Arkivi mujor: Mars 2024

Maqedonia

Shtatë kandidatë në garën për president të Maqedonisë së Veriut

Komento

zgjedhjet presidentShtatë kandidatë do të garojnë në zgjedhjet presidenciale në Maqedoninë e Veriut që do të mbahen më 24 prill.

Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve (KSHZ) ka bërë të ditur se deri në premten në mesnatë, shtatë nga njëmbëdhjetë kandidatët e paraqitur kanë arritur të mbledhin nga 10.000 nënshkrime, sa janë të nevojshme për të marrë pjesë në garën presidenciale.

VMRO DPMNE-ja opozitare në zgjedhje do të garojë me deputetët aktuale Gordana Siljanovska*Davkovën, e cila ka mbledhur 28.000 nënshkrime.

Lidhja Social Demokrate në pushtet do të garojë me presidentin aktual, Stevo Pendarovski, i cili në KSHZ ka dorëzuar rreth 22.000 nënshkrime.

Në garën zgjedhore, Bashkimi Demokratik për Integrim do të garojë me ministrin e Punëve të Jashtme, Bujar Osmani, i cili ka grumbulluar rreth 11.000 nënshkrime, ndërsa opozita e bashkuar shqiptare me Arben Taravarin, kryetarin aktual të Gostivarit, i cili grumbulloi më shumë se 10.000 nënshkrime.

 

 

Pjesë e garës zgjedhore do të jetë edhe Maksim Dimitrievski, kryetari i komunës së Kumanovës, Stevçe Jakimovski, kryetari i komunës së Karposhit në Shkup dhe Biljana Vankovska, kandidate e partisë “E Majta”.

Renditja e kandidatëve për në listën votuese do të bëhet e ditur pas shortit, që do të hidhet më 28 mars.

Rundi i parë i zgjedhjeve presidenciale do të mbahet më 24 prill, ndërsa i dyti, së bashku me zgjedhjet parlamentare, më 8 maj.

Këto zgjedhje vlerësohen si shumë të rëndësishme për të ardhmen evropiane të vendit, ndërsa shërbejnë edhe si test për zgjedhjet parlamentare që do të mbahen së bashku me rundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale.

Sipas hulumtimeve të opinionit publik, në epërsi të theksuar është VMRO DPMNE-ja opozitare ndaj LSDM-së, si për zgjedhjet presidenciale, ashtu edhe për ato parlamentare.

Bazuar në Kushtetutën aktuale, në rundin e parë është thuajse e pamundur që të zgjidhet presidenti, pasi kandidati duhet të marrë më shumë se gjysmën e votave të të regjistruarve në listën zgjedhore apo gjysmën e votave të 1.8 milion zgjedhësve.

Në rundin e dytë kalojnë dy kandidatët me më shumë vota, ndërsa fitues zgjidhet kandidati që fiton më shumë vota, me kusht që në zgjedhje të dalin mbi 40 për qind e elektoratit.

Fushata elektorale, e cila do të zgjasë 20 ditë, do të nisë më 4 prill.

rel

Bota, Uncategorized

Huthi në Detin e Kuq: agresivë dhe të pakontrolluar

Komento

HuthiHuthët e Jemenit vazhdojnë të ushtrojnë presion mbi transportin ndërkombëtar. Tani kërcënon një fatkeqësi ekologjike. A mund të ndalen sulmet?

Sulmet ndaj anijeve të mallrave, turne të detyruara rreth Kepit të Shpresës së Mirë, anija e parë e përmbytur – Huthët e Jemenit vunë nën presion transportin civil. Tani Komanda Qendrore e SHBA-së paralajmëron për një “katastrofë ekologjike”. Anija e mallrave Rubimar, e cila u sulmua nga formacionet paraushtarake Huthi në mes të shkurtit dhe u zhyt në ujë në fillim të marsit, shkaktoi një njollë nafte 29 kilometra të gjatë, njoftoi komanda rajonale, përgjegjëse për Lindjen e Mesme, Afrikën Lindore dhe Azinë Qendrore.

Sulmet kështu fituan një cilësi të re. Megjithëse një vlerësim përfundimtar i dëmit ekologjik nuk është ende i mundur, nuk mund të përjashtohet që më shumë se 7.000 fuçi naftë dhe 22.000 ton fosfat amonium në bord të përfundojnë në ujëra, tha eksperti i sigurisë detare Ian Ralby.

Kjo do të kishte pasoja të mëdha, për shembull për impiantet që furnizojnë të gjithë rajonin me ujë të pijshëm. Për më tepër, nëse derdhja e naftës përhapet, sasia e peshqve mund të zvogëlohet, tha Ralby në podkastin e tij “Blue Security”. Kjo do të kishte një ndikim të madh në peshkimin lokal. Për më tepër, duke pasur parasysh rrymat e shpejta në ngushticë, ai nuk vë në dyshim mundësinë që njolla të shkojë edhe më larg.

 

“Shpirtrat binjakë”

Për të luftuar sulmin, SHBA formuan koalicionin ushtarak ndërkombëtar “Operation Prosperity Guardian” në dhjetor të vitit të kaluar. Në kuadër të kësaj fushate, në vendngjarje është edhe fregata gjermane Hessen. Por megjithë granatimet në shënjestër të pozicioneve të Houthi, aleanca ende nuk ka qenë në gjendje të ndalojë plotësisht sulmet e tyre.

Kjo ndoshta edhe për shkak se Houthi nuk po luftojnë vetëm. Pas tyre është Irani, i cili po përpiqet të paraqitet si një forcë mbrojtëse për palestinezët në kontekstin e luftës në Gaza. Udhëheqja politike e Iranit e ka kërcënuar vazhdimisht Izraelin me shkatërrim. “Agjenda e Houthi është anti-amerikane dhe anti-izraelite,” thotë Fabian Hinz, një ekspert i Lindjes së Mesme në Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike (IISS) në Londër. “Është një lëvizje islamike shumë ideologjike që e konsideron luftën kundër Izraelit po aq të rëndësishme sa edhe Irani”. Partneriteti midis Iranit dhe milicisë jemenase funksionon mbi këtë bazë.

