Përfaqësuesi special i Bashkimit Evropian për dialogun Kosovë-Serbi, Miroslav Lajçak është shprehur i kënaqur që Kosova ka pranuar në parim propozimin e Bashkimit Evropian për normalizimin e raporteve me Serbinë. Sllovaku në një postim në Twitter, thotë se do të vazhdohet tutje me diskutohet në takimin e nivelit të lartë. 

Kjo deklaratë e tij ka ardhur pas takimeve që ai zhvilloi në Beograd me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq dhe përfaqësuesin serb në dialog me Kosovën, Petar petkoviq.

“Udhëtova për në Prishtinë për të takuar kryeministrin Albin Kurti dhe zëvendëskryeministrin Besnik Bislimi dhe në Beogradit të bëjë të njëjtën gjë me presidentin serb, Aleksander Vuçiq dhe Petar Petkoviq. Më vjen mirë që edhe Kosova tani e pranoi në parim propozimin evropian. Ne do të vazhdojmë diskutimet tona në një takim të nivelit të lartë”, ka shkruar Lajçak në Twitter.

Ndryshe, një ditë më parë, kryeministri Albin Kurti ka thënë se e pranon propozimin e Bashkimit Evropian për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, duke e konsideruar atë si një bazë të mirë për diskutime të mëtejshme dhe një platformë solide për të ecur përpara.

Ndërsa Lajçak tha pas takimit me Kurtin se kanë diskutuar gjithçka që lidhet me dialogun, por se diskutimi ka qenë i përqendruar te propozimi evropian. Ai përsëriti qëndrimin se të gjitha marrëveshjet e nënshkruara mes Kosovës dhe Serbisë duhet të zbatohen.

Propozimi i BE-së për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi u është dorëzuar dy vendeve në fund të verës së vitit të kaluar, ndërsa përmbajtja substanciale e këtij plani është njohja defakto e dy shteteve, duke respektuar integritetit territorial të dy vendeve dhe njohjen e simboleve shtetërore.

Propozimi i Bashkimit Evropian, që më herët njihej si plani franko-gjerman, ka marrë mbështetjen edhe të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. E aty ka edhe një angazhim shtesë të Kosovës për komunitetin serb.

rtk

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha të hënën se ai pranon propozimin evropian për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë, me gjithë shqetësimet rreth trysnisë perëndimore për të themeluar Asociacionin e komunave me shumicë serbe.

Ai i bëri këto komente pas një takimi me të dërguarin e posaçëm të Bashkimit Evropian për bisedimet Kosovë-Serbi në Prishtinë, me të cilin, siç tha, shkëmbyen mendime e propozime për arritjen e një marrëveshjeje me Serbinë.

“Ne e pranojmë propozimin e Bashkimit Evropian, siç e kemi thënë edhe më herët, si një bazë të mirë për diskutime të mëtutjeshme, si një platformë solide për të ecur përpara. Çështje e pikëpyetje të caktuara kanë ngelur që të trajtohen së shpejti në bisedimet në Bruksel e që kanë të bëjnë me mekanizmat implementues, me garancitë ndërkombëtare dhe sekuencimin kohor, çka, si e kur, prandaj këto kanë mbetur të diskutohen në takimet të cilat do t’i kemi në Bruksel”, tha ai.

Kryeministri Kurti tha se Kosova është e interesuar për një marrëveshje me Serbinë por sipas tij, kjo nuk mjafton, pasi që duhet edhe gatishmëria e palës tjetër.

“Por ajo që mund të them është se konceptet demokratike të këtij propozimi dhe orientimi evropian neve na mban fuqishëm me shpresë”, tha ai.

I dërguari i posaçëm i Bashkimit Evropian për bisedimet Kosovë – Serbi, Miroslav Lajçak, tha të hënën pas takimit me kryeministrin e Kosovës Albin Kurti se të gjitha marrëveshjet e nënshkruara në Bruksel duhet të zbatohen, përfshirë edhe atë Asociacionin e komunave me shumicë serbe.

