Arkivi mujor: Shtator 2023

Shëndeti

Shkencëtarët: Inteligjenca artificiale dhe ekzaminimi i syve mund të zbulojnë shenjat e hershme të Parkinsonit

Komento

ParkinsonKontrollet e syve të përforcuara nga inteligjenca artificiale mund të zbulojnë sëmundjen e Parkinsonit deri në 7 vite përpara se tek njerëzit të shfaqen simptomat e sëmundjes.
Teknologjia është larg miratimit nga autoritetet rregullatore, por megjithatë ajo shihet nga ekspertët si një zbulim që mund t’i ndihmojë në diagnostikimin dhe trajtimin sa më pare të Parkinsonit.

Kushdo që ka bërë një ekzaminim të syve ka parë dhe një aparaturë të tillë diagnostikuese, ate që njihet si skaneri i tomografisë koherente optike.

Okulistët e përdorin atë për skanime 3D, apo tre dimensionale të syve me rezolucion të lartë, për të identifikuar sëmundje serioze të syrit si glaukoma.

Por pajisja mund të ndihmojë mjekët okulistë të diagnostikojnë sëmundjen e Parkinsonit tek pacientët, deri në shtatë vjet përpara se të shfaqen simptomat.

“Një nga gjërat unike të sëmundjes së Parkinsonit është se ajo prek një lloj të caktuar qelize në tru, qeliza që përdorin një kimikat të quajtur dopaminë. Ne në fakt kemi qeliza që përdorin dopaminë edhe në sy, dhe shumica e tyre janë të vendosura në një zonë specifike të retinës”, thotë Dr Siegfried Wagner, i spitalit të syve ‘Moorfields’ në Britani.

Falë inteligjencës artificiale, shkencëtarët kanë përshtatur algoritmet duke kryer me qindra mijëra skanime të syve, me qëllimin për të identifikuar ndryshimet në retinë që tregojnë praninë e Parkinsonit.

Ndërsa ky mund të shihet si një zhvillim interesant, teknologjia është shumë larg nga të qenit gjerësisht e disponueshme, thonë ekspertët.

Zbulimi i sëmundjeve në pjesë të tjetra të trupit nga ekzaminimet në sy nuk ështe diçka e re: shenja te Alzheimerit, sklerozës së shumëfishtë dhe skizofrenisë janë zbuluar falë skanimeve në sy, një fushë kërkimore në zhvillim e quajtur ‘oculomiks’.

“Ajo që ne shpresojmë të arrijmë është se pas disa vitesh, të mund të shkoni tek okulisti dhe të identifikonie shenjat e hershme të sëmundjes. Kjo mund të ketë përfitime masive për shëndetin publik”, thotë profesor Pearse Keane, mjek okulist në spitalin e syve ‘Moorfields’.

Diagnostikimi i hershëm do t’u jepte mundësi pacientëve të fillonin trajtimin më shpejt dhe të shijonin jetën normale, pak më gjatë.

“Nëse do të kishte ekzaminime të sëmundjes së Parkinsonit të lidhuara me ekzaminimin e syve do ta kisha bërë, gjë që do të më jepte mundësi të bëja shumë gjëra, që nuk i bëj dot aktualisht”, thotë Angela Orchard, e e cila vuan nga Parkinsoni.

voa

Shëndeti

Australia harton ligje të reja për të ulur përdorimin e cigareve elektronike

Komento

Cigare elektronikeCigaret elektronike fillimisht u promovuan si një mjet për të ndihmuar njerëzit të linin duhanin, por qysh atëherë ato janë shndërruar në një produkt popullor mes të rinjve. Qeveria federale e Australisë tani po synon të vendosë rregulla për përdorimin e tyre dhe të zvogëlojë numrin e të rinjve që e marrin këtë zakon.

 

Pasi ishte përdoruese duhani prej shumë vitesh, kjo grua në të 20-at filloi të përdorë cigare elektronike nëntë muaj më parë.

Ajo ishte kurioze të shihte nëse do t’i pëlqente dhe nëse do ta ndihmonte për të zvogëluar marrjen e nikotinës.