Eksperti i Lindjes së Mesme, Michael Knight nga instituti amerikan “The Washington Institute” e sheh ngjashëm këtë çështje. Houthi dhe Korpusi i Gardës Revolucionare Islamike janë “shpirtra të afërm”. Kjo është arsyeja pse Houthi “nuk duhet domosdoshmërisht t’u thuhet se çfarë të bëjnë” nga Teherani.

 

Mbështetja ushtarake e Teheranit

Shtrirja e mbështetjes së Teheranit u bë e qartë në fund të janarit të këtij viti, kur forcat amerikane kapën një dërgesë ndihme ushtarake nga Irani për Houthi. Sipas një deklarate nga Komanda Qendrore e Shteteve të Bashkuara (CENTCOM), ajo përmbante komponentë raketash balistike me rreze të mesme veprimi, eksplozivë, komponentë për automjete pa pilot nënujore dhe sipërfaqësore, komunikime ushtarake dhe pajisje, montime raketash antitank dhe materiale të tjera ushtarake. “Fushata aktuale në Detin e Kuq dhe Gjirin e Adenit nuk do të ishte e mundur pa ndihmën iraniane,” thotë Fabian Hinz.

 

Pasojat për popullsinë e Jemenit

Megjithatë, dëmi nuk është i madh vetëm për transportin ndërkombëtar. Nga pasojat e sulmit po vuan edhe popullata e Jemenit, e cila po vuan pas vitesh lufte. Pasi bisedimet midis Arabisë Saudite — vendi që ka udhëhequr për vite me radhë koalicionin ndërkombëtar kundër Houthi – duket se kanë çuar në një marrëveshje vjeshtën e kaluar, ata tani janë bllokuar nga sulmet ndaj anijeve.

Si rezultat, Mbretëria refuzoi ndihmën humanitare që ishte premtuar. Rritja e kostove të transportit të shkaktuara nga sulmet po ushtron gjithashtu presion të madh mbi Jemenin dhe popullsinë e tij. Vendi është veçanërisht i ndjeshëm ndaj ngjarjeve të tilla, sepse është pothuajse tërësisht i varur nga importet e ushqimit. Dorëzimi i ndihmës është i kufizuar nga sulmet. “Kjo është arsyeja pse efektet e kësaj krize do të ndihen shumë fuqishëm në Jemen,” tha Hinz.

Në këtë drejtim, sulmet ndaj anijeve ndërkombëtare janë të rrezikshme për Houthi-t brenda vendit. Një pjesë e madhe e refuzon ideologjinë e tyre, thotë Hinz. Megjithatë, lufta kundër Izraelit ndihet ende në një pjesë të madhe të popullsisë jemenase. “Houthis nga ana e tyre e përdorin këtë për të paraqitur veten si një lëvizje legjitime rezistence në sytë e ndjekësve të tyre,” thotë Hinz.

Të njëjtën gjë e shohin edhe analistët e Qendrës Sanaa për Studime Strategjike, me qendër në kryeqytetin e Jemenit. “Për Houthi-t, kjo është një mundësi unike për të përdorur mbështetjen e gjerë për kauzën palestineze për të rritur popullaritetin e tyre në rënie në zonat që ata kontrollojnë, duke i dëshmuar botës së jashtme se ata janë i vetmi autoritet efektiv në Jemen”, thuhet në raport. dhjetor të vitit të kaluar.

Megjithatë, është e diskutueshme se deri në çfarë mase rritja e çmimeve të ushqimeve do të ketë një efekt afatgjatë në qëndrimin anti-izraelit që është i përhapur në Jemen, thotë Fabian Hinz.

 

Nuk ka asnjë perspektivë për një fund të sulmit

Lëvizja Houthi tani mund të shihet si “një lloj Koreje e Veriut jo-bërthamore”, shkruan Michael Knights i think tank-ut amerikan në analizën e tij: “Një aktor agresiv, i armatosur mirë, armiqësor ndaj Shteteve të Bashkuara, gjithashtu në një çështje kyçe pozicioni gjeografik”.

A mund të kufizohen sulmet e tyre ndaj transportit ndërkombëtar? Fabian Hinz është skeptik. Kjo varet edhe nga zhvillimi i luftës në Gaza. “Më duket mjaft e imagjinueshme që Houthi-t do të reduktonin sulmet e tyre masive nëse lufta përfundonte. Megjithatë, Houthi ka të ngjarë të shohin sulmet e tyre ndaj transportit civil si një opsion parësor. Dhe kjo nuk ka gjasa të ndryshojë edhe pas përfundimit të mundshëm të luftës në Gaza”.

dw

Kosova

Vendimi i KQZ në Kosovë – Hap drejt uljes së tensioneve

Komento

MitrovicaBashkimi Evropian përshëndet vendimin e KQZ në Kosovë për zhvillimin e votimit për largimin e kryetarëve shqiptarë në katër komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës. Tani duhen përgatitje për proces të qetë votimi.

 

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, KQZ në Kosovë mori vendim që më datën 21 prill të mbahen votimet për largimin nga detyra të kryetarëve shqiptarë në katër komunat e banuara me shumicë serbe në veri të Kosovës. Votimi do të zhvillohet në Mitrovicë të Veriut, Zveҫan, Zubin Potok dhe Leposaviq, pas peticionit që KQZ e cilësoi të sukseshëm, ku 20 % e votuesve me të drejtë vote në secilën komunë, nënshkruan peticionin tashmë të verifikuar. “Duke marrë parasysh kohën e nevojshme për përgatitjen procedurale dhe organizimin në aspektin teknik të këtij procesi, Sekretariati i Komisionit Qendror të zgjedhjeve konsideron se koha më e përshtatshme për organizimin e procesit të votimit mund të jetë data 21 prill e vitit 2024”, tha drejtori i këtij sekretariati të KQZ-së, Burim Ahmetaj.

Sipas udhëzimit administrativ të miratuar vitin e shkuar nga qeveria, që mundëson largimin e kryetarëve të komunave, votimi cilësohet i suksesshëm, atëherë ku arrihet kuota 50 për qind, plus një votë e qytetarëve me të drejtë vote. Pas këtij rezultati, atëherë, presidentja e Kosovës Vjosa Osmani, ka afat ligjor prej 30 deri në 45 ditë për të shpallur mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme në katër komunat në veri të Kosovës.

