Shefja e diplomacisë evropiane Federika Mogherini ka ftuar kryeministrin e Kosovës dhe atë të Serbisë (01.02) në Bruksel, për raundin e ri të bisedimeve në kuadër të dialogut ndërmjet dy vendeve.

Përfaqësuesja e lartë e Bashkimit Evropian për politikë të jashtme dhe siguri, Federica Mogherini, sërish ka ftuar në zyrën e saj, udhëheqësit politik të Prishtinës dhe Beogradit, për të vazhduar dialogun për normalizimin e marrëdhënieve. Në takimin e radhës (01.02)Prishtinë – Beograd do të në Bruksel do të marrin pjesë të dy kryeministrat ai i Kosovës, Isa Mustafa dhe kryeministri i Serbisë, Aleksandër Vuçiq. Mediet në Serbi, shkruajnë se në këtë takim do të marrin pjesë sërish edhe dy presidentët e të dyja vendeve, Kosovës dhe Serbisë, përkatësisht Presidenti Hashim Thaçi dhe presidenti Tomisllav Nikoliq. Mirëpo, në Prishtinë, ende nuk konfirmohet pjesëmarrja e presidenti të Kosovës Thaçi. Ky i fundit dy ditë më parë shkroi në rrjetin social, se ka biseduar në telefon me kryeministrin e Serbisë, Aleksandër Vuçiq.

“Sapo zhvillova një bisedë telefonike me kryeministrin e Serbisë, Aleksandër Vuçiq. U pajtuam që të punojmë bashkërisht që nëpërmjet dialogut t’i zgjidhim të gjitha çështjet me interes reciprok e që ndërlidhen me procesin e normalizimit të marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë”, shkruan Thaçi.

Nga ana e saj ministrja e dialogut në qeverinë e Kosovës, Edita Tahiri, ka thënë për mediet lokale se takimi i një shkurtit në Bruksel, do të jetë në linjën e rikonfirmimit të zbatimit të marrëveshjeve të arritura në të kaluarën, ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

“Janë tri çështje që do të diskutohen dhe të cilat po prolongohen nga Serbia. Është çështja e energjisë elektrike, përkatësisht pavarësimi i Operatorit të Sistemit të Transmisionit dhe Tregut të Energjisë Elektrike të Kosovës i njohur si (KOSTT), që po prolongohet nga ana e Serbisë. Është marrëveshja për drejtësinë dhe po ashtu edhe çështja e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe”, ka thënë Edita Tahiri.

Përfaqësuesit e serbëve të Kosovës nga lista “Srpska”, ka kohë që kanë pezulluar pjesëmarrjen në institucionet e Kosovës për shkak të shkarkimit të një ministri serb nga kryeministri Isa Mustafa dhe për shkak të “mosgatishmërisë së Prishtinës zyrtare për të formuar asociacionin e komunave me shumicë serbe”, argumentojnë ata.

Zëvendëskryeministri serb në qeverinë e Kosovës, Branimir Stojanoviq, thotë se përfaqësuesit e serbëve mund të mendojnë të kthehen në institucione, vetëm nëse ka përparim: “në çështjen e formimit të asociacionit të komunave me shumicë serbe”.

“Nuk e di nëse në takimin e Brukselit do të bisedohet për kthimin e ministrave serb në institucionet e Prishtinës. Është e rëndësishme për të vazhduar dhe të zbatohet ajo që duhet. Nëse ka një gatishmëri për të zbatuar atë për të cilën kemi dalë nga institucionet, atëherë, ne mund të mendojmë për kthim, e nëse nuk ka angazhim, unë nuk shoh se si”, citojnë mediet lokale serbe zotin Stojanoviq.

Kryeministri Isa Mustafa, nga ana e tij, ka ftuar përfaqësuesit e serbëve që të kthehen në institucionet e Kosovës, sepse vetëm aty mund të kontribuojnë për komunitetin e tyre.