“Nuk më pëlqeu shumë në fillim, por kanë nikotinë. Pra, merr të njëjtën goditje dopamine që merr nga cigarja”, thotë ajo.

Deri tani, ajo ka ndjenja të përziera për cigaret elektronike. Rrobat pa erën e tymit të duhanit dhe përdorimi diskret janë padyshim një plus, por ajo nuk është aq e sigurt për sa i përket shëndetit të saj.

“Nuk e di nëse vërej ndonjë ndryshim në këtë fazë, sepse nuk ndihem më keq dhe, nuk ndihem dukshëm më mirë. Thjesht nuk kam dëshirë për nikotinë. Pra, kjo është ndoshta gjëja më e madhe – lashë duhanin, por jam ende e varur nga nikotina dhe vazhdoj ta përdor atë”, thotë ajo.

Kur dolën në treg më shumë se 15 vjet më parë, cigaret elektronike dukeshin si version plastik i cigareve të zakonshme dhe nuk ishin të njohura.

Ato fillimisht ishin menduar gjithashtu si një mjet për të ndihmuar njerëzit të ndalonin pirjen e duhanit.

Tani, tregtohen si një produkt relaksues dhe tërheqin të rinjtë.

“Adoleshentët, pra grupi i moshës 13 deri në 17 vjeç, janë disa nga përdoruesit më të mëdhenj të këtyre produkteve. Të rinjtë e moshës 18 deri në 24 vjeç, janë rritur me paralajmërime shëndetësore në paketat e cigareve, reklama kundër duhanit në televizion. Këto produkte janë për ta”, thotë profesoresha Becky Freeman nga Shkolla e Shëndetit Publik në Universitetin e Sidneit.

Tani për tani në Australi, është e paligjshme blerja, posedimi ose përdorimi i cigareve elektronike që përmbajnë nikotinë pa recetë nga një mjek.
Është gjithashtu e paligjshme shitja e këtyre produkteve te njerëzit nën moshën 18 vjeç.

Por importuesit dhe shitësit vazhdojnë t’i shesin si produkte ‘pa nikotinë’ që, sipas një hulumtimi nga projekti ‘Generation Vape’, nuk është e vërtetë në shumicën e rasteve.

“Nëse je një i ri, të shtyn të besosh se ka vetëm avull uji në këto produkte me pak shije dhe asgjë nuk mund të jetë më larg nga e vërteta. Ne e dimë nga studimet laboratorike se ato përmbajnë përqendrime shumë të larta të nikotinës”, thotë zonja Freeman.

Becky Freeman gjithashtu thekson se nikotina është shumë e dëmshme, veçanërisht për njerëzit nën moshën 25 vjeç, truri i të cilëve është ende në zhvillim.

Në maj, Qeveria Federale Australiane njoftoi reforma të reja për këto produkte që shpreson t’i prezantojë në parlament deri në fund të vitit.

Qëllimet kryesore të legjislacionit të propozuar janë që të lejojë shitjen e tyre në farmaci, të ndalojë të gjitha produktet pa recetë – pavarësisht nëse ato përmbajnë nikotinë apo jo.

Qeveria thotë se propozimi i saj synon importuesit dhe shitësit, jo konsumatorët.
Qëllimi kryesor i ligjit të propozuar është të vështirësojë sa më shumë që të jetë e mundur për fëmijët qasjen ndaj këtyre produkteve.

voa

Shqipëria

Po fitimeve, jo abuzimit! Thirrje për operatorët turistikë, fluksi vazhdon edhe në shtator

Komento

turizmiBumi turistik që përballoi dhe vazhdon të ketë ende Vlora, duket se ka reflektuar edhe në të ardhurat financiare, jo vetëm të subjekteve dhe punonjësve të përfshirë, por edhe sa i takon mbledhjes se të ardhurave dhe tatimeve fiskale nga drejtoria e tatimeve të Vlorës.