 

Reagime pozitive nga BE dhe OSBE 

Vendimi i KQZ-së që më 21 prill të mbahet votimi për largimin e kryetarëve shqiptar nga komunat në veri të banuara me shumicë serbe, u përshëndet nga shefi i zyrës së Bashkimit Evropian në Prishtinë, Tomas Szunyog. Ai tha se “e vlerëson vendimin për të caktuar datën e votimit për shkarkimin e kryetarëve, duke shtuarse “tashmë është thelbësore që Komisioni Qendror i Zgjedhjeve të bëjë përgatitjet e nevojshme për të siguruar një proces të qetë dhe për të krijuar kushte për votim të lirë dhe të ndershëm”.

Në të njejtën linjë u shpreh edhe Michael Davenport, Shef i Misionit të OSBE-së në Kosovë. “Verifikimi i Komisionit Zgjedhor Zgjedhjeve për nënshkrimet në mbështetje të votave për tërheqjen e kryetarëve në të katër komunat veriore është një hap i mirëpritur, ashtu si edhe vendimi për caktimin e votimeve. Tani është e rëndësishme që procesi të zhvillohet në mënyrë të drejtë, gjithëpërfshirëse dhe transparente”, shkroi davenport në rrjetin social “X”.

Edhe raportuesja për Kosovën në Parlamentin Evropian, Viola von Cramon, e mirëpriti vendimin e KQZ-së, për caktimin e votimit për largimin e kryetarëve të komunave, gjë që sipas saj, “do t’i hapë rrugën depërshkallëzimit të mëtejshëm”. “Të gjithë pjesëmarrësit në proces duhet të kenë trajtim të barabartë dhe të respektojnë procedurat demokratike për të pasur zgjedhje të lira dhe të ndershme në veri”, shkroi Von Cramon në rrjetin X.

 

Zgjedhjet e kaluara nuk u pranuan nga serbët lokalë

Në prill të vitit të shkuar në katër komunat në veri të Kosovës, në Veri të Mitrovicës, Zveҫan, Leposaviq dhe Zubin Potok, u mbajtën zgjedhjet lokale të parakohshme, të cilat u bojkotuan masivisht nga serbët lokalë. Me një përqindje të vogël rreth 3% u zgjodhën katër kryetar shqiptarë, por, që asnjëherë nuk u pranua nga serbët lokalë. Protestat dhe trazirat filluan kur kryetarët shqiptar nën përcjellje të njësive speciale të policisë, u vendosën në objektet e kuvendeve komunale. Përleshje të serbëve pati me policinë dhe forcat paqeruajtëse, KFOR, ku afro 100 trupa të këtyre të fundit u plagosën. Komuniteti ndërkombëtar kërkoi uljen e tensioneve dhe shpalljen e zgjedhjeve të reja në katër komunat në veri të Kosovës, duke kritikuar qeverinë e Kosovës për veprime të njëanshme. Qeveria e Kosovës, e cila u përball me masa ndëshkuese nga Bashkimi Evropian në fund u pajtua për mbajtjen e zgjedhjeve të reja në veri të Kosovës.

dw

Ballkan

Mali i Zi, analistët të shqetësuar për riorganizimin e qeverisë me përfaqësues pro-serbë dhe pro-rusë

Komento

PodgoricaAnalistët në Malin e Zi thonë se riorganizimi i qeverisë me përfaqësues të partive pro-serbe dhe pro-ruse, që pritet të bëhet muajve në vijim, paraqet shqetësim për të ardhmen e vendit. Kjo lëvizje sipas tyre, do të ndikojë negativisht në procesin e integrimit evropian të vendit.

 

Riorganizimi i qeverisë së Malit të Zi dhe përfshirja në të e përfaqësuesve të partive pro-serbe dhe pro-ruse, që pritet të bëhet ditëve në vijim, sipas analistëve mund të ndikojë negativisht në procesin e integrimeve evropiane. Shqetësimi është edhe më i madh pasi përfaqësuesit e këtyre partive u kundërvihen vlerave euroatlantike.

Analisti Ismet Kallaba vë në dukje rikthimin e nacionalizmit nëpër institucione me deklarata dhe veprime të ndryshme.

“Nëse deri në gusht të vitit 2020 luftën e tyre e kanë zhvilluar jashtë sistemit duke mos qenë në pushtet, nga ky vit duke hyrë në pushtet bëjnë luftë nga brenda dhe e kanë më të lehtë. Për çdo ditë jemi dëshmitarë të deklaratave dhe veprimeve të ndryshme të partive pro-serbe dhe pro-ruse”, tha zoti Kallaba.

Analistja Suzana Ganiç vlerëson se riorganizimi i qeverisë mund të ngadalësojë, por jo edhe të ndalojë procesin e integrimit.

“Sa i përket riorganizimit të qeverisë vlerësoj se Mali i Zi nuk do e ndryshojë rrugën evropiane pasi ka një mbështetje të madhe të qytetarëve, por mund ta ngadalësojë procesin e integrimit”, tha zonja Ganiç.

Këtë qëndrim sipas zonjës Suzana Ganiç e pasqyroi më së miri takimi i para disa ditëve mes udhëheqësit të serbëve të Bosnjës, Dodik dhe Mandiç, në parlamentin e Malit të Zi ku sipas saj demonstruan një gjest politik me të cilin duan t’i dërgojnë një mesazh publikut se do të punojnë me përkushtim për të krijuar “botën serbe”.

“Vizitën e Dodikut në Malin e Zi mund ta cilësojmë si një shfaqje teatrale, ku u prit me protesta nga qytetarët. Ai erdhi në Podgoricë për të përcjellë mesazhe të caktuara nga bota ruse dhe serbe”, tha zonja Ganiç.

Ndërkaq, analisti Ismet Kallaba tha se vizita Dodik në Podgoricë ishte në shërbim të interesave të botës serbe.

“Në këtë kontekst do të përmendja edhe vizitën e fundit të kryetarit të entitetit serb në Bosnjë e Hercegovinë, Milorad Dodik, i cili ndër të tjera shpalosi hapur duke i ofruar Malit të Zi marrëveshjen për lidhje të veçanta që në një farë mënyre është jetësim i projektit të ashtuquajtur ‘bota serbe'”, tha zoti Kallaba.