“Unë dëshiroj që edhe njëherë të përsëris ftesën për serbët e Kosovës, që ata të kthehen në institucionet e Republikës së Kosovës, në qeveri dhe kuvend dhe të punojmë bashkërisht për të ardhmen e qytetarëve të Kosovës, pa asnjë dallim. Dëshiroj po ashtu të përsëris se qeveria është e përkushtuar për të implementuar marrëveshjet nga dialogu edhe marrëveshjen për asociacionin e komunave me shumicë serbe. Ne do të fillojmë me implementimin e saj në harmoni me vendimin e Gjykatës Kushtetuese dhe me marrëveshjen e parë, por me pjesëmarrje të serbëve dhe komuniteteve tjera në këtë proces”, tha kryeministri Isa Mustafa në mbledhjen e fundit të qeverisë. Sipas kryeministrit, ky proces do të jetë i hapur dhe transparent.

Tensionet ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit u shkaktuan pas tentimit të Serbisë që ta fusë një tren në Kosovë pa lejen e autoriteteve të Prishtinës dhe pas arrestimit nga policia franceze të ish-kryeministrit të Kosovës, Ramush Haradinaj, bazuar në një flet-arresti të Serbisë.

U desh ndërhyrja e faktorit ndërkombëtar, përkatësisht shefes së diplomacisë evropiane Federika Mogherini, që të thërrasë në Buksel nivelin më të lartë politik të Kosovës dhe Serbisë për të ulur tensionet. Takimi i parë i këtij niveli u zhvillua më 24 janar dhe ai u cilësua si mjaft i vështirë nga të dyja palët, por që sipas zyrtarëve në Prishtinë dhe Beograd, u arrit të ulen tensionet e kohëve të fundit. (dw)

Si i sheh Gjermania tensionet e fundit në Ballkan, autokracinë në Serbi dhe perspektivën evropiane? Për këto çëshjte flasin tre deputetë gjermanë.

Brexit, kriza ekonomike, Trumpi… ka shumë probleme me të cilat aktualisht merret Komisioni i Bundestag-ut për Politikën e Jashtme. E megjithatë të mërkurën (26.01) ai gjeti kohë të trajtojë seriozisht edhe zhvillimet në Ballkanin Perëndimor. Tre deputetë të këtij Komisioni thonë për Deutsche Welle-n se qëllimi i takimit ishte që Gjermania dhe Bashkimi Evropian janë të interesuara për zhvillimet në këtë rajon.

Problemet me fushatat

Thorsten Frei, deputet i Partisë Kristiandemokrate (CDU) në këtë Komision, thotë se as Rusia dhe as Truqia nuk po flenë, kur bëhet fjalë për gjendjen në Ballkan. Ndërkohë që ende nuk dihet se cili do të jetë roli i SHBA-së, pas marrjes së postit të Presidentit nga Donald Trump. Roli i Rusisë është forcuar veçanërisht në Serbi. “Në Rusi kemi një sistem autokrat për të cilin më të rëndësishme janë lojërat gjeopolitike për pushtet se sa interesat e popullit serb. Nuk dua të mohoj lidhjet historike mes këtyre vendeve, por fakt është që raportet tregtare mes Serbisë dhe Bashkimit Evropian, e në veçanti Gjermanisë janë shumë më të fuqishme se ato me Rusinë. Në 15 vitet e fundit, nga BE në Serbi kanë shkuar donacione në vlerë prej rreth pesë miliardë Euro, ndërsa nga Rusia – asgjë, përveç ndoshta trenit të nisur së fundi për Kosovë”, thotë Frei për Deutsche Welle-n.

Ndryshe mendon deputetja majtiste, Sevim Dagdelen. “Qeveria federale duket qartë që nuk është e interesuar që Serbia si kandidate për anëtarësim në BE të jetë partnere e afërt me Rusinë. Nga Serbia po kërkohet që të ketë kurs antirus. Në këtë kontekst kërkohet normalizimi gjoja i raporteve me Kosovën, që do të detyronte Serbinë edhe të njohë pavarësinë e kësaj krahine që ka shpallur pavarësinë në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare”, thotë Dagdelen për DW.