Drejtori Sokol Kananaj në një prononcim për Top Channel pohon rritjen e ndjeshme të mbledhjes së tatimeve, shoqëruar kjo edhe me rritje të subjekteve të shërbimit dhe akomodimit, punësimeve por edhe nivelit të pagave. “Mund të themi se ishte një vit shumë i suksesshëm, edhe se viti i kaluar. Ky vit ka qenë afërsisht 20 për qind më lart se viti i kaluar. Janë shtuar shërbimet, duke filluar që nga mjetet e vogla lundruese deri te hotelet më të mëdhenj, që kanë shtuar dhomat”. Këtë vit, tatimet kanë evidentuar dhe regjistruar edhe një numër të konsiderueshëm apartamentesh, që operonin me klientë në platformat digjitale, ndërsa të ardhurat pritet të ketë rritje të mëtejshme pasi sezoni dhe fluksi i turistëve vijon të jetë ende i lartë. Vlora tashmë nuk ka sezon turistik tre mujor, por edhe më tej. Kreu i operatorëve turistik të jugut, Vasil Bedinaj shprehet se qyteti i Vlorës i ka kapur pritshmëritë, duke qenë më lart se vitin e kaluar në 25%. “Kemi pasur një sezon të suksesshëm, pavarësisht me filloi me problematike. Vlora mund të themi që i ka kapur pritshmëritë. Më kryesorja është se Vlora rezulton i vetmi qytet që ka më pak ‘review’ negative sa i takon abuzimeve me çmimet apo edhe shërbimin e dobët”. Duke patur parasysh shqetësimet më në jug të vendit dhe pikërisht në Sarandë apo dhe në Ksamil, ku bizneset duke përfituar nga fluksi i madh kanë abuzuar me çmimet, ai i bën thirrje të gjithë bizneseve që operojnë në turizëm të vijojnë punën që kanë nisur dhe mos të abuzojnë me çmimet edhe pse jemi në shtator dhe fluks turistësh vijon të këtë. Gjithashtu Bedini shprehet se nga 30% e turistëve që kanë qenë në hotele 70% e tyre kanë qenë të akomoduar në brendësi të qytetit të Vlorës, për shkak të fluksit të lartë. Me këtë fluks që ka qenë këtë vit, por dhe me rritjen e tyre nga viti, në vijim apo dhe me ndërtimin e aeroportit, lind nevoja që të shtohen hotelet në Vlorë, pasi ardhja e tyre kërkon dhe kapacitet të mjaftueshme hotelerie. Top Channel

Maqedonia

Shkup: Dyshime për keqpërdorime me terapitë e të sëmurëve me kancer

Komento

onkologjiaProkuroria Publike në Maqedoninë e Veriut po heton pretendimet për keqpërdorime në Klinikën e Onkologjisë në Shkup, që kanë të bëjnë me vjedhjen dhe shitjen e terapive të personave të sëmurë me kancer.

 

Hetimet kanë nisur bazuar në shkrimet e javores maqedonase “Fokus” në muajin maj, e cila raportoi për mungesë të terapisë imune të citostatikëve, nga të cilat varet jeta e të sëmurëve me kancer.

Autoritetet, me urdhër të organeve të ndjekjes penale, kanë bastisur hapësirat e klinikës, me ç’rast kanë konfiskuar kompjuterë, të dhënat kompjuterike dhe material tjetër për ekspertizë të mëtejmë.

“Prokuroria Themelore Publike e Shkupit dhe Ministria e Punëve të Brendshme vazhdojnë me procedurën parahetimore, të iniciuar në bazë të pretendimeve në tekstet e një gazete javore lidhur me punën e Klinikës së Onkologjisë. Kontrollet bëhen me qëllim të sigurimit të provave për ekzaminimin e shenjave të mundshme të veprës penale”, thuhet në njoftimin e Prokurorisë Publike.

Sipas javores “Fokus”, “në disa raste punonjësit e klinikës janë kapur duke vjedhur terapinë e nevojshme dhe të shtrenjtë, të cilën më pas e kanë shitur në tregun e zi, sipas një skeme të hartuar me përfshirjen e më shumë të punësuarve në klinikë”.