Veprimet e përfaqësueseve të partive pro-ruse dhe pro-serbe, sipas analistit Kallaba në vazhdimësi po krijojnë incidenti diplomatike me shtetet fqinje

“Janë kundër politikave të fqinjësisë së mirë ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor duke na përkujtuar retoriken nacionaliste, që është përdorur në vitet 90”, tha zoti Kallaba.

Uashingtoni zyrtar dhe Bashkimi Europian janë shprehur shumë të shqetësuar dhe kundërshtues për përfshirjen në qeveri të partive që janë nën ndikimin rus. Kjo sipas tyre mund të ndikojë në marrëdhëniet ndëretnike në Malin e Zi dhe në qëndrueshmërinë në rajon.

voa

Shkenca

Inteligjenca artificiale ndihmon njerëzit me çrregullime zanore

Komento

InterfaceNjë teknologji e re që përdor inteligjencën artificiale, mund të ndihmojë individët me çrregullime zanore që të flasin natyrshëm me zërin e tyre. Ky përparim mund të ofrojë një shans për miliona njerëz që të zhvillojnë biseda më të qarta.

 

Joris Casterman ka një çrregullim zanor dhe i merret goja. Në një intervistë për Zërin e Amerikës ai thotë se kur pëshpërit e folura e tij është e rrjedhshme dhe e qartë.

“Sepse kur jeni duke pëshpëritur nuk i përdorni kordat vokale”, thotë Joris Castermans, themelues i firmës “Whispp”.

Kjo shpjegon se pse individët që kanë probleme me të folurit mund të ulin çrregullimet e të folurit me rreth 85% nëse pëshpërijnë.

Ky fakt mahnitës e frymëzoi zotin Castermans që të zhvillojë aplikacionin Whispp, i cili përdor inteligjencën artificiale për të përmirësuar të folurën e individëve që kanë çrregullime të theksuara.

Një prej tyre është George Coster, i cili ka paralizë të kordave zanore. Por falë teknologjisë Whispp, zoti Coster ishte në gjendje të dëgjonte përsëri zërin që kishte para çrregullimeve shëndetësore.

Përdoruesit mund të zgjedhin ta personalizojnë zërin e tyre duke bërë regjistrime brenda aplikacionit Whispp, ose të përdorin regjistrime të hershme të zërit të tyre.

Ruud van Noorden është operuar dhe ka hequr laringun ‘kutinë e zërit’.

Por teknologjia e avancuar që ndërthur inteligjencën artificiale në aplikacionin Whispp, i ka kthyer atij në kohë reale zërin e dikurshëm dhe natyral. Përdoruesit mund të bëjnë telefonata dhe lidhje me video brenda aplikacionit.

​“Situata ideale është për një bisedë të qetë dhe të rrjedhshme, pa vonesa. Synimi është që aplikacioni ynë të jetë në çdo telefon dhe kompjuter në të gjithë botën”, thotë Joris Castermans, themeluesi i firmës Whispp.

Ai thotë se aplikacioni është ndërtuar me synimin për të transformuar jo vetëm të folurën, por edhe cilësinë e jetës së individëve me çrregullime zanore.

voa

 

Bota

8 Marsi: Ikonat e lëvizjes emancipuese të gruas në Gjermani

Komento

8 marsiGratë duke demonstruar në Berlin më 1910 për të kërkuar të drejtën e votës

 

Luftëtaret e të drejtave të grave në Gjermani, nuk kanë qenë aq radikale sa “motrat” e tyre në Angli, të cilat nuk trembeshin as nga ushtrimi i dhunës. Megjithatë edhe ato kanë luftuar me guxim për të drejtat e tyre.

 

Në fund të shekullit të 18-të gratë në Europë filluan të kërkonin gjithnjë e më shumë të drejta. Që në atë kohë ato filluan të merrnin pjesë në aksione revolucionare, sidomos në Francë ku pas revolucionit të 1789-ës, u përgatit mjedisi për të drejtat e njeriut, pjesëmarrjes në vendimmarrje dhe të drejtat e barabarta. Në Gjermani, kaloi një gjysmë shekulli deri sa një numër i konsiderueshëm grash u politizuan dhe filluan të artikulonin kërkesat e tyre.

 

Udhërrëfyesja

Në vitin 1843 në publik u shfaq një grua me emrin Louise Otto-Peters, e cila e thoshte hapur mendimin e saj. Doktrina e saj ishte që pjesëmarrja e grave në interes të shtetit “është jo vetëm e drejtë, por është edhe detyrë”.

24 vjeçarja Luise Otto-Peters kishte mbetur jetime në moshën 16 vjeçare, dhe si adoleshente u mor vetë me punët e saj. Mbas vdekjes së prindërve ajo kishte trashëguar një pasuri të madhe. Ajo realizoi ëndrrën e saj për t‘u bërë shkrimtare dhe shkruajti poezi, ese, romane social-kritike dhe artikuj gazetareskë. Këto të fundit ajo i publikoi me pseudonimin Otto Stern. Ajo i ra në sy qeverisë, e cila u mundua t’i mbyllte gojën. Por Louise nuk u nënshtrua dhe themeloi në vitin 1865 “Shoqatën e Lajpcigut për arsimimin e grave”.

Në të njëjtin vit në Lajpcig u zhvillua një konferencë e madhe grash. Gazetat shkruajtën me përçmim për “Betejën e grave të Lajpcigut”, por 120 pjesëmarrëset nuk i kushtuan rëndësi këtij fakti. Ato themeluan Shoqatën e përgjithshme të grave gjermane (ADF), kryetare e të cilës qëndroi për 30 vjet rresht, Louise Otto-Peters. Një nismë fillestare që u shoqërua me krijimin e shoqatave të grave në të gjithë Gjermaninë.