Josip Juratoviq, deputet socialdemokrat (SPD), është i shqetësuar për shkak të tensioneve të fundit mes Kosovës dhe Serbisë. Episodi me trenin, siç thotë, shtron pyetjen: në ç’drejtim po shkon Serbia – rrugës së Nikoliqit apo të Vuçiqit, i cili flet se i mbetet besnik procesit të integrimeve evropiane dhe se do të bëjë ç’është në mundësinë e tij për ta realizuar këtë qëllim. Juratoviq pohon se gjendjen në Ballkan e rëndojnë edhe fushatat elektorale atje, sepse shumë shpesh ka zgjedhje dhe fushata. “Ne tërë kohën kemi zgjedhje në ndonjë vend. Para ca kohësh ka pasur zgjedhje në Kroaci dhe Bosnje-Hercegovinë e tani do të ketë edhe në Serbi. Partitë politike në këto vende nuk kanë asgjë konstruktive të ofrojnë dhe për këtë qëllim krijojnë tensione mbi bazën e të cilave i kanë fituar zgjedhjet me dekada.”

Në pyetjen se si e komenton faktin që presidentët e Serbisë dhe Kosovës kanë dalë edhe pas takimit në Bruksel me deklarata luftarake, Juratoviq thotë se nuk do të flas me emra, por ka shumë politikanë në rajon që nuk duan afrimin me BE-në. “Ata kanë krijuar në dekadat e fundit një sistem të përshtatshëm ku zotëron një gjendje gjysmë e qartë dhe në këtë kontekst janë dakord të gjithë nacionalistët.”

Juratoviq kërkon që të mos vazhdohet me diskutime nëpër seanca e konferenca pa fund, por të punohet konkretisht për projekte dhe reforma. E “në këtë drejtim duhet të ushtrohet presion”, thotë Juratoviq. (dw)

Vladimir Putin e sheh intervenimin perëndimor në Bosnjë dhe Kosovë si fyerje për botën sllavo-ortodokse – dhe ai planifikon hakmarrje, shkruan opinionisti i “Observer” dhe eksperti i spiunazhit amerikan John R. Schindler.

Pesëmbëdhjetë vjet pas përfundimit të luftërave në Ballkan dhe prej sulmeve të 11 shtatorit në SHBA, është lehtë të harrosh sesa kohë kanë shpenzuar spiunët, ushtarët dhe diplomatët perëndimorë në vitet 90-të për të ruajtur Ballkanin nga vetëvetja. Pasi Jugosllavia u shpërbë në 1991, vendet u zhytën në luftë dhe më vonë ndërhyri edhe NATO e udhëhequr nga SHBA. Tani, një gjeneratë më vonë zgjidhja e përkohshme e vendosur nga Uashingtoni rrezikon të kthejë edhe njëherë luftën në rajonin jo-stabil të Europës juglindore.

E para është Bosnja dhe Hercegovina, e cila, çaloi për të ndërtuar një shtet funksional për dy dekada. E zhytur në krim dhe korrupsion, e pafuqishme për tu marrë me zgjidhjen e problemit të ekstremizmit Islam, Bosnja po dobësohet politikisht, ekonomikisht dhe socialisht. Marrëveshja e Daytonit në fund të 1995, e ndërmjetësuar nga presidenti Bill Clinton, nuk e kishte kuptimin për të qenë një zgjidhje me terma afatshkurte. Sot Bosnja ka dy qeveri të dobta me qendër në Sarajevë, njëra me shumicë muslimane dhe minoritet kroat, tjetra me shumicë serbe e quajtur Republika Srpska.

Lidershipi i Republiksa Srpska, pas vitesh frustrimi ka kërcënuar me zhvleftësimin e marrëveshjes së Daytonit dhe udhëheqësi i saj, Milorad Dodik, i njohur për aktivitetet korruptive në dy dekadat e fundit, nuk po e fsheh nacionalizmin në rritje. Kërcënimi i tij për të përjashtuar RS nga Daytoni nuk janë më fantazi e shfrenuar. Ambasada amerikane në Sarajavë ka vendosur sankcione për Dodik, por ky i fundit ju përgjigj se ambasadorja amerikane është “armike e përbetuar” e serbëve të Bosnjës, e cila, “nuk është e mirë se ardhur në RS.” Tensionimi i marrëdhënieve në Bosnjë tregon sesa fragjil është rajoni, përkundër miliardave të derdhura nga perëndimi.