“Borxhet e Klinikës së Onkologjisë në tre vitet e fundit kanë arritur deri në 20 milionë euro për shkak të ndarjes së terapisë pa plan paraprak”, thuhet në shkrimin e gazetës.

Sipas të dhënave të shoqatës, “Hema”, në Maqedoninë e Veriut, nga 2012-2021, në baza vjetore me kancer diagnostikohen rreth 7.000 persona, gjysma prej të cilëve e humbin jetën.

Terapia për trajtimin e një të sëmuri me kancer arrin deri në 6.000 euro, varësisht prej gjendjes shëndetësore të pacientit dhe ajo kryesisht mbulohet nga Fondi i Sigurimit Shëndetësor.

Kryeministri maqedonas Dimitar Kovaçevski, tha të dielën se njoftimet për abuzime me terapinë e të sëmurëve me kancer, janë “të tmerrshme”.

“Përgjegjësia në skandalin e Onkologjisë ka emër dhe mbiemër. Qeveria nuk do të ndërhyjë në hetim. Çdokush që është i përfshirë në krim do të përgjigjet, por jo i gjithë stafi mjekësor të etiketohet me këtë rast”, ka deklaruar Kovaçevski.

Oda e Mjekëve ka shprehur, gjithashtu, shqetësim për akuzat për keqpërdorim të terapisë nga pacientët, dhe i ka mbështetur institucionet në zbardhjen e rastit.

Partitë opozitare kanë akuzuar Qeverinë për përfshirjen e saj në këtë rast, duke mos mbajtur premtimin për “kujdes shëndetësor të avancuar për të qytetarët”.

“Në vend kësaj, Qeveria përmes njerëzve të saj po vjedh pacientët. Ajo në vend se të kujdeset për shëndetin e tyre, po bën të kundërtën duke ua shkurtuar jetën”, thuhet në reagimin e VMRO DPMNE-së.

Partia opozitare shqiptare Besa ka kërkuar “arrestimin e të dyshuarve për përfshirje në krim”.

Në rrjetet sociale po shpërndahen ato që thuhet se janë dëshmitë e qytetarëve për mostrajtimin e të afërmeve të tyre çka, sipas tyre, ka çuar edhe ne vdekje.

Për të hënën, më 4 shtator, janë paralajmëruar protesta para Qeverisë.

rel

 

Bota

Vijojnë sulmet me dronë në Rusi, përfshirë afër një centrali bërthamor dhe Moskës

Komento

UkrainaRusia njoftoi më 1 shtator se është duke u përballur me më shumë sulme me dronë, përfshirë në afërsi të kryeqytetit dhe të një centrali bërthamor. Ukraina, ndërkohë, tha se ushtria e saj po e vazhdon kundërofensivën në lindje dhe jug të vendit kundër forcave pushtuese ruse.

 

Kryetari i Moskës, Sergei Sobyanin, tha se sistemet mbrojtëse ajrore i kanë rrëzuar dy dronë për të cilët tha se po i afroheshin qytetit. Dronët u rrëzuan në jug të Moskës, shkroi ai në Telegram.

Agjencia shtetërore e lajmeve e Rusisë, TASS, raportoi se fluturimet u pezulluan përkohësisht të premten në tri aeroportet më të mëdha të Moskës, Sheremetyevo, Domodedovo, and Vnukovo.

 

Ka pasur pengesa të vazhdueshme në nisje dhe ulje të aeroplanëve në aeroportet e Moskës në kohët e fundit, për shkak të rrezikut nga dronët.

Një sulm me dron u raportua edhe në Kurçatov, afër një centrali bërthamor në rajonin Kursk, tha guvernatori rajonal Roman Starovoit.

Shërbimet emergjente shkuan në vendin e ngjarjes për t’i vlerësuar dëmet në një ndërtesë administrative dhe në një ndërtesë banimi si pasojë e sulmit, tha ai.

Starovoit nuk përmendi ndonjë dëm të mundshëm në centralin bërthamor të Kurskit, e as nuk dha hollësi për ndërtesat e goditura.

