që është në dorën time dhe do të punoj natë e ditë që të mund ta përfundojmë procesin e negociatave. Dhe sot, kur fola me politikanë të ndryshëm, me shoqërinë civile, të gjithë më thanë se do të punojnë. Ndonjëherë – nga përvoja ime, meqë vij nga Sllovenia, dhe vendi im u bë anëtar i BE-së në vitin 2004 – reformat nuk janë të lehta, ju e dini.

Ndonjëherë i përmbys gjërat plotësisht për të nisur diçka të re. Dhe kjo është ajo që më pëlqen në këtë proces negociatash. Në fakt, është një proces transformues i të gjithë shoqërisë dhe tani shteti i së drejtës po bëhet gjithnjë e më i rëndësishëm. Kam dëgjuar nga njëri prej partnerëve me të cilin kam folur sot, se kjo ka të bëjë me ndryshimin e mendësisë për shtetin e së drejtës, si të luftosh korrupsionin, si të luftosh krimin e organizuar, kështu që gjithçka duhet bërë deri në fund të vitit 2027.

Kur them që do të përfundojmë negociatat, kjo nuk do të thotë se në këtë moment Shqipëria do të bëhet anëtare e BE-së, pasi kur të mbarojmë negociatat, atëherë shtetet anëtare të Bashkimit Evropian do të vendosin – dhe procedurat janë të ndryshme në shtete të ndryshme –  do të vendosin se kur do të bëhet e mundur kjo.

 

Intervistën e plotë të komisioneres Marta Kos me gazetarin e Top Channel Muhamed Veliu  nga ku ajo flet edhe për zgjedhjet e 11 Majit dhe mbështetjen që Komisioni Europian do t’i japë SPAK ju ftojmë ta ndiqni në edicionin qendror të orës 19:30.

tch

Dita e Verës është një festë pagane me origjinë të lashtë. Festimi kryhet në nderim të natyrës së bukur shqiptare dhe bimësisë që merr jetë pikërisht në 14 mars.

 

Ballokumja është gatimi tradicional që e karakterizon këtë festë. Ndërsa në disa zona të Shqipërisë ndizen edhe zjarre.

Gjithashtu një detaj i kësaj feste është edhe vendosja në dorë e “verores” një byzylyk prej fijesh të bardhë dhe të kuqe që lidhet në kyçin e dorës dhe zgjidhet kur të shihet dallëndyshja e parë. Në disa krahina, veroret varen në degë pemësh, kryesisht dafinash, që dallëndyshet t’i marrin e të sjellin mbarësi.

Ndonëse kjo ditë vazhdon të ruhet dhe festohet në qytetin e Elbasanit, ajo është festë e të gjithë shqiptarëve.

Dita e Verës ishte dita e fillimit të vitit sipas kalendarit shumë të lashtë të shqiptarëve, pra një ditë që kremtohej shumë shekuj para se të lindte krishterimi. Ajo kremtohej me 1 mars të kalendarit Julian, ditën e parë të vitit të ri (sipas kalendarit Gregorian, “14 mars”).

Rituali i Ditës së Verës

Festa pagane ka ritualin e saj. Ritet janë trashëguar brez pas brezi ndoshta për 24 shekuj me radhë. Dikur dedikimet i kushtohen perëndisë Diane, sot ato praktikohen për një jetë më të mirë, të mbushur me gëzim, dashuri dhe begati. Studiuesi dhe muzikologu i njohur Thanas Meksi e ndan në katër faza Festen e Ditës së Verës.

Faza e parë është faza përgatitore qe nis me grumbullimin e zaireve që janë të nevojshme për Ditën e Verës. Faza e dytë është nata e Verës që nis me 13 mars me zjarrin, faza e tretë mëngjesi i Ditës së Verës që nis me 14 mars dhe së fundi pikniku i Ditës së Verës në mesditën e 14 marsit.

Në vigjilje të natës se Ditës së Verës, çdo shtëpi është e mbushur me një gëzim të veçantë, është një ndjesi që i pushton njerëzit fare pa e kuptuar. Ndoshta nga ndikimi i diellit, gjelbërimit apo shpërthimit të farës dhe sytheve që janë shprehje e begatisë dhe vazhdimësisë. Shtëpia mbushet plot me gjëra të mira dhe me bollëk.

Porta zbukurohet me lule dhe lastarë të gjelbër, te cilët simbolizojnë futjen e mirësisë dhe natyrës. Gjatë kësaj nate të afërmit, por edhe shokë e miq të ardhur nga viset e tjera, këndojnë këngë te vjetra te shoqëruar me kuzhinën me nam te Elbasanit.

Disa nga gjellët, qe nuk i gjen ne vend tjetër, janë tava me pistil, tava e kosit, kabunia, çomleku, gjeli i detit etj. Gjate kësaj nate fillon te ndahet edhe hiseja e nesërme për njerëzit me te afërm. Mëngjesi është i gëzuar dhe festiv. Elbasanasit zgjohen herët me 14 mars dhe me një përkushtim të veçantë hapin derën që të futet e mira dhe të dalë e liga.

tch

Në një postim në rrjetin e tij zyrtar në Facebook kryeministri Edi Rama shkruan se Dibra do të bëhet lagjia e gjerlbërt e Tiranës.

“Gati nesër Dita e Verës shkon edhe në Dibër dhe Dibra bohet përfundimisht lagjja e gjelbërt e Tironës”, shkruan Rama.