Presidenti i Kosovës Hashim Thaçi dhe ai i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, thanë se kanë biseduar me telefon me ndihmës sekretarin amerikan të shtetit për çështje evropiane dhe euro-aziatike, Wess Mitchell, për arritjen e një marrëveshjeje ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Presidenti Thaçi, tha se me zotin Mitchell janë pajtuar që të shtohen përpjekjet për të arritur një marrëveshje, “e cila njëherë e përgjithmonë do t’i mbyllë armiqësitë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”. Ai tha se ndihmës sekretari Mitchell është zotuar se Kosova do ta ketë mbështetjen e palëkundur të Shteteve të Bashkuara në këtë proces.

Presidenti i Serbisë, tha se Shtetet e Bashkuara i japin mbështetje të plotë procesit të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian dhe shpresojnë për një marrëveshje gjithëpërfshirëse dhe afatgjatë.

Në një njoftim të zyrës së tij, thuhet se presidenti serb i ka thënë zotit Mitchell se “do të jetë shumë e vështirë që të arrihet një marrëveshje, por ai do të bëjë gjitha çfarë është e mundur për qëndrueshmërinë afatgjate ne Ballkanin Perëndimor.

As njëri dhe as tjetri nuk i përmendën idetë e tyre për normalizimin e marrëdhënieve ndonëse gjatë ditëve të shkuara kanë kërkuar mbështetje për një marrëveshje që do të përfshinte edhe ndryshimin e kufijve.

Gjatë ditës, presidenti Thaçi takoi edhe ambasadorin e Shteteve të Bashkuara në Kosovë, Greg Delawie dhe ambasadorin amerikan në Serbi, Kyle Scott, për të diskutuar procesin aktual politik me Serbinë.

Presidenti Thaçi po përballet në shtëpi më kundërshtimin e idesë së tij për “korrigjimin e kufirit”. Partitë opozitare synojnë që më 4 shtator të mbajnë një seancë të jashtëzakonshme të parlamentit ku do të hidhet për miratim një rezolutë që, siç thuhet “i ndalon presidentit dhe kujtdo tjetër të negociojë për tërësinë territoriale të Kosovës”.

Presidenti Thaçi gjatë të enjten takoi në dy raste drejtuesit e institucioneve të Kosovës për të diskutuar këto çështje.

Kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj, tha pas takimit të parë se procesi i bisedimeve nuk nënkupton diskutim të territorit as të kufijve të Kosovës.

“Edhe presidenti shprehu pozicionin e tij se respekton jo vetëm territorin dhe integritetin e sovranitetin e vendit por vetëm i ushtron funksionet e veta kushtetuese dhe nuk pranon që të diskutohet territori i vendit”, tha kryeministri Haradinaj.

Ai tha se institucionet e vendit duhet të dalin me qëndrim të përbashkët kundër përfshirjes së kufijve në bisedime.

“Ajo që është shumë me rëndësi është që të qartësohen pozicionet institucionale pra që të kemi qëndrim të qartë institucional që territori dhe kufijtë nuk diskutohen, pra nuk janë çështje për diskutim në kuadër të dialogut. Mendoj që kjo është rëndësia pastaj po është shumë me rëndësi që opozita e të gjithë të jemi pjesë e bisedimeve”, tha kryeministri Haradinaj.

Thaçi: Marrëveshja me Serbinë – pothuajse e pamundur

Të enjten pasdite presidenti Thaçi tha se arritja e një marrëveshjeje me Serbinë përjashton çdo mundësi të ndarjes apo shkëmbimit të territoreve, ndërsa theksoi se është në bashkërendim me Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Evropian për arritjen e marrëveshjes përfundimtare me Serbinë.

“Angazhimi është 100 për qind i bashkërenduar me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Bashkimin Evropian dhe gjithë akterët që duan paqe, qëndrueshmëri, konsolidimin e shtetit të Kosovës dhe në rrafshin ndërkombëtarë. Katë dilemë hiqeni, zërat tjerë janë zëra që me të vërtetë duan përshtjellim në skenën politike, duan frenim dhe duan që t’i frikësojnë qytetarët”, tha presidenti Thaçi.

