BE-ja tashmë ka ndaluar importimin e naftës ruse nga deti. Por heqja dorë nga karburantet ruse mund të jetë shumë e dhimbshme për BE.

Që nga kjo e dielë, BE-ja po ndjek shembullin e SHBA-së dhe Britanisë së Madhe dhe nuk do të importojë më naftë ose produkte të tjera të nafës nga Rusia për të reduktuar më tej varësinë nga burimet ruse.

Ky bojkot lidhet me një kufi të çmimit të naftës së rafinuar nga Rusia. Çmimi tavan është 100 dollarë për fuçi për produktet e naftës me cilësi të lartë si nafta dhe 45 dollarë për fuçi për produktet më të lira si gazi për ngrohje. Kjo duhet të reduktojë më tej të ardhurat ruse dhe në të njëjtën kohë të parandalojë rritjen e çmimit edhe ashtu të lartë në tregun global të naftës.

Embargoja vjen pas bojkotit të naftës bruto ruse të importuar nga deti – të dyja të shpallura në qershor të vitit të kaluar si pjesë e paketës së gjashtë të bojkotit të BE-së të prodhimeve ruse, për shkak të ndërhyrjes ushtarake në Ukrainë. Sipas Presidentes së Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen, kufiri i sipërm ekzistues i çmimit për naftën ruse tashmë i kushton Kremlinit 160 milionë euro në ditë.

Pasiguria e madhe

Embargoja e naftës së papërpunuar dhe kufizimi i çmimit hynë në fuqi më 5 dhjetor dhe nuk shkaktuan ndonjë tronditje të madhe. Në të kundërt, ndalimi aktual i produkteve të naftës së rafinuar – dhe veçanërisht dizelit, i cili kërkohet shumë në Gjermani – ka shkaktuar pasiguri të madhe në treg – ndërkohë që rezervat vendase të naftës janë në nivelin më të ulët historik.

Eugene Lindell dhe Joshua Folds nga firma për konsulenca e energjisë FGE theksojnë se nafta nuk është aq e lehtë për t’u zëvendësuar: “Është shumë e ndërlikuar të prodhosh naftë, gaz për ngrohje dhe naftë të rëndë, ndërsa prodhimi i naftës bruto është më i thjeshtë dhe shumë më i ndryshueshëm.

A do të rritet çmimi?

Kjo do të varet shumë nga ajo se sa të suksesshëm janë evropianët në gjetjen e burimeve alternative të importeve dhe sa e shkathët është Moska në hapjen e tregjeve të reja për të zëvendësuar BE-në. Nëse të dyja kanë sukses, presioni mbi zhvillimet e ofertës dhe çmimeve do të ishte i ulët dhe vetëm afatshkurtër. Ndryshe bojkoti mund të shkaktojë probleme të konsiderueshme në industritë e varura nga nafta, si transporti dhe bujqësia. Çmimet e karburantit do të rriteshin dhe do të nxiste inflacionin.

Çmimet e naftës tashmë janë rritur ndjeshëm dhe kanë mbetur në nivele të larta për një vit e gjysmë. Rezervat janë zvogëluar në mënyrë alarmante sepse nafta shpesh është përdorur për ngrohje si zëvendësim i LNG-së, i cili është shtrenjtuar edhe më shumë. Edhe pse situata deri tani nuk është dramatike, për shkak të një dimri jo tepër të ftohtë.

“Tregu është shumë i ndjeshëm dhe i frikësuar për momentin”, thonë për DW analistët e FGE. “Ne duhet të presim dhe të shohim se si do të zhvillohet puna me eksportet ruse dhe më pas pritet që gjërat do të qetësohen.”

Ku mund të blejë BE naftë?

Para luftës në Ukrainë, BE-ja merrte pothuajse gjysmën e importeve të saj me naftë nga Rusia. Kjo përqindje ka rënë gjatë 12 muajve të fundit, por është ende e lartë – rreth 200 milionë fuçi deri në vitin 2022.

Bojkoti shkakton një defiçit në BE prej rreth 600.000 fuçi naftë dhe produkte të tjera të lidhura me naftë – në ditë. BE-ja dëshiron ta mbushë këtë boshllëk me importe nga Lindja e Mesme, Azia dhe SHBA. Unioni, kapacitetet rafinuese të të cilit tashmë janë shtrirë qartë, i ka përdorur këto burime prej muajsh.

Në fund të fundit, Evropa ende mund të përfitojë nga ajo që njihet “Diesel-Washing”. Ky është karburant nga Rusia që përzihet me naftë nga vende të tjera, si Turqia, dhe më pas dërgohet në BE.

