Sot, më 24 prill, Këshilli i Sigurimit të OKB mban një takim në distancë për Kosovën. Takimi informues është i pari për këtë vit. Sekretari i Përgjithshëm i OKB, Antonio Guterres ka përgatitur raportin gjashtëmujor.

Anëtarët e Këshillit kanë marrë më parë raportin e Sekretarit të Përgjithshëm, Antonio Guterres, për punën UNMIK-ut këta gjashtë muajt e fundit, më saktë nga 16 shtatori deri më 15 mars 2020. Raporti ndahet në disa pika, si ai për zhvillimet politike, gjendjen e sigurisë, zhvillimet në Veri, kthimin dhe pajtimin si dhe trashëgiminë kulturore, vendosjen e ligjit dhe të drejtat e njeriut, gruaja dhe paqja, krijimi i besimit. Ja çfarë fshihet pas këtyre termave:

Raporti 19 faqesh fillon me çështjet kryesore politike dhe të sigurisë. Duke folur për zgjedhjet e tetorit, që përfunduan me krijimin e parlamentit të ri në dhjetor dhe të qeverisë së re në shkurt, raporti vëren se ato nxorrën në pah “një brez të ri politikanësh dhe kandidatesh gra, duke rritur numrin e grave në parlament dhe duke zgjedhur gruan e parë si Kryetare të Parlamentit”. Pjesëmarrja e zgjedhësve në dhjetë komunat serbe ka qenë më e larta deri tani, me 48,6 përqind. Raporti përshkruan në vazhdim katër muajt bisedime midis Vetëvendosjes dhe LDK, për krijimin e qeverisë së koalicionit. “Pika kyçe e mosmarrëveshjeve ka pasur të bëjë me zgjedhjet për postin e Presidentit më 2021”. Qeveria e re u formua me 21 ministra, pesë prej të cilëve gra.

Dialogu

Në raport thuhet se “Dialogu i mbështetur nga Bashkimi Europian, ka ngecur, megjithë përpjekjet ndërkombëtare për vazhdimin e tij”, dhe përmend hapat e ndërmarrë për hapjen e një linje ajrore Prishtinë- Beograd dhe shtimin e linjave ajrore komerciale. “Megjithëse liderët në Prishtinë dhe Beograd kanë konfirmuar dëshirën e tyre për rifillimin e dialogut, ata i kanë kushtëzuar ato me kushte të ndryshme,” thotë raporti, duke folur për hapat për heqjen e tarifave dhe ndalimin e fushatës për anullimin e njohjeve të Kosovës nga vendet e tjera.

Më tej raporti citon presidentin Thaçi, të ketë folur pas takimit në Shtëpinë e Bardhë me presidentin serb Aleksandar Vucic më 2 mars, “për domosdoshmërinë e një zgjidhjeje paqësore të çështjeve Kosovë- Serbi dhe mundësinë e arritjes së një zgjidhjeje përfundimtare”. Më 15 mars, Parlamenti aprovoi rezolutën që konfirmon angazhimin e Prishtinës për bisedime politike me Beogradin, që mund të çojnë në njohje reciproke, duke i njohur qeverisë së Kosovës mandatin për drejtimin e bisedimeve dhe duke deklaruar se “integriteti i Kosovës dhe karakteri i saj unitar janë të panegociueshme”.

Raporti radhit në vazhdim disa incidente të ndodhura në objektet fetare si ato ortodokse ashtu edhe ato myslimane. Një nga pikat e raportit flet për gjykimin dhe dënimin e veprave të lidhura me aktet terroriste. Për 35 persona të kthyer nga Siria dhe që ndodhen nën hetim, 23 janë vendosur në bankën e të akuzuarve. Ata janë pjesë e 110 personave të kthyer në Kosovë në prill 2019. Prej tyre 74 janë fëmijë, 32 janë gra dhe 4 burra. Gratë janë akuzuar me pjesëmarrje në grupe terroriste, fëmijët janë dërguar për të qëndruar tek të afërmit.

