Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha të martën mbrëma se presidenti serb, Aleksandar Vuçiç, ka refuzuar një ofertë që ai e quajti “zemërgjerë” për vetmenaxhim të serbëve të Kosovës, në një asociacion që kryeministri Kurti tha se do ta hartonte dhe propozonte.

“Pas refuzimit për të nënshkruar marrëveshjen e 27 shkurtit dhe para se të refuzonte sërish të nënshkruante aneksin e zbatimit me 18 mars, presidenti serb refuzoi ofertën time zemërgjerë për vetmenaxhim të serbëve, në një asociacion që unë do ta hartoja dhe propozoja”, shkroi kryeministri Kurti në rrjetin social Twitter.

Më herët gjatë ditës zoti Kurti tha se komuniteti ndërkombëtar duhet të dënojë sjelljen e Serbisë, e cila siç tha ai po refuzon të nënshkruaj pajtimin e arritur në Ohër për zbatimin e marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë – Serbi.

Ai i bëri këto komente pak ditë pas pajtimit që u arrit në Ohër ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për planin e zbatimit të kësaj marrëveshjeje.

“Edhe marrëveshjen bazë edhe planin e zbatimit tashmë i kemi të dakorduara, për neve kjo është marrëveshje, por unë pres nga faktorët ndërkombëtarë që ta gjykojnë, ta dënojnë sjelljen e Serbisë e cila kur zhvillohen takime thotë nuk nënshkruaj, e ndërmjet takimeve thotë nuk zbatoj gjë. Nuk mund të flasë kështu pala tjetër kundër anëtarësimit të Kosovës në organizata ndërkombëtare, përfshirë këtu edhe Kombet e Bashkuara, nuk mund të flasë se si kurrë nuk do ta njohë Kosovën meqenëse marrëveshja bazë është njohje de facto”, tha ai.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, tha të martën se qëndrimi i tij sa i përket marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën nuk ka ndryshuar aspak, ndërsa theksoi se nuk do të zbatojë pjesët e saj që kanë të bëjnë me anëtarësimin e Kosovës në Kombet e Bashkuara.

“Nuk ka bisedime për anëtarësim në Kombet e Bashkuara dhe nuk ka njohje. Çdo gjë tjetër që nënkupton normalizim të vërtetë të marrëdhënieve, pa tensione e pa konflikte, Serbia do ta zbatojë”, tha ai në Beograd pas takimit me ministrin e Jashtëm të Italisë, Antonio Tajani.

Bashkimi Evropian nuk i është përgjigjur kërkesës së Zërit të Amerikës për të sqaruar qëndrimin e bllokut lidhur me këtë çështje deri në përgatitjen e këtij materjali.

Sipas marrëveshjes së Ohrit, Kosova është zotuar t’i jap një shkallë më të gjerë të “vetë-menaxhimit” komunitetit serb në Kosovë dhe të zbatojë marrëveshjen për themelimin e Asociacionit.

Kryeministri Kurti tha se formulimi ‘vetmenaxhim’ i përket në mënyrë shumë besnike dhe të saktë konventës kornizë për mbrojtjen e pakicave kombëtare sipas Këshillit të Evropës.

“Me ndërmjetësit evropian do të jemi në kontakt të vazhdueshëm, me partnerët tanë amerikanë që i falenderojmë për kontributin e vazhdueshëm, gjithashtu jemi në komunikim të vazhdueshëm dhe do të duhej që në atë formulimin për vetmenaxhimin e komunitetit serb, të adresojmë çështjet që na paskan ngelur pa u përmbushur”, tha ai.

Shefi i politikës së Jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, tha të hënën pasi njoftoi ministrat e Jashtëm të bllokut mbi marrëveshjen e Ohrit, se nënshkrim nuk ka pasur për arsye ligjore, por se palët janë pajtuar për të përmbushur plotësisht detyrimet që dalin nga marrëveshja.

Zoti Borrell e cilësoi themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe si urgjente.

“Nuk niset ndërtimi i shtëpisë nga kulmi, niset nga disa gjëra që janë më urgjente dhe janë disa gjëra shumë, shumë urgjente. Aneksi thekson qartë se Kosova ka marrë obligim që menjëherë të nisë themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Ne do të ndjekim nga afër se si palët i zbatojnë këto detyrime që janë pjesë integrale e integrimit të tyre evropian”, tha ai.