Si qëndron puna me Indinë dhe Kinën?

Këto dy vende, të cilat janë bërë blerësit kryesorë të naftës ruse gjatë vitit të kaluar, mund të luajnë një rol të rëndësishëm në importet në BE. Eksportet e naftës së Indisë në Evropë janë rritur që nga fitimi i luftës, kur rafineritë e saj kanë përfituar nga kostot e tyre të ulëta të magazinimit dhe çmimet më të ulëta të naftës së papërpunuar.

Kina ka rritur kuotat e saj të para të eksportit këtë vit për naftë dhe produkte të ngjashme. Kjo tregon se eksportet duhet të mbahen në këtë nivel të lartë dhe se si rezultat kapacitetet e prodhuesve të tjerë mund të drejtohen edhe në Evropë.

Kush blen nga Rusia?

Rusia ka arritur të mbajë të larta eksportet e saj të naftës bruto. Me ndihmën e Indisë dhe Kinës, të cilët ishin në gjendje të devijonin naftën e papërpunuar që në fakt ishte menduar për Evropën, përmes uljes së të çmimeve. Megjithatë, devijimi i eksporteve në këto tregje të reja përbën një rrezik të madh për Moskën: të dy vendet, tani blerësit më të mëdhenj, kanë edhe vetë kapacitete të mëdha rafinimi. Prandaj, ekspertët presin që Rusia të orientohet drejt tregut në Turqi, Amerikën Latine dhe Afrikë.

dw

Thyerje kockash, kamzhikë, dhunë psikike. Ish të burgosurit iranianë dhe një roje burgu i arratisur u tregojnë NDR, WDR dhe SZ se sa brutalisht vepron regjimi iranian kundër protestuesve të burgosur.

Laleh Salawi sapo është kthyer nga mësimi i kitarës me shoqen e saj kur sheh disa gra që protestojnë kundër regjimit iranian. Dy vajzat e reja këndojnë me to para se të shfaqen papritur forcat e sigurisë, që i rrethojnë dhe i marrin. Laleh duhet të dorëzojë celularin, asaj i lidhin sytë – dhe katër orë më vonë ajo do të traumatizohet keq. Kështu tha Laleh, emri i së cilës u ndryshua për ta mbrojtur atë, disa javë më vonë gjatë një interviste për kanalet NDR, WDR dhe “Süddeutsche Zeitung” (SZ).

Në komisariat, ajo pa fillimisht sesi djemtë i futën në dhomën e marrjes në pyetje. Djemtë i shtrinë në tokë dhe u rrahën. Më pas ishte radha e Lalehës dhe shoqes së saj. Laleh supozon se disa burra e shkelmuan dhe e plagosën me goditje me elektroshok. Menjëherë pas kësaj, e gjithë këmba e saj e djathtë ishte blu.

Elektroshoket duhet të ngjallin frikë

Gjatë marrjes në pyetje, thuhet se ajo u kërcënua se do të rrihej nga shefi po të gënjente. Një natë më parë, ajo kishte përgatitur disa fletëpalosje për të nxitur njerëzit në protestë. Në burg, ajo kishte ende një grusht letrash në çantën e saj. Në një moment kur nuk e kishte mendjen njeri, Laleh thotë se i gëlltiti ato shpejt.

“Pas marrjes në pyetje, ne ishim ulur dhe ata luanin prapa kurrizit tonë me elektroshoke për të na frikësuar”, u tha ajo gazetarëve. “Ata qeshnin në të njëjtën kohë”. Në mes të natës, Laleh dhe shoqja e saj u larguan nga stacioni i policisë. Që atëherë, ajo nuk e ka prekur kitarën dhe rezultatet e saj shkollore kanë rënë. “Javën e parë ajo qante çdo ditë, gjithmonë në kohën kur e kishin arrestuar”, thotë babai i saj.

Keqtrajtime të rënda

Pavarësisht gjithçkaje, Laleh Salawi thotë se do të vazhdojë të demonstrojë nëse rrugët mbushen përsëri. “Sepse ne jemi një brez që do lirinë. Asnjë brez nuk ka qenë aq trim sa i yni para nesh.” Protestat u nxitën nga vdekja e Jina Mahsa Aminit, një gruaje kurde të arrestuar për mosmbajtjen e duhur të hixhabit. Ajo u rrëzua në polici dhe më pas kishte vdekur.

