Analistët thonë se dëshpërimi ekonomik dhe zhgënjimi në rritje në shoqëri kanë shkaktuar protesta në të gjithë Iranin.

Fillimisht, ato kanë shpërthyer në provincën jugperëndimore Khuzestan, për shkak të mungesës së ujit.

“Nëse shoqëria nuk do të ishte e pashpresë, ajo nuk do të dilte në rrugë, nuk do të reagonte, pakënaqësia e saj nuk do të rezultonte në protesta”, thotë për Radion Evropa e Lirë sociologu Saeed Madani, me qendër në Teheran.

Ditëve të fundit, mijëra njerëz kanë protestuar ndaj mungesës së ujit në Khuzestan, që është shkaktuar nga thatësira e rëndë dhe është përkeqësuar nga menaxhimi i dobët i burimeve natyrore.

Banorët atje, përfshirë komunitetin e madh arab, janë ankuar prej kohësh për trajtimin e tyre si qytetarë të klasës së dytë.

Në këtë provincë gjenden rreth 80 për qind e fushave të naftës në Iran dhe 60 për qind e rezervave të gazit natyror.

Por, banorët atje thonë se nuk përfitojnë nga këto pasuri, porse përballen me ndotje, shkatërrim të ligatinave dhe mungesa uji.

Autoritetet thonë se mbi 700 fshatra në rajon përballen me qasje të vështirë në ujë dhe se shumë banorë atje e sigurojnë ujin vetëm nga cisternat që shpërndan qeveria.

Sipas burimeve lokale dhe grupit Netblocks, që monitoron qasjen në internet në të gjithë botën, Qeveria iraniane u është përgjigjur protestave në Khuzestan me forcë dhe me ndërprerje të internetit.

Kjo taktikë përdoret nga Teherani për të parandaluar organizimin e protestuesve, si dhe për të kufizuar rrjedhën e lirë të informacionit.

Organizata për të drejtat e njeriut Amnesty International ka thënë më 23 korrik se forcat e sigurisë kanë përdorur “armë vdekjeprurëse automatike, armë gjahu me municione dhe gaz lotsjellës” për t’i shpërndarë protestuesit.

Sipas organizatës me seli në Londër, së paku tetë protestues dhe kalimtarë të rastit, përfshirë një adoleshent, janë vrarë në qytete të ndryshme të provincës.

Të pafajshëm dhe të etur

Protestat në Khuzestan, që kanë shpërthyer më 15 korrik dhe kanë zgjatur gati një javë, kanë nxitur qytetarë në provinca dhe qytete të tjera të dalin në rrugë, për të shprehur solidaritet me banorët e Khuzestanit.

Ata kanë shfryer zemërimin e tyre me establishmentin klerik, ndërsa udhëheqësin suprem të Iranit, Ajatollah Ali Khamenei, e kanë quajtur diktator.

Shumë gazetarë, avokatë, disidentë, artistë dhe iranianë të tjerë kanë bërë kohëve të fundit deklarata dhe komente në mbështetje të Khuzestanit, ndërsa kanë dënuar shtypjen nga autoritetet.

Një grup aktivistësh, përfshirë avokaten e shquar të të drejtave të njeriut, Narges Mohammadi, janë ndaluar për disa orë më 20 korrik, pasi kanë organizuar një tubim paqësor jashtë Ministrisë së Brendshme, për të shprehur shqetësimin e tyre për përdorimin e forcës kundër “njerëzve të pafajshëm dhe të etur” të Khuzestanit.

Më 27 korrik, protesta janë raportuar në Teheran dhe Karaj – në perëndim të kryeqytetit – ku protestuesit kanë thirrur slogane kundër establishmentit dhe udhëheqësve të tij, ndërsa kanë përmendur në mënyrë specifike Khamenein.

“Mullai duhet të humbasë”, kanë brohoritur protestuesit në Teheran.

Zëvendësguvernatori i Teheranit, Hamidreza Goodarzi, ka konfirmuar protestën në qytet, ndërsa ka thënë se arsye për të ishte “një mungesë e energjisë elektrike”.

Pretendimet e tij janë pritur me kritika dhe sarkazëm në mediat sociale.

“Le të supozojmë se keni të drejtë dhe se protesta në Teheran ishte për ndërprerjet e energjisë elektrike. Çfarë establishmenti i mjerueshëm [duhet të jetë] ai, që kur ka një ndërprerje të energjisë elektrike ose kur metroja vonohet, [njerëzit] brohorisin kundër autoritetit të tij më të lartë dhe [vënë në dyshim] të gjithë sistemin”, ka shkruar në Twitter aktivisti me qendër në Teheran, Hossein Razzagh.