 

Arsim shkollor për vajzat

Synimi kryesor dhe më i rëndësishëm ishte shkollimi i grave dhe vajzave. Ndërkohë që shkollimi përkatës i djemve ishte gjë krejt normale, vajzat nga shtresa punëtore duhet të fillonin punën në moshë të re për të fituar para, kurse vajzat nga familjet borgjeze duhet të përgatiteshin për jetën bashkëshortore. Vajzat që dinin të shkruanin dhe të lexonin ishin me fat. Mësuesja Helene Lange e mori në dorë këtë problem dhe i drejtoi një lutje ministrisë prusiane të shkollave. Ajo kërkonte përmirësimin e shkollimit të vajzave, rritjen e ndikimit të mësueseve në edukimin e nxënëseve, përmirësimin e arsimimit të mësueseve. Por luftëtareve të të drejtave të grave iu desh të prisnin gjatë. Në fund në vitet 1899 dhe 1900 u arrit të lejohej pjesëmarrja e grave në universitetet gjermane. Dhe më 1908 sistemi i shkollimit të vajzave u vu nën përgjegjësinë e shtetit.

 

Rritet vetëdija politike

E reja Clara Eißner shkonte në një seminar për mësueset në Lajpcig kur mësoi për themelimin e Shoqatës së përgjithshme të grave gjermane dhe filloi të angazhohej në shoqatë. Në atë kohë vlerësohej si skandaloze fakti që ajo jetonte me rusin Ossip Zetkin, pa qenë e martuar me të, mori mbiemrin e tij dhe lindi me të dy djem. Duke qenë edukatore ajo hyri në Partinë socialiste të punës, partinë që më vonë u kthye në Partinë Socialdemokrate dhe filloi të luftonte për të drejtat e barabarta të grave si në profesion, ashtu edhe në shoqëri. Ajo themeloi revistën e gruas “Barazia”. Clara Eißner – Zetkin është përfaqësuese e lëvizjes proletare të grave, dhe ndryshe nga lëvizja borgjeze e grave, në këtë lëvizje kishim të bënim kryesisht me të drejtat e grave punëtore.

Me nismën e marrë më 1910 për një ditë ndërkombëtare të grave, ajo inicioi një ditë për luftën e barazisë së grave, demokracinë, paqen dhe socializmin. Kjo ditë filloi të festohet për herë të parë në vitin 1911. Nën moton “Jepini grave të drejtën e votës!”

 

E drejta për të marrë pjesë në politikë

Bashkëluftëtare që kërkonin të drejtën e votës për gratë në Gjermani ishin edhe Anita Augspurg dhe partnerja me të cilën bashkëjetonte, Lida Gustava Heymann. Ato kishin themeluar në vitin 1902 shoqatën gjermane “Për të drejtën e grave për të votuar”. Augspurg dhe Heymann ishin më pak paqedashëse se sa “motrat” e tjera gjermane. Ato kërkonin t’i fitonin të drejtat e tyre duke përdorur të njëjtat mjete brutale që përdornin Suffragetten në Angli, që i shoqëruam kërkesat e tyre duke ushtruar presion me grevë urie, vandalizëm dhe demostrata të mëdha.

Augspurg studionte juridik në Zvicër, gjë që ishte e paimagjinueshme në Gjermaninë e shekullit të 19-të. Ajo mori doktoraturën dhe kishte kështu njohuritë e duhura juridike për të luftuar për reforma në parlamentin gjerman.

 

Lufta dha frute

Ndërkohë filluan bashkëpunimet me shoqata në vendet e tjera europiane, lëvizja e suffragetteve në Angli ishte forcuar aq shumë, saqë askush nuk mund ta anashkalonte. Ndërkohë që gratë në Hollandë dhe Skandinavi kishin vite që lejoheshin të votonin, gratë në Gjermani, Austri, Poloni dhe Angli pritën deri në vitin 1918 për të marrë të drejtën e votës, në vende të tjera pritën edhe më shumë.

Më 30 nëntor 1918, gati tri javë pas përfundimit të Luftës së Parë Botërore, qeveria e re gjermane “e Rajhut”, njoftoi: “Të gjitha zgjedhjet për institucionet publike duhen zhvilluar sipas së drejtës së përgjithshme, të barabartë, të fshehtë, dhe direkte të votës, në bazë të sistemit proporcional të votimit të të gjithë personave mashkullorë dhe femërorë të moshës mbi 20 vjeç.”

Ky ligj i ri u zbatua për herë të parë pak më vonë, në janar 1919.

dw

Shqipëria

Mirela Kumbaro: Objektivi ynë është turizmi elitar

Komento

rivieraNë një intervistë me DW, zhvilluar në kuadër të Panairit Ndërkombëtar të Turizmit në Berlin (ITB), ministrja e Turizmit të Shqipërisë, Mirela Kumbaro shpjegon strategjinë e përballjes me numrin e shtuar të turistëve.

 

 

Deutsche Welle: Zonja Kumbaro, ju jeni në Panairin Ndërkombëtar të Turizmit të Berlinit (ITB) me sloganin “Albania, all senses”. Cili është mesazhi i Shqipërisë turistike?

Mirela Kumbaro: Është një hyrje në një vit, që duket se do të jetë fantastik per turizmin, jo vetëm në shifra, por edhe në ofertën e diversifikuar, në mundësitë e jashtëzakonshme që jep Shqipëria, një vend kaq i vogël, për të krijuar shumë shije dhe shumë ndjesi. Shqipëria ndodhet midis gjigantësh të turizmit, dhe duhet të qaset si një vend që ofron një përvojë unike, ku për dy orë mund të arrish një distancë nga maja e një mali me dëborë në një nga plazhet më të mrekullueshme, e ku të pret bujaria shqiptare, që shprehet që nga fshati më i vogël e deri në kryeqytet. Bashkëjetesa fetare, kuzhina, muzika, kostumet, sportet e natyrës, bujtinat e agroturizmit janë të gjitha ndjesi që një turist mund t’i provojë duke ardhur në Shqipëri.

 

Ju po përjetoni një rritje shumë të shpejtë të turizmit. Cili është raporti që synoni ju mes turizmit individual dhe turizmit masiv?