Ai tha se ka diskutuar edhe për disa kushte të paraqitura javën e kaluar nga kryeministri Kurti që duhen plotësuar për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

“Ne kemi diskutuar për këtë çështje dhe kam informuar kryeministrin për qëndrimin tonë, por nuk dua të bëj analiza ligjore publike. Mendoj se ishte e dobishme që ne e bëmë këtë diskutim. Sërish ajo që duhet të përsëris është se gjithçka që është rënë dakord në dialog duhet të zbatohet”, tha ai.

Zoti Lajçak tha se vizita e tij është vazhdimësi e përpjekjeve diplomatike për të arritur përparim në normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë bazuar në propozimin evropian.

“Ne diskutuam për propozimin dhe përgatitjen e një takimi konstruktiv të nivelit më të lartë ndërmjet kryeministrit Kurti dhe presidentit Vuçiç”, tha zoti Lajçak. I cili në orët e mbrëmjes u takua në Beograd me presidentin e Serbisë, Aleksandër Vuçiç.

Presidenti serb shkroi në rrjetet sociale se kishte “një bisedë të hapur dhe miqësore me Miroslav Lajçakun. Kur them të hapur, atë vërtetë e mendoj. Më kuptuat të gjithë”, shkroi ai por pa dhënë hollësi të tjera.

Presidenti serb Aleksandar Vuçiç, e ka lanë të kuptohet se do të pranojë propozimin, duke paralajmëruar për pasojat që mund të ketë Serbia nëse e refuzon atë. Javën që lamë pas ai raportoi në parlamentin serb për bisedimet me Kosovën, duke theksuar pasojat me të cilat do të përballet vendi i tij nëse refuzon propozimin evropian.

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian janë vënë në përpjekje për rifillimin e bisedimeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet tyre në dritën e një propozimi evropian, i cili nuk parasheh njohje të ndërsjellë, por zotimin e palëve se nuk do të pengojnë njëra tjetrën në procesin e integrimeve.

voa

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, u bëri thirrje fuqive perëndimore që të ndihmojnë në demokratizimin e Serbisë dhe siç tha ai “pavarësimin” e saj nga republikat e ish-Jugosllavisë, në vend që të ushtrojnë trysni mbi Kosovën për të pranuar një Asociacion të diskutueshëm të komunave me shumicë serbe të vendit.

Në një intervistë për agjencinë e lajmeve Associated Press, kryeministri Kurti tha se Serbia duhet “të shpallë pavarësinë nga të gjitha republikat e ish-Jugosllavisë për t’u përballur me të kaluarën dhe për të shprehur vullnetin dhe interesimin për Bashkimin Evropian dhe NATO-n e jo për Federatën Ruse”.

“Nëse 15 vjet më parë pyetja kryesore në Evropë ishte se çfarë statusi do të ketë Kosova dhe ne kishim pavarësi të mbikëqyrur për katër vjetët e para, sot pyetja për këtë pjesë të Evropës është se çfarë statusi duhet të ketë Serbia? Ne e shpallëm pavarësinë nga Serbia dhe komuniteti ndërkombëtar na ndihmoi. Tani komuniteti ndërkombëtar duhet ta ndihmojë Serbinë të shpallë pavarësinë nga Kosova, jo të kthehen në Kosovë por të shpallin pavarësinë nga Kosova. Nëse ata çlirohen nga Kosova do të jenë shumë më demokratik, evropian dhe më larg presidentit despotik Putin”, tha ai.

Gjatë javëve të fundit, të dërguarit amerikanë dhe evropianë vizituan Prishtinën dhe Beogradin për t’i inkurajuar ata të pranojnë një propozim të ri për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet tyre dhe për të shtuar gjasat e tyre për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Hollësitë e këtij propozimi nuk janë bërë ende publike.

Një dialog Kosovë-Serbi i ndërmjetësuar nga BE-ja ka vazhduar që nga viti 2011, por pak nga 33 marrëveshjet e nënshkruara janë zbatuar.

Ndërkohë, së fundmi Shtetet e Bashkuara kanë shtuar trysninë ndaj Prishtinës për të zbatuar një marrëveshje të vitit 2013 për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, i cili do të bashkërendonte punën në çështjet si arsimi, kujdesi shëndetësor dhe zhvillimi ekonomik lokal.