Protestat në mbështetje të Khuzestanit janë raportuar gjithashtu në Isfahan, Tabriz, Bojnourd, Saghez dhe qytete të tjera të mëdha në Iran.

“Zëri i shoqërisë është i lartë. Khuzestani ka një zë të lartë”, thotë sociologu Madani, duke shtuar se iranianët duan të dëgjohen.

Sipas tij, klasa e mesme e vendit – e cila është tkurrur për shkak të përkeqësimit të ekonomisë nga sanksionet amerikane – nuk do që të shohë dhunë.

“Klasa e mesme shmang dhunën dhe beson se ndryshimi duhet të vijë nga një rrugë jo e dhunshme”, thotë Madani.

Shumë iranianë kanë sinjalizuar pakënaqësinë e tyre me udhëheqësit, duke bojkotuar zgjedhjet presidenciale që janë mbajtur në qershor, e që kanë rezultuar me fitoren e klerikut të vijës së ashpër, Ebrahim Raisi.

Pjesëmarrja prej 48.8% në zgjedhje ka qenë më e ulëta ndonjëherë në Republikën Islamike, e cila është krijuar në vitin 1979.

Autoritetet kanë skualifikuar qindra kandidatë të mundshëm, përfshirë rivalët seriozë të Raisit.

Trajtimi i pandemisë së koronavirusit nga ana e Qeverisë iraniane dhe fushata e ngadalshme e vaksinimit kanë shkaktuar gjithashtu zhgënjim te qytetarët.

Irani aktualisht është duke u përballur me rritje të numrit të rasteve me koronavirus, për shkak të përhapjes së variantit më ngjitës Delta.

Hatam Ghaderi, profesor i shkencave politike në Teheran, thotë se vazhdimi i “rrugës aktuale të iracionalitetit” mund të çojë në një kolaps të establishmentit iranian.

“Republika Islamike po i intensifikon gabimet”, thotë ai.

Përgatiti: Valona Tela

Shumë shpresonin, që amerikanët do t’i shfuqizonin së shpejti kufizimet prej pandemisë. Por ndryshe nga BE-ja, qeveria e SHBA-së ndjek kursin e rreptë duke dhënë për këtë një arsye të caktuar.

SHBA vazhdon t‘ua refuzojë udhëtimin brenda vendit të tyre europianëve dhe të huajve nga vende të tjera për shkak të pandemisë së koronavirusit. “Për shkak të varianit Delta ne do t’i mbajmë në fuqi edhe më tej kufizimet për udhëtimet”, deklaroi zëdhënësja e Shtëpisë së bardhë, Jen Psaki. Raste e infeksioneve me Corona po rriten, kryesisht në radhët e të pavaksinuarve, shpjegoi ajo. “Duket se me gjasë kjo do të vazhdojë edhe në javët e ardhëshme.” Ndonëse varainti është dominant tani edhe në SHBA, kjo nuk do të thotë, që ne duke hapur kufijtë të vijnë edhe më shumë njerëz më variantin Delta në SHBA. E pyetur se sa kohë do të mbahen në fuqi këto kufizime, zëdhënësja Psaki tha, se: “asgjë nuk është e pakufizaur.” Por aktualisht nuk ka një plan kohor.

Para më sumë se një viti SHBA i ka mbyllur kufijtë për qytetarët nga BE-ja, Britania e Madhe Kina dhe Irani. Më pas u shtuan edhe vende të tjera, ndër to edhe Brazili dhe India. Përjashtime nga kufizimet ka për gazetarët, studentët dhe biznesmenët.

BE-ja në qershor u bëri thirrje vendeve anëtare që të shfuqizojnë gradualisht kufizimet për udhëtarët nga SHBA-ja dhe vende të tjera. Gjermania si rrjedhojë lejon edhe udhëtime nga SHBA-ja për çfarëdolloj arsyeje duke përfshirë edhe turizmin.

se/ack (rtr, dpa, ap, afp)

Rusia tashmë po ndërhyn në zgjedhjet për Kongres të vitit të ardhshëm në SHBA, tha Presidenti Joe Biden të martën në një fjalim në Zyrën e Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare (ODNI).

Duke iu referuar raportit sekret të ditës të përgatitur nga komuniteti i inteligjencës për të, Biden tha: “Shikoni se çfarë po bën tashmë Rusia në lidhje me zgjedhjet e vitit 2022 dhe dezinformimin.”

Veprime të tilla nga Moska janë një “shkelje e pastër e sovranitetit tonë”, tha presidenti, pa shtjelluar më tej, në komentet tij para rreth 120 përfaqësuesve të komunitetit të inteligjencës amerikane që u mblodhën në veri të Virxhinias në selinë e ODNI-së.