Mirela Kumbaro: Vitin e kaluar kemi pasur 10,1 milionë turistë. Për këtë vit operatorët llogarisin një rritje prej gati 40 %. Nuk është një rritje që më ngazëllen. Sfida jonë është që të ruajmë cilësinë dhe të plotësojmë pritmëritë e vizitorëve. Prandaj edhe në strategjinë e turizmit që po hartojmë tani, kemi vënë si synim që Shqipëria të mos jetë Shqipëria e turizmit masiv, ku dynden miliona. Objektivi ynë për vitin 2030 është turizmi elitar. E rëndësishme është që këta turistë që vijnë, pavarësisht sa janë, të ikin të kënaqur dhe të jenë të gatshëm të paguajnë më shumë.​​

 

Nga ana tjetër, ofertat e banimit në bregdet po rriten me shumë shpejtësi, sa të krijohet përshtypja se ato pjesë të gjelbëruara që kanë mbetur, i sheh për herë të fundit…

Mirela Kumbaro: Kjo ndodh sepse ju kaloni në një segment shumë të ngushtë. Për fat të keq, Shqipëria e ka pasur të ngulur klishenë turistike në shumë pak destinacione. Shqipëria ka 450 kilometra vijë bregdetare dhe do t’ju sugjeroja ta bënit për të zbuluar pejsazhe fantastike të virgjëra. Një pjesë e tyre nuk janë mbase të aksesueshme nga rruga nacionale drejtpërsëdrejti, dhe prandaj planet infrastrukturore janë për të krijuar akse të kalueshme, atje ku është e mundur pa dëmtuar natyrën dhe akse miqësore me mjedisin për ta kthyer edhe natyrën në një atraksion turistik, por në mënyrë të qëndrueshme.

 

Kjo do ta shtojë numrin e turistëve, ndërkohë që biznesi ankohet për mungesën e forcës së punës. Si po përpiqeni ju ta përballoni këtë sfidë?

Mirela Kumbaro: Mungesa e burimeve njerëzore është krijuar pas pandemisë, kur forca punëtore që punonte në turizëm devijoi në fushë të tjera. Vetëm në katër pesë vitet e fundit janë bërë investime në sektorin privat dhe ne jemi në diskutime me vende nga Azia, si Indonezia, Tajlanda, Filipinet, për të lehtësuar ardhjen e forcës punëtore nga këto vende duke ulur pengesat burokratike. Pjesën tjetër e rregullon tregu i lirë.

 

Në vitin 2025 Shqipëria do të jetë vend nderi në Panarin e Berlinit. Çfarë do të thotë kjo për ju?

Mirela Kumbaro: Objektivi ynë është që viti turistik 2024 të jetë i suksesshëm. Në vitin 2025 do të jetë një sfidë shumë e madhe, do të prezantohen të gjitha bashkitë e Shqipërisë. Do të duhet të jemi në nivel të lartë, dhe do të jemi, qoftë në aspektin kulturor, qoftë me të dhënat e biznesit për të bërë turizëm në Shqipëri. Kemi edhe një event tjetër që i paraprin, në prill të këtij viti, ne do të kemi në Tiranë, për të parën herë mbledhjen e komisionit për Europën, të organizatës botërore të turizmit, si edhe pjesëmarrjen e ministrave të turizmit të të gjithë vendeve të Europës si edhe Forumin e lartë për investime të qëndrueshme në turizëm.

dw

Bota

Presidenti Biden i bën thirrje Kongresit të miratojë ndihmën për Ukrainën

Komento

BidenPresidenti Joe Biden deklaroi se demokracia është nën kërcënim brenda dhe jashtë vendit dhe e quajti të papranueshëm qëndrimin e ish-presidentit Donald Trump ndaj NATO-s të enjten në një fjalim për gjendjen e vendit, që kishte për qëllim të theksonte dallimet mes vizionit të tij dhe atij të rivalit të tij republikan në zgjedhjet presidenciale të nëntorit.

 

Presidenti Biden, në seancën e përbashkët të Dhomës së Përfaqësuesve dhe Senatit, e hapi fjalimin e tij me një kritikë të drejtpërdrejtë ndaj zotit Trump për komentet, në të cilat ai dukej se ftonte presidentin rus Vladimir Putin të pushtonte vendet e tjera të NATO-s, që nuk shpenzojnë mjaftueshëm në fushën e mbrojtjes.

“Tani paraardhësi im, një ish-President republikan, i thotë Putinit, po e citojë, ‘Bëj çfarë të duash’”, tha Presidenti Biden. “Unë mendoj se kjo është e rrezikshme dhe e papranueshme.”

Presidenti Biden i bëri thirrje Kongresit që të miratojë fonde shtesë për të ndihmuar Ukrainën në luftën e saj kundër Rusisë. Ai kishte gjithashtu një mesazh për Putinin: “Mesazhi im për presidentin Putin, të cilin e njoh për një kohë të gjatë, është i thjeshtë. Ne nuk do të largohemi. Ne nuk do të përkulemi. Unë nuk do të përkulem.”

“Putini i Rusisë është në marshim, duke sulmuar Ukrainën dhe duke mbjellë kaos në të gjithë Evropën dhe më gjerë. Nëse dikush në këtë dhomë mendon se Putini do të ndalet në Ukrainë, unë ju siguroj se ai nuk do të ndalet. Por Ukraina mund ta ndalë Putinin nëse ne e mbështesim Ukrainën me armët që i nevojiten për t’u mbrojtur. Kjo është gjithçka që kërkon Ukraina. Ata nuk po kërkojnë ushtarë amerikanë. Në fakt, nuk ka ushtarë amerikanë në luftë në Ukrainë. Por tani ndihma për Ukrainën po bllokohet nga ata që duan që ne të tërhiqemi nga roli udhëheqës në botëror”, tha Presidenti Biden.

 

“Sot, ne e kemi bërë NATO-n më të fortë se kurrë. Ne i uruam mirëseardhjen Finlandës në aleancë vitin e kaluar, dhe pikërisht sot në mëngjes, Suedia u anëtarësua në aleancë zyrtarisht dhe Kryeministri i tyre (Ulf Kristersson) është këtu sonte. Ngrihu. Mirë se vini. Mirë se erdhe.”

Të ftuarit e bashkëshortes së Presidentit për fjalimin përfshinin edhe Kryeministrin suedez Ulf Kristersson, i cili ndodhet në Uashington ndërsa Suedia zyrtarisht u bë anëtare e NATO-s të enjten, dy vjet pas fillimit të sulmit në shkallë të gjerë të Rusisë ndaj Ukrainës.