Në vitin 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës e shpalli planin jokushtetues, duke vendosur se ai nuk përfshinte etni të tjera dhe mund të përfshinte përdorimin e pushtetit ekzekutiv.

Javën e kaluar zoti. Kurti vendosi kushte për formimin e një asociacioni të komunave me shumicë serbe duke thënë se ai mund të formohet vetëm si pjesë e një marrëveshjeje të përgjithshme për normalizimin e marrëdhënieve, të cilën Serbia e ka refuzuar në të kaluarën.

Autoritetet e Kosovës kanë frikë se themelimi i Asociacionit do të mund të dëmtonte shtetësinë e vendit.

Kryeministri Kurti tha se fuqitë perëndimore duhet të mësojnë nga shembulli i Republikës Serbe të Bosnje e Hercegovinës, nga frika e krijimit të një shteti brenda shtetit, ndërsa theksoi se Beogradi e përdori krijimin e Asociacionit “si një armë kundër pavarësisë së Kosovës”.

“Nëse e paraqesim idenë e asociacionit të komunave me baza etnike në Ballkanin Perëndimor, dhe komunat nuk janë vetëm njësi administrative por janë edhe njësi territoriale, kjo është një recetë për konflikte të reja. Ndërsa unë dua paqe, dua siguri”, tha kryeministri Kurti.

Ai u bëri thirrje fuqive perëndimore që të mos ushtrojnë trysni mbi vendet më të vogla, si Kosova, e të cilat janë demokratike.

“Ky sukses ka nevojë për më shumë mbështetje dhe mirënjohje sesa trysni. Nuk bëhet fjalë vetëm për mua si kryeministër, por për njerëzit e Kosovës që kanë vuajtur kaq shumë dhe që janë aq shumë paqedashës dhe të orientuar drejt BE-së dhe NATO-s. Megjithatë, ankthi që ekziston në qendrat e ndryshme demokratike perëndimore nuk duhet të detyrojë asnjë lloj zgjidhjeje në Ballkan, zgjidhje këto që do t’u imponohen atyre që janë më të vegjël, edhe pse janë shumë më përparimtarë, demokratikë dhe të drejtë”, tha ai.

Njohja e ndërsjellë është pjesa qendrore e çdo procesi të negocimit, tha kryeministri Kurti, diçka që Beogradi e refuzon ashpër.

Mospajtimet ndërmjet Serbisë dhe Kosovës mbesin një burim paqëndrueshmërie në Ballkan shumë kohë pas luftës së viteve 1998-99, e cila përfundoi me ndërhyrjen e NATO-s.

Kosova në vitin 2008 shpalli pavarësinë nga Serbia, të cilën Beogradi vazhdon ta refuzojë mbështetur nga aleatët si Rusia dhe Kina. Shtetet e Bashkuara dhe shumica e vendeve të Bashkimit Evropian e kanë njohur Kosovën.

voa

Rene Schlee, përfaqësues i Fondacionit gjerman Friedrich Ebert për Kosovën e Maqedoninë e Veriut thotë për DW, se Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe mund të jetë një trupë koordinuese, pa kompetenca ekzekutive.

DW: Zoti Schlee, kryeministri i Kosovës  prezantoi para kuvendit gjashtë parime apo gjashtë kushte për themelimin e Asociacionit të Komunave Serbe. Si i vlerësoni Ju këto parime, të cilat u shpalosën brenda një debati të gjerë që po zhvillohet për Asociacionin?   

Schlee: E kam dëgjuar por, nuk i di detajet e asaj  le të themi 6 principet që kryeministri Kurti prezantoi në Kuvend. Mendoj se kryeministri po vazhdon t’i thotë shqetësimet e tij të mëhershme rreth Asociacionit dhe nuk shoh që ka ndonjë devijim të madh në atë që e ka thënë edhe më herët. Për herë të parë e kam takuar kryeministrin Kurti në  shtator të vitit 2019 para zgjedhjeve dhe ai qysh në atë kohë proklamonte që dialogu duhet zhvilluar mbi disa parime dhe ai tash vetëm po thotë që jemi të hapur për dialog konstruktiv dhe se dialogu duhet zhvilluar mbi disa parime. Deklarata në parlamentin e Kosovës mendoj që është ajo që e ka thënë edhe më parë, që jemi të hapur për dialog konstruktiv, por që duhet bazuar në disa parime.