Referenca publike e Preisdentit Biden për diçka që është sekret presidencial i ditës me siguri se do të shkaktojë reagime.

“Ai është president. Ai mund të deklasifikojë çdo gjë që dëshiron kur të dojë”, tha Emily Harding, zëvendës drejtore e programit ndërkombëtar të sigurisë në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare.

“Dhe nuk jam i sigurt se do të jetë shokuese për këdo që Rusia po shqyrton mundësinë e dezinformimit për zgjedhjet e vitit 2022. Mendoj se është vërtet një kujtesë e mirë që Rusia vazhdon ta bëjë këtë dhe se asgjë nuk i ka dekurajuar ata ende”, tha ajo.

Presidenti gjithashtu kishte një parashikim ogurzi për përshkallëzimin e sulmeve kibernetike që kanë në shënjestër Shtetet e Bashkuara, për të cilat administrata e tij ka fajësuar hakerët e mbështetur nga shteti në Kinë dhe ata që veprojnë pa u ndëshkuar në Rusi.

Presidenti Biden tha se ai beson se po rriten gjithnjë e më shumë gjasat që Shtetet e Bashkuara të “mund të përfundojnë në një luftë të hapur me një fuqi të madhe”, si pasojë e sulmeve kibernetike.

Aftësitë kibernetike të kundërshtarëve të Shteteve të Bashkuara “po rriten në mënyrë eksponenciale”, tha presidenti amerikan.

Presidenti rus Vladimir Putin dukej se ishte shumë në mendjen e zotit Biden gjatë komenteve të tij para komunitetit të inteligjencës.

Putini ka “armë bërthamore, puse nafte dhe asgjë tjetër”, tha Preisdenti Biden, duke shtuar se udhëheqësi rus e di se është në telashe të vërteta ekonomikisht, “gjë që e bën atë edhe më të rrezikshëm”.

Biden gjithashtu vlerësoi komunitetin e inteligjencës amerikane për epërsinë e tij ndaj homologëve të tij në Moskë.

Putini “e di që ju jeni më të mirë se ekipi i tij. Dhe kjo e shqetëson atë shumë”, tha Presidenti Biden.

“Unë e shoh se si kjo mund të nxisë një reagim nga Moska”, tha Harding për Zërin e Amerikës.

Presidenti Biden iu referua Rusisë dhe Kinës si “konkurentë vdekjepruës të së ardhmes”.

Në komentet e tij, presidenti amerikan tha se presidenti kinez Xi Jinping “është shumë serioz në përpjekjet për ta bërë Kinën fuqinë më të madhe ushtarake dhe ekonomike në botë” nga mesi i viteve 2040.

Biden bëri disa referenca ndaj armëve hipersonike të kundërshtarëve. Por ai u ndal duke thënë se “Unë nuk e di, ne ndoshta kemi disa njerëz në dhomë pa biografi të kontrolluar për këtë lloj informacioni”. Në fakt, një grup gazetarësh të Shtëpisë së Bardhë ishin të pranishëm dhe një kamera televizive po regjistronte fjalimin në emër të medias.

Presidenti gjithashtu i bëri thirrje ekipit të tij të inteligjencës, i cili përbëhet nga 17 agjenci të ndryshme, “që të më raportoni realitetin ashtu siç është. Unë nuk po kërkoj një paraqitje argëtuese. Kur nuk jeni të sigurt, thoni që nuk jeni të sigurt ”.

Presidenti Biden tha se “nuk mund të marrë vendime të duhura nëse ju nuk me jepni vlerësimet tuaja më të mira, të paanshme dhe pa paragjykime. Nuk po kërkoj të dëgjoj gjëra të këndshme. Dua atë që ju mendoni se është e vërteta.”

Këto fjalë janë “një gjë e madhe. Kjo është gjëja që ai ndoshta më së shumti kishte nevojë ta thoshte” për këtë audiencë të veçantë, thotë analistja Harding.

Presidenti Biden theksoi se agjencitë e inteligjencës nuk duhet të ndikohen nga partia politike që kontrollon Kongresin ose Shtëpinë e Bardhë. Ai tha se është “jetike që ju të jeni plotësisht të lirë nga çdo presion politik ose ndikim partiak”.

Presidenti Biden u zotua se gjatë mandatit të tij ai nuk do të përpiqet të “ndikojë ose ndryshojë gjykimet tuaja për atë që mendoni për situatat me të cilat përballemi. Unë kurrë nuk do ta politizoj punën që ju bëni. U jap fjalën për këtë. Kjo është tepër e rëndësishme për vendin tonë.”