Ai tha se të gjithë udhëheqësit e Kosovës pajtohen që bisedimet duhet të vazhdojnë dhe duhet shfrytëzohet momenti për të arritur një marrëveshje pasi që sipas tij. ai moment nuk do të zgjasë përgjithmonë.

“Përfundimisht dhe zyrtarisht i pëlqeu dikujt apo jo unë do ta shtroj kërkesën e shqiptarëve të Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit, që ajo pjesë t’i bashkëngjitet territorit të Kosovës. Unë nuk kam ndonjë nostalgji për kufijtë që janë përcaktuar në kohën më të vështirë të dëbimit të shqiptarëve të vitit 1956 në kohën e famëkeqit (Aleksandër) Rankoviç, nuk kam ndonjë nostalgji për vijat e tij. Unë kur flas për korrigjim, flas për korrigjimin e padrejtësive që i janë bërë popullit shqiptar. Prandaj të gjithë janë të pajtimit që duhet vendosur kufiri me Serbinë dhe kjo arrihet vetëm përmes një partneriteti të ngushtë edhe me bashkësinë ndërkombëtare”, tha ai.

Presidenti Thaçi tha se arritja e marrëveshjes me Serbinë “është pothuajse e pamundur dhe se të dyja palët janë në pozicione krejtësisht të kundërta”.

“Ata që flasin për Trepçë, Gazivodë, Mitrovicë unë ua largoj frikën njëherë e përgjithmonë, ato janë të Kosovës njëherë e përgjithmonë dhe nuk ka njeri që e cenon. Ata që flasin për ndarje janë në agjendë të mundësisë për shtrirje të ideologjive jo perëndimore në Kosovë por edhe në rajon, por nuk do të kenë sukses”, tha ai duke nënvizuar se idetë për veriun janë ide të huaja, janë ide të njerëzve që e duan ndarjen e Kosovës.

“Nuk do të lejoj që në asnjë rrethanë dhe me asnjë çmim diçka të tillë por askush nuk duhet t’i frikësohet bashkangjitjes së Luginës së Preshevës, Kosovës. Prandaj do të punoj këmbëngulësisht me të gjithë akterët politik dhe në fund përmes referendumit qytetarët e Kosovës të deklarohen për marrëveshjen finale në mes të Kosovës e Serbisë. Kosova nuk do të mbetet peng i njerëzve inatçi në politikën e Kosovës, njerëzve të dështuar, njerëzve që më herët kanë qenë të gatshëm ta dorëzojnë Kosovën krejt Serbisë, e tash flasin për ankime apo të flasin që t’i shpallin luftë dikujt, ndërkohë kur ka qenë lufta kanë hezituar apo kanë pasur një pozicion komplet jo të guximshëm dhe që as kanë guxuar të mendojnë se Kosova do të fitojë lirinë”, tha ai.

Ai tha se marrëveshja me Serbinë do t’i hapte rrugën Kosovës drejt anëtarësimit në organizata të rëndësishme ndërkombëtare.

“Po unë dua dhe do të punoj këmbëngulsisht gjithashtu dua të ju siguroj juve dhe qytetarët e Kosovës se asnjë marrëveshje nuk do të ndodhë nga ana e Kosovës pa pëlqimin e plotë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës por edhe Bashkimit Evropian dhe NATO-s. Ata që duan ta izolojn Kosovën në kundërshtim me SHBA-në e kanë gabim, ata që deklarohen se Shtetet e Bashkuara po i bëjnë argat Rusisë në Kosovë e Ballkan e kanë gabim, ne duhet të jemi mirënjohës dhe të përulemi gjithmonë për rolin e SHBA-së”, tha ai.

Presidenti akuzoi opozitën për qasjen e saj ndaj procesit të bisedimeve.