DW: Zoti Schlee, ditë më parë ju prezantuat një draft se si do të dukej Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe në Kosovë. Me intereson të di, ku e mbështesni Ju draftin?

Schlee: E para është një propozim i parë si një lloj statuti për Asociacionin, por është e rëndësishme për mua që ta bëjë të qartë se ky nuk është statut dhe nuk është një statut gjerman. Ne jemi të pavarur në punën tonë, jemi një fondacion politik gjerman, por kjo nuk është një nismë qeveritare nga qeveria gjermane, kjo është një punë e jona e vetme e pavarur. Pra, drafti që propozuam është i bazuar tërësisht në kuadrin juridiko ligjor aktual të Kosovës.

DW: Shqetësimi kryesor që është krijuar në opinionin kosovar është që Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe, është një pushtet i tretë brenda Kosovës. Sa e rrezikon Asociacioni sistemin juridik të Kosovës?

Schlee: Këto shqetësime natyrisht që merren seriozisht. Unë mendoj që këtu ka dy shqetësime kryesore. E para lidhet me deklaratat publike të qeverisë së Kosovës që thotë, se nuk duhet që në Kosovë të krijohet një Republika Srpska si në Bosnje ku ka një pushtet të tretë, apo siç thuhet një shtet brenda shtetit. Dhe shqetësimi tjetër bazuar në planin e Ahtisarit është mbrojtja e pakicave dhe bazuar në atë plan për pakicat kanë përfitime të mëdha në planin e Ahtisarit ku përfshihet edhe niveli qendror. Pra, shqetësimi i opinionit kosovar është nga njëra anë, nëse pakica serbe ka të drejta në nivel qendror dhe në të njëjtën kohë në nivel lokal ka kompetenca të forta, kjo mund ta bëjë jofunksional shtetin e Kosovës.

Në propozimin tonë ne e kemi bërë të qartë, se në statutin që mund të hartohet, nuk do të ketë kompetenca ekzekutive. Asociacioni mund të jetë një trupë koordinuese horizontale që punon me komunat dhe që nuk do të minojë kompetencat qendrore ose ato të komunave apo në forma të tjera. Pra, po flasim për funksione të përbashkëta të koordinuara. Po do të marrë ndihma financiare ndërkombëtare, natyrisht edhe nga Serbia, por kjo duhet të jetë e rregulluar përmes Auditorit Gjeneral (kontrolli i përgjithshëm i financave, shën red.). Pra dua të them, nëse draft propozimin tonë, si shembull, e merr dikush dhe thotë ok, këtë po e implementojmë, atëherë mund të rregullohet çështja e financimit të Asociacionit. Pra, njerëzit kur ta shohin këtë draft propozim është thelbësore të dihet dhe e rëndësishme që të thuhet se ka më shumë nga ajo që nuk lejohet sesa ajo që lejohet.

DW: Sipas jush a është e rëndësishme që ky draft i Asociacionit të diskutohet edhe me autoritetet serbe, pra në Beograd?

Schlee: Kjo nuk varet nga unë. Ajo çfarë unë mund të them, ja ku është drafti, në një debat publik. Edhe kur e bëmë publik draftin nuk e thamë se kush e merr draftin ose kush mund ta implementojë atë. Kjo është pyetje për ata që vendosin, pra vendimmarrësit. Pra baza jonë është se çfarë mund të implementohet dhe se bazohet në atë se çfarë është nënshkruar në Bruksel. Pra, nëse duhet implementuar, si duket ky implementim, të merren parasysh shqetësimet e përbashkëta të qeverisë qendrore dhe qytetarëve të këtyre komunave dhe natyrisht të merret në konsideratë ajo që është marrëveshje e Brukselit dhe këtu natyrisht që përfshihen edhe shqetësimet e qeverisë Serbe.