Më herët, një guvernator lokal në rajonin perëndimor, Pskov, tha se mbrojtja ajrore ruse e kishte “neutralizuar një objekt të paidentifikuar”.

Rajoni Pskov, rreth 700 në veri të kufirit ukrainas, ishte cak i një sulmi të madh me dronë në fillim të kësaj jave. Dronët e goditën një aeroport duke e shkaktuar një zjarr masiv dhe duke i dëmtuar katër aeroplanë transportues il-76, njoftoi TASS më 30 gusht, duke cituar zyrtarët rusë.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, tha më 31 gusht se Ukraina e ka zhvilluar një armë e cila është në gjendje ta godasë cakun 700 kilometra larg, duke iu referuar sulmi në aeroportin e Pskovit.

Zelensky tha se arma u prodhua nga Ministria e Industrive Strategjike e Ukrainës, por nuk dha hollësi të tjera.

 

 

Ndërkohë, Shtabi i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura të Ukrainës tha se më shumë se 25 beteja u zhvilluan në vijën e frontit në 24 orët e fundit.

Në raportin e vet ditor më 1 shtator, ushtria ukrainase tha se forcat e saj “po vazhdojnë të kryejnë operacione në drejtim të Melitopolit”.

Qëkur e nisi kundërofensivën, Ukraina i ka çliruar më shumë se dhjetëra fshatra, por ende nuk ka arritur të depërtojë në mbrojtjet kryesore të Rusisë.

rel

Maqedonia, Nga këndi im

Bekimi në ditën e gjykimit

Komento

ServilizmiNë një Kasaba të vogël, që lumi e ndante përgjysmë, me fusha të gjera pjellore, rreth e përqark me male të larta, që sikur donin të mbronin Kasabanë nga rreziqet e jashtme, lindi Bekimi.

 

Fatkeqësisht vetë malet e larta, nuk ia dolën që ta mbronin popullsinë nga sundimet e huaja, popullata e ngratë, nuk arriti ta shijojë dhe vlerësojë lirinë, por nga pushtuesit të cilët, sa po ikte njëra –vjente tjetra, u mësua, se po e pe punën tënde dhe po qe se nuk përzihesh në punët e Hyqymetit, nuk të zë “taksirati” edhe populli i shkretë sikur u adaptua që me sundimet të bashkëjetonte dhe ishte i kënaqur, kur sunduesi ri ishte pak më i mirë se ai i kaluari, pra edhe Bekimi në këto kushte u rrit, ai ishte një djalë i edukuar, i respektonte prindërit e tij, ishte një besimtar i devotshëm dhe ishte shembullor në shkollë, prindërit e shkollonin sepse donin të bëhej një njeri i ditur dhe të kishte fatin vetë në duart e tij. Me kalimin e viteve edhe Bekimi i kaloi të gjitha shkallët e shkollimit, por edhe nuk ishte nga ata që nuk kuptonte dhe nuk i përjetonte padrejtësitë që bëheshin në rrethin e tij, përkundrazi në çajtore kur takohej me shokët e tij, shpesh edhe revoltohej, nuk i duronte padrejtësitë, veçanarisht jo ndaj tij, por nuk ishte i natyrës që mund ti kundërvihej, e ulte kokën dhe shihte punën e tij, ashtu si që e kishin edukuar prindërit e tij, falë këtyre tipareve edhe gjeti një punë, pas një kohe edhe u martua, u bekua edhe me fëmijë, hapi edhe biznesin e tij, punonte shumë, dhe bënte çmos që të fitonte ai dhe familja e tij dhe nuk ishte çudi që pas një kohe edhe bëri shumë pasuri, ishte falemenderues ndaj Zotit, këtë e dëshmonte duke vizituar xhaminë rregullisht. Natyrisht, me kalimin e viteve, erdhi edhe koha që të largohej nga kjo botë, familja dhe miqtë e tij, të pikëlluar ia bënë të gjitha ceremonitë mortore sipas religjionit.