Ashtu si me Laleh Salawin, gazetarët kanë folur javët e fundit me më shumë se një dyzinë iranianë të arrestuar që nga fillimi i protestave. Shumë raportojnë abuzime edhe më të rënda. Sipas rrëfimeve të tyre, të gjithë të interesuarit janë liruar që atëherë, shpesh përballë garancive të larta financiare ose me kusht, dhe pothuajse të gjithë janë ende sot në Iran.

Një pjesë e madhe e të prekurve thanë se i kishin rrahur me shkopinj ose grushta gjatë arrestimit ose marrjes në pyetje, dhe disa thanë se u kishin thyer kockat. Shumica e protestuesve me të cilët folën gazetarët thanë se i kishin sytë të lidhura gjatë marrjes në pyetje. Njëri përshkroi se si ai dhe shokët e tij të burgosur duhej të rrinin në gjunjë për 24 orë me sy të lidhur. Ata që lëviznin rriheshin.

Kërcënimi me dënim me vdekje

Përveç torturave fizike, iranianët tregojnë se si i kishin kërcënuar edhe psikologjikisht. Personat në fjalë kërcënoheshin me dënim me vdekje, përdhunim, goditje me elektroshok ose rrahje. Një pjesë e të pyeturve thonë se u kishin dhënë medikamente kundër vullnetit të tyre.

Të arrestuarit rrëfejnë gjithashtu se kanë parë njerëz që u kanë rrahur tabanet e këmbëve të zbathura, i kanë rrahur me zorrë uji dhe i kanë torturuar me goditje elektrike. “Ti i dëgjoje ritmat”, thotë një i ri: “Ishte për të të trembur dhe për të rrëfyer gjithçka”. Në tre raste gjithsej dyshohet se ka pasur dhunë seksuale. Thuhet se njerëzit lidheshin me mobilje dhe përdhunoheshin me shkopinj gome ose me elektroshok.

Ish-gardiani konfirmon keqtrajtimin

Tregimet e të prekurve mbështeten nga një roje burgu i arratisur, të cilin gazetarët e televizioneve të NDR, WDR dhe “Süddeutscher Zeitung” mundën ta takonin në Gjermani. Sipas fjalëve të tij, ai punoi për më shumë se dhjetë vjet në burgje të ndryshme iraniane, edhe pas fillimit të protestave. Karta e tij e shërbimit dhe fletëpagesat e vërtetojnë këtë.

Ai konfirmon akuzat për tortura. Disa herë në ditë, njerëzit nëpër burgje i rrihnin me kamzhik. Kolegët e tij ai thotë se kanë përdorur piper sprucues, shkopinj ose elektroshok për të torturuar.

Ministria e Jashtme gjermane ka të dhëna për tortura

Që nga fillimi i protestave në shtator 2022, ka qenë e vështirë për gazetarët të verifikojnë deklaratat e bëra në Iran. Gazetarët, megjithatë, i kanë verifikuar sistematikisht tregimet e bashkëbiseduesve të tyre dhe ishin në gjendje të kombinonin të dhënat e shumta me informacionin e disponueshëm publikisht dhe me detajet gjeografike. Ky informacion përkon edhe me kushtet e paraburgimit të përshkruara nga të paraburgosurit në vitet e mëparshme. Përveç kësaj, për shumë nga rastet e përshkruara, reporterët ishin në gjendje të ekzaminonin dokumentet nga gjykatat dhe burgjet, si dhe foto, video dhe të dhëna mjekësore. Këto, si dhe raportet nga të afërmit, miqtë apo mjekët që marrin pjesë, mbështesin deklaratat e personave në fjalë.

Një raport i klasifikuar si konfidencial i situatës së Ministrisë së Jashtme gjermane i fundit të nëntorit i mbështet gjetjet e hulumtimit. Sipas këtij raporti, “shumë raportime i referohen rrëfimeve të marra nën tortura dhe presion psikologjik”. Për më tepër, “tortura morale dhe fizike, si dhe trajtimi çnjerëzor gjatë marrjes në pyetje dhe paraburgimit” janë të zakonshme ndaj të burgosurve politikë në Iran.

Kur u pyet, një zëdhënëse e ministrisë tha: “Përvojat e tmerrshme të përmendura nga të interesuarit korrespondojnë me raporte për të cilat Ministria e Punëve të Jashtme është gjithashtu në dijeni”. Përveç sanksioneve që tashmë ekzistojnë, po studiohen edhe masa të tjera. Ambasada iraniane në Gjermani dhe Ministria e Jashtme iraniane nuk iu përgjigjën pyetjeve.