DW: Kryeministri i Kosovës Albin Kurti, thotë se në Kosovë nuk mund të ketë Asociacion një-etnik, sepse shteti i Kosovës është shumetnik? Në draftin tuaj a paraqitet Asociacioni një-etnik?

Schlee: Jo drafti i prezantuar nga ne nuk është draft monoetnik, kjo nuk e ndryshon linjën e rregullt të legjislacionit kosovar që është multieniciteti. Pra, komuna është komunë dhe nuk ka etni, për shembull Kaçaniku nuk është komunë etnike shqiptare, ajo është komunë, por natyrisht që në atë komunë jetojnë shumica shqiptare. Pra, kur flasim për asociacionin, – e para anëtarësimi  është vullnetar dhe çdo gjë që ndodh në Asociacion është vullnetare. Në lidhje me pyetjen tuaj, në njërën anë është koncepti legal i qeverisë qendrore dhe e dyta është niveli lokal i komunave dhe këtu nuk flasim për ndonjë etni, pra nuk flasim për monoetni.

DW: Në draftin tuaj thuhet se Asociacioni do të ketë dhjetë komuna me shumicë serbe. Aty mund të shtohen edhe komuna të tjera, por kjo duhet përcaktuar vetëm me statut. Çfarë ndodh  nëse nuk shtohen komuna të tjera, a nuk do të thotë kjo, se kemi të bëjmë me Asociacion monoetnik?

Schlee: Në draftin që publikuam ne thuhet se popullata e komunës është trupa e Asociacionit, pra është kuvendi komunal, apo kuvendet komunale të asociacionit dhe kjo e bën asociacionin shumë etnik, pra nuk janë 100% në një komunë qytetarë serbë, e për këtë nuk mund të themi se kemi të bëjmë me një Asociacion  monoetnik. Pra, Asociacioni apo qëllimi i Asociacionit nuk është që të minojë kompetencat e një komune dhe shërbimet që i ofron komuna dhe natyrisht  në të ardhmen Asociacionit mund t’i bashkohen edhe anëtarë të tjerë dhe këtë e lejon statuti i tij.

DW: Në draftin tuaj thuhet se Asociacioni mund të shpërbëhet me 2/3 e votave të kuvendit të Asociacionit, që i bie që asnjë institucion qendror i Kosovës nuk mund ta shpërbëjë Asociacionin, vetëm nëse vetë kuvendi i Asociacionit dëshiron që ta shpërbëjë veten e tij dhe kjo ka pak gjasa të ndodhë?

Schlee: Kjo është një pyetje e mirë por mendoj se natyrisht që mund të ndodhë, por kjo thuhet dhe shkruhet në tekstet legale të secilit Asociacion, secili Asociacion ka të drejtë që ta shpërbëjë vetveten. Nëse Asociacioni shkel rregullat e shkruara në draft atëherë niveli qendror mund ta zgjidhë këtë problem. Vizioni politik i  secilit shtet multietnik është që  ju përket atyre qytetarëve që përfshijnë edhe etninë e tyre. Në këtë rast kemi të bëjmë më shumë me një refleksion të një realiteti politik të vitit 2022-2023 dhe çështja është se po flasim për të drejtat e pakicave.

DW: Sipas pikëpamjes tuaj, sa konsensus ndërkombëtar ka rreth draftit që e prezantuat Ju për Asociacionin e Komunave Serbe. Si shembull, kishte një qëndrim të Britanisë së Madhe e cila është kundër themelimit të Asociacionit të Komunave Serbe? Ka qëndrim të SHBA-së që Asociacioni duhet të themelohet. Nga drafti që prezantuat Ju, nga Friedrich-Ebert-Stiftung në opinion është krijuar përshtypja se ai është një propozim gjerman. Është ky një propozim gjerman?