Bile më keq është situata në Kosovë, ish provincë serbe, e cila fitoi pavarësinë e saj falë bombardimit 78 ditor të NATO që solli gjunëzimin e Beogradit. Mbi 100 shtete kanë njohur pavarësinë e saj, ndërsa Serbia vijon ta mohojë ekzistencën e saj. Tensionet rriten pasi Serbia po përgatit një sërë provokimesh.

Rasti i fundit është me trenin ku në kabinat e saj shkruante “Kosova është Serbi,” në 21 gjuhë të botës. Treni u ndal në kufi të vendit nga njësitë speciale të Kosovës, megjithatë presidenti tepër nacionalist serb, kërcënoi me luftë nëse preken serbët e veriut.

Lidershipi i Kosovës kërkon nga Bashkimi Europian të këshillojë Beogradin përpara se gjërat të dalin nga kontrolli dhe shumë shqiptarë bisedojnë për rikrijimin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës e cila suksesshëm sfidoi pushtetin e Beogradit. Prej pavarësisë Kosova nuk ka ushtri, vetëm forcë paramilitare.

NATO është prezente akoma për të evituar ndonjë konflikt në të ardhmen, por kërkesat e shqiptarëve për një ushtri janë kundërshtuar nga Serbia. Por nga vetë fakti që qindra muslimanë nga Kosova i janë bashkangjitur ISIS dhe xhihadistë veteranë janë kthyer në vendlindje, tregon se ka shumë shqiptarë të mirë armatosur që u ‘kruhet’  për luftë gjithashtu.

Nuk është rastësi rritja e nacionalizmit mes serbëve. Siç paralajmërova dy vite më parë, Vladimir Putin kërkon solidarizim me Republika Srpska sipas ideologjisë zyrtare të ortodoksizmit sllav kundër dekadencës perëndimore. Moska e ka kultivuar Dodikun politikisht dhe financiarisht, ndërsa te shumë serbë të Bosnjës Rusia shihet me sy pozitiv përshkak të okupimit të vendit nga perëndimorët deri në 1995.

Ngjashëm Rusia shtrin ndikimin në Serbi, që ia dhuroi trenin provokativ dhe përpara disa muajsh organizoi manovra të përbashkëta ushtarake me Serbinë dhe Bellorusinë nën emrin “Vëllazëria sllave”, si një shfaqje anti NATO. Më e rëndësishmja, Kremlini i dhuroi ushtrisë serbe 60 armatime të rënda (gjysma prej tyre tanke T-72) plus gjashtë aeroplanë luftarakë MiG-29. Kjo nuk duhet të shihet dosido si një dhuratë, pasi tash Serbia është vendi i vetëm ish jogusllav me aeroplanë luftarak modern. Si kundërpërgjigje Kroacia,  anëtare e NATO ka dhjetëra aeroplanë MiG-21 por që janë teknikisht shumë më të dobta sesa MiG-29. Pa ndihmën e NATO, Serbia tash dominon rajonin me armatime.

Lidershipi serb nuk guxon të veprojë ndryshe nga urdhërat ruse

Shqetësimi më i madh tani, gjithsesi është kërcënimi i Ballkanit nga loja klandestine e spiunimit rus, që unë e kam emërtuar si Lufta Speciale: spiunimi, subversioni, propaganda dhe terrorizmi. Në nëntor në Malin e Zi u organizua një Grusht shteti për qeverinë pro-perëndimore me ndihmën ruse dhe politikanët e Beogradit janë më pak se entuziastë për t’u zgjuar në shtrat me Rusinë por ata e dijnë se kërcënimi i ngjashëm mund të rezultojë i vërtetë edhe tek ata.  Zemërimi i Putinit mund të rezultojë fatal për udhëheqësinë serbe.

Çfarë Putini kërkon në Ballkan duket si plan i mirëmenduar për të sjellë rajonin në kaosin politik të viteve 90-të. Ai kërkon HAKMARRJE për pamundësinë e ndërhyrjes ruse në kohën e luftërave ballkanike të fundshekullit të kaluar. Intervenimi perëndimor në Bosnjë dhe Kosovë, në sytë e Moskës ishte fyerje për botën sllavo-ortodokse.