Vizita e Presidentit të 46-të të Shteteve të Bashkuara në ODNI kishte për qëllim, pjesërisht, të demonstronte një marrëdhënie të ndryshme me komunitetin e inteligjencës nga ajo që ky komunitet pati me paraardhësin i tij, Donald Trump.

“Mendoj se të gjithë ju mund të bëni një kontrast të qartë”, u tha gazetarëve zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë një ditë më parë.

Qëndrimi i ish-presidentit Trump ndaj komunitetit të inteligjencës u acarua publikisht pasi ai doli në anën e Putinit në lidhje me raportin e qeverisë amerikane se Kremlini kishte ndërhyrë në zgjedhjet presidenciale të vitit 2016. Republikani Donald Trump mposhti me një rezultat të ngushtë rivalen demokrate Hillary Clinton në ato zgjedhje.

voa

Qendra për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve ndryshoi disa udhëzime në lidhje me mbajtjen e maskës. CDC njoftoi rekomandimet e reja të martën, sipas të cilave, edhe njerëzit e vaksinuar duhet që të mbajnë maska në ambientet e brendshme në pjesët e Shteteve të Bashkuara, ku rastet e koronavirusit janë në rritje.

Shkencëtarët përmendën informacionet e reja në lidhje me aftësinë e variantit delta për t’u përhapur midis njerëzve të vaksinuar.

CDC gjithashtu rekomandoi mbajtjen e maskës në ambjente të mbyllura për të gjithë mësuesit, personelin, nxënësit dhe vizitorët në shkolla, pavarësisht nëse ata janë të vaksinuar apo jo.

Në Shtetet e Bashkuara tani shënohen mesatarisht më shumë se 57,000 raste në ditë me Covid-19 dhe 24,000 shtrime në spital.

Udhëzimi për mbajtjen e maskës në ambjente të mbyllura publike vlenë për rajonet e Shteteve të Bashkuara me të paktën 50 raste të reja në ditë për 100,000 banorë në javën e fundit. Në këtë kategori tani ndodhen 60 përqind të qarqeve të Shteteve të Bashkuara, thanë zyrtarët.

Udhëzimi i ri pason vendimet e fundit të ndërmarra në Los Anxhelos dhe Sejnt Luiz për të rikthyer në fuqi rregullin për mbajtjen me detyrim të maskës në ambiente të mbyllura për shkak të rritjes së rasteveme COVID-19 dhe shtrimeve në spital që kanë qenë veçanërisht të rënda në jug të vendit.

Sipas drejtoreshës së Qendrës për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), Dr. Rochelle Walensky, me variantet e mëparshme të virusit, njerëzit e vaksinuar treguan nivele të ulëta të infektimit dhe mendohej se ata nuk mund ta përhapnin koronavirusin.

Por, ajo tha se me variantin delta, nivelet e virusit të gjetura në hundë dhe fyt të njerëzve të vaksinuar të infektuar ishin “të padallueshme” nga ato të gjetura tek njerëzit e infektuar të pavaksinuar.

“Njoftimi i sotëm nga CDC… është një hap tjetër në rrugën tonë për të mposhtur këtë virus,” tha Presidenti Joe Biden në një deklaratë të lëshuar nga Shtëpia e Bardhë. “Shpresoj që të gjithë amerikanët që jetojnë në zonat që ndikohen nga udhëzimi i CDC do ta respektojnë atë. Sigurisht që unë do ta bëj këtë kur të udhëtoj në këto zona.”

Zyrtarët shëndetësorë thonë se vaksinat mbeten efektive kundër pasojave më të rënda të infeksionit me virusin, përfshirë atyre nga varianti delta.

Në maj, CDC tha se njerëzit e vaksinuar plotësisht nuk kishin nevojë më të mbanin maskën ​ose distancimin fizik prej gjashtë metrash nga njerëzit e tjerë. Megjithatë, agjencia amerikane e shëndetësisë sugjeroi që njerëzit të mbanin maskën në hapësirëat e transportit publik dhe në vende të mbushura me njerëz në natyrë.

Për muaj me radhë, rastet e COVID-19, vdekjet dhe shtrimet në spital në Shtetet e Bashkuara shënuan rënie në mënyrë të qëndrueshme, por kjo prirje u përmbys gjatë dy muajve të fundit pasi varianti delta i koronavirusit filloi të përhapej në vend.

New York Times raporton se disa qytete kanë rikthyer rregullat që detyrojnë mbajtjen e maskës në ambjente të mbyllura në javët e fundit, duke përfshirë qytetin e Savanës në Xhorxhia, dhe atë të Princtaunit në Masaçusets.

voa