Qeveria e Maqedonisë së Veriut njoftoi se në seancën e së enjtes ka marrë vendim dhe ia ka kaluar parlamentit propozimin për kornizën negociuese për Republikën e Maqedonisë së Veriut me Bashkimin Evropian, të paraqitur nga presidenca franceze e Bashkimit Evropian.

Propozimi ka gjetur ndërkohë mbështetje të gjerë tek komuniteti ndërkombëtar dhe partnerët e Maqedonisë së Veriut. Departamenti amerikan i Shtetit thekson në një deklaratë për Zërin e Amerikës, mbështetjen e fuqishme për integrimin e Maqedonisë së Veriut në BE.

Një zëdhënës i tha Zërit të Amerikës se e ardhmja e Ballkanit Perëndimor është brenda BE-së. “Procesi i zgjerimit mundëson paqen afatgjatë, qëndrueshmërinë dhe përparimin në të gjithë rajonin. Ne jemi të vetëdijshëm për shumë deklarata të drejtuesve të BE-së mbi rëndësinë e anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut në BE për të forcuar sigurinë në Evropë, si dhe sigurinë tonë kolektive”, thekson zëdhënësi. Në vazhdim, zyrtari i Departamentit të Shtetit nënvizon se Maqedonia e Veriut ka hedhur bazat dhe se tani është koha për të lëvizur përpara në fazën e ardhshme të procesit të integrimit. “Duke pasur parasysh rëndësinë e këtij procesi për vendet e rajonit dhe për Evropën në përgjithësi, ne inkurajojmë miqtë tanë të shfrytëzojnë mundësinë për të filluar procesin e anëtarësimit në BE”, thotë zëdhënësi.

Në njoftimin e qeverisë së Maqedonisë së Veriut nuk thuhet nëse propozimi është miratuar për t’iu shmangur përplasjeve në këto rrethana me protesta të dhunshme kundër institucioneve qeveritare.

Parlamenti do ta shqyrtojë dhe do të vendosë për propozimin në bazë të procedurave parlamentare.

VMRO-DPMNE-ja e opozitës thotë se do të marrë pjesë në debatin për atë që tanimë njihet si ‘propozimi francez’, ndërsa kërkon që vendimet nga debati të merren me konsensus dhe të mos miratohen vetëm me votat e shumicës.

Propozimi nuk është i pranueshëm për opozitën maqedonase, e cila ka mbështetur protestat e përditshme dhe u ka bërë thirrje qytetarëve për pjesëmarrje masive.

VMRO-ja kërkon fshirjen e deklaratave të njëanshme, siç i quan, të Bullgarisë për gjuhën maqedonase, si dhe që marrëveshjet dypalëshe të mos jenë pjesë e kornizës negociuese dhe që Kushtetuta të mos ndryshohet para fillimit të bisedimeve me BE-në.

Nga ana tjetër, përfaqësues të pushtetit pohojnë se edhe Protokolli, ende i panënshkruar, mes Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë, do t’i dorëzohet parlamentit. Zëvendës-Kryeministri Artan Grubi u tha gazetarëve se do të propozohet një vendim me anë të të cilit do t’i ndalohet çdo qeverie në të ardhmen që të marrë vendime dhe të bisedojë për çfarëdolloj kushtesh lidhur me çështjet historike, kulturore dhe veçoritë gjuhësore të popullit maqedonas, por dhe të komuniteteve të tjera etnike në vend.

Megjithatë, ‘propozimi francez’ kërkon që Kushtetuta e Maqedonisë së Veriut të hapet për përfshirjen në Preambulën e saj të pakicës bullgare, që do të mundësonte menjëherë çeljen e negociatave për anëtarësimin në BE të këtij vendi ballkanik.

Protestat e dhunshme janë dënuar nga krerët e institucioneve më të larta shtetërore, nga partitë në pushtet dhe nga disa prej përfaqësive diplomatike në Shkup, që kanë kërkuar të veprohet me dinjitet, qetësi dhe pa dhunë në protesta.

Ministria e Rendit njoftoi se pesë persona u arrestuan në protestat e mbrëmshme në sheshin Skënderbe, përfshirë edhe personin që i kishte drejtuar revolverin turmës. Sipas medias lokale, ai ishte pronar i një biznesi në këtë shesh, dhe se një ditë më parë protestuesit i kishin thyer xhamat e ndërtesës dhe kishin dëmtuar makinat e klientëve.