Lidhur me gjendjen e rëndë humanitare në Gazë, Presidenti Biden i beri thirrje Izraelit që të mos e konsiderojë çështje dytësore dërgimin e ndihmave për civilët e bllokuar nga luftimet mes Hamasit dhe ushtrisë izraelite.

“Mbrojtja dhe shpëtimi i civilëve të pafajshëm duhet të jetë një përparësi. Ndërsa shikojmë nga e ardhmja, e vetmja zgjidhje reale për situatën është zgjidhja me dy shtete”, tha ai.

Presidenti Joe Biden theksoi se i ka kërkuar ushtrisë amerikane të ndërtojë një port të përkohshëm në brigjet e Rripit të Gazës. Kjo është pjesë e përpjekjeve ndërkombëtare për krijimin e një rrugë detare të dërgimit të ushqimit dhe ndihmave të tjera, ndërsa zyrtarë të OKB-së dhe Shteteve të Bashkuara paralajmërojnë se civilët palestinezë, të bllokuar nga lufta Izrael-Hamas, së shpejti mund të vuajnë nga uria.

“Kam udhëzuar ushtrinë amerikane të udhëheqë një mision emergjent për të krijuar një port të përkohshme në Mesdhe në bregdetin e Gazës, ku mund të ankorohen anije të mëdha që transportojnë ushqim, ujë dhe ilaçe. Asnjë çizme (ushtarë) amerikane nuk do të jetë në tokë. Një port i përkohshëm do të mundësonte një rritje masive të sasisë së ndihmës humanitare që hyn në Gaza çdo ditë”, tha zoti Biden.

Presidenti Biden theksoi dallimet mes tij dhe zotit Trump, i cili pritet të jetë rivali i tij republikan në zgjedhjet e 5 nëntorit, mbi çështjet si demokracia, të drejtat e abortit dhe ekonomia.

“Në vendimin e saj për të përmbysur rastin Roe kundër Wade, shumica e anëtarëve të Gjykatës së Lartë shkruajtën “Gratë nuk janë pa pushtet elektoral apo politik”. Kjo nuk është një shaka. Është e qartë se ata që mburren për përmbysjen e rastit, që e bëri të ligjshëm abortin në nivel federal, nuk kanë asnjë ide për fuqinë e grave në Amerikë. Por ata mësuan se e drejta riprodhuese e grave fitoi kur u hodhë në votim në 2022, 2023, dhe do të fitojë sërish në 2024. Nëse amerikanët zgjedhin një Kongres që mbështet të drejtën për abort, ju premtoj se Roe kundër Wade do të bëhet sërish ligj i gjithë vendit”, tha Presidenti Biden.

Ai foli edhe për arritjet ekonomike të vendit gjatë mandatit të tij.

“Erdha në detyrë i vendosur për të kapërcyer një nga periudhat më të vështira në historinë e vendit tonë. Dhe ne e arritëm këtë. Nuk është lajm i ditës, por në mijëra qytete dhe qyteza populli amerikan po shënon rimëkëmbjen më të madhe në histori. Rikthimi i Amerikës është ndërtimi i një të ardhmeje të mundësive amerikane, ndërtimi i një ekonomie nga poshtë lart – jo nga lart poshtë, duke investuar në të gjithë Amerikën – në të gjithë amerikanët – për t’u siguruar që të gjithë të kenë mundësi të barabarta dhe askush të mos ngelet mbrapa”, tha zoti Biden.

Demokratët e shohin fjalimin si një shans të profilit të lartë për Presidentin Biden për të theksuar para amerikanëve synimet e tij për një mandat të dytë. Fjalimet vjetore të presidentëve amerikanë për gjendjen e vendit transmetohen drejtpërdrejt në televizionet amerikane dhe ndiqen nga miliona njerëz.

 

Përgjigja e Partisë Republikane

Senatorja republikane nga shteti i Alabamës, Katie Britt mbajti mbajti një fjalim të shkurtër pas atij të Presidentit Biden për gjendjen e vendit, duke i kritikuar demokratët dhe Shtëpinë e Bardhë për krizën e emigrantëve në kufirin SHBA-Meksikë, inflacionin dhe shpenzimet e larta qeveritare. Ajo e kritikoi politikën e jashtme të Presidentit Biden, përfshirë tërheqjen e Shteteve të Bashkuara nga Afganistani në vitin 2021 dhe bisedimet me Iranin për një marrëveshje të re bërthamore. Megjithatë, senatorja Britt, në reagimin e saj ndaj fjalimit të Presidentit Biden, nuk e përmendi agresionin e Rusisë në Ukrainë.

voa

Ballkan

Bix Aliu: Koalicioni qeverisës në Mal të Zi bart rreziqe për synimet integruese të vendit

Komento

SenatiBix Aliu, i emëruari për postin e ambasadorit të ardhshëm amerikan në Malin e Zi, tha të martën para Komisionit të Senatit për Marrëdhëniet me Jashtë se nëse konfirmohet, do të punojë për përshpejtimin e procesit të integrimit të Malit të Zi dhe forcimin e luftës kundër ndikimeve të huaja keqdashëse.

 

Zoti Aliu tha se ai do të ishte shqiptaro-amerikani i parë në histori që do të shërbejë si ambasador i Shteteve të Bashkuara, nëse Senati e miraton emërimin e tij.

Ai tha se zgjedhjet e vitit 2023 i krijuan Malit të Zi një mundësi historike për të përshpejtuar rrugëtimin drejt integrimit në Bashkimin Evropian, por “duhet të jemi të qartë edhe për rreziqet që përfaqëson koalicioni qeverisës dhe të mbetemi të angazhuar, me zgjidhje praktike, për të ndihmuar Malin e Zi të zërë vendin e merituar në BE”.

Duke radhitur përparësitë e punës së tij nëse konfirmohet, zoti Aliu tha se “lufta brutale e Rusisë në Ukrainë nënvizon urgjencën që Mali i Zi të përshpejtojë reformat thelbësore për anëtarësimin në BE, zhvillimin demokratik, qëndrueshmërinë dhe përparimin”.

Ai tha se do të ndihmojë një përpjekje ndërinstitucionale “për të promovuar sundimin e ligjit, luftën kundër korrupsionit të rrënjosur dhe për respektimin e të drejtave të njeriut, që do të ofrojë rezultate të prekshme për qytetarët e Malit të Zi, të gjitha në përputhje me objektivat e sigurisë kombëtare të Shteteve të Bashkuara”.