 

Pas vdekjes, erdhi edhe koha e gjykimit, gjegjësisht të vlerësimit të veprave dhe jetës së Bekimit, një Engjëll/Melaqe i lexonte veprat e jetës së Bekimit ndërsa Zoti i madhërishëm dëgjonte:

 

-Bekimi është martuar, ka krijuar familje, ka lindur 5 pasardhës, i ka ushqyer, i ka rritur dhe u ka siguruar strehim, është kujdesur për ta që të jenë të pavarur…

 

-Nuk i ka bë dëm asnjë njeriu dhe ka pa punën e tij…

 

-Xhaminë e ka frekuentuar rregullisht …

 

Çfarë vlerësimi meriton ky njeri, krijuesi ynë i madhërishëm?

 

Ky, qenka një njeri i mirë! Por, sikur nuk paska ndonjë dallim nga Miu, Zogu, Macja, Qeni…

 

Pse, Zoti i madhërishëm?

 

Sepse edhe këta krijojnë familje, lejnë pasardhës, kujdesen për të vegjlit e tyre, i ushqejnë, i strehojnë, i rrisin, kujdesen deri sa të jenë të pavarur, janë tipare që të gjitha gjallesat në tokë i kanë…

 

Po njeriun, unë nuk e krijova që të kujdeset vetëm për veten e tij dhe për familjen e tij, atij i dhurova mend, që të mund të ndihmojë, jo vetëm  duke ushtruar profesionin e tij, por duke kontribuar edhe për shoqërinë më gjërë, për rrethin, për lagjen, Kasabanë, Popullin e tij, po edhe mbarë njerëzimin, prandaj e krijova njeriun …

 

Zoti e mëshiroftë Bekimin!

 

(Frymëzuar nga F.F., nga një krahasim të qëlluar të njeriut me kafshët)

Kosova

Borrell: Më 14 shtator takimi i radhës Kosovë – Serbi

Komento

BorellShefi i Politikës së Jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrel tha se më 14 shtator do të pres në Bruksel udhëheqësit e Kosovës dhe Serbisë për një takim të nivelit të lartë.

 

Ai e paralajmëroi takimin në një konferencë më gazetarë në përfundim të një takimi të ministrave të Jashtëm të Bashkimit Evropian, duke theksuar se në takim do të kërkohen zgjidhje për situatën aktuale ndërmjet të dyja vendeve.

Situata në veriun e Kosovës u tensionua nga fundi i muajit maj pasi grupe qytetarësh serbë u hodhën në protesta për të kundërshtuar dërgimin me polici në zyrat e tyre të kryetarëve shqiptarë që dolën nga zgjedhjet e muajit prill, që u bojkotuan nga partitë politike serbe.

Në fillim të muajit qershor Bashkimi Evropian kërkoi uljen e tensioneve përmes pezullimit të operacioneve policore në veri, zhvendosjes së kryetarëve të komunave në zyra alternative dhe shpalljes së zgjedhjeve të parakohshme me pjesëmarrje të pakushtëzuar të serbëve të Kosovës.

Qeveria e Kosovës tashmë ka përgjysmuar praninë e njësive të policisë në ndërtesat komunale në veri dhe është pajtuar për organizimin e zgjedhjeve të reja ndërsa ka bërë thirrje që Bashkimi Evropian të heq masat ndëshkuese ndaj Kosovës për mungesë të bashkërendimit lidhur me zhvillimet në veri.

Por Bashkimi Evropian ka thënë se veprimet e qeverisë “janë hapa të rëndësishëm në drejtimin e duhur, por nevojiten hapa të tjerë” për të zbutur krizën në veri dhe zgjedhjet e parakohshme duhet të mbahen sa më shpejt që të jetë e mundur.

voa

Ballkan, Kosova

BE: Kosova e Serbia të zbatojnë deklaratën për të zhdukurit

Komento

Pllakat me personat e humbur të luftës në KosovëBE e EULEX kërkojnë nga Kosova e Serbia të zbatojnë plotësisht zotimet e marra për ndriçimin e fatit të personave të zhdukur dhe të rrisin bashkëpunimin në identifikimin e vendeve të varrimit e kryerjen e gërmimeve

