Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miratoi me shumicë dërrmuese të enjten një rezolutë ku bën thirrje për “paqe gjithëpërfshirëse, të drejtë dhe afatgjatë” sa më shpejt që të jetë e mundur në Ukrainë, në përputhje me parimet e Kartës së OKB-së.

Me 141 vota pro, 7 kundër dhe 32 abstenime, vendet anëtare mbështetën tekstin e paraqitur nga Ukraina ku theksohej rëndësia e arritjes së paqes. Rezoluta gjithashtu përsërit kërkesën e asamblesë që Rusia “të tërheqë menjëherë, plotësisht dhe pa kushte të gjitha forcat e saj ushtarake nga territori i Ukrainës në kufijtë e saj të njohur ndërkombëtarisht, si dhe bën thirrje për ndalje të luftimeve”.

“Votimi i sotshëm është një evidencë tjetër se nuk është vetëm Perëndimi që mbështet Ukrainën; mbështetja është shumë më e gjerë, dhe do të vazhdojë të konsolidohet dhe të forcohet”, u tha gazetarëve pas votimit Ministri i Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba.

Sesioni i posaçëm i emergjencës i Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, që u çel të mërkurën dhe vazhdoi punimet deri të enjten kur kulmoi me votimin, u thërrit për të shënuar përvjetorin e fillimit të sulmit rus. Zoti Kuleba i bëri thirrje komunitetit ndërkombëtar t’i qëndrojë në krah vendit të tij.

“Duhet të dërgojmë një mesazh të fortë dhe të qartë se Karta e OKB-së, përfshirë parimet e barazisë së sovranitetit dhe integritetit territorial të vendeve, duhet të shërbejnë si baza për një proces zgjidhjeje paqësore”, tha zoti Kuleba gjatë debatit.

“Sot, refuzojmë të heqim dorë nga shpresa. Refuzojmë të heqim dorë nga potenciali i diplomacisë, fuqia e dialogut dhe urgjenca e paqes”, tha Ambasadorja e Shteteve të Bashkuara, Linda Thomas-Greenfield, duke mirëpritur rezultatin e votimit.

Në debat morën pjesë 75 vende, ndër to edhe Rusia.

Ambasadori rus Vassily Nebenzia u bëri thirrje vendeve të votojnë kundër rezolutës, duke thënë se i mungonte substanca dhe se ishte “e divorcuar me realitetin”. Vendi aleat i Moskës, Bjellorusia, propozoi dy amendamente në tekst – njëri për të përjashtuar përdorimin e fjalëve “sulm frontal ndaj Ukrainës” si dhe “agresion nga Federata Ruse”, dhe tjetri për t’u bërë thirrje vendeve që të mos dërgojnë armatime në zonën e konfliktit. Por, amendamentet e propozuara u rrëzuan me votim nga asambleja.

Ambasadori rus këmbënguli se Moska nuk po pengon paqen.

“Jemi të gatshëm për të kërkuar një zgjidhje diplomatike serioze dhe afatgjatë. E kemi deklaruar këtë në shumë raste”, tha ai. “Kundërshtarët tanë nuk i kanë tejkaluar ende iluzionet e tyre të kota se mund të mposhtin një fuqi bërthamore”.

Shefi i politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, tha se Rusia u përpoq gjatë gjithë javës që të pengonte dhe ndërpriste përpjekjet e OKB-së.

“Sërish ka dështuar. E shikojmë këtë qartazi tek votimi”, u tha ai gazetarëve, ndërsa përreth tij qëndronin ministrat e jashtëm të BE-së që udhëtuan drejt Nju Jorkut për këtë takim. “Në anën e Rusisë janë një grusht i vogël votash. Kjo konfirmon se në sytë e botës, agresioni ndaj Ukrainës duhet të ndalet – dhe duhet të ndalet tani dhe t’i çelë derën paqes së drejtë, të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse”.