Sa i përket kthimit të personave të zhvendosur, zyra e OKB për refugjatët, UNHCR, ka raportuar kthimin vullnetar të 152 personave, kryesisht roma dhe ashkali.

Sundimi i ligjit

Në pjesën që flet për vendosjen e ligjit, raporti shkruan se gjatë kësaj periudhe “sistemi juridik i Kosovës ka ngritur padi kundër disa personave të rangut të lartë”, duke përmendur paditjen e disa ministrave për shpërdorim posti dhe fondesh. Po ashtu radhit ngritjen e disa padive dhe marrjen e vendimeve në disa procese për krime lufte.

Në pikën “Gruaja,siguria dhe paqja”, raporti thotë se Komisioni për njohjen e statusit, ka marrë 143 kërkesa të reja për njohjen e statusit të të mbijetuarës së dhunës seksuale, duke e çuar në 1226 numrin e aplikimeve që kanë filluar në vitin 2018. Deri tani 785 personave u është njohur statusi, 758 gra dhe 27 burra. Në raport flitet më hollësisht për një rast: “Më 6 mars Zyra e Prokurorit Special në Kosovë ka ngritur padi për krime bërë ndaj popullsisë shqiptare në maj të 1999, përfshirë dhe krime që kanë të bëjnë me dhunë seksuale. Ky është rasti i pare kur një padi ngrihet nga zyra e prokurorit vendas për krime lufte që kanë lidhje me dhunë seksuale.”

Në pjesën që flet për ngritjen e besimit dhe bashkëpunimin, raporti thotë se “përpjekjet në këtë fushë drejtohen kryesisht nga shoqëria civile dhe se një e katërta e aktiviteteve të kësaj natyre janë organizuar nga institucionet lokale dhe qendrore”. Po ashtu flitet për ndihmën ligjore falas, që zyra e UNMIK ofron në fushën e drejtësisë.

Në dokumentat që anëtarët e Këshillit të Sigurimit marrin, raportit të Sekretarit të Përgjithshëm i bashkangjiten edhe raporti i EULEX-it për këtë periudhë si dhe raporti i Zyrës së Prokurorit special.

Në takimin e Këshillit të Sigurimit, që është takim në distancë, pritet të flasin fillimisht shefi i UNMIK-ut, Zahir Tanin, ministri i jashtëm i Serbisë, Ivica Dacic dhe ambasadorja e Kosovës në Uashington, Vlora Çitaku. Mbas tyre fjalën e marrin të gjithë vendet anëtare të Këshillit të Sigurimit, që kanë vend të përhershëm dhe të përkohshëm. Gjermania është aktualisht anëtare e Këshillit të Sigurimit. Takimi nesërm do të drejtohet nga José Singer Weisinger, përfaqësues i Republikës Domenikane në OKB. Është lënë që takimi të zgjasë 1 orë, që është sa gjysma e kohëzgjatjes së deritanishme. Për herë të fundit Këshilli i Sigurimit është marrë me Kosovën në tetor 2019, ku mori vendimin për uljen e ritmit të takimeve, që do të mbahen në të ardhmen jo çdo tre muaj, por çdo gjashtë muaj.

voa

Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, bashkë me ministrin në detyrë të Financave dhe Transfereve, Besnik Bislimi, sot gjatë ditës kanë pritur në takim ambasadorët e shteteve të QUINT-it dhe shefen e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, përkatësisht ambasadorin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, z. Philip Kosnett, ambasadorin e Gjermanisë, z. Christian Heldt, ambasadoren e Francës, znj. Marie-Christine Butel, ambasadorin e Britanisë së Madhe, z. Nicholas Abbott, ambasadorin e Italisë, z. Nicola Orlando, dhe shefen e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, znj. Nataliya Apostolova.

Fillimisht, Kryeministri në detyrë i njoftoi ambasadorët mbi mbarëvajtjen e vendimeve të Qeverisë për menaxhimin dhe parandalimin e COVID-19 dhe me situatën aktuale me numrin e të infektuarëve si dhe gjendjen e tyre. Ai po ashtu i njoftoi se pas Pakos Emergjente Fiskale, Qeveria në detyrë po zhvillon përgatitjet e nevojshme për hartimin e pakos së dytë financiare, e cila do të ketë për qëllim rimëkëmbjen e ekonomisë pas goditjes nga pandemia.