 

I dërguari i BE-së për dialogun Kosovë-Serbi, Miroslav Lajçak, kreu i Zyrës së BE, Tomáš Szunyog dhe drejtuesi  i misionit EULEX, Giovanni Pietro Barbano kanë bërë thirrje për ndriçimin e fatit të 1616 personave të zhdukur gjatë luftës në Kosovë. Në një deklaratë të përbashkët, përfaqësuesit evropianë, thonë se “Kosova dhe Serbia kanë shumë punë për të bërë për të siguruar zbatimin e plotë të zotimeve përkatëse në fushën e personave të zhdukur”.

 

“Deklarata e Përbashkët për Personat e Zhdukur u dakordua nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq dhe kryeministri i Kosovës Albin Kurti në maj të vitit 2023. Kosova dhe Serbia kanë shumë punë për të bërë për të siguruar zbatimin e plotë të zotimeve përkatëse në fushën e personave të zhdukur dhe për të rritur bashkëpunimin në identifikimin e vendeve të varrimit dhe kryerjen e gërmimeve”, thuhet në deklaratë. Deklarata mëton të mbështesë punën dhe përpjekjet e Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq (KNKK) për të lehtësuar bashkëpunimin e palëve për personat e zhdukur, e kjo parashikon krijimin e një Komisioni të Përbashkët të kryesuar nga Bashkimi Evropian dhe të vëzhguar nga KNKK-ja.

 

EULEX vazhdon punën për gjetjen e personave të zhdukur

Drejtuesi i misionit të EULEX-it, Giovanni Pietro Barbano, pjesë e deklaratës, thotë se ekspertët e misionit vazhdojnë të punojnë me palët homologe kosovarë në Institutin e Mjekësisë Ligjore. “Që nga fillimi i mandatit të EULEX-it deri më sot, EULEX-i ka kryer 746 operacione terreni për gjetjen e personave të zhdukur, duke përfshirë 200 zhvarrime. Eshtrat e 492 individëve janë identifikuar, duke ku përfshihen 339 persona të zhdukur. Mbetemi të përkushtuar për të vazhduar këtë punë dhe për t’u dhënë përgjigje familjarëve të personave të zhdukur”, thotë Barbano.

Kurse drejtuesit kryesorë të institucioneve të Kosovës i kanë bërë thirrje komunitetit ndërkombëtar që të bëjë presion ndaj Serbisë për ndriçimin e fatit të personave të zhdukur gjatë luftës në Kosovë. 1616 persona janë të zhdukur, shumica nga ta shqiptar të Kosovës. Dy muaj më parë në maj, Kosova dhe Serbia në kuadër të dialogut nënshkruan një deklaratë të përbashkët, me zotim për zbatimin e plotë të detyrimeve për ndriçimin e fatit të të zhdukurve.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani tha se Serbia duke mos zbatuar zotimet e saj nga kjo deklaratë dhe nga Marrëveshja e Ohrit, po ripërsërit krimet e saj. “Të mendojnë pak për faktin që edhe 25 vjet pas luftës në krye të Serbisë janë po ata që e shkaktuan zhdukjen me dhunë të më të dashurve tanë. Shpresojmë shumë që dialogu në Bruksel nuk do të jetë një proces nëpërmjet të cilit Kosovës do t’i bëhet presion, popullit të Kosovës do t’i bëhen padrejtësi, ndërsa, fytyra e Vuçiçit, një njeriu që ende fle në varreza masive do të vazhdojë të shpërlahet padrejtësisht”, tha Osmani.