Kryeministri Kurti tha të martën se tani çështja thelbësore është mosnënshkrimi i marrëveshjes nga Serbia dhe jo themelimi i Asociacionit.

“Topi është në anën e Serbisë, përse nuk po nënshkruan ajo? Pra në vend se të diskutohet përse nuk po nënshkruan Serbia, më thuhet kur do ta themelosh Asociacionin. Prandaj është e rëndësishme t’i qëndrojmë besnik interesave të Kosovës, shtetëore, të popullit tonë sepse ne kemi qenë konstruktiv e kreativ, të gjitha pyetjet duhet të jenë në Beograd tani”, tha ai.

Plani evropian për të cilin palët u pajtuan më 27 shkurt në Bruksel ndërsa me 18 mars në Ohër për zbatimin e tij, kërkon marrëdhënie të mira fqinjësore, njohje të dokumenteve dhe simboleve dhe respektim të sovranitetit dhe tërësisë tokësore. Ai kërkon që palët të mos pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese, por nuk kërkon njohje të ndërsjellë.

Mosnënshkrimi i dokumentit në takimin e Ohrit ka nxitur mëdyshje nëse marrëveshja mund të trajtohet si ligjërisht e detyrueshme.

Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara thonë se pavarësisht që kjo marrëveshje nuk u nënshkrua nga palët, ajo është detyrim ligjor i tyre.

I dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, tha të hënën se diskutimi rreth nënshkrimit është “përqendrim ndaj diçkaje që nuk ka ndikim në faktin se ka një marrëveshje, që palët duhet të fillojnë vënien në jetë të saj”.

voa

Shefi i politikës së Jashtme të BE Josep Borrell, tha se zbatimi i marrëveshjes Kosovë-Serbi, do të mbikëqyret nga një komision i përbërë nga të dyja vendet dhe Bashkimi Evropian. Ajo është ligjërisht e obligueshme.

Përfaqësuesi i lartë i Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, i njoftoi ministrat e jashtëm të BE-së, për marrëveshjen e Ohrit, që u arrit ndërmjet Kosovësdhe Serbisë me 18 mars. Sipas Borrell, kjo është një arritje e madhe dhe, siç tha, “më nuk do të jemi në gjendje krize, por në implementim të marrëveshjeve të arritura më parë me 27 shkurt në Bruksel”.

“Këto marrëveshje hyjnë në fuqi me deklaratën që e lëshova. Nuk ishte nënshkrim për shkaqe ligjore, por të dyja palët u pajtuan se deklarata ime është përkushtim nga ana e tyre për të plotësuar tërësisht obligimet që dalin nga kjo marrëveshje e aneksi i implementimit”, tha Borrell.

Shefi i diplomacisë evropiane përsëriti që Prishtina zyrtare e ka urgjente fillimin e formimit të Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

“Kalendari kërkon që secila palë ta bëjë pjesën e vet, nuk fillon ndërtimi i shtëpisë nga kulmi. Disa nga këto gjëra janë shumë urgjente, e kam thënë se Kosova urgjentisht duhet të përkushtohet për formimin e Asociacionit. Janë bërë një sërë zotimesh dhe ne do të shohim se si palët do t’i përmbushin ato”, tha Borrell.

Marrëveshjet e Ohrit

Në takimin e Ohrit, që u mbajt më 18 mars, nën ndërmjetësimin e kryediplomatit evropian, kryeministri Albin Kurti dhe Presidenti Aleksandar Vuçiq, ranë dakord me aneksin e  zbatimit të Marrëveshjes drejt normalizimit të raporteve. Marrëveshja që u publikua nga Bashkimi Evropian me 27 shkurt në Bruksel, ka 11 nene, por nuk përmend në mënyrë specifike njohjen e ndërsjellë. Megjithatë, dokumenti kërkon nga të dyja palët që t’i pranojnë dokumentet dhe simbolet e njëra-tjetrës, përfshirë edhe pasaportat, diplomat dhe targat. Marrëveshja kërkon, po ashtu, nga palët që t’i zbatojnë të gjitha marrëveshjet e arritura deri më tash në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve, përfshirë edhe atë për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë. Kryeministri i Kosovës Albin Kurti i cili nuk  pëlqen ta quaj Asociacion, thotë se Kosova “do të udhëhiqet prej standardeve më të larta që edhe serbët në Kosovë të mos kenë asnjë cenim”.