Schlee: Drafti ynë nuk është një draft i qeverisë gjermane. Kam parë shumë reagime qysh në fillim kur kemi filluar të punojmë se kush ju ka autorizuar Juve si Friedrich-Ebert-Stiftung që ta bëni këtë draft, a mos po punoni në emër të qeverisë gjermane, apo  në ekipin e Lajҫakut, por unë e kam bërë të qartë -Jo- dhe se neve nuk na ka autorizuar askush. Pas 23 vitesh pune ne kemi pasur programe dhe aktivitete politike. Një nga pjesët e programit tonë është që ta mbështesim  Kosovën si një partner rajonal për paqe dhe stabilitet dhe në këtë linjë kemi të bëjmë me vazhdim të dialogut për normalizim të raporteve dhe Asociacioni është një çështje e rëndësishme dhe në interes të Kosovës dhe Serbisë.

Serbia nga ana e saj kërkon që Asociacioni të ketë kompetenca ekzekutive dhe kemi anën tjetër qeverinë e Kosovës që është kategorike kundër  kësaj. Dhe në këtë linjë drafti ynë, ky propozim është i bazuar në pragmatizëm politik dhe në mes të një diҫkaje, pra një propozim konstruktiv dhe të paktën një fillim i diçkaje për një debat publik që mund të çojë gjërat përpara. Ka qenë një punë e vështirë dhe e gjatë dhe mund t’iu siguroj që nuk është autorizuar nga askush apo kërkuar nga qeveria gjermane. Ne jemi një fondacion i pavarur politik dhe e di që është e vështirë që të pranohet kështu siҫ po them, por ajo që mund të them është që edhe kjo punë, drafti ynë është pjesë e punës që e bëjmë njësoj prej 23 vjetësh. Kësaj here po punojmë në një çështje të ndërlikuar, por jo nuk ndryshon aspak natyrën e punës që ne bëjmë. Ne punojmë me partnerë nga shoqëria civile dhe me ekspertë kosovarë, po ashtu edhe me pjesëtarë të komunitetit  serb, prandaj mendoj, se drafti ynë për Asociacionin është një propozim konstruktiv për një çështje të rëndësishme.

dw

Në analizën e tij të përmuajshme në DITA, ku flet për efektet e shpërbërjes së Federatës Ruse, Janusz Bugajski prek edhe temën e Asociacionit në Kosovë.

“Uashingtonit dhe Brukselit i duhet të jenë të kujdesshëm që të mos ndezin konflikte të tjera përmes ndonjë kompromisi me mini-imperializmin e Beogradit. Krijimi i çfarëdo entiteti të veçantë serb në Kosovë do t’i japë zemër qeverisë separatiste serbe në Banja Luka dhe gjithashtu mund të çojë në thirrje për ndarjen e Malit të Zi” – shkruan Bugajski.

DITA iu drejtua analistit të njohur amerikan për një zgjerim të këtij argumenti. Në bisedën e shkurtër, z. Bugajski hodhi dritë mbi arsyet që shtyjnë ShBA dhe BE-në të mbështesin fuqishëm krijimin e ASM-së në Kosovë, mbi dobësitë e propozimit, pritshmëritë e Serbisë nga kjo nismë, si dhe mbi ndikimin që krijimi i Asocacionit mund të ketë në rajon e më tej.

Me zotin Bugajski bisedoi bashkëpunëtorja e DITA, pedagogia Edona Llukaçaj:

DITA: Z.Bugajski, Asociacioni i Komunave Serbe në Kosovë po përkrahet dukshëm nga perëndimi, si nga ShBA ashtu dhe nga BE. Është e vështirë për shqiptarët në Kosovë, por në Shqipëri dhe vende të tjera që ta kuptojnë këtë presion ndaj autoriteteve të Kosovës. Në këndvështrimin tuaj, cilat janë arsyet e këtij presioni, veçanërisht në këtë moment?

1. Bugajski: Uashingtoni dhe Brukseli po ushtrojnë presion mbi qeverinë e Kosovës sepse mendojnë se Prishtina duhet të bëjë një lëshim të madh në mënyrë që negociatat me Beogradin të zhbllokohen. Por unë, jam i mendimit se ata i kanë bërë llogaritë gabim, pasi Serbia dëshiron të përfitojë nga krijimi i Asociacionit, pa iu dashur të njohë shtetësinë e Kosovës.