 

Jo politizim të fatit të viktimave të zhdukura me forcë

Fati i “viktimave të zhdukjeve me forcë duhet të zgjidhet në frymën e pajtimit, ndërtimit të besimit dhe respektimit të të drejtave të njeriut, dhe jo të politizohet”, tha në një deklaratë, drejtuesja e Misionit të OKB-së në Kosovë, Caroline Ziadeh. Ajo u bëri thirrje autoriteteve përgjegjëse të ndërmarrin të gjitha masat e nevojshme për të zbatuar në mirëbesim deklaratën për personat e zhdukur. Deklarata për zbardhjen e fatit të personave të zhdukur u nënshkrua më 2 maj nga kryeministri Kurti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Kjo ishte pjesë e një plani evropian për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet të dyja vendeve. Gjatë muajit shtator i dërguari i BE-së për dialog Miroslav Lajçak paralajmëroi nisma të reja për të ulur në një tavolinë kryeministrin Kurti dhe Presidentin Vuçiq, pjesë e një përpjekje të vazhdueshme për uljen e tensioneve në veri dhe rihapjen e diskutimeve për zbatimin e marrëveshjes së Ohrit.

dw

Maqedonia

74 vite më parë vdiq Sevasti Qiriazi, nismëtarja e organizimit të arsimit kombëtar për vajzat shqiptare

Komento

Sevasti QiriaziSot janë bërë 74 vite nga vdekja e nismëtares së arsimit kombëtar, për vajzat shqiptare, Sevasti Qiriazi, shkruan KultPlus.

 

Sevasti Qiriazi-Dako, arsimuesja e atdhetarja e njohur shqiptare lindi më 24 shkurt të vitit 1871 në Manastir dhe vdiq më 30 gusht të vitit 1949. Ishte njëra prej grave atdhetare shqiptare dhe nismëtare e organizimit të arsimit kombëtar për vajza dhe gra.

Gjatë qëndrimit në Stamboll, Naim Frashëri ai që i dha mundësi Sevasti Qiriazi-Dakos të studionte në kolegjin me emër Robert College në Konstandinopojë e të luante një rol aktiv në arsimimin e grave. Shkollën e lartë e kreu në Stamboll, pas kthimit në atdhe nisi të punojë për shkollën shqipe të vashave. Ajo qe e para grua shqiptare që studioi në këtë institucion amerikan, të cilin e kreu në qershor të vitit 1891.

Me t’u kthyer në Shqipëri ajo mori pjesë në ngritjen e shkollës së vashave në Korçë më 1891. Kjo shkollë është edhe fillimi i një shkolle mbi bazën laike. Pas Luftës së Parë Botërore kjo shkollë njihej ende me emrin e familjes Qiriazi. Ajo mori pjesë edhe në Kongresin e Manastirit, ku u mor kryesisht me përgatitjen e teksteve shkollore. Është thënë se Sevasti Qiriazi-Dako ka botuar një gramatikë për shkollat fillore (Manastir 1912) dhe ka redaktuar një radhë tekstesh historie. Me të shoqin, gazetarin dhe shkrimtarin Kristo Anastas Dako (1878-1941) e me të motrën Parashqevi Qiriazi ajo vajti në Rumani e prej andej emigroi në Shtetet e Bashkuara, ku bashkëpunoi me të përdyjavshmen “Yll’ i mëngjesit”.Motrat Qiriazi ishin mësueset dhe edukatoret e para të shkollës së vashave që u hap më 1891 në Korçë. Nga kjo shkollë dolën shumë emra të njohur të femrave të cilat kontribuan, jo vetëm në fushën e arsimit, por u bënë edhe luftëtare të njohura të çështjes kombëtare.

Sevasti Qiriazi mori pjesë në Kongresin e Elbasanit si dhe punoi në komisionin për shqyrtimin e teksteve shkollore të ngritur nga shoqëria “Përparimi”. Shkroi “Gramatika elementare për shkollat fillore”. Bashkëpunoi me atdhetarë dhe me Ismail Qemalin për çështjen kombëtare. Kur ishte kryetare e partisë “Partia Kombëtare Shqiptare” në SHBA, mbrojti të drejtat e shqiptarëve në shumë forume ndërkombëtare. Duke iu përkushtuar përparimit kombëtar dha ndihmesë në fushën e arsimit dhe emancipimit shoqëror të femrës shqiptare.

Kult