Ministri i Punëve të Brendshme, Oliver Spasovski ndërkohë tha se nuk kishte njohuri nëse jeta e drejtuesit opozitar Hristijan Mickovski (VMRO-DPMNE) ishte në rrezik, siç pohoi ky i fundit të mërkurën në mbrëmje, duke thënë se “arma që u nxor në sheshin Skënderbe e kishte vendosur atë në shënjestër”.

Ministri i Rendit theksoi se personi tashmë i ndaluar, ishte anëtar i Aleancës për Shqiptarët, në koalicion me VMRO-DPMNE-në në qytetin e Shkupit dhe se kishte bërë fushatë për kryetaren e tanishme të Komunës së Shkupit në zgjedhjet e fundit lokale.

voa

Në koordinimin e rregullt të së hënës në Kuvend, do të diskutohet se kur do të mund të mbahet seanca plenare për Informacionin për përmbajtjen e propozimit – kornizën negociuese për negociatat për anëtarësim të Republikës së Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Evropian, të propozuar nga Presidenca e Francës me Këshillin e Bashkimit Evropian më 30 qershor 2022.

Kryetari i Kuvendit, Talat Xhaferi, deklaroi se për këtë do të diskutohet në koordinimin ku do të marrë pjesë edhe zëvendëskryeministri për Integrime Evropiane, Bojan Mariçiq, si përfaqësues i qeverisë.

“Të hënën kemi një koordinim, ku do të marrë pjesë edhe përfaqësuesi i qeverisë dhe do të diskutojmë. Do të bëhet një vlerësim. Materiali ka ardhur në Kuvend, por seanca për ribalancin e buxhetit duhet të fillojë të hënën”, thotë Xhaferi.

Ai sqaron se seanca plenare me një pikë të vetme të rendit të ditës për ribalancin e buxhetit duhet të zgjasë më së shumti pesë ditë dhe është caktuar sipas afateve dhe sepse duhet të fillojë, por nëse është e nevojshme do të ndërpritet dhe do të caktohet seancë e re në të cilën në rend dite do të ishte Informacioni i dërguar nga Qeveria.

Duke e marrë parasysh se në Kuvend ishte dërguar vetëm Informacioni, ndërsa jo edhe dokumenti gjegjësisht propozimi francez, Xhaferi thotë se të gjitha dokumentet tashmë janë publikisht të qasshme dhe secili mund t’i shohë.

Informacionin për përmbajtjen e propozim – kornizës negociuese për negociatat inkuadruese të Republikës së Maqedonisë së Veriut me Bashkimin Evropian në Kuvend nga Qeveria u dërguan mbrëmë.

Sipas procedurave, materiali është i arritshëm për deputetët, por në të nuk janë përmbajtur propozimi francez dhe dokumentet shoqëruse.

Në Shkup, për disa ditë me radhë po mbahen protesta kundër propozimit francez.

Qëllimi i propozimit është që Bullgaria t’i tërheqë kundërshtimet e saj për anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Evropian (BE).

Bullgaria, e cila si anëtare e BE-së ka të drejtën e vetos ndaj anëtarësimit të shteteve të reja, dëshiron që Maqedonia e Veriut të njohë zyrtarisht se gjuha e saj ka rrënjë bullgare, të njohë pakicën bullgare në vend dhe të heqë “gjuhën e urrejtjes” kundër Bullgarisë. Bullgaria tashmë dy vjet, përmes vetos, e ka bllokuar fillimin e bisedimeve për anëtarësim të Maqedonisë së Veriut, me këtë edhe heqjen e pengesës për Shqipërinë drejt rrugëtimit në procesin integrues në Bashkimin Evropian.

Dokumenti i njohur si “Propozimi francez”, për zgjidhjen e kontestit mes Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë është prezantuar gjatë kryesimit të Francës me Presidencën e BE-së dhe përbëhet nga shtatë pika. Dokumentin Qeveria maqedonase e ka publikuar më 1 korrik.