Presidenti i Kosovës Hashim Thaçi dhe ai i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, pritet të takohen më 7 shtator në Bruksel me ndërmjetësimin e shefes së politikës së jashtme të Bashkimit Evropian Federica Mogherini në kuadër të asaj që quhet periudha përfundimtare e bisedimeve. Zonja Mogherini tha të mërkurën mbrëma në Vjenë se pret një takim të vështirë në kërkim të një marrëveshjeje ligjore ndërmjet të dyja vendeve. (voa)

Mundësia e korrigjimit të kufijve mes Kosovës dhe Serbisë ka shkaktuar reagime të shumta. Deputetë të Bundestagut në Berlin vazhdojnë të jenë kundër ndryshimit të kufijve, por ka edhe zëra të tjerë.

Këto janë ditët kur çdo fjalë, pikë apo presje duhet të matet mirë. Vetëm rreth dy javë më parë kancelarja Angela Merkel ishte e prerë se “nuk mund të ketë ndryshime të kufijve në Ballkan dhe se ato janë të paprekshme”, por tani nga Berlini dëgjohen tone pak më të ndryshme. Apo kemi të bëjmë vetëm me interpretime të ndryshme?

Kancelarja Merkel tha (të martën 28.08) pas një telefonate me presidentin amerikan Donald Trump se “ne i mbështesim bisedimet, që çojnë deri tek qëllimi, por njëkohësisht themi se integriteti ka një rëndësi të posaçme”, dhe shtoi: “Duhet të kemi kujdes që hapat e bërë në një vend të mos kenë pasoja edhe për hapat në vendet tjera.”

Korrigjimi i (pa)mundshëm

Në kohën e spekulimeve të shumta për mundësinë e korrigjimit të kufirit, apo shkëmbimit të territoreve, thuhet se kjo çështje nuk është më tabu as në Uashington. Ndërkohë që për Berlinin kanë qenë deri tani një temë tabu. Duke u prononcuar për Deutsche Wellen, deputetët e Bundestagut gjerman nuk janë të një mendimi për këtë çështje. „Kjo nuk çon drejt zgjidhjes, madje edhe më shumë irriton, kur dëgjohen mendime për vendosjen e kufijve të rinj“, thotë Peter Beyer, deputet i Partisë Kristiandemokrate (CDU). „Nuk mendoj asgjë të mirë për këtë dhe mendoj se këto lojëra teorike për kufijtë paraqesin rrezik për destabilizimin. Kufijtë e dy shteteve sovrane, Serbisë dhe Kosovës janë përcaktuar.”

Beyer thotë për DW se ai angazhohet për respektimin e Marrëveshjes së Brukselit dhe vazhdimin e negociatave për një marrëveshje të detyrueshme juridike për normalizimin e raporteve fqinjësore mes këtyre vendeve. “Me rëndësi është që funksionimi i shtetit të Kosovës të mos rrezikohet.”

Edhe deputeti Josip Juratoviq, nga Partia Socialdemokrate (SPD), është i shqetësuar. Nëse lejohet ndryshimi i kufijve do të hapet mundësia e “krijimit të 40 shteteve të reja në Evropë, që me siguri do të sillte kaos dhe konflikte”. „Shkëmbimi i territoreve do të thotë kthim në Mesjetë kur feudalët kanë shkëmbyer territore dhe i kanë zhvendosur popujt sipas dëshirës së tyre. Gjithmonë do të ketë të pakënaqur, gjithmonë do të ketë persona që duhet të zhvendosen. E të mos flasim për mundësinë që edhe në shekullin 21-të të kemi spastrime etnike, që është një teori e vjetëruar, e cila është shoqëruar gjithmonë me luftëra”, thotë Juratoviq për DW.

Ky politikan i lindur në ish-Jugosllavi thotë se duket qartë se në administratën e Trumpit ka njerëz që mbështesin idenë e shkëmbimit të territoreve. Ndësa BE nuk është unike – përveç kancelares Merkel askush nuk është pozicionuar qartë. Pasojat siç thotë, mund të shtrihen prej Bosnje-Hercdegovinës dhe Maqedonisë e deri tek Krimeja dhe Pridnjestrovlje.