Më pastaj, në lidhje me zhvillimet e fundit politike në vend, Kryeministri në detyrë Kurti theksoi se veprimet e fundit të Presidentit Thaçi janë përtej mandatit të tij kushtetues dhe në kundërshtim me rendin demokratik. Ai shtoi se, si rezultat i këtyre përpjekjeve për të formuar Qeveri të re duke anashkaluar zgjedhjet e parakohshme, qytetarët asnjë herë më parë nuk kanë qenë më të zemëruar. Veprime të tilla shkojnë kundër vullnetit të qytetarëve dhe janë cenim i parimit të demokracisë.

kryeministria

Ambasadat e Shteteve të Bashkuara, Francës, Gjermanisë, Italisë dhe Mbretërisë së Bashkuar, thanë të enjten se takimet e tyre me udhëheqës politikë dhe institucional nuk nënkuptojnë mbështetje për ndonjë pozicion të caktuar.

Në një deklaratë të përbashkët, këto ambasada thanë se dëshirojnë të njoftojnë që “ne bëjmë takime me udhëheqës politikë dhe institucionalë që t’i dëgjojmë pikëpamjet e tyre dhe për të marrë informata, në mënyrë që t’i mbajmë qeveritë tona të informuara lidhur me zhvillimet. Pjesëmarrja në takime të tilla nuk sinjalizon miratim ose mbështetje për ndonjë pozicion të veçantë apo rrjedhë veprimesh. Kjo është në përputhje me praktikën normale diplomatike”, thuhet në komunikatë.

Këto komente u bënë pak orë pasi që presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, tha se i ka njoftuar ambasadorët perëndimorë “se shumica absolute e partive politike janë në favor të formimit të qeverisë së re pa shpërbërjen e Kuvendit dhe konform këtij vullneti të shprehur dhe në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës ka kërkuar nga LDK-ja kandidatin apo kandidaten për të formuar Qeverinë e re”.

Më herët gjatë ditës Lidhja Demokratike e Kosovës Avdullah Hotin mandatar për formimin e qeverisë së re të Kosovës, pak kohë pasi mori kërkesën nga presidenti Hashim Thaçi për emrin e mandatarit të mundshëm.

Lëvizja Vetëvendosje i cilëson këto zhvillime jokushtetuese dhe ka paralajmëruar se do t’i drejtohet Gjykatës Kushtetuese të Kosovës nëse presidenti mandaton dikë jashtë kësaj lëvizjeje, që është fituese e zgjedhjeve të parakohshme të 6 tetorit të vitit të kaluar.

Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, u takua po ashtu me diplomatët perëndimorë të cilëve, siç thuhet në një njoftim, u tha se “veprimet e fundit të Presidentit Thaçi janë përtej mandatit të tij kushtetues dhe në kundërshtim me rendin demokratik. Ai shtoi se, si rezultat i këtyre përpjekjeve për të formuar Qeveri të re duke anashkaluar zgjedhjet e parakohshme, qytetarët asnjë herë më parë nuk kanë qenë më të zemëruar. Veprime të tilla shkojnë kundër vullnetit të qytetarëve dhe janë cenim i parimit të demokracisë”.

Qeveria e kryeministrit Albin Kurti u rrëzua me një mocion votëbesimi të ngritur nga Lidhja Demokratike më 25 mars.

voa

Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, i ka dërguar sot Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës një parashtresë përmes të cilës ka theksuar shqetësimet e Qeverisë në lidhje me procedurat që po zhvillohen pranë kësaj Gjykate pas kërkesës së dorëzuar nga disa deputetë të Kuvendit të Kosovës.