Vendet që mbështetën pozicionin e Rusisë janë pothuajse po ato që e kanë mbështetur që nga fillimi i luftës vitin e kaluar: Bjellorusia, Eritrea, Mali, Nikaragua, Koreja e Veriut dhe Siria.

Ka patur pesë rezoluta të tjera të miratuara në Asamblenë e Përgjithshme që nga fillimi i sulmit rus, të gjitha me mbështetje të fortë për Ukrainën. Kina abstenoi për tre nga rezolutat që bënin thirrje për pezullimin e anëtarësisë së Moskës në Këshillin e të Drejtave të Njeriut të OKB-së si dhe që Moska t’i paguajë zhdëmtime Ukrainës. Të enjten, Kina abstenoi sërish.

Vetëm pak ditë pasi drejtuesi i NATO-s Jens Stoltenberg paralajmëroi se Pekini mund të jetë duke shqyrtuar mundësinë e furnizimit me armatime për Rusinë, i dërguari i Kinës u bëri thirrje vendeve të mos armatosin palët ndërluftuese.

“Një vit nga kriza në Ukrainë, faktet brutale kanë ofruar prova të shumta se dërgimi i armëve nuk do të sjellë paqen”, tha gjatë debatit zëvendës ambasadori kinez Dai Bing. “Hedhja e benzinës në zjarr vetëm sa do të shtojë tensionet. Zgjatja dhe zgjerimi i konfliktit vetëm sa do t’i bëjë njerëzit e zakonshëm që të paguajnë një çmim edhe më të lartë”.

Kur u pyet nga një gazetar për këtë çështje, Ministri ukrainas Kuleba tha se do të ishte një gabim i jashtëzakonshëm nëse ndonjë vend do të ofrojë armatime për Rusinë.

“Pasi duke furnizuar Rusinë me armë, ai vend ndihmon agresionin dhe shkeljen flagrante të Kartës së OKB-së”, tha zoti Kuleba. “Deri më tani, Kina ka qëndruar në mbrojtje të Kartës dhe në veçanti të parimit të integritetit territorial”.

Kryediplomati kinez ishte këtë javë në Moskë, duke i ushqyer kështu spekullimet se dy vendet aleate janë duke diskutuar një propozim kinez për paqen.

“Kina do të qarkullojë së shpejti një dokument me qëndrimin për një zgjidhje politike të krizës në Ukrainë”, i tha zoti Dai Asamblesë së Përgjithshme. Sipas disa njoftimeve, propozimi mund të bëhet i ditur që të premten.

Këshilli i Sigurimit mblidhet të premten në ditën kur mbushet një vit nga sulmi i urdhëruar nga Presidenti rus Vladimir Putin. Një vit më parë, Këshilli i Sigurimit ishte në një sesion pune duke diskutuar se si të parandalohej konflikti, kur u njoftua se forcat ruse kishin kaluar kufirin drejt territorit ukrainas.

voa

Ukraina njoftoi të enjten se ka zmbrapsur avancimet ruse përgjatë vijës së frontit ku po zhvillohen luftime në Ukrainën lindore dhe jugore, duke i lënë luftimet në një fazë ngërçi vetëm një ditë përpara se të mbushet një vit nga fillimi i sulmit të forcave ruse.

Rusia kontrollon rreth një të pestën e territorit ukrainas, shumë larg kjo parashikimit për një pushtim masiv, që shumë analistë parashikuan se do të ndodhte një vit më parë kur tanket ruse hynë në pjesën lindore të Ukrainës.

Në luftimet më të fundit, forcat ruse kanë bërë përparim në përpjekjet për të rrethuar Bakhmutin. Zëdhënësi i ushtrisë ukrainase Gjeneral Brigade Oleksiy Gromov tha se Moska po përpiqet të përdorë avantazhin e saj në burime njerëzore për të lodhur forcat e Kievit.