Në këto çaste NATO stacionon trupa në Poloni dhe vende balltike për ti bërë ballë aventurës së mundshme ruse, por eksperienca ime tregon se testimin e NATO Kremlini do e zhvillojë në Ballkan – aty ku shtetet janë të dobta dhe kontrolli i perëndimit duket i luhatshëm.

Idetë e tmerrshme ruse të zbatuara me zell nga klandestinët serbë duhet urgjentisht të ndalet nga SHBA dhe aleatët e saj europianë përpara sesa problemet të dalin nga kontrolli dhe dhuna masive të rikthehet në rajonin përherë të trazuar./Bota sot

Qytetarët e Kosovës janë të shqetësuar nga zhvillimet e fundit në raportet me Serbinë dhe zhvillimet e fundit në politikën ndërkombëtare. Reciprociteti dhe Formimi i Ushtrisë së Kosovës shihet nga analistët si opsion që mund të frenojë ambiciet e Serbisë në Kosovë.

Raportet Kosovë-Serbi nuk po acarohen, pasi kanë qenë të acaruara në vazhdimësi, ka thënë në një prononcim për Telegrafin, deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje, njëherësh anëtar i Komisionit për Punë të Brendshme, Siguri dhe mbikëqyrjen e Forcës së Sigurisë së Kosovës, Rexhep Selimi.

Ai tha se nuk i kujtohet të kenë pasur ndonjëherë raporte të mira serbët dhe shqiptarët e kjo, sipas tij, do të jetë e njëjtë edhe në të ardhmen.

Selimi tha se nuk janë shqiptarët ata që duan luftë me Serbinë, porse Serbia do luftë me shqiptarët.
E, sa i përket takimit të fundit të krerëve të Kosovës me ata të Serbisë, shton se situata e fundit i ka nxjerr në pah dy prononcime interesante.

“Kreu i shtetit të Serbisë kërcënon, pra luftën e përmend si kërcënim ndaj qytetarëve të Kosovës; Thaçi e përmend luftën si frikësim ndaj qytetarëve të Kosovës. Njëri duke kërcënuar e tjetri duke i frikësuar qytetarët e Kosovës e kanë një plan të përbashkët”, ka thënë Selimi për Telegrafin.

Ai shprehet se mund të ketë përshkallëzim të situatës, nëse raportet në fushën e sigurisë janë të disbalancuara.

“Serbia e ka një ushtri kërcënuese dhe të përgatitur për t’u futur në Kosovë, ndërkohë që Kosova dhe institucionet e saj nuk e ndërtojnë ushtrinë e vet. Sikur Kosova ta kishte ushtrinë e saj, të përgatitur, duke i shtuar këtu edhe partneritetin me NATO-n, Serbia do të urtohej dhe nuk do të paraqiste rrezik. Rreziku vjen meqë jemi cak i lehtë, kafshatë e lehtë në sy të Serbisë”, shtoi tutje Selimi.

I pyetur nga Telegrafi se cilët janë faktorët pengues që sot Kosova nuk e ka ushtrinë e vet, ai tha se nuk ka vullnet politik nga ana e Qeverisë. Ndërkaq, shtoi se presidenti Hashim Thaçi, kryeministri Isa Mustafa dhe kryeparlamentari Kadri Veseli vazhdojnë të bëjnë lojëra me opinionin publik.

“Nuk ka nevojë që prezenca e Policisë brenda territorit të Republikës së Kosovës, në veri, të numërohet si ndërhyrje. Paralajmërimi se më 1 ose 15 shkurt do të shembet muri në anën veriore të lumit Ibër, është thjesht paralajmërim për një problem. Me murin ata shohin jo zgjidhje të problemit, por krijim të problemit”, ka thënë Selimi.

Sipas tij, e gjithë kjo që po ndodh mund të kthehet në favor për Serbinë në rrafshin diplomatik.