Kryeministri në detyrë ka theksuar rëndësinë e respektimit dhe zbatimit të ligjeve të miratuara nga Kuvendi i Republikës së Kosovës edhe nga ana e Gjykatës Kushtetuese gjatë zhvillimit të procedurave. Ai i ka kërkuar Gjykatës që të respektojë afatet ligjore të përcaktuara me Ligjin për Gjykatën Kushtetuese i cili i njeh Qeverisë një afat prej 45 ditësh për t’u përgjigjur në kërkesën e dorëzuar, dhe jo një afat 4 ditor sikurse e kishte theksuar Gjykata në njoftimin e saj.

Po ashtu, ai theksoi shqetësimin se për dallim nga rasti konkret, ku po procedohet me kërkesën e deputetëve të Kuvendit, ndonëse të njëjtit nuk e kanë qartësuar dhe saktësuar kërkesën e tyre, në praktikën e Gjykatës Kushtetuese ka disa raste të cilat janë refuzuar në procedurë të shkurtër sipas Rregullit 35.5 të Rregullores së Punës së Gjykatës.

Për fund, Kryeministri në detyrë ritheksoi faktin se Qeveria me tërë kapacitetin e saj është e përkushtuar në luftën kundër infeksionit COVID-19 dhe pret që Gjykata, ngjashëm sikurse institucionet ekuivalente me të në shtetet perëndimore, të tregojë kujdes të veçantë ndaj jetës dhe shëndetit të qytetarëve.

kryeminstria

Pas thirrjes për moszbatim të vendimeve të qeverisë, kjo e sotmja është përpjekja më e egër e Presidentit për të shthurur rendin kushtetues të Republikës së Kosovës.

Vullnetin e shprehur me votë nga qytetarët po përpiqet që ta mbyllë me një dekret antikushtetues ku do të përjashtojë partinë e parë fituese të zgjedhjeve. Nga roli unifikues dhe nga kompetencat që ia përcakton kushtetuta, Presidenti sot doli në ilegalitet. Andaj formalizimi i deklarimeve të sotme do të përfundojë në Gjykatë Kushtetuese pa dyshim.

Është e qartë që këtë mundësi Presidentit ilegalisht, ia dhanë krerët e Lidhjes Demokratike të Kosovës të cilët paraprakisht me vullnet braktisën çdo fjalë të thënë e të dhënë ndaj qytetarëve dhe ndaj nesh.

Me këso veprimesh e taktikash shpaloset përpjekja për të blerë ilegalisht kohën që ua shkurtoi vullneti i votuesve më 6 tetor.

Kështu, në mes të pandemisë u organizuan dhe komplotuan kundër sigurisë së shëndetit publik e kundër qeverisë legjitime duke e orkestruar mocionin e mosbesimit në Kuvend.

Presidenti Thaçi vazhdon të thirret në dispozitat e Kushtetutës së Republikës së Kosovës dhe Aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës në rastin KO 103/14, por veprimet e tij, të cilat qartazi janë në kundërshtim me nenet e Kushtetutës të cilëve ai ju referohet dhe Aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese të cilin ai e përmend, tregojnë se ai dhe stafi i tij nuk i kanë lexuar mjaftueshëm dhe me kujdes të njëjtat. Ose, mbase edhe s’i kanë kuptuar, ku i dihet.

Presidenti sot ka zhvilluar takime konsultative me përfaqësuesit e të gjitha partive politike të përfaqësuara në Kuvend me qëllim të vlerësimit të interesit të partive politike për zgjedhje të reja apo formim të Qeverisë së re. Por, nuk është në kompetencën e Presidentit të Republikës së Kosovës vlerësimi i interesave të partive politike, por mbrojtja e interesit shtetëror. Çfarë rendi kushtetues paskeshim ne që me i mbledh partitë dhe me i pyet se si dëshirojnë të procedojnë? Kjo çka ka ndodhur sot është e paparë më herët dhe rrezikon seriozisht rendin tonë kushtetues e bazën mbi të cilën kemi formuar rendin parlamentar.

Pas mocionit të suksesshëm të mosbesimit, përmes të cilit është shkarkuar Qeveria e Republikës së Kosovës, Presidentit nuk i krijohet hapësirë që të luaj rolin e një akteri politik duke tentuar të imponojë vullnetin e tij në jetën politike. Presidenti në Republikën Demokratike Parlamentare të Kosovës është figurë pasive politike e jo aktive.