“Megjithë humbjet domethënëse, armiku nuk po heq dorë nga përpjekjet për të rrethuar Bakhmutin”, tha ai.

Por, Ukraina thotë se forcat ruse nuk kanë arritur të çajnë përmes vijës mbrojtëse ukrainase në veri, pranë Kreminnas dhe në jug në Vuhledar, ku kanë pësuar humbje të mëdha në një terren të hapur.

Gjenerali Gromov tha se forcat ukrainase zmbrapsën 90 sulme ruse në verilindje dhe në lindje gjatë 24 orëve të fundit.

Ukraina thotë se i ka mbyllur disa shkolla për shkak të përvjetorit të parë të luftës të premten, për t’i paraprirë një sulmi me raketa me rreze të gjatë që Moska mund të urdhërojë për të shënuar këtë ditë. Sidoqoftë, zyrtarët ukrainas thonë se ata mendojnë se Moska nuk ka më kapacitetet për një demonstrim dramatik force, siç ishte menduar më parë.

“Asgjë e pazakontë nuk do të ndodhë. Përpjekjet e zakonshme (ruse)… Planifikohet një sulmi i vogël me raketa”, tha kreu i zbulimit të ushtrisë ukrainase Kyrylo Budanov, për faqen e lajmeve në internet Ukrainska Pravda. “Besomëni, e kemi përjetuar këtë mbi 20 herë”.

Paralajmërimi amerikan

Megjithatë, Ambasada e Shteteve të Bashkuara në Ukrainë i dërgoi një paralajmërim shtetasve amerikanë që gjenden në vend, për rrezikun e sulmeve me raketa në mbarë Ukrainën, përfshirë Kievin dhe rajonin përreth.

Paralajmërimi i bën thirrje shtetasve amerikanë “të ndjekin me vëmendje alarmet për sulm ajror, të gjejnë një vendstrehim të përshtatshëm dhe të ndjekin udhëzimet e autoriteteve vendore”.

Ndërkohë, Presidenti rus Vladimir Putin u mburr për arsenalin bërthamor të vendit të tij, dhe njoftoi planet për të dislokuar këtë vit raketat balistike ndërkontinentale Sarmat, që mbartin disa mbushje njëkohësisht. Më herët këtë javë, ai pezulloi pjesëmarrjen e Rusisë në traktatin e ri START të armëve bërthamore me Shtetet e Bashkuara, që ishte traktati i fundit në fuqi i kësaj natyre.

Rusia do të “kushtojë vëmendje gjithnjë e më në rritje për të forcuar triadën bërthamore”, u shpreh zoti Putin në një fjalim të zbardhur nga Kremlini, duke iu referuar “triadës” së raketave bërthamore në tokë, det dhe ajër.

Një ditë pasi Spanja njoftoi se do të dërgonte në Ukrainë tanke të prodhimit gjerman Leopard 2A4, edhe Finlanda njoftoi se do të dërgojë tre tanke të tilla.

Tanket gjermane janë pjesë e një vale tankesh që do t’i dërgohen Ukrainës, pasi u kërkuan nga zyrtarët ukrainas për të ndihmuar në përballjen me forcat ruse.

Gjermania rezistoi fillimisht që të autorizonte transferimin e tankeve, për shkak të shqetësimeve për një përshkallëzim të luftës, por u ka thënë vendeve aleate që kanë tanke të tilla se mund t’i dërgojnë ato lirisht në Ukrainë.

* Disa nga të dhënat për këtë artikull janë marrë nga agjencitë e lajmeve Agence France-Presse dhe Reuters.

Sipas ekspertëve, masat ndëshkuese janë efektive – edhe nëse ende nuk e kanë arritur qëllimin e tyre përfundimtar. Cilat janë efektet e sanksioneve?