“Ekziston një paragraf i cili flet për një nivel adekuat të vetëmenaxhimit të komunitetit jo-shumicë serb dhe natyrisht se ne do të udhëhiqemi prej standardeve më të larta që edhe serbët në Kosovë të mos kenë asnjë cenim, asnjë diskriminim”, tha kryeministri Kurti, pas një takimi që zhvilloi me ambasadorët e vendeve të QUINT-it në Prishtinë.

Shtimi i presionit

Presion mbi Prishtinën dhe Beogradin zyrtarë që të nisin menjëherë zbatimin e marrëveshjes po bëjnë edhe SHBA-të. I dërguari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, që ishte vëzhgues në takimin e Ohrit, tha se pajtimi ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për zbatimin e marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve është historik, dhe palët duhet të fillojnë menjëherë vënien në jetë të saj. Sipas tij, marrëveshja ka detyrime ligjore për t’i përmbushur. Prishtina duhet ta bëjë punën e saj, e këtë duhet ta bëjë edhe Serbia, tha ai duke shtuar se Beogradi duhet të fillojë mirnjohjen e dokumenteve të Kosovës dhe simboleve kombëtare.

“Për Kosovën është e rëndësishme që të fillojë hartimin e versionit të saj të Asociacionit të komunave me shumicë serbe. Ka shumë detyrime të tjera, por mendoj se këto janë më të rëndësishmet”, tha zoti Escobar, në një konferencë më gazetarë në distancë.

“Ne besojmë se duhet të jetë një (Asociacion) që u shërben interesave të popullit të rajonit, një që funksionon për të dyja palët, që lejon serbët etnikë të marrin pjesë plotësisht në jetën civile dhe demokratike të Kosovës. Por duhet të jetë edhe një Asociacion që nuk shkel strukturën kushtetuese të Kosovës apo prek funksionalitetin e saj”, tha Gabriel Escobar. Ai e bëri të qartë se pajtimi i Kosovës dhe Serbisë në Ohër për zbatimin e marrëveshjes është obligim ligjor, ndonëse nuk kishte nënshkrime.

Zbatimi është obligim ligjor

“Dua ta bëjë të qartë.Ky është detyrim ligjor për të cilin Serbia është pajtuar, sikurse edhe Kosova. Diskutimi rreth nënshkrimit është përqendrim ndaj diçkaje që nuk ka ndikim në faktin se e kemi një marrëveshje. Është një marrëveshje, ne e trajtojmë të tillë, të dyja palët hynë në të me seriozitet dhe Bashkimi Evropian e konfirmoi se është e tillë në sytë e tij”, theksoi emisari amerikan Gabriel Escobar.

Nga ana tjetër, ministri i Jashtëm i Serbisë, Ivica Daçiq, ka thënë se Serbia është e gatshme ta zbatojë marrëveshjen e arritur me Kosovën në Ohër, por vetëm deri te vijat e saja të kuqe.

Vijat e kuqe të Serbisë

“Vijat tona të kuqe, me të cilat nuk pajtohemi përfshijnë njohjen reciproke: jo njohje e Kosovës dhe as anëtarësim i Kosovës në Kombet e Bashkuara”, tha Daçiq në Bruksel, gjatë një konference donatorësh, pas tërmetit që ka goditur Turqinë. Sipas tij, marrëveshja e Ohrit, “është vetëm në drejtim të normalizimit të marrëdhënieve dhe asgjë më shumë se kaq”.

“Mendoj se është vazhdimësi e asaj që kemi filluar rreth 10 vjet më parë, dhe në këtë aspekt, është shumë e rëndësishme të dihet se kjo është një marrëveshje për hapat e mëtejshëm në normalizimin e marrëdhënieve dhe jo për çështjet e statusit”, u shpreh Daçiq.

Sidoqoftë, plani evropian për normalizimin e marrëdhënieve për të cilin Prishtina dhe Beogradi u pajtuan më 27 shkurt në Bruksel, ndërsa me 18 mars u pajtuan për zbatimin e tij, kërkon marrëdhënie të mira fqinjësore, njohje të dokumenteve dhe simboleve dhe respektim të sovranitetit dhe tërësisë tokësore. Ai kërkon që palët të mos pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese, por nuk kërkon njohje të ndërsjellë. Pikërisht për këtë partitë opozitare në Kosovë, ftuan për të enjten në seancë parlamentare kryeministrin Kurti, të raportojë për marrëveshjen për të cilën opozita thotë se do të dëmtojë për një periudhë të gjatë proceset integruese të vendit.

dw