“Serbia mund ta përdor këtë fjalor në aspektin diplomatik. Mos të harrojmë, Serbia tashmë është në avantazh për shkak se murin në anën veriore të urës së Ibrit e ka kthyer në një grackë Kosovën. Ndaj, kërkon pretekste për ndërhyrje në punë të brendshme të Kosovës”, ka thënë deputeti i VV-së.

Dren Ajeti, nga Grupi për studime Politike dhe Juridike, në një prononcim për Telegrafin ka thënë se ngjarjet e fundit treguan se është i largët normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet shtetit të Kosovës dhe Serbisë. Sipas tij, pala kosovare është nisur në këto bisedime me idenë se Serbia do ta njohë Kosovën.

“Kjo nuk do të ndodhë përderisa Serbia mundohet me çdo kusht ta minojë këtë shtetësi”, ka thënë Ajeti.

Sipas tij, provokimi i fundit me trenin rus e mbushi kupën e provokimeve, për çka edhe Qeveria e vendit u detyrua të veprojë.

“Treni simbolizonte atë që Serbia pretendon për Kosovën – se është Jerusalemi i tyre”, thekson Ajeti, duke shtuar se provokimi serb te qytetarët e Kosovës ka krijuar ndjenjën se një incident me pasoja fatale mund të ndodhë. “Problemet e BE-së, kriza e refugjatëve, luftërat në Lindjen e Mesme etj. kanë bërë që shtetet të mos e kenë më prioritet Ballkanin dhe rrjedhimisht fokusi të zhvendoset diku tjetër. Kjo ka bërë që qytetarët të humbin besimin në faktorin ndërkombëtar si garantues i stabilitetit në rajon”.

Për të, provokimet serbe janë drejtuar ashtu që sjellja e palës kosovare të paraqitet si agresion.

“Ndalja e trenit nga njësitë speciale të Policisë është vlerësuar si ndalim i lëvizjes së lirë, si veprim për të mos lejuar kthimin e serbëve në Kosovë etj. Shumë media ndërkombëtare i morën këto mesazhe duke e paraqitur rastin e trenit si ndalje jo nga Policia e një shteti të pavarur dhe sovran, por si ndalje nga forcat e armatosura shqiptare”, thotë ai.

Sa i përket mediave serbe, Ajeti mendon se ato pasqyrojnë realitetin e Kosovës në formën që u konvenon atyre.

“Ka një pajtim në heshtje mes mediumeve serbe që çdo veprim nga pala shqiptare në Kosovë të vlerësohet si shkelje e të drejtave të serbëve. Rasti i fundit ishte i arrestimit në Prizren të personit me simbolet e nacionalistëve serbë që kishin kryer krime në Kosovë, që në mediat serbe u paraqit si arrestimi i një serbi që kishte vendosur të shëtiste nëpër Prizren”, ka thënë Ajeti.

Avokati nga Mitrovica, Musa Damati, situatën e tashme e ka vlerësuar të sigurt, pasi qytetarët e Republikës së Kosovës i kanë institucionet relevante të sigurisë. Ai tha se ajo që shtetit të Kosovës i duhet është shndërrimi i FSK-së në Ushtri.

“Stabilizimi real i situatës në Republikën e Kosovës në relacion me shtetin serb do të fillojë atëherë kur negociatorët e ndryshojnë qasjen e formatit të dialogut, duke insistuar në reciprocitet juridik, ekonomik, diplomatik dhe duke e përmbyllur dialogun me një traktat të paqes midis dy shteteve”, ka thënë Damati.

Ndërkaq, sa i përket elitës politike në Serbi, ai tha se retorika e tyre e ka humbur arsyen.

“Republika e Kosovës është shtet sovran dhe ky realitet është i patjetërsueshëm. Andaj, retorika e tyre është veç për konsum të brendshëm”, theksoi Damati.

Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, në një konferencë për media ka theksuar se gjatë takimit në Bruksel ka kërkuar nga shteti serb që t’i ndalë provokimet. Ndërkaq, gjatë ditës së sotme mediat serbe kanë shkruar se Thaçi, Mustafa dhe Veseli po përgatisin një “sulm të rrufeshëm e të papritur në pjesën veriore të Kosovës”. /Telegrafi/