“Luftërat e reja”

„Një qasje e tillë ndaj zgjidhjeve politike do të thoshte kapitullim përfundimtar i sistemit demokratik politik, i cili bazohet tek barazia e qytetarëve karshi forcimit të nacionalizmave në Evropë, të cilët kanë për qëllim krijimin e shoqërive autokratike, që me siguri çojnë tek ndarjet e reja në Evropë, e në fund edhe tek luftërat e reja”, pohon Juratoviq.

Në partinë më të madhe opozitare në Gjermani AfD (Alternativa për Gjermani) nuk janë marrë deri tani shumë me Ballkanin. Deputeti i kësaj partie Anton Friesen, i cili e ka kritikuar politikën e Perëndimit në Ballkan, për DW thotë se bota po pret më shumë se 20 vjet gjetjen e një zgjidhjeje për problemin e Kosovës dhe në këtë kuptim duhet anuar nga zgjidhja, të cilën e gjejnë Beogradi dhe Prishtina, pavarësisht nëse një zgjidhje e tillë nënkupton edhe ndryshimin e kufijve.

„Realisht Ballkani paraqet një fuçi baruti dhe kjo jo qysh dje. Incidentet nuk mund të përjashtohen. Ndaj edhe nëse zgjidhje të qëndrueshme shoqërohen me tensione afatshkurtra, do të ishte më mirë sesa të vazhdohet me status-quo-në e tanishme”, thotë ai

Ai mendon se politika e jashtme e kancelares Merkel “gjithmonë ka qenë e orientuar nga SHBA. Ndaj mendoj se qeveria federale nuk do t’i kundërvihet një zgjidhjeje politike që do të kishte bekimin e Uashingtonit.“

“Ballkani ende është një zonë konfliktesh aktive”

Nga ana tjetër, deputetja e liberalëve (FDP) Renata Alt, mendon se rikthimi në skenë i kërkesave për ndryshimin e kufijve dëshmon se “Ballkani ende është një zonë konfliktesh aktive”. Ndryshimi i kufijve “mund të shkaktojë një dinamikë shumë të rrezikshme të konflikteve të dhunshme me pasoja të paparashikueshme. Qëllimi afatgjatë është bashkëjetesa në paqe e grupeve të ndryshme etnike në Ballkan. Deri sa nuk gjendet një zgjidhje e qartë, duhet t’u përmbahemi kufijve ekzistues.“

E Majta gjermane është partia e vetme, e cila ka kritikuar ndarjen e Kosovës nga Serbia. Sevim Dagdelen, deputete e të Majtës, thotë se bashkimi i disa territoreve të jugut të Serbisë me Kosovën do të “fuqizonte bazat për krijimin e një Shqipërie të Madhe. Skenari i tillë jo vetëm që do të thotë se Serbia duhet të heqë dorë nga territore të tjera, por edhe se Serbia duhet të heqë dorë nga pozicioni i saj juridik se shkëputja dhe shpallja e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008 kanë qenë ilegale.“

Politikanja e Majtë Dagdelen: Do të krijohen paqartësi të reja

Megjithatë edhe Dagdelen mendon se “vazhdimi i ndarjeve etnike në Ballkan do të forconte lëvizjet nacionaliste dhe do të krijohet paqartësi të reja“. Lidhur me ndryshimin e pozicionit amerikan, ajo thotë: „SHBA e ka krijuar në Bondstil bazën e dytë më të madhe në Evropë. Pavarësisht se çfarë zgjidhje “kreative” dhe “fleksibël” gjejnë palët, kjo bazë prej 386 hektarësh nuk guxon të preket. Ndërsa në rast të ndonjë lufte të re, refugjatët nuk do të kërkojnë ndihmë përtej oqeanit por në Gjermani. Duket se interesat këtu janë në masë të madhe të ndryshme.“