Asnjë vend në botë nuk ka aktualisht aq shumë sanksione sa Rusia. Para luftës kishte 2500 sanksione ndaj këtij vendi, ndërsa tani janë shtuar edhe më shumë se 11.000 të tjera. Këto sanksione i kanë vënë, ndër të tjera, Bashkimi Evropian, vendet e G7, Australia dhe Zvicra. Sanksionet janë vënë kundër individëve, degëve të biznesit apo institucioneve të vendit, siç thuhet në platformën e internetit Castellum.AI.

Më shumë se një mijë kompani të huaja u larguan nga Rusia brenda një viti. Presidenti Vladimir Putinpak ditë më parë bërtiti: “Gjithë të mirat! Po humbisni tregun tonë, do të pësoni humbje të mëdha. Por ky është vendimi juaj.” Dhe më pas shtoi: “Nëse dikush beson se gjithçka këtu do të shembet dhe do të dështojë – jo, asgjë nuk është rrëzuar apo shembur”.

“Lista e turpit”

Produktet, mallrat dhe shërbimet ruse duhet të bëhen “një subjekt i krenarisë sonë kombëtare”, theksoi Putin, duke shtuar: “Këto mallra dhe shërbime nuk duhet të jenë të suksesshme vetëm në tregun e brendshëm, por natyrisht edhe në tregjet ndërkombëtare”.

Por nuk mund të bëhet fjalë për tërheqjen e plotë të kompanive perëndimore nga Rusia. “Lista e turpit”, e publikuar nga profesori i ekonomisë në Universitetin Yale, Jeffrey Sonnenfeld, liston se cilat kompani janë larguar nga Rusia dhe cilat kanë mbetur aktive në këtë vend.

Numri i turistëve të huaj ka rënë me 96%

Në kryeqytetin rus, për shembull, sanksionet perëndimore nuk janë menjëherë të dukshme për turistët. Logot e shumë firmave perëndimore janë zëvendësuar me tabela ruse, të cilat duken të ngjashme.

Problem është edhe turizmi – numri i vizitorëve të huaj ka rënë me 96 për qind. Në vend të pesë milionë turistëve, sa kishte një vit para virusit korona, vitin e kaluar, sipas të dhënave zyrtare të Shoqatës Turistike të Rusisë, këtë vend e kanë vizituar vetëm 200 mijë vizitorë.

Nëse shikoni listën gjithnjë në zgjerim të sanksioneve të BE-së, mund të shihni se ato përfshijnë makineri dhe automjete, mallra luksoze dhe armët, teknologji të lartë, pajisje për transportin ajror dhe hapësinor dhe teknologjinë për shfrytëzimin e naftës. Degët për ofrimin e shërbimeve si auditimi, sektori i IT-së, konsultimet dhe këshillat tatimore si dhe reklamat janë gjithashtu tabu. Hapësira ajrore evropiane është e mbyllur për linjat ajrore ruse dhe rrugët për shumicën e transportuesve rusë dhe bjelloruse të mallrave. Banka Qendrore e Rusisë dhe shumica e bankave tregtare janë të shkëputura nga flukset e parave ndërkombëtare.

Mungesa e teknologjisë për sektorin e energjisë

Verën e kaluar, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, dha një shembull të suksesit të sanksioneve, i cili u duk i çuditshëm për shumë njerëz: “Ushtria ruse merr çipa nga lavatriçet apo frigoriferët dhe i instalon në pajisjet e luftës sepse nuk ka gjysmëpërçues.”

“Sanksionet po funksionojnë ngadalë, por po funksionojnë,” thotë eksperti rus, Eric Woydte nga Instituti Civil i Dyseldorfit për gazin, sepse ka mungesë teknologjie për shkak të sanksioneve. Rusia është shumë e varur nga kjo teknologji”, thotë Woydte.

Një shembull tjetër është industria e automobilave. “Përbërësit si ABS ose Airbag nuk janë më të disponueshëm. Kjo do të thotë, për shembull, se Rusia po ul standardet. Po trajtohet edhe kthimi në normën Euro2, e cila është aplikuar në Gjermani në vitet 1990.”