Pjesa që ka nxitur më së shumti debat është çështja e gjuhës dhe e kaluara historike, e cila është pjesë e Marrëveshjes për fqinjësi të mirë me Bullgarinë dhe si e tillë, kjo marrëveshje është e përfshirë edhe në propozimin francez.

Më poshtë mund të gjeni shtatë pikat nga ky propozim, të cilat bazohen në dy dokumente të tjera më voluminoze:

1.Duke përsëritur konkluzionet e tij të datës 14 dhjetor 2021, Këshilli mirëpret vendosmërinë e vazhdueshme të Maqedonisë së Veriut për të vazhduar agjendën e reformave të Bashkimit Evropian dhe për të ofruar rezultate të dukshme dhe të qëndrueshme.

2. Në rrugën e Maqedonisë së Veriut drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, Këshilli rikujton rëndësinë e arritjes së rezultateve të dukshme dhe zbatimin e marrëveshjeve dypalëshe në mirëbesim, duke përfshirë Marrëveshjen e Prespës me Greqinë dhe Traktatin e Miqësisë, Fqinjësisë së Mirë dhe Bashkëpunimit me Bullgarinë.

3. Në këtë drejtim, Këshilli mirëpret marrëveshjen për protokollin e takimit të dytë të Komisionit të Përbashkët Ndërqeveritar të formuar sipas nenit 12 të kësaj Marrëveshjeje. Ky hap i rëndësishëm do të kontribuojë në marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe të bashkëpunimit rajonal, të cilat mbeten elemente thelbësore në procesin e zgjerimit, si dhe procesin e stabilizimit dhe asociimit.

4. Gjithashtu, do të mundësojë forcimin e të drejtave të barabarta të pjesëtarëve të pakicave dhe komuniteteve në Maqedoninë e Veriut dhe si të tilla do të kontribuojnë në pajtueshmëri me kriteret politike të Kopenhagës. Në këtë drejtim, Këshilli mirëpret synimin e Maqedonisë së Veriut për t’i filluar me prioritet ndryshimeve në amendamentet përkatëse kushtetuese, me qëllim përfshirjen në Kushtetutë të qytetarëve që jetojnë brenda kufijve të shtetit dhe që janë pjesë e kombeve të tjera, si p.sh bullgarët.

5. Marrë parasysh progresin dhe harmonizimin e papenguar në të gjitha zonat e identifikuara nga Këshilli në qershor 2018, Këshilli vendosi të miratojë Kornizën e Negocimit dhe, në përputhje me Metodologjinë e Përmirësuar dhe vendimin për hapjen e negociatave të anëtarësimit të marrë më 25 mars 2020, për të mbajtur konferencën politike ndërqeveritare me Maqedoninë e Veriut për të paraqitur hapat e ardhshëm të procesit të zgjerimit, pas miratimit të Kornizës së Negocimit, siç përshkruhet në “Deklaratën hyrëse të BE-së”.

6. Për të përfunduar këtë fazë të hapjes së negociatave të anëtarësimit, Këshilli gjithashtu vendos të thërrasë një tjetër konferencë ndërqeveritare me qëllim që të prezantoj Kornizën Negociuese dhe gjendjen aktuale të punëve përgatitore të kryera nga Komisioni dhe është gati ta mbajë pa vonesa të mëtejshme ose vendime të mëtejshme politike, sapo Maqedonia e Veriut të zbatojë angazhimin e saj për amendamentet kushtetuese të sipërpërmendura, në përputhje me procedurat e brendshme të saj.

7. Në këtë drejtim, Këshilli vëren se Komisioni ka bërë përparim në të punën e tij për zbatimin dhe përfundimin e procesit të shqyrtimit analitik të ligjit të BE-së (acquis) dhe është i gatshëm të prezantojë menjëherë rezultatet e Maqedonisë së Veriut. Bazuar në këtë, Këshilli fton Komisionin që të vazhdojë të vlerësojë shkallën e gatishmërisë së Maqedonisë së Veriut për hapjen e negociatave në fusha të caktuara dhe për të identifikuar çështjet që ka të ngjarë të shfaqen në negociata, duke filluar nga grupi themelor, vlera, të cilat, në përputhje me Kornizën Negociuese, do të hapen pasi Maqedonia e Veriut do të përmbushë kriteret përkatëse të dakorduara nga Këshilli.

rel