Zoti Aliu tha se ndër përparësitë e tij do të jetë thellimi i lidhjeve ndërmjet NATO-s dhe Malit të Zi, i cili u bë vend anëtar i aleancës shtatë vjet më parë.

Përparësi tjetër tha ai, është forcimi i rezistencës së Malit të Zi ndaj aktorëve keqdashës që duan të dëmtojnë demokracinë dhe institucionet e tij.

“Nëse konfirmohem, do të punoj me partnerët ndërinstitucionalë dhe Bashkimin Evropian për të luftuar dezinformimin, për të mbështetur shoqërinë civile dhe për të përforcuar mesazhet amerikane për vlerat transatlantike“, tha zoti Aliu, duke theksuar se përparësi tjetër do të jetë mbështetja për përparimin ekonomik të Malit të Zi nëpërmjet dialogut të ripërtërirë ekonomik amerikano-malazez për të forcuar mjedisin e investimeve.

“Është thelbësore që Shtetet e Bashkuara dhe BE-ja ndihmojnë për të siguruar alternativa të qëndrueshme ndaj investimeve nga Kina, posaçërisht në infrastrukturën thelbësore”, tha zoti Aliu, duke theksuar se Mali i Zi është në udhëkryq.

“Vendi ka nevojë për institucione efikase demokratike të çimentuara në kuadrin euroatlantik dhe të përkushtuara ndaj mirëqenies së të gjithë qytetarëve të tij”, tha zoti Aliu duke theksuar se Shtetet e Bashkuara janë një aleat i Malit të Zi në ndërtimin e një të nesërme më të mirë si pjesë e NATO-s dhe BE-së.

 

Kush është Bix Aliu

Zoti Aliu është diplomat karriere në Shërbimin e Jashtëm amerikan. Para se të fillonte shërbimin si i Ngarkuar me Punë, në ambasadën amerikane në Budapest, si shërbeu su zëvendësshef i Misionit amerikan në Poloni. Më parë, ai ishte Konsull i Përgjithshëm amerikan në Krakov, ndërsa më herët kishte shërbyer zëvendësshef i ambasadës amerikane, në Podgoricë.

Mes detyrave të tjera, zoti Aliu kishte kryer detyrën e zyrtarit për marrëdhënie me publikun në ambasadën amerikane në Tiranë.

voa

Ballkan

Mali i Zi, protestë kundër kryetarit të parlamentit Andrija Mandiç

Komento

CetinjeNë kryeqytetin historik të Malit të Zi, në Cetinë, të enjten, një grup qytetarësh protestuan para selisë së parlamentit, kundër ardhjes së kryeparlamentarit Adrija Mandiç për të marrë pjesë në hapjen e seancës pranverore, e cila tradicionalisht mbahet në këtë qytet.

 

“Ne u mblodhëm këtu në Cetinën liridashëse për të protestuar kundër Andrija Mandiçit. Ne e dimë se me kë është dhe kë mbështet, ky popull nuk e meriton këtë,”, tha Radovan Peroviç, njëri nga organizatorët e protestës.

Zoti Peroviç tha se kryetari i parlamentit Mandiç mohon komunitetet tjera që jetojnë në Malin e Zi.

“Ata prishën të gjithë historinë. Mandiç është kundër Malit të Zi të pavarur. Ai mohon malazezët, kroatët, shqiptarët, myslimanët. Idhujt e tij janë Karaxhiç dhe Mladiç, kriminelë lufte, me në krye Sheshelin“, tha ai.

Protestuesit iu bënë thirrje “partive qytetare të tregojnë se janë antifashistë dhe të votojnë për shkarkimin e Mandiçit“.

Atambanin pankarta me mbishkrimet kundër kryeparlamentarit dhe politikës pro-serbe dhe pro-ruse që ai dhe ithtarët e tij po e ndjekin në Malin e Zi.

Në Cetinë është shtuar prania e policisë dhe pjesë e qytetit u bllokua.

Për shkak të pranisë së madhe të forcave policore ka reaguar edhe kryetari i komunës së Cetinës, Nikolla Gjurashkoviq, i cili rrethimin policor e cilësoi si skandaloze ndaj një proteste paqësore të qytetarëve.

Sipas ligjit dhe traditës, çdo mbledhje e parë e seancës pranverore nis në kryeqytetin historik të Malit të Zi, në Cetinë, për të vazhduar seanca në Podgoricë.

Kryetari i parlamentit, Andrija Mandiç ditë më parë priti përfaqësuesin serb të Bosnjës dhe Hercegovinës, Milorad Dodik në Podgoricë duke shkaktuar reagime të shumta në Malin e Zi.

Kjo ishte një nga arsyet që nxiti partitë opozitare të ndërmerrnin nismën për shkarkimin e Mandiçit nga kreu i parlamentit, duke gjykuar se ai “abuzoi rëndë për interesa partiake, nacionaliste dhe antievropiane”.

Mbledhja e parë e rregullt e seancës pranverore të parlamentit në Cetinë u ndërprerë për disa minuta, pas një konflikti verbal dhe gati fizik mes përfaqësuesit të “Partisë Demokratike të Socialistëve” në opozitë, Oskar Huter dhe koalicionit pro-serb dhe pro-rus “Për Ardhmërinë e Malit të Zi” të Andrija Mandiç.

Megjithatë, parlamenti i Malit të Zi në seancën e sotme miratoi marrëveshjen ndërmjet qeverisë malazeze dhe qeverisë së Shqipërisë për ndërtimin e një ure ndërshtetërore mbi lumin Buna në Shën Kollë, e cila do të lidh bregdetin e Ulqinit me atë të Velipojës në Shqipëri.

Marrëveshja u nënshkrua në shkurt të vitit 2023 nga kryeministrat e Malit të Zi dhe atij shqiptar, Dritan Abazoviç dhe Edi Rama.

Po ashtu u miratua edhe marrëveshja ndërkombëtare për ndërtimin e urës ndërshtetërore mbi lumin Tara , e cila do të ndërtohet në kufirin verior të Malit të Zi me Bosnjën dhe Hercegovinën.

voa