Një minus i madh në buxhetin e shtetit

Prodhimi i makinave në Rusi ra me pothuajse 70 për qind vitin e kaluar, që është niveli më i ultë në histori. Edhe sanksionet kundër industrisë së naftës, të cilat janë shtrënguar disa herë, duket se po funksionojnë. Në janar, buxheti i shtetit rus kishte një deficit prej 23 miliardë euro, ndaj u detyrua të fillojë me shitjen e rezervave të arit.

Megjithatë, ekonomia ruse është dëshmuar të jetë më e fortë se sa pritej në fillimin e sanksioneve. Pra, sa të suksesshme janë sanksionet?

Eksperti rus Woydte nuk i konsideron ato shumë të suksesshme për momentin. “Sanksionet kanë shkaktuar një humbje të konsiderueshme të pasurisë tek popullata, ndërkohë që shtresa e lartë, oligarkët, të pasurit ende mund të sigurojnë produktet perëndimore. Ata gjejnë mënyrën për të udhëtuar, përderisa nuk janë në listën e zezë, megjithëse ka shumë përjashtime.”

Qeveria ruse duket se nuk është e gatshme të ndryshojë kursin. “Putini aktualisht nuk pengohet nga sanksionet,” thotë Woydte. Nga pikëpamja perëndimore, sanksionet “nuk kanë sjellë ende suksesin e dëshiruar” – fundin e agresionit të Rusisë kundër Ukrainës.

ARD-Tagesschau.de/bc

Ukraina po kërkon avionë luftarakë të tipit F-16 apo MiG-29. Po si funksionojnë avionët luftarakë, pse janë ata të rëndësishëm dhe pse kërkohet stërvitje speciale, kur fluturon me një avion luftarak.

Në ngjitje presioni që ushtrohet mbi trup është shumë herë më i madh se forca e gravitetit. Vetëm trajnimi i mirë i trupit dhe veshja e pantallonave speciale që ushtrojnë presion mbi gjakun e këmbëve, të ndihmojnë të ruash vetëdijen. Njeriu rrallë udhëton me shpejtësi 900 km në orë.

“Shpejtësia të merr frymën”. Kështu thotë ish-piloti i forcave ajrore gjermane, Joachim Vergin, kur tregon se çfarë ndjen njeriu kur fluturon me një avion luftarak.

Ajo çfarë ndjen mund të krahasohet me ndjenjën që ke kur hipën në roller coaster, por nuk është tamam ashtu, sepse forcat e avionit janë dy herë më të forta. Përveç kësaj, gjatë një beteje në ajër duhen vënë në lëvizje sistemet e shumta të armëve. Për të luftuar, për t’u shmangur, për t’u mbrojtur. Në raste serioze lufta është për jetë a vdekje, dhe avioni fluturon shpesh me shpejtësinë e zërit.  

Motor me presion të lartë  

Aktualisht janë duke u zhvilluar diskutime nëse duhen plotësuar kërkesat e Ukrainës për avionët luftarakë si F-16 ose MiG-29. Për herë të parë avionët luftarakë janë përdorur në Evropë në Luftën e Dytë Botërore. Me motorin reaktiv që kanë avionët luftarakë, ata fluturonin me shpejtësi shumë më të madhe se avionët me helikë, që ishin përdorur deri në atë kohë.

Motori reaktiv funksion kështu: në pjesën e përparme ajri thithet nga motori dhe shtypet për të arritur presion të lartë. Në ajrin e ngjeshur sprucohet lënda djegëse dhe vihet shkëndija. Kështu ajri del me “presion shumë të lartë” nga motori, shpjegon dr. Robert Kluge, ekspert për fluturimet ajrore në Muzeun Gjerman të Teknikës. Ky ajër ushtron presion mbi rezistencën që bëhet nga pista e nisjes ose ajri që e rrethon dhe i jep kështu shpejtësinë avionit.