Propozimi ka të paktën tre dobësi të mëdha. Së pari, në të mungojnë garanci të besueshme se në Asosacionin e ri të Komunave Serbe (ASM) nuk do të infiltrohen dhe se (këto komuna) nuk do të dominohen nga agjentë apo aktivistë të dërguar ose të rekrutuar nga Beogradi.

Së dyti, në propozim nuk parashikohet asnjë mekanizëm që qeveria e Kosovës të mundet të pezullojë ASM-të nëse liderët e saj shkelin kushtetutën.

Dhe së treti, ASM-të mund të gjenerojnë përçarje në mesin e komuniteteve të tjera etnike, veçanërisht nëse minoriteti serb favorizohet me institucione të veçanta dhe financime shtesë.

Në përputhje me urdhrat e Beogradit, autoritetet komunale, gjithashtu, mund të provokojnë konfrontime dhe të pretendojnë se Prishtina nuk po i përmbush obligimet e veta. Lëvizje të tilla do të projektohen për të vonuar pafundësisht objektivin e SHBA-ve dhe BE-së për njohje ndërshtetërore.

DITA: A nënkupton kjo forcimin e mëtejshëm të faktorit serb në rajon dhe destabilizimin e Ballkanit Perëndimor? Dhe, çfarë ndikimi prisni ju të ketë kjo për Shqipërinë?

1. Bugajski: Krijimi i ASM në Kosovë mund ta ketë ndikimin jashtë saj edhe më të madh (se brenda Kosovës). Kjo mund t’ia shtojë Beogradit fuqinë të ndërhyjë në politikat e shteteve të tjera dhe të stimulojë nismat separatiste në mbarë rajonin.

Bashkësitë etnike që përbëjnë shumicën në disa komuna në një numër të pacaktuar shtetesh mund të kërkojnë status të veçantë dhe të bëjnë thirrje për mbështetje ndërkombëtare, pas precedentit që do të jetë krijuar në Kosovë. Këtu mund të përfshihen shqiptarët në Luginën e Preshevës në Serbi, ata në Maqedoninë veriperëndimore dhe ata në jug të Malit të Zi; boshnjakët në rajonin e Sanxhakut të Serbisë dhe të Malit të Zi; hungarezët në Vojvodinë; si dhe serbët në Mal të Zi.

Për më tepër, eksperimenti etnik ndërkomunal në Kosovë do të ketë efekt negativ në Bosnje-Hercegovinë, ku kroatët do të inkurajohen të përpiqen për një entitet të veçantë dhe objektivat separatiste të entitetit ekzistues serb do të rriten.

Me pak fjalë, nisma e ASM-së do të rezultonte në destabilizim më të gjerë në rajon dhe të ofronte më shumë mundësi për infiltrimin e Moskës dhe destabilizim (të shtyrë) nga ana e saj.

Dita

I dërguari i posaçëm i Bashkimit Evropian për dialogun mes Kosovës dhe Serbisë, Miroslav Lajçak, sot do të qëndrojë në Kosovë.

Këtë e ka konfirmuar zëdhënësi i Qeverisë, Përparim Kryeizu. Ai ka deklaruar se kryeministri Albin Kurti dhe zëvendëskryeministri Besnik Bislimi, do të kenë një drekë pune me Lajçakun.

Pritet që pas Prishtinës, Lajçak të shkojë edhe në Beograd, ku do të zhvillojë takim edhe me

Dialogu Kosovë-Serbi mbetet një nga preokupimet kryesore të BE-së për rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Së fundmi, komuniteti ndërkombëtar është duke i kërkuar Qeverisë së Kosovës që ta themelojë Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe si kusht për ta trasuar rrugën për një dialog të mirëfilltë me Serbinë.

Mirëpo, një gjë të tillë po e refuzon kryeministri Albin Kurti, duke thënë se komuniteti serb në Kosovë ka të drejta më shumë se çdo minoritet në cilin do vend të Evropës.

rtk