(tagesschau)

Një tërmet prej 7,4 ballësh goditi në orët e para të mëngjesit pjesën juglindore të Turqisë pranë kufirit sirian. Deri në orët e para të mëngjesit janë shënuar disa qindra viktima e mijëra të plagosur.

Numri të vdekurve pas tërmetit të rëndë që përfshiu rajonin mes Turqisë dhe Sirisë është rritur në orët e para të mëngjesit në disa qindra vetë. Sipas të dhënave zyrtare më shumë se 600 vetë. Vetëm në rajonet e kontrolluara nga Siria flitet për më shumë se 300 të vdekur. Më shumë se 600 të tjerë janë plagosur në disa provinca, bëri të ditur zëvendësministri sirian i Shëndetësisë, Ahmed Xhamirijeh. Organizata humanitare SAMS bëri fjalë për 100 viktima të tjera të hënën në në mënvjes.

Zëvendëspresidenti turk, Fuat Oktay është shprehur se tërmeti ka shkaktuar më shumë se 284 viktima deri në orët e para të mëngjesit, 2000 vetë janë të lënduar.

Një tërmet prej 7,4 ballësh goditi në orët e para të mëngjesit pjesën juglindore të Turqisë. Epiqendra e tërmetit ndodhej në në provincën Kahramanmaras, sipas Qendrës së Katastrofave, Afad, pranë kufirit sirian. Më pas u regjistrua një tërmet tjetër i shkallës 6,6 ballë në provincën Gaziantep.

Shtëpia e Bardhë i ka ofruar ndihmë Turqisë pas tërmetit. Këshilltari për Sigurinë në Shtëpinë e Bardhë, Jake Sullivan tha se i ka bërë të ditur palës turke, se SHBA janë gati për ndihmë shpëtimi. Sullivan shkroi në twitter, se SHBA është mjaft e tronditur pas tërmetit shkatërrues në Turqi dhe Siri. Greqia megjithë tensionet me Turqinë është e gatshme të ndihmojë. Kryeministri grek, Kiriakos Mitsotakis është shprehur, se “Greqia do të ndihmojë menjëherë”. Greqia zotëron ekipe shpëtimi me përvojë në situatën e tërmeteve.

Edhe Izraeli i ka ofruar Tuqisë ndihmë. Ministri izraelit i Mbrojtjes, Joav Galant ka udhëzuar ushtrinë të bëjë përgatitjet e duhura. “Forcat tona të sigurisë janë të gatshme të ofrojnë çdo ndihmë që duhet”, tha Galant.

la/ag

Vendet e BE kanë rënë dakord për vendosjen e çmimit tavan për produktet ruse të naftës. Më vonë edhe vendet e G7-s dhe Australia deklaruan se kanë rënë dakord për kufizime të tilla, që do të vlejnë nga e diela.

Vendet e BE-së, sipas presidencës suedeze të BE, kanë rënë në ujdi për të vendosur çmimin tavan për produktet ruse të naftës. Me këtë kufizim të çmimit maksimal BE kërkon të ulë të ardhurat financiare të Rusisë për luftën në Ukrainë. Sipas diplomatëve të BE vendoset një çmim tavan me 100 dollarë për fuçi për produkte derivate si dizeli dhe 45 dollarë për fuçi për produkte si vaji për produkte më të lira si vaji për ngrohje. Ky vendim pason një propozim të Komisionit Europian, sipas të cilit çmimet tavan do të hyjnë në fuqi nga e diela.

Vendet e 7 dhe Australia ndjekin BE

Polonia dhe shtetet baltike, Letonia, Lituanua dhe Estonia kishin kërkuar, sipas diplomatëve çmime edhe më të ulta, gjë që i shtyu me disa ditë negociatat. Edhe G-7 dhe Australia kanë rënë dakord po ashtu për një kufizim të çmimit të produkteve ruse të naftës. Në fillim të dhjetorit BE, G7 dhe Australia kishin vendosur një çmim tavan për naftën e papërpunuar ruse me 60 dollarë. Shoqërive perëndimore të anijeve dhe sigurimeve iu lejohet transporti dhe sigurimi i produkteve ruse të naftës vetëm nëse në blerje janë zbatuar rregullat e vendosura për çmimin tavan.

Ministrja amerikane e Financave, Janet Yellen deklaroi, se ka shenja se çmimet tavan zvogëlojnë të ardhurat ruse nga nafta e papërpunuar. Sipas një vlerësimi të bërë të ditur, nga presidentja e KE, Ursula von der Leyen të enjten nga çmimi tavan aktual Moska humb 160 milionë euro në ditë.

la/ag