Sulme avionësh nga ajri 

Avionët luftarakë mund të qëllojnë objektiva si në ajër edhe në tokë. Për të zhvilluar luftime në ajër avioni mund të pajiset me raketa ajër-ajër, të cilat qëllohen gjatë fluturimit duke goditur po ashtu një objektiv që ndodhet në fluturim. Për të sulmuar objektivat që ndodhen në tokë avioni pajiset me raketa ajër-tokë ose hedh bomba të thjeshta, që bien mbi tokë duke zbatuar “ligjet e fizikës” për rënien e lirë, thotë Leonhard Houben, historian dhe bashkëpunëtor i lirë në Muzeumin e Historisë Ushtarake, në Gatow të Berlinit.

Reflektime strategjike

Para se të ndërtohet një avion luftarak duhet të shtrohet pyetja nëse ai do të luftojë një avion tjetër në ajër? Dhe a mund të mbrohet ky avion nga avionët e tjerë luftarakë? Apo do të përdoret për të luftuar me efektivitet objektivat tokësore?

Reflektime të tilla strategjike pasqyrohen në teknikën e avionit luftarak: A duhet avioni i ri të jetë i lehtë dhe dhe i manovrueshëm për të marrë pjesë në luftime, apo duhet të pajiset me rezervuarë të mëdhenj karburanti për të fluturuar në distanca të gjata?

Avionët MiG-29, për të cilët po diskutohen tani për t’i dërguar në Ukrainë janë krijuar me një qëllim të caktuar: Për të mbrojtur kufijtë e vendeve të Paktit të Varshavës nga avionët e NATO-s.

Avionët e tillë, të ashtuquajtur avionë interceptues, u vunë në punë në vitin 1983. Ata ngrihen shpejt dhe mbërrijnë në destinacion. Për shkak të mënyrës së ndërtimit, MiG-29 është shumë i manovrueshëm gjatë luftimeve në ajër, ai madje është në gjendje të qëndrojë për pak kohë vertikalisht në ajër në krahët e veta. Megjithatë në fillim avionët MiG-29 mbusheshin me pak karburant, për të fluturuar në distanca të shkurtra, në mënyrë që të kursehej në peshë.

F-16: Multitalent me prodhim masiv

Pjesa më e madhe e avionëve luftarakë modernë kombinojnë bashkë aftësi të shumta. Sipas Houben-it, ekonomik është ndërtimi i avionëve luftarakë që përdoren për qëllime të ndryshme, sepse ata mund të prodhohen në një seri të caktuar me sasi të madhe në numër.

Avioni F-16 është një avion i tillë, i cili ka talente të shumta dhe që prodhohet në sasi të madhe. Ata janë zhvilluar në vitet 1970-të në SHBA, për t’iu shitur vendeve partnere si avionë shumëqëllimësh që nuk kushtojnë shumë. Avionët F-16 janë avionë luftarakë dhe përbëjnë numrin më të madh të avionëve që janë ende në shërbim në botë. Këta avionë prodhohen ende në SHBA dhe përmirësohen vazhdimisht.

Houben thotë se “F-16, që është ndërtuar 20 vjet më parë ka aftësi të njëjta me avionët rusë që janë ndërtuar mbase tre ose katër vjet më parë”. Kjo ka të bëjë kryesisht me faktin se në vitet 1990-të zhvillimi i teknikës së avionëve luftarakë në Rusi u ngadalësua dhe shumë talente kanë emigruar dhe janë larguar nga Rusia. 

Më shumë sistem armësh se armë 

Krahas teknikës vendimtar për një avion luftarak është dhe armatimi. Pa armatimin, avioni luftarak është “vetëm një karabina, si një zjarrfikëse pa shkallët e larta”, thotë Robert Kluge nga Muzeumi Gjerman i Teknikës. Ashtu si ekspertë të tjerë edhe ai është i sigurt se nëse avionët luftarakë do të dërgohen tani në Ukrainë, ata do të jenë pajisur me armë moderne.

Ukraina mund t’i përdorë këta avionë për të siguruar hapësirën e vet ajrore. Sepse ndryshe nga raketat tokësore, që qëllohen nga sisteme ajrore që mbështeten në tokë, avionët luftarakë janë shumë mobil, janë në gjendje kështu të sigurojnë një sipërfaqe të madhe dhe janë në gjendje të qëllojnë me raketa moderne ajër- ajër, objektivat e lëvizshëm që ndodhen në ajër.

Leonhard Houben mendon se nuk është e mundshme që të zhvillohen beteja luftarake në ajër midis avionëve luftarakë rusë dhe atyre ukrainas, si ato që zhvillohen në filmat e Hollivudit. Avionët luftarakë do të luftonin ditëve të sotme më shumë me raketa që ndodhen jashtë rrezes së tyre të veprimit.

Njësoj si tek tanket luftarake shpesh vlen që kush qëllon i pari dhe godet objektivin, ai fiton. Raketat moderne ajër- ajër, kur goditen një herë i afrohen objektivit dhe aktivizohen vetëm pak para përplasjes me radarin, të cilit i shfaqen në rrezen e shikimit. Atëherë shpesh është shumë vonë për t’u shmangur. Kjo gjë nuk ka të bëjë me manovra të shpejta, breshëri me mitraloz dhe me Hollivudin.

Shkollimi i pilotëve zgjat me vite

Megjithatë piloti i avionit luftarak duhet të jetë në gjendje të vazhdojë të luftojë edhe kur i ka goditur të gjitha raketat. Kjo do të thotë se ata duhet të zotërojnë aftësitë të shumta që të funksionojnë në kushte ekstreme. Për këtë arsye pilotët nuk shkollohen me sot për nesër. Për pilotët gjermanë të avionëve Eurofighter, shkollimi zgjat pesë deri gjashtë vjet dhe kushton pesë milionë euro për pilot.

Ish-piloti Joachim Vergin tregon se në fluturimin e parë me një avion luftarak, një nga motorët u shua. Megjithëse kishte frikë, falë stërvitjeve të shumta ai e dinte mirë çfarë duhej bërë, prandaj nuk e humbi qetësinë dhe e uli avionin të sigurt.

Megjithatë shpesh një pilot mëson të fluturojë vetëm një lloj të caktuar avioni dhe mësimi i një avioni tjetër është i kushtueshëm. Kur Vergin kaloi nga avionët luftarakë Phantom në ato Tornado, shkollimi zgjati shtatë muaj.

Të gjithë ekspertët shohin tek kjo pikë një sfidë të madhe për pilotët ukrainas. Të gjitha manualet, të gjitha butonat e avionëve luftarakë të NATO-s janë në gjuhën angleze. Prandaj nuk është e lehtë kur piloti njeh vetëm shkrimin cirilik. Përveç kësaj të gjitha të dhënat janë në milje dhe feet, jo në metra e kilometra. Pilotët e vendeve të ish-Bashkimit Sovjetik e mësonin fluturimin me të dhëna metrike.

Miti i avionëve luftarakë 

Avionët luftarakë në luftë janë shumë më tepër se sa shuma e aftësive të tyre teknike. Kështu thotë Robert Kluge kur flet për avionin si “mit”, sepse ndryshe nga njeriu, avioni lëviz edhe në dimensionin e tretë.

Një avion luftarak mund të shihet edhe si simbol, që forcon moralin e ushtrisë. Ata konsiderohen edhe si një gur i rëndësishëm shahu në strategjinë e një lufte sipas motos: vetëm pasja e tyre mjafton për ta bërë armikun që të mendohet mirë.

dw