Sa i përket qëndrimeve të kancelares Merkel, Dagdelen thotë se kutinë e Pandorës në Ballkan e kanë hapur ish-kancelari Kohl dhe ministri i Jashtëm Genscher, të cilët i kanë pranuar “shumë shpejt secesionet antiligjore të Kroacisë dhe Sllovenisë, e më pas edhe të Bosnjë-Hercegovinës“. „Kancelarja gjermane është e fundit, e cila duhet të përzihet në çështjet e kufijve në Ballkan. Kancelarja Merkel i ka kontestuar vetë kufijtë me njohjen e pavarësisë së Kosovës, e tani paralajmëron. Kjo është një politikë e dështuar moralisht, sipas parimit “kapeni hajdutin”, por në përgjithësi është një politikë e papërgjegjshme.” (dw)

A nuk është tragjike dhe e çuditëshme që nga i gjithë Ballkani vetëm kufijtë e kombit shqiptar po kafshohen, si në Veri nga Serbia, ashtu dhe në Jugë nga Greqia. Akoma më tragjik është fakti që, ndërsa në Konferencën e Londrës të vitit 1913 kufijtë na i ndanë pa i pyetur fare shqiptarët, tani 105 vjet më pas po na i kafshojnë kufijtë me implikimin dhe konsensusin e udhëheqësve shqiptarë.
Shikoni ku i kanë pasur kufijtë shtetërorë Serbia dhe Greqia, kur u shpallën shtete të pavarura, dhe shikoni ku i kanë sot dhe sa i kanë zgjeruar me territore shqiptare. Ky proces regresiv historik po ringjallet në ditët tona, por tani nuk na e kanë më të huajt fajin, sepse po e bëjmë me duart e udhëheqësve tanë. Në vitin 1913 nuk na pyetën, por të paktën nuk u tallën me shqiptarët. Në vitin 2018 po na tallin, duke thënë se shqiptarët po bëjnë mirë që po japin kufij e territore, sepse po fitojnë medaljet e kampionëve të integrimit ballkanik, të modernit dhe të modelit ballkanik. Dhe natyrisht të idiotit ballkanik, që po u ngjan afrikanëve të kohës së pushtimeve koloniale, të cilët rreheshin nga xhixhat, që u dhuronin kolonizatorët, dhe në shkëmbim u jepnin territoret. Xhixhat, në të gjitha kuptimet që ka kjo fjalë, po i marrin tani udhëheqësit shqiptarë.
Shqiptarët nuk duhet të udhëhiqen nga fanatizmi në marrëdhëniet ndërkombëtare. Aleatit, kushdo qoftë ai, i ofrohet gjithçka, me përjashtim të lirisë së atdheut dhe tërësisë territoriale të atdheut. Në këto dy parametra çdo aleancë vdes dhe merr emër tjetër.
Për ironi historike kafshimi i kufijve po ndodh në vitin e Skënderbeut, të cilit nuk i përkujtojmë mbrojtjen e kufijve dhe të territoreve kombëtare, por merremi me rekuizitën teatrale të mesjetës dhe po grindemi se në cilin nga dhjetë katundet pretenduese ka origjinën Skënderbeu, se në cilin nga dhjetë katundet pretenduese ka bërë dasmën e gruas Skënderbeu dhe në cilën gërxhe apo skërkë ka qenë kunji, ku ka lidhur kalin Skënderbeu. Është harrruar me dashakeqësi tribale Kruja e Skënderbeut, simboli dhe kryeqyteti i tij, ku lindi, luftoi, krijoi shtetin shqiptar, u martua, u trashëgua dhe vdiq Skënderbeu. Është harruar “qyteti i bekuar” i Naim Frashërit, dhe udhëheqësit shqiptarë entusiazmohen me xhixhat e fqinjve lakmitarë, të cilët po na shkulin gardhet dhe nesër do të na marrin edhe shtëpitë.
Një popull, që ka harruar të luftojë për kufijtë, pa le më të vdesë për kufijtë, dhe që është gati të japë jetën për bajraktarin e partisë dhe të tribusë, nuk meriton të ketë as shtet e as komb.
Është kohë për alarm kombëtar!

(Shaban Murati)