Presidentit të Republikës së Kosovës, si organ kushtetues, një mocion mosbesimi i jep të drejtën që të përmbushë vetëm një veprim të përcaktuar nga kushtetutëdhënësi. Pra, shpërndarjen e Kuvendit në përputhje me nenin 82.2 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës.

Se kjo është procedura e vetme të cilën e parasheh Kushtetuta e Republikës së Kosovës nuk është vënë asnjëherë në dyshim as në praktikën e deritanishme kushtetuese. Se nuk ka pasur asnjëherë takime konsultative me partinë politike që ka fituar shumicën në Kuvend është një fakt notor i njohur nga të gjithë. Se presidenca shpërfill rastet e vitit 2010 dhe 2017 kur është shpërndarë Kuvendi dhe janë shpallur zgjedhjet në po të njëjtën ditë kur mocioni i mosbesimit është votuar në Kuvend, po ashtu është një fakt i mire njohur.

Në fakt, se zgjedhjet janë opsioni i vetëm pas një mocioni të suksesshëm të mosbesimit është theksuar edhe nga vet Presidenti në vitin 2010, kur në mbledhjen e jashtëzakonshme të Kuvendit të Kosovës, të datës 02.11.2010 kur kanë kërkuar votat pro mocionit të mosbesimit ai ka theksuar se “Sot besoj se do të votoni drejt duke i vënë fund krizës institucionale e politike e pastaj të dilni para qytetarëve në zgjedhje të reja për të rimarrë besimin e tyre. Duke e bërë një veprim të tillë, i cili është plotësisht në përputhje me kushtetutën tonë, ju i hapni rrugë krijimit të institucioneve të reja më të fuqishme të shtetit tonë me një legjitimitet të ri.

Ështe krejtësisht e pakuptueshme për mua se mbi çfarë po ndërtohet ky standard i dyfishtë i cili jo që nuk po ndihmon në menaxhimin e krizës aktuale, por përkundrazi, po e thellon vendin në një krizë tjetër të panevojshme. Krizë pasigurie dhe frustrimi.

Situata aktuale njëmend nuk lejon mbajtjen e zgjedhjeve tash për tash, dhe kjo është diçka që ne nuk kemi kërkuar të bëhet tani, por sapo të krijohen kushtet pas kalimit të pandemisë. Ajo që nuk e kam të qartë, është standardi i dyfishtë që Presidenti dhe partitë politike po tentojnë ta imponojnë në rrugë jokushtetuese, pas atij mocioni mosbesimi i cili nuk dallon në aspekt formal dhe material nga praktikat e mëhershme. Edhe pse dy herë kam kërkuar përgjigje me shkrim në lidhje me këtë, akoma s’kam marrë asnjë përgjigje dhe e kam të vështirë të kuptoj logjikën me të cilën ky President po navigon.

Nuk ka asgjë kushtetuese e legjitime në këso veprimesh e deklarimesh të presidentit. Nuk i ka ato kompetenca për të përcaktuar ai vet a refuzuam a jo, apo si duhet të duket qeveria e vendit tonë. Duke u mundur të na rrëzojë ne është duke e rrëzuar veten, edhe atë pakthyeshëm.

Sot njëzëri, një klub i stërvjetëruar politikisht kumtoi se nuk janë për zgjedhje. Duke thënë kështu të vërtetën e tyre të madhe: frikën nga përballja me vullnetin qytetar.

Unë sonte dëshiroj të ritheksoj se prioriteti im i parë si kryeministër, si dhe prioriteti i parë i gjithë Qeverisë të cilën e udhëheq, është parandalimi i përhapjes së mëtejshme të virusit COVID-19, dhe çdo çështje tjetër partiake apo politike nuk ka asnjë rëndësi,  duke përfshirë në veçanti ndërhyrjet e vazhdueshme, të cilat po e pengojnë punën e Qeverisë në mes të një gjendjeje emergjente të shëndetit publik